50 bài tập về chuỗi phản ứng hóa học hữu cơ (có đáp án 2024) và cách giải

A. Lý thuyết và phương pháp giải

Để làm bài tập về chuỗi phản ứng trong hóa hữu cơ, học sinh cần:

- Nắm chắc các kiến thức về tính chất hóa của các hợp chất hữu cơ.

- Nắm vững phương pháp điều chế các chất hữu cơ trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp.

- Nắm vững mối quan hệ giữa các hợp chất hữu cơ.

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Chọn các chất thích hợp thay vào các chữ cái rồi viết phương trình hóa học theo sơ đồ chuyển hóa:

A $\underset{}{\overset{+menruou}{\to }}$C₂H₅OH $\underset{mengiam}{\overset{+O_2}{\to }}B$

Hướng dẫn giải:

A là C₆H₁₂O₆ và B là CH₃COOH

$C_6{H}_{12}{O}_6\stackrel{menruou}{\to }2C_2{H}_{5}OH+2C{O}_2$

$C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{mengiam}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

Ví dụ 2: Viết các phương trình hóa học theo sơ đồ chuyển hóa sau:

CH₄ $\stackrel{1}{\to }$CH₃Cl $\stackrel{2}{\to }$CH₂Cl₂ $\stackrel{3}{\to }$CHCl₃ $\stackrel{4}{\to }$CCl₄

Hướng dẫn giải:

(1). $C{H}_4+C{l}_2\stackrel{as}{\to }C{H}_{3}Cl+HCl$

(2). $C{H}_{3}Cl+C{l}_2\stackrel{as}{\to }C{H}_{2}C{l}_2+HCl$

(3). $C{H}_{2}C{l}_2+C{l}_2\stackrel{as}{\to }CHC{l}_3+HCl$

(4). $CHC{l}_3+C{l}_2\stackrel{as}{\to }CC{l}_4+HCl$

Ví dụ 3: Viết các phương trình hóa học theo sơ đồ chuyển hóa sau:

Glucozơ $\stackrel{1}{\to }$ Rượu etylic $\stackrel{2}{\to }$ Axit axetic $\stackrel{3}{\to }$ Etyl axetat $\stackrel{4}{\to }$ Axit axetic $\stackrel{5}{\to }$ Canxi axetat

Hướng dẫn giải:

(1). $C_6{H}_{12}{O}_6\stackrel{menruou}{\to }2C_2{H}_{5}OH+2C{O}_2$

(2). $C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{mengiam}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

(3). $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

(4). $C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O\stackrel{axit,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH$

(5). $$\begin{gathered} 2C{H}_3\text{COO}H+Ca{\left(OH\right)}_2 \\ \to {(C{H}_3\text{COO)}}_{2}Ca+2H_{2}O \end{gathered}$$

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Cho sơ đồ sau:

C₆H₁₂O₆ $\stackrel{menruou}{\to }$ X + Y

X + O₂ $\stackrel{menruou}{\to }$ Z + H₂O

Z + T $\stackrel{}{\to }$ (CH₃COO)₂Ca + H₂O + Y

X, Y, Z, T lần lượt là

A. C₂H₅OH, CH₃COOH, CaO, CO₂.

B. CaO, CO₂, C₂H₅OH, CH₃COOH.

C. C₂H₅OH, CO₂, CH₃COOH, CaCO₃.

D. CH₃COOH, C₂H₅OH, CaCO₃, CO₂.

Hướng dẫn giải:

X, Y, Z, T lần lượt là C₂H₅OH, CO₂, CH₃COOH, CaCO₃.

Phương trình:

$C_6{H}_{12}{O}_6\stackrel{mengiam}{\to }2C_2{H}_{5}OH+2C{O}_2$

$C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{menruou}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

$$\begin{gathered} {\text{2CH}}_3\text{COO}H+{\text{ CaCO}}_3 \\ \to {\left(C{H}_{3}COO\right)}_{2}Ca+H_{2}O+C{O}_2 \end{gathered}$$

Đáp án C

Câu 2: Viết các phương trình hóa học theo sơ đồ chuyển hóa sau:

C₂H₂ $\stackrel{2}{\to }$ C₂H₂Br₂ $\stackrel{3}{\to }$C₂H₂Br₄

↓₁

C₆H₆Cl₆ $\stackrel{5}{\leftarrow }$ C₆H₆ $\stackrel{4}{\to }$ C₆H₅Br

Hướng dẫn giải:

(1). $3CH\equiv CH\stackrel{xt,t^o}{\to }{C}_6{H}_6$

(2). $C_2{H}_2+B{r}_2\to C_2{H}_{2}B{r}_2$

(3). $C_2{H}_{2}B{r}_2+B{r}_2\to C_2{H}_{2}B{r}_4$

(4). $C_6{H}_6+B{r}_2\underset{t^o}{\overset{Fe}{\to }}{C}_6{H}_{5}Br+HBr$

(5). $C_6{H}_6+3C{l}_2\stackrel{as}{\to }{C}_6{H}_{6}C{l}_6$

Câu 3: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

Hướng dẫn giải:

(1). $Ca{C}_2+2H_{2}O\to C_2{H}_2+Ca{\left(OH\right)}_2$

(2). $C_2{H}_2+H_2\stackrel{t^{°},xt}{\to }{C}_2{H}_4$

(3). $C_2{H}_4+H_{2}O\stackrel{t^{°},H_{2}S{O}_4}{\to }{C}_2{H}_{5}OH$

(4). $C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{mengiam}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

(5). $C_2{H}_{5}OH+3O_2\to 2C{O}_2+3H_{2}O$

Câu 4: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

Hướng dẫn giải:

(1). $C_2{H}_4+H_{2}O\stackrel{t^{°},H_{2}S{O}_4}{\to }{C}_2{H}_{5}OH$

(2). $C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{mengiam}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

(3). $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

(4). $C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+NaOH\to C{H}_3\text{COON}a+C_2{H}_{5}OH$

(5). $2C{H}_3\text{COO}H+Zn\to {(C{H}_3\text{COO)}}_{2}Zn+H_2$

Câu 5: Cho chuỗi phản ứng sau: X $\stackrel{}{\to }$C₂H₅OH $\stackrel{}{\to }$Y $\stackrel{}{\to }$CH₃COONa $\stackrel{}{\to }$Z $\stackrel{}{\to }$C₂H₂

Chất X, Y, Z lần lượt là

A. C₆H₁₂O₆, CH₃COOH, CH₄.

B. C₆H₆, CH₃COOH, CH₄.

C. C₆H₁₂O₆, C₂H₅ONa, CH₄.

D. C₂H₄, CH₃COOH, C₂H₅ONa.

Hướng dẫn giải:

Chất X, Y, Z lần lượt là C₆H₁₂O₆, CH₃COOH, CH₄.

$C_6{H}_{12}{O}_6\stackrel{menruou}{\to }2C_2{H}_{5}OH+2C{O}_2$

X

$C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{mengiam}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

Y

$C{H}_3\text{COO}H+NaOH\to C{H}_3\text{COO}Na+H_{2}O$

$C{H}_3\text{COONa}+NaOH\stackrel{CaO,t^o}{\to }C{H}_4+N{a}_{2}C{O}_3$

Z

Đáp án A

Câu 6: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

Hướng dẫn giải:

(1). $CaC{O}_3\stackrel{t^o}{\to }CaO+C{O}_2$

(2). $CaO+3C\stackrel{t^o}{\to }Ca{C}_2+CO$

(3). $Ca{C}_2+2H_{2}O\to C_2{H}_2+Ca{\left(OH\right)}_2$

(4). $C_2{H}_2+H_2\stackrel{t^o,xt}{\to }{C}_2{H}_4$

(5). $nC{H}_2=C{H}_2\stackrel{xt,t^o}{\to }\sout{(}C{H}_2=C{H}_2\sout{{)}_n}$

(6). $CH\equiv CH+HCl\stackrel{t^o,xt}{\to }C{H}_2=CHCl$

(7). $nC{H}_2=CHCl\stackrel{xt,t^o}{\to }{\sout{(}C{H}_2-CHCl\sout{)}}_n$

(8). $C_2{H}_4+H_{2}O\stackrel{t^o,xt}{\to }{C}_2{H}_{5}OH$

Câu 7: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

Saccarozơ $\stackrel{\left(1\right)}{\to }$ Glucozơ $\stackrel{\left(2\right)}{\to }$ Rượu etylic $\stackrel{\left(3\right)}{\to }$ Axit axetic $\stackrel{\left(4\right)}{\to }$ Etyl axetat $\stackrel{\left(5\right)}{\to }$ natri axetat.

Hướng dẫn giải:

(1). $C_{12}{H}_{22}{O}_{11}+H_2\text{O}\underset{t^o}{\overset{\text{ax}it}{\to }}$C₆H₁₂O₆ (glucozơ) + C₆H₁₂O₆ (fructozơ)

(2). $C_6{H}_{12}{O}_6\stackrel{menruou}{\to }2C_2{H}_{5}OH+2C{O}_2$

(3). $C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{mengiam}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

(4). $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

(5). $C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+NaOH\to C{H}_{3}COONa+C_2{H}_{5}OH$

Câu 8: Hoàn thành chuỗi phản ứng sau:

$$\begin{gathered} C_2{H}_2\stackrel{1}{\to }{C}_2{H}_4\stackrel{2}{\to }{C}_2{H}_{5}OH \\ \stackrel{3}{\to }C{H}_3\text{COO}H\stackrel{4}{\to }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5 \end{gathered}$$

Hướng dẫn giải:

$\left(1\right).C_2{H}_2+H_2\stackrel{t^{°},xt}{\to }{C}_2{H}_4$

(2). $C_2{H}_4+H_{2}O\stackrel{t^{°},H_{2}S{O}_4}{\to }{C}_2{H}_{5}OH$

(3). $C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{mengiam}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

(4). $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

Câu 9: Viết các phương trình hóa học biểu diễn sơ đồ chuyển hóa sau:

C₂H₄ $\stackrel{1}{\to }$ C₂H₆ $\stackrel{2}{\to }$ C₂H₅Cl $\stackrel{3}{\to }$ C₂H₅OH $\stackrel{4}{\to }$ CH₃COOH $\stackrel{5}{\to }$CH₃COONa $\stackrel{6}{\to }$ CH₄

Hướng dẫn giải:

(1). $C_2{H}_4+H_2\stackrel{Ni,xt}{\to }{C}_2{H}_6$

(2). $C_2{H}_6+C{l}_2\to C_2{H}_{5}Cl+HCl$

(3). $C_2{H}_{5}Cl+NaOH\to C_2{H}_{5}OH+NaCl$

(4). $C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{mengiam}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

(5). $C{H}_3\text{COO}H+NaOH\to C{H}_3\text{COO}Na+H_{2}O$

(6). $C{H}_3\text{COONa}+NaOH\stackrel{CaO,t^o}{\to }C{H}_4+N{a}_{2}C{O}_3$

Câu 10: Cho sơ đồ sau:

CH₂ = CH₂ + H₂O $\stackrel{x\text{úc tác}}{\to }$ X

X + O₂ $\stackrel{mengiâm}{\to }$ Y + H₂O

X + Y $\underset{t^o}{\overset{{\text{H}}_{\text{2}}{\text{SO}}_{\text{4}}}{\to }}$ CH₃COO-C₂H₅ + H₂O

X, Y là:

A. C₂H₆, C₂H₅OH.

B. C₂H₅OH, CH₃COONa.

C. C₂H₅OH, CH₃COOH.

D. C₂H₄, C₂H₅OH.

Hướng dẫn giải:

X, Y là C₂H₅OH, CH₃COOH.

Phương trình:

$C_2{H}_4+H_{2}O\stackrel{t^{°},H_{2}S{O}_4}{\to }{C}_2{H}_{5}OH$

X

$C_2{H}_{5}OH+O_2\stackrel{mengiam}{\to }C{H}_3\text{COO}H+H_{2}O$

X Y

$C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

X Y

Đáp án C