Bài 26: Trí tưởng tượng phong phú (trang 127) Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Kết nối tri thức

Bài 26: Trí tưởng tượng phong phú – Tiếng Việt lớp 5

Đọc: Trí tưởng tượng phong phú trang 127, 128, 129

Nội dung chính Trí tưởng tượng phong phú:

Nhờ trí tưởng tượng phong phú, Giô-an Rô-linh đã sớm nuôi dưỡng tâm hồn, khả năng viết lách của cô, tạo nên tầm cỡ một nhà văn

* Khởi động

Câu hỏi trang 127 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Những hình ảnh minh hoạ dưới đây có gì thú vị? Chúng giúp em liên tưởng đến cuốn truyện nào?

Trả lời:

Những hình ảnh minh hoạ dưới có điều thú vị: nhân vật người cưỡi chổi biết bay, người thuần hoá được động vật. Chúng giúp em liên tưởng đến câu truyện Ha-ri Pót-tơ – nhân vật có khả năng cưỡi chổi bay như hình minh hoạ.

Văn bản: Trí tưởng tượng phong phú

Giô-an Rô-linh là một cô bé có trí tưởng tượng rất phong phú. Giô-an thường nghĩ ra nhiều câu chuyện và kể cho em gái nghe. Chỉ cần nhìn thấy một chú thỏ là Giô-an có ngay một câu chuyện. Cô bắt đầu kể cho em: “Thỏ con bị sốt. Cô ong mang đến cho thỏ một chiếc bánh quy mật ong. Thỏ ăn xong, khỏi bệnh liền.”. Hôm sau, em gái nài nỉ cô kể tiếp. Giô-an kể: “Cô ong lo lắng cho bệnh tình của thỏ. Ong tiêm cho thỏ một mũi...”. Đứa em vội kêu: “Không phải, hôm qua chị kể khác.”. Giô-an nghĩ có nên viết ra câu chuyện của mình, trước khi quên mất. Câu chuyện Chú thỏ con được ra đời như thế. Đó cũng là lần đầu tiên Giô-an ước mơ trở thành nhà văn. Giô-an bắt đầu ghi lại những câu chuyện mới vào một cuốn sổ.

Sau khi tốt nghiệp đại học, Giô-an làm việc tại một công ty nhưng trong đầu cô luôn tràn ngập những câu chuyện. Một lần, ngồi trên tàu, nhìn ra cửa sổ, cô chợt nghĩ tới hình ảnh một cậu bé với cặp kính và một vết sẹo hình tia chớp trên trán. Thế là trước mắt cô, cả đoàn tàu đi vào thế giới phép thuật kì thú. Giô-an đặt tên cho cậu bé là Ha-ri Pót-tơ. Cô nghĩ về ngôi trường cậu bé theo học, bạn bè của cậu,... Càng viết, cô càng phấn khích.

Một năm trôi qua, Giô-an đã viết xong tập truyện đầu tiên về Ha-ri Pót-tơ. Cô gửi bản thảo đến nhiều nhà xuất bản nhưng đều bị từ chối. Rất may, một nhà xuất bản đã nhận lời. Khi cuốn sách được xuất bản, Giô-an muốn hét thật to: “Mơ ước của mình đã trở thành hiện thực!”. Nhưng điều cô không ngờ tới, Ha-ri Pót-tơ và hòn đá phù thuỷ đã thu hút sự chú ý của rất nhiều trẻ em trên toàn thế giới. Giô-an trở thành nhà văn nổi tiếng. Có thường nói với các bạn đọc: “Nếu không sáng tác, tôi sẽ không thể ngủ ngon.”.

(Theo Dun Dơ-rim, Bảo Khanh dịch)

Câu 1 trang 128 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Những chi tiết nào cho biết ngay từ nhỏ, Giô-an Rô-linh đã có trí tưởng tượng rất phong phú?

Trả lời:

Những chi tiết cho biết ngay từ nhỏ, Giô-an Rô-linh đã có trí tưởng tượng rất phong phú là: Giô-an thường nghĩ ra nhiều câu chuyện và kể cho em gái nghe. Chỉ cần nhìn thấy một chú thỏ là Giô-an có ngay một câu chuyện.

Câu 2 trang 128 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Cô bé Giô-an Rô-linh ấp ủ ước mơ trở thành nhà văn từ khi nào? Bằng cách nào cô thực hiện được ước mơ của mình?

Trả lời:

Cô bé Giô-an Rô-linh ấp ủ ước mơ trở thành nhà văn từ khi cô kể một câu chuyện nhưng sai chi tiết cho em gái. Từ đó, Giô-an nghĩ cô nên viết ra câu chuyện của mình, trước khi quên mất.

Cô thực hiện được ước mơ của mình bằng cách bắt đầu ghi lại những câu chuyện mới vào một cuốn sổ.

Câu 3 trang 128 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Ý tưởng về nhân vật Ha-ri Pót-tơ và câu chuyện kì thú được hình thành trong tình huống nào?

Trả lời:

Ý tưởng về nhân vật Ha-ri Pót-tơ và câu chuyện kì thú được hình thành trong tình huống: Một lần, ngồi trên tàu, nhìn ra cửa sổ, cô chợt nghĩ tới hình ảnh một cậu bé với cặp kính và một vết sẹo hình tia chớp trên trán. Thế là trước mắt cô, cả đoàn tàu đi vào thế giới phép thuật kì thú.

Câu 4 trang 128 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Câu chuyện Ha-ri Pót-tơ và hòn đá phù thuỷ được đón nhận như thế nào?

Trả lời:

Câu chuyện Ha-ri Pót-tơ và hòn đá phù thuỷ đã thu hút sự chú ý của rất nhiều trẻ em trên toàn thế giới.

Câu 5 trang 128 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Theo em, nhờ đâu nhà văn Giô-an Rô-linh viết được cuốn sách có sức hấp dẫn lớn như vậy?

Trả lời:

Theo em, nhà văn Giô-an Rô-linh viết được cuốn sách có sức hấp dẫn lớn như vậy là nhờ trí tưởng tượng phong phú của cô trong cuộc sống, tuổi thơ cô. Nhờ những tưởng tượng, câu chuyện cô viết hấp dẫn, gần gũi với trẻ thơ, mang những ước mơ: có phép thuật, người có thể bay lên…

* Vận dụng

Câu 1 trang 129 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Tìm nghĩa của các từ dưới đây:

Trả lời:

a. mơ tưởng	Mong mỏi, ước ao những điều xa vời, không thực tế.
b. liên tưởng	Nghĩ tới sự vật, hiện tượng nào đó có liên quan đến sự việc, hiện tượng đang diễn ra.
c. ý tưởng	Điều nảy ra, nghĩ ra trong đầu, thường chưa trọn vẹn.
d. tưởng tượng	Tạo ra trong tâm trí hình ảnh những cái không ở trước mắt hoặc chưa hề có.

Câu 2 trang 129 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Chọn từ phù hợp ở bài tập 1 thay cho mỗi bông hoa trong những câu sau:

a. Khi đọc truyện, tôi thường mình là nhân vật chính. Việc đó giúp tôi hiểu rõ hơn cảm xúc và hành động của nhân vật.

b. Bạn có thể chia sẻ với tôi những của bạn về buổi hội chợ của lớp được không?

c. Ngắm nhìn những bông hoa hướng dương nở vàng rực trong vườn, tôi chợt đến hình ảnh mặt trời dạng toả nắng.

d. Hôm nay, cô giáo cho chúng tôi về tranh. Tôi có vẽ một ngôi nhà trên cây. Tôi đó là một ngôi nhà màu hồng, nhiều cửa sổ và có một cái cầu trượt dài.

Trả lời:

a. Khi đọc truyện, tôi thường tưởng tượng mình là nhân vật chính. Việc đó giúp tôi hiểu rõ hơn cảm xúc và hành động của nhân vật.

b. Bạn có thể chia sẻ với tôi những ý tưởng của bạn về buổi hội chợ của lớp được không?

c. Ngắm nhìn những bông hoa hướng dương nở vàng rực trong vườn, tôi chợt liên tưởng đến hình ảnh mặt trời dạng toả nắng.

d. Hôm nay, cô giáo cho chúng tôi vẽ tranh. Tôi có ý tưởng vẽ một ngôi nhà trên cây.
Tôi mơ tưởng đó là một ngôi nhà màu hồng, nhiều cửa sổ và có một cái cầu trượt dài.

Viết: Tìm ý cho đoạn văn thể hiện tình cảm, cảm xúc về một bài thơ trang 130

Chọn 1 trong 2 đề dưới đây: Để 1: Viết đoạn văn thể hiện tình cảm, cảm xúc của em về một bài thơ thuộc chủ điểm Thế giới tuổi thơ. Để 2: Viết đoạn văn thể hiện tình cảm, cảm xúc của em về một bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên.

Câu 1 trang 130 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Chuẩn bị.

a. Lựa chọn bài thơ theo yêu cầu của đề 1 hoặc đề 2.

b. Đọc bài thơ, ghi ngắn gọn những điều em yêu thích ở bài thơ.

G:

Bài Tuổi Ngựa: Hình ảnh chú ngựa con hiếu động, giàu tình cảm, có ước mơ bay bổng,...

Bài Tiếng hạt nảy mầm: Tình yêu thương của cô giáo dành cho các bạn học sinh khiếm thính và thế giới âm thanh được cô chuyển tải qua hình ảnh,...

Bài Trước cổng trời: Bức tranh thiên nhiên đẹp như mơ ở vùng núi cao ngút ngàn qua lời thơ trong trẻo,...

Trả lời:

a. Em lựa chọn bài thơ: Việt Nam đất nước ta ơi – tác giả Nguyễn Đình Thi.

Việt Nam đất nước ta ơi

Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn

Cánh cò bay lả rập rờn

Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều

Quê hương biết mấy thân yêu

Bao nhiêu đời đã chịu nhiều thương đau

Mặt người vất vả in sâu

Gái trai cũng một áo nâu nhuộm bùn

Đất nghèo nuôi những anh hùng

Chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên

Đạp quân thù xuống đất đen

Súng gươm vứt bỏ lại hiền như xưa

Việt Nam đất nắng chan hoà

Hoa thơm quả ngọt bốn mùa trời xanh

Mắt đen cô gái long lanh

Yêu ai yêu trọn tấm tình thuỷ chung

Đất trăm nghề của trăm vùng

Khách phương xa tới lạ lùng tìm xem

Tay người như có phép tiên

Trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ

Nước bâng khuâng những chuyến đò

Đêm đêm còn vọng câu hò Trương Chi

Đói nghèo nên phải chia ly

Xót xa lòng kẻ rời quê lên đường

Ta đi ta nhớ núi rừng

Ta đi ta nhớ dòng sông vỗ bờ

Nhớ đồng ruộng, nhớ khoai ngô

Bữa cơm rau muống quả cà giòn tan...

b. Đọc bài thơ, em thấy những vẻ đẹp của quê hương đất nước ấm no, bình dị, trù phú. Đồng thời, em còn thấy những vẻ đẹp của con người, là những phẩm chất trung hậu, đảm đang, son sắt, chung thuỷ, cần cù, lam lũ, gan dạ trong chiến đấu mà hiền lành trong đời thường.

Câu 2 trang 130 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Tìm ý.

G:

Trả lời:

Mở đầu: Giới thiệu bài thơ: Việt Nam đất nước ta ơi, của tác giả Nguyễn Đình Thi. Đây là một bài thơ hay ca ngợi vẻ đẹp của đất nước thiên nhiên, con người Việt Nam ta.

Triển khai: Những điều em thích ở bài thơ:

– Phẩm chất của con người được nhắc đến trong bài thơ:

+ Cần cù, chịu thương chịu khó.

+ Anh hùng, dũng cảm.

+ Thuỷ chung, nghĩa tình.

– Hình ảnh đẹp về quê hương Việt Nam:

+ Biển lúa mênh mông

+ Đỉnh Trường Sơn mây mờ che sớm chiều

+ Những người con gái, con trai áo nâu một đời vất vả

+ Những anh hùng đạp quân thù xuống đất đen, súng gươm vứt bỏ

+ Những cô gái đẹp, đôi mắt long lanh, yêu chung thuỷ trọn lòng

– Tình cảm, cảm xúc của em về bài thơ: Em yêu quý thiên nhiên, con người Việt Nam, em tự hào vì được sống và sinh ra trên mảnh đất quê hương nghĩa nặng tình sâu, có truyền thông cao cả: chống quân xâm lược, dựng và giữ nước ngàn đời.

Kết thúc: Khẳng định lại tình cảm, cảm xúc của em với bài thơ: Vẻ đẹp của Việt Nam qua bài thơ thật sự làm cho em xúc động, yêu mến.

Câu 3 trang 130 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Góp ý và chỉnh sửa.

– Những điều yêu thích ở bài thơ

– Tình cảm, cảm xúc đối với bài thơ

– Cách thể hiện tình cảm, cảm xúc đối với bài thơ

–

Trả lời:

Em góp ý và chỉnh sửa về phần tìm ý của mình và của bạn theo gợi ý.

Đọc mở rộng trang 131

Câu 1 trang 131 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Đọc câu chuyện về một người làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật.

G:

– Những mẩu chuyện âm nhạc (Hoàng Lân)

– Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh)

– Những mẫu chuyện về nhà văn Tô Hoài (Cao Minh)

–

Trả lời:

Trịnh Công Sơn và những dấu ấn nghệ thuật của một nhạc sĩ tài hoa

Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ Việt Nam hiếm hoi có sự nổi tiếng và sức ảnh hưởng vươn tầm thế giới. Được biết, khoảng 2 triệu băng đĩa nhạc của Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã được bán tại Nhật Bản.

Không những vậy, ông cũng là nhạc sĩ Việt được người Nhật yêu thích nhất. Họ viết cả lời Nhật cho những ca khúc của ông để ca sĩ của họ được biểu diễn, điển hình như ca khúc Diễm xưa. Rất nhiều ca sĩ nổi tiếng ở Nhật đã hát lại ca khúc này như Tokiko Kato, Yoshimi Tendo, Aya Shimazu…

Nhạc Trịnh Công Sơn còn thường xuyên được hát trong Kohaku Uta Gassen - chương trình Âm nhạc Đêm giao thừa thường niên của đài truyền hình quốc gia Nhật Bản NHK trước hàng triệu khán giả và hàng loạt sân khấu lớn nhỏ khác.

Các trường đại học âm nhạc, văn hóa của Nhật và Việt Nam cũng liên tục thực hiện các đề tài, luận văn cao học, luận án tiến sĩ về nhạc Trịnh.

Có thể nói, Trịnh Công Sơn là tác giả hiếm hoi được nghiên cứu đầy đủ dưới nhiều bình diện như âm nhạc, văn hóa, ngôn ngữ, văn học… Ở mảng nào, ông cũng có đóng góp và gây dựng tầm ảnh hưởng to lớn.

Sở dĩ người Nhật yêu thích Trịnh Công Sơn đến như vậy vì âm hưởng chất nhạc, nội dung, tinh thần của nhạc Trịnh rất đậm hồn Đông phương và gắn chặt với văn hóa, thể hiện triết lí Á Đông đậm đặc.

Trịnh Công Sơn cũng được báo chí và cộng đồng quốc tế nhắc đến như "Bob Dylan của Việt Nam", "Nhạc sĩ được yêu mến nhất tại Việt Nam" (The Washington Post)

Tại Việt Nam, hiếm có nhạc sĩ nào sáng tác nhiều như Trịnh Công Sơn, với 600 ca khúc. Trong đó, có tới 236 ca khúc được phổ biến rộng rãi. Người dân Việt Nam không ai là không biết nhạc Trịnh vì nó len lỏi vào từng ngõ ngách, tầng lớp công chúng.

Ca sĩ Việt hầu như đều từng hát nhạc Trịnh. Nhạc Trịnh năm nào cũng được hoặc mở lên ở mọi sân khấu, dưới nhiều hình thức khác nhau. Đây là loại nhạc duy nhất dung hòa được từ bác học tới bình dân, khiến ca sĩ mọi thế hệ, dòng nhạc đều hát được.

Câu 2 trang 131 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Viết phiếu đọc sách theo mẫu.

Trả lời:

Dựa vào các câu chuyện gợi ý em đã đọc, em viết thông tin phù hợp vào phiếu đọc sách theo mẫu.

Câu 3 trang 131 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Trao đổi với bạn về câu chuyện đã đọc.

G:

Em có thể:

– Giới thiệu về nhân vật chính trong câu chuyện (tên, nghề nghiệp, những đóng góp trong hoạt động nghệ thuật,...).

– Nêu ấn tượng của em đối với tinh thần lao động, sáng tạo của những người nghệ sĩ hoặc sản phẩm nghệ thuật xuất sắc của họ.

Trả lời:

Em trao đổi với bạn về câu chuyện đã đọc:

– Nhân vật chính trong câu chuyện: Tên Trịnh Công Sơn, nghề nghiệp là một nhạc sĩ; những đóng góp của ông cho nghệ thuật: là người có sức nổi tiếng vươn tầm thế giới, có khoảng 2 triệu băng đĩa nhạc của Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã được bán tại Nhật Bản. Tại Việt Nam, Trịnh Công Sơn có tới 600 ca khúc, trong đó có 236 ca khúc được phổ biến rộng rãi. Người dân Việt Nam không ai là không biết nhạc Trịnh vì nó len lỏi vào từng ngõ ngách, tầng lớp công chúng.

– Ấn tượng của em đối với tinh thần lao động, sáng tạo của những người nghệ sĩ: miệt mài sáng tác, để lại cho đời những tác phẩm nhạc bất hủ, không ai là người Việt Nam mà không biết tới nhạc của Trịnh Công Sơn. Nhạc Trịnh được hiểu như một dòng nhạc riêng có.

* Vận dụng

Câu hỏi trang 131 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1: Trao đổi với người thân về một người làm nghệ thuật hoặc ý nghĩa của những tác phẩm nghệ thuật đối với cuộc sống.

Trả lời:

Em trao đổi với người thân về ý nghĩa của những tác phẩm nghệ thuật đối với đời sống:

– Làm lây lan cảm xúc: nghệ sĩ tiếp nhận thế giới hiện thực rồi thông qua trải nghiệm, đam mê, khát vọng làm nóng bỏng lên động lực bên trong, thôi thúc họ thể hiện vào tác phẩm của mình. Làm lây lan cảm xúc sang con người tiếp nhận – là độc giả, khán giả, thính giả.

– Tác phẩm nghệ giúp trút xả tinh thần, thai nghén ý tưởng của người nghệ sĩ: tác phẩm thể hiện những góc khuất, sâu kín của con người – là nơi để con người bộc lộ cảm xúc, khống chế và giảm căng thẳng vì được nói lên bầu tâm sự, tình thế của xã hội.

– Tác phẩm nghệ thuật giúp hỗ trợ, thúc đẩy xuất hiện hành vi sáng tạo: Những tác phẩm là sự sáng tạo không ngờ, sáng tạo một cách độc lập của người nghệ sĩ mà không phụ thuộc, trùng lặp với tác phẩm nào trước đó. Một khi những sáng tác được thừa nhận, nó sẽ giúp thúc đẩy những hành vi, văn hoá mới có ở xã hội, ở con người.