Lý thuyết Lịch sử 8 (Kết nối tri thức) Bài 19: Phong trào yêu nước chống Pháp ở Việt Nam

Lý thuyết Lịch sử 8 Bài 19: Phong trào yêu nước chống Pháp ở Việt Nam

A. Lý thuyết Phong trào yêu nước chống Pháp ở Việt Nam

1. Tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp ở Việt Nam

- Thực dân Pháp khai thác thuộc địa Việt Nam lần đầu từ 1897 đến 1914 sau khi bình định bằng quân sự.

- Chính sách cai trị, khai thác, bóc lột của Pháp biến đổi Việt Nam từ một nước độc lập sang nửa phong kiến, tạo ra hai mâu thuẫn cơ bản: giữa dân tộc Việt Nam và thực dân Pháp, và giữa nông dân và địa chủ phong kiến.

- Về Chính trị: Người Pháp giữ quyền lực và sử dụng địa chủ phong kiến để thống trị Việt Nam.

- Về Kinh tế: Việt Nam làm đồn điền và thị trường tiêu thụ cho Pháp, kinh tế chậm phát triển và phụ thuộc nặng vào Pháp.

- Về văn hoá, xã hội: Sự phát triển đô thị và sự tác động mạnh mẽ của văn hoá phương Tây vào cuộc sống ở Việt Nam.

- Tình hình cơ cấu xã hội thay đổi: Nông dân vẫn chiếm đa số nhưng số lượng công nhân tăng nhanh và xuất hiện tầng lớp mới.

2. Hoạt động yêu nước của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh

- Tư tưởng dân chủ tư sản ở châu Âu và trào lưu duy tân ở phương Đông tác động đến Việt Nam đầu thế kỉ XX.

- Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh và các trí thức Nho học tiến bộ khởi xướng vận động cứu nước mới.

a) Phan Bội Châu

- Phan Bội Châu (1867 – 1940) từng đỗ đầu kì thi Hương và tìm người cùng chỉ hướng để khôi phục được nước Việt Nam.

- Năm 1904, ông thành lập Hội Duy tân với mục đích đấu tranh cho độc lập của Việt Nam, sau đó đến Nhật Bản để xin giúp đỡ.

- Hội Duy tân phát động phong trào Đông du, đưa các thanh niên Việt Nam đi tập.

- Năm 1912, Phan Bội Châu thành lập Việt Nam Quang phục hội với mục tiêu đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục Việt Nam và thành lập Cộng hoà Dân quốc Việt Nam.

- Tuy nhiên, ám sát tên thực dân đầu sỏ và tay sai của Quang phục hội thất bại và Phan Bội Châu bị bắt và tù ở Quảng Đông.

b) Phan Châu Trinh

- Phan Châu Trinh (1872 – 1926) từng đỗ Phó bảng và được bổ dụng một chức quan trong triều đình nhưng sau đó từ quan về quê để hoạt động cứu nước.

- Năm 1906, ông cùng nhóm sĩ phu tiến bộ khởi xướng cuộc vận động Duy tân với chủ trương cải cách trên các lĩnh vực kinh tế, văn hoá, xã hội.

- Phan Châu Trinh đưa ra những chủ trương mở mang công thương nghiệp, phát triển sản xuất, mở trường học kiểu mới, tổ chức diễn thuyết về các đề tài sinh hoạt xã hội, phá hủ tục lạc hậu.

- Cuộc vận động Duy tân châm ngòi cho phong trào chống sưu thuế của nhân dân Trung Kì (1908) và bị thực dân Pháp đàn áp, bắt giữ nhiều nhà yêu nước, trong đó có Phan Châu Trinh, dẫn đến tan rã của phong trào.

3. Buổi đầu hoạt động cứu nước của Nguyễn Tất Thành

- Nguyễn Tất Thành, sinh năm 1890 tại tỉnh Nghệ An, không đồng tán thành đường lối đấu tranh của các nhà yêu nước tiền bối. 

- Năm 1911, Nguyễn Tất Thành làm phụ bếp trên tàu buôn Pháp, khởi hành sang Tây và qua nhiều châu lục. 

- Năm 1917, Nguyễn Tất Thành trở về Pháp, hoạt động tích cực trong phong trào công nhân và Hội người Việt Nam yêu nước. 

- Cách mạng tháng Mười Nga đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng của Nguyễn Tất Thành, xác định con đường cứu nước đúng đắn cho Việt Nam.

B. Trắc nghiệm Lịch sử 8 Kết nối tri thức Bài 19 (có đáp án)

Câu 1: Vì sao Nguyễn Tất Thành không tán thành quan điểm cứu nước của các bậc tiền bối đi trước?

A. Con đường cứu nước của Phan Bội Châu là “đuổi hùm cửa trước, rước beo cửa sau”

B. Con đường cứu nước của Phan Châu Trinh chẳng khác nào “xin giặc rủ lòng thương”

C. Cả hai đáp án trên đều đúng

D. Đáp án khác

Đáp án đúng: C

Giải thích: Nguyễn Tất Thành không tán thành quan điểm cứu nước của các bậc tiền bối đi trước vì Người cho rằng con đường cứu nước của Phan Bội Châu là “đuổi hùm cửa trước, rước beo cửa sau” còn con đường cứu nước của Phan Châu Trinh chẳng khác nào “xin giặc rủ lòng thương”

Câu 2: Phong trào cách mạng Việt Nam diễn ra mạnh mẽ nhưng đều thất bại cho thấy điều gì?

A. Nước Việt Nam quá bé nhỏ và yếu đuối

B. Thực dân có thể dễ dàng chiếm đánh Việt Nam

C. Tình trạng khủng hoảng về đường lối cứu nước của cách mạng Việt Nam

D. Đáp án khác

Đáp án đúng: C

Giải thích: Phong trào cách mạng Việt Nam diễn ra mạnh mẽ nhưng đều thất bại cho thấy tình trạng khủng hoảng về đường lối cứu nước của cách mạng Việt Nam

Câu 3: Mục đích của việc Phan Bội Châu lập ra Duy tân hội là?

A. Dành chiến thắng trong kháng chiến chống Pháp

B. Giành lại sự tự do về kinh tế

C. Đấu tranh để lập ra một nước Việt Nam độc lập

D. Đáp án khác

Đáp án đúng: C

Giải thích: Mục đích của việc Phan Bội Châu lập ra Duy tân hội là để đấu tranh để lập ra một nước Việt Nam độc lập

Câu 4: Do đâu mà tư tưởng của Nguyễn Tất Thành có sự chuyển biến mạnh mẽ?

A. Sống và hoạt động trong phong trào công nhân Pháp

B. Tiếp nhận ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga

C. Cả hai đáp án trên đều đúng

D. Gặp được C. Mác

Đáp án đúng: C

Câu 5: Năm 1917, Nguyễn Tất Thành trở lại nước Pháp để làm gì?

A. Tham gia hoạt động trong Hội những người yêu nước An Nam

B. Viết báo, truyền đơn, tranh thủ các diễn đàn, buổi mit tinh để tố cáo thực dân và tuyên truyền cho cách mạng Việt Nam

C. Sống và hoạt động trong phong trào công nhân Pháp

D. Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án đúng: D

C. Sơ đồ tư duy Phong trào yêu nước chống Pháp ở Việt Nam

Xem thêm các bài lý thuyết Lịch sử 8 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết tại: 

Lý thuyết Bài 14: Trung Quốc và Nhật Bản từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX

Lý thuyết Bài 15: Ấn Độ và Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX

Lý thuyết Bài 16: Việt Nam dưới thời Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX)

Lý thuyết Bài 17: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược từ năm 1858 đến năm 1884

Lý thuyết Bài 18: Phong trào chống Pháp trong những năm 1885 - 1896