100 bài tập Xác suất các quy luật di truyền (có đáp án 2024) và cách giải

Với tài liệu về 100 bài tập Xác suất các quy luật di truyền (có đáp án 2024) và cách giải bao gồm: lý thuyết và bài tập cũng như những định nghĩa, tính chất, các dạng bài sẽ giúp bạn nắm vững kiến thức và học tốt môn Sinh học hơn.

1 249 lượt xem


100 bài tập Xác suất các quy luật di truyền và cách giải

I. Lý thuyết

- Trong giảm phân, sự phân li của cặp NST là cơ chế dẫn tới sự phân li của cặp alen. Bản chất của quy luật phân li là sự phân li của các alen trong cặp alen, mỗi alen đi về một giao tử.

- Quy luật phân li của Menden là quy luật di truyền cơ bản của mọi quy luật khác. Tức là ở các quy luật di truyền khác, các cặp gen cũng phân li theo quy luật của Menđen (trừ quy luật di truyền theo dòng mẹ, gen nằm ở tế bào chất).

- Các cặp NST phân li độc lập với nhau nên các cặp gen nằm trên các cặp NST cũng phân li độc lập. Các cặp gen phân li độc lập với nhau thì tỉ lệ phân li kiêu gen, tỉ lệ kiểu hình ở đời con tuân theo quy luật xác suất của toán học. Tức là tỉ lệ phân li kiểu hình bằng tích tỉ lệ của các cặp tính trạng, tỉ lệ phân li kiểu gen bằng tích tỉ lệ của các cặp gen.

- Khi gen di truyền theo quy luật phân li độc lập thì chúng ta sử dụng quy luật tổ hợp tự do để tính sự tổ hợp của các cặp alen.

- Các cặp gen phân li độc lập với nhau thì ở đời con có:

+ Tỉ lệ kiểu gen bằng tích tỉ lệ phân li kiểu gen của từng cặp gen;

+ Tỉ lệ phân li kiểu hình bằng tích tỉ lệ phân li của các cặp tính trạng;

+ Số loại kiểu gen bằng tích số loại kiểu gen của các cặp tính trạng;

+ Số loại kiểu hình bằng tích số loại kiểu hình của các cặp tính trạng;

+ Tỉ lệ của mỗi loại kiểu hình bằng tích tỉ lệ của các tính trạng có trong kiểu hình đó.

- Hai cặp tính trạng di truyền phân li độc lập với nhau khi tỉ lệ phân li kiểu hình của phép lai bằng tích tỉ lệ của các cặp tính trạng.

- Trong trường hợp tính trạng do một gen quy định, nếu ở đời con xuất hiện kiểu hình chưa có ở bố mẹ thì kiểu hình đó do gen lặn quy định, nếu kiểu hình đã có ở bố hoặc mẹ mà không biểu hiện ở đời con thì đó là kiểu hình lặn.

- Xác suất xuất hiện một kiểu hình nào đó chính là tỉ lệ của loại kiểu, hình đó trong tổng số cá thể mà ta xét.

- Ở phép lai mà tổng số cặp gen dị hợp ở bố và mẹ là n cặp gen thi ở đời con, loại cá thể có a số alen trội chiếm tỉ lệ Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen. Nếu cứ có một cặp gen đồng hợp trội thì a phải bớt đi 1.

II. Các dạng bài

1. Bài tập tính xác suất về kiểu hình

Cách giải: Khi bài toán yêu cầu tính xác suất về một kiểu hình nào đó thì cần phải tiến hành theo 2 bước.

Bước 1: Xác định kiểu gen bố mẹ và viết sơ đồ lai để tìm tỉ lệ của loại kiểu hình cần tính xác suất.

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

- Khi bài toán yêu cầu trong 5 cây chỉ có 2 cây thân cao, hoa đỏ thì 3 cây còn lại phải có kiểu hình khác.

- Các kiểu hình khác có tỉ lệ tỉ lệ =1- của kiểu hình cần tính xác suất

Bài 1: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so vói a quy định thân thấp, B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa trắng. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cây thân cao, hoa đỏ thuần chủng giao phấn với cây thân thấp, hoa trắng được F1, F1 giao phấn tự do được F2. Lấy ngẫu nhiên 5 cây ở F2, xác suất để trong 5 cây này chỉ có 2 cây thân cao, hoa đỏ.

Hướng dẫn giải

Bước 1: Xác định kiểu gen của bố mẹ và viết sơ đồ lai

- Cây thân cao, hoa đỏ thuần chủng có kiểu gen AABB

Cây thân thấp, hoa trắng có kiểu gen aabb.

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

- Viết giao tử và lập bảng ta sẽ thu được đời F2 có tỉ lệ kiểu hình 9 thân cao, hoa đỏ; 3 thân cao, hoa trắng; 3 thân thấp, hoa đỏ; 1 thân thấp, hoa trắng.

à Cây thân cao, hoa đỏ có tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

- Lấy 5 cây, cần có 2 cây thân cao, hoa đỏ thì phải là tổ hợp chập 2 của 5 phần tử Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Ở F2, cây thân cao, hoa đỏ chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen Cây có kiểu hình không phải thân cao, hoa đỏ có tỉ lệ Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

- Lấy 5 cây ở F2, xác suất để trong 5 cây này chỉ có 2 cây thân cao, hoa đỏ là:

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Lũy thừa 2 là vì phải có 2 cây thân cao, hoa đỏ; Lũy thừa 3 vì phải có 3 cây có kiểu hình không phải thân cao, hoa đỏ.

Bài 2: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp, B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa trắng. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cho cây dị hợp về 2 cặp gen lai phân tích được Fb. Lấy ngẫu nhiên 3 cây Fb. Xác suất để trong 3 cây này chỉ có 1 cây thân thấp, hoa trắng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Xác định kiểu gen của bố mẹ và viết sơ đồ lai

- Cây dị hợp về 2 cặp gen có kiểu gen là AaBb

Lai phân tích là lai với cây đồng hợp lặn. Cây đồng hợp lặn có kiểu gen aabb.

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

- Tỉ lệ kiểu hình ở đời Fb là 1 thân cao, hoa đỏ; 1 thân cao, hoa trắng; 1 thân thấp, hoa đỏ; 1 thân thấp, hoa trắng.

Cây thân thấp, hoa trắng có tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

- Lấy 3 cây, cần có 1 cây thân thấp, hoa trắng thì phải là tổ hợp chập 1 của 3 phần tửCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

- Ở Fb, cây thân thấp, hoa trắng chiếm tỉ lệ Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen; Cây có kiểu hình không phải thân thấp, hoa trắng chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

- Lấy 3 cây Fb. Xác suất để trong 3 cây này chỉ có 1 cây thân thấp hoa trắng là Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

Bài 3: Cho biết gen A quy định thân cao trội hoàn toàn so với alen a quy định thân thấp. Cây thân cao tự thụ phấn, thu được đời F1 có tỉ lệ 75% cây cao : 25% cây thấp.

a. Lấy ngẫu nhiên 1 cây F1. Xác suất để được cây thân cao là bao nhiêu?

b. Lấy ngẫu nhiên 1 cây thân cao F1. Xác suất để được cây thuần chủng là bao nhiêu?

c. Lấy ngẫu nhiên 3 cây thân cao F1. Xác suất để thu được 1 cây thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

a. Lấy ngẫu nhiên 1 cây F1. Xác suất để được cây thân cao là bao nhiêu?

Bước 1: Tìm tỉ lệ cây thân cao ở F1.

Bài toán cho biết đời F1 có tỉ lệ 75% cây cao : 25% cây thấp, Ở F1, cây thân cao chiếm tỉ lệ =0,75

Bước 2: Tính xác suất

Lấy ngẫu nhiên 1 cây, xác suất để thu được cây thân cao là 0,75.

b. Lấy ngẫu nhiên 1 cây thân cao F1. Xác suất để được cây thuần chủng là bao nhiêu?

Bước 1: Tìm tỉ lệ cây thuần chủng trong số các cây thân cao ở F1.

Bài toán cho biết đời F1 có tỉ lệ 75% cây cao : 25% cây thấp , Tỉ lệ kiểu gen ở đời F1 là 1AA:2Aa:1aa.

Cây thân cao ở F1 có 2 loại kiểu gen với tỉ lệ là 1AA và 2Aa à cây thuần chủng chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2: Xác suất

Lấy ngẫu nhiên 1 cây thân cao F1, xác suất để được cây thuần chủng làCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

c. Lấy ngẫu nhiên 3 cây thân cao F1. Xác suất để thu được 1 cây thuần chủng là bao nhiêu?

Bước 1: Cây thân cao tự thụ phấn, đời con thu được 75% cao : 25% thấp chứng tỏ cây thân cao đem tự thụ phấn có kiểu gen Aa và đời con có tỉ lệ kiểu gen là1AA:2Aa:1aa . Trong số các cây thân cao ở F1 (1AA và 2Aa), cây thuần chủng chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2:

- Chọn 3 cây thân cao F1. Xác suất để thu được 1 cây thuần chủng làCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

2. Bài tập tính xác suất về kiểu gen

Cách giải: Cần phải tiến hành theo 2 bước

Bước 1: Tìm tỉ lệ của kiểu gen cần tính xác suất.

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

Bài 1: Ở phép lai AaBb x Aabb thu được đời F1. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F1, xác suất để thu được 3 cá thể đều có kiểu gen AaBb là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tìm tỉ lệ của kiểu gen cần tính xác suất

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

- Cặp lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen sẽ sinh ra đời con có kiểu gen Aa với tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

- Cặp lai Bb x bb sẽ sinh ra đời con có kiểu gen Bb với tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Phép lai AaBb x Aabb sẽ sinh ra đời con có kiểu gen AaBb với tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2: Sử dụng toán tổ hợp để tính xác suất

Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể ở F1, xác suất để cả 3 cá thể đều có kiểu gen Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bài 2: Xét phép lai AaxAa được F1. Ở đời F1, lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Xác định tỉ lệ của cá thể thuần chủng ở đời F1.

- Ở phép lai AaxAađời F1 có tỉ lệ kiểu gen làCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

- Đời F1 có tỉ lệ kiểu gen Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen nên cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2: Tính xác suất:

Tỉ lệ thuần chủng của mỗi cá thể =0,5 Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể thì xác suất để cả 2 cá thể đều thuần chủngCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Bài 3: Xét phép lai Aaxaa thu được F1. Ở đời F1, lấy ngẫu nhiên 3 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể không thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Xác định tỉ lệ của cá thể không thuần chủng ở đời F1.

- Ở phép lai Aaxaa đời F1 có tỉ lệ kiểu gen là Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

- Đời F1 có tỉ lệ kiểu gen Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđennên cá thể không thuần chủng chiếm tỉ lệ Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen. Cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Bước 2: Tính xác suất:

Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể, xác suất để 2 cá thể đều không thuần chủngCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Bài 4: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Xét phép laiCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen được F1.

a. Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể, xác suất để thu được cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

b. Trong số các cá thể có kiểu hình 4 tính trạng trội, lấy ngẫu nhiên 3 cá thể, xác suất để thu được 3 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

a. Xác suất để thu được cá thể thuần chủng:

Bước 1: Tính tỉ lệ cá thể thuần chủng ở đời F1:

- Chúng ta xét tỉ lệ thuần chủng ở đời con của từng cặp gen bố mẹ.

♂Aa x ♀Aa tạo ra đời con có tỉ lệ thuần chủng Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

♂Bb x ♀BB tạo ra đời con có tỉ lệ thuần chủng Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

♂Dd x ♀Dd tạo ra đời con có tỉ lệ thuần chủng Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

♂Ee x ♀EE tạo ra đời con có tỉ lệ thuần chủngCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Loại cá thể thuần chủng về cả 4 cặp gen chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2:Tỉ lệ thuần chủng làCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen nên khi lấy ngẫu nhiên 1 cá thể thì xác suất để thu được cá thể thuần chủng Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

b. Xác suất để 3 cá thể đều thuần chủng.

Bước 1: Trong các cá thể có kiểu hình trội, tỉ lệ cá thể thuần chủng là:

- Chúng ta xét tỉ lệ thuần chủng ở đời con của từng cặp gen bố mẹ.

♂Aa x ♀Aa tạo ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là 1AA và 2Aa.

Tỉ lệ thuần chủngCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

♂Bb x ♀BB tạo ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là 1BB và 1Bb.

Tỉ lệ thuần chủngCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

♂Dd x ♀Dd tạo ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là 1DD và 2Dd.

Tỉ lệ thuần chủng Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

♂Ee x ♀EE tạo ra đời con có kiểu hình trội gồm 2 kiểu gen là 1EE và 1Ee.

Tỉ lệ thuần chủngCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Loại cá thể thuần chủng về cả 4 tính trạng chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2:

Tỉ lệ thuần chủng là Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen nên khi lấy ngẫu nhiên 3 cá thể thì xác suất để thu được 3 cá thể thuần chủngCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Bài 5: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép laiCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen thu được F1. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể có kiểu hình mang 3 tính trội và 1 tính trạng lặn:

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđensinh ra đời con có các kiểu hình chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđensinh ra đời con có các kiểu hình chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđensinh ra đời con có kiểu hình trội chiếm tỉ lệ 100% D-

Loại cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn là những kiểu hình được kí hiệu là A-bbD- và aaB-D-.

- Kiểu hình A-bbD- chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

- Kiểu hình aaB-D- chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Loại cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để thu được 2 cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn làCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bài 6: Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđenthu được F1. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể ở F1, xác suất để trong 2 cá thể này có ít nhất 1 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể thuần chủng:

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđensinh ra đời con có các kiểu gen 1AA, 1Aa. Trong đó kiểu gen đồng hợp chiếm tỉ lệ Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđensinh ra đời con có các kiểu gen 1Bb,1bb. Trong đó kiểu gen đồng hợp chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđensinh ra đời con có các kiểu gen 1DD, 1Dd. Trong đó kiểu gen đồng hợp chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Loại cá thể có kiểu gen đồng hợp về cả 3 cặp gen có tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Loại cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen ; Loại cá thể không thuẫn chủng chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2: Tính xác suất

- Trong 2 cá thể, xác suất để không có cá thể nào thuần chủngCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

- Xác suất để có ít nhất 1 cá thể thuần chủng =1- xác suất để không có cá thể nào thuần chủngCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

3. Bài tập tính xác suất tìm số alen

Bài 1: Ở phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđenthu được F1. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể F1. Xác suất để thu được 2 cá thể mà mỗi cá thể đều có 3 alen lặn và 3 alen trội là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 3 alen lặn và 3 alen trội.

Ở phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen, đời bố mẹ có tổng số 6 cặp gen dị hợp.

Khi đời bố mẹ có 6 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 3 alen trội và 3 alen lặn chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để cả 2 cá thể đều có 3 alen lặn và 3 alen trội là Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

Bài 2: Ở phép laiCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen thu được F1. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F1. Xác suất để thu được 3 cá thể mà mỗi cá thể đều có 3 alen lặn và 5 alen trội là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 3 alen lặn và 5 alen trội.

Ở phép laiCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen , đời bố mẹ có tổng số 5 cặp gen dị hợp.

Ở cặp genCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen thì đời con luôn có kiểu gen Ee (1 alen trội và 1 alen lặn). Như vậy, ở đời con nghiễm nhiên có 1 alen trội và 1 alen lặn nên bài toán trở thành ở phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen, cần tìm tỉ lệ của loại cá thể có alen trội ở đời con.

Khi đời bố mẹ có 5 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 4 alen trội và 3 alen lặn chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để cả 3 cá thể đều có 3 alen lặn và 4 alen trội làCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Bài 3: Ở phép laiCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen thu được F1. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F1. Xác suất để trong 3 cá thể đã lấy chỉ có đúng 1 cá thể có 5 alen trội là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tỉ lệ cá thể mang 3 alen lặn và 5 alen trội.

Ở phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen, đời bố mẹ có tổng số 4 cặp gen dị hợp.

Ở cặp gen Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđenthì đời con luôn có kiểu gen EE (2 alen trội).

Ở cặp genCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen thì đời con luôn có ít nhất 1 alen trội

Như vậy, ở đời con nghiễm nhiên cộ 3 alen trội nên bài toán trở thành ở phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen, cần tìm tỉ lệ của loại cá thể có 5 alen trội ở đời con. Tương đương với loại cá thể có 2 alen trội ở đời con.

Khi đời bố mẹ có 4 cặp gen dị hợp thì ở đời con, loại cá thể có 2 alen trội chiếm tỉ lệ Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen. Loại cá thể không có 5 alen trội chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Bước 2: Tính xác suất

Xác suất để trong 3 cá thể, chỉ có 1 cá thể mang 5 alen trội là .

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

4. Bài tập xác suất liên quan đến chọn giống

Bài 1: Ở một loài vật nuôi, gen A nằm trên NST thường quy định lông dài trội hoàn toàn so với a quy định lông ngắn. Ở một trại nhân giống, người ta nhập về 25 con đực lông dài và 100 con cái lông ngắn. Cho các cá thể này giao phối tự do với nhau sinh ra F1 có 36% cá thể lông ngắn. Các cá thể F1 giao phối tự do được F2. Biết rằng không xảy ra đột biến. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể ở F2, xác suất để thu được 2 cá thể dị hợp là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tìm tỉ lệ cá thể dị hợp ở F2:

- Vì lông ngắn là tính trạng lặn nên 100 con cái lông ngắn đều có kiểu gen aa

- Cho 25 con đực giao phối tự do với các con cái aa sinh ra F1 có 36% cá thể lông ngắn. Tỉ lệ kiểu gen ở F1Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen(vì con cái có kiểu gen aa nên đời con luôn có gen a)

Tỉ lệ giao tử A là 0,32; tỉ lệ giao tử a là 0,68

Các cá thể F1 giao phối tự do được F2

0,32A

0,68a

0,32A

0,1024AA

0,2176Aa

0,68a

0,2176Aa

0,4624aa

- Ở F2 cá thể dị hợp chiếm tỉ lệ:Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

Bước 2: Tìm xác suất.

Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể dị hợpCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bài 2: Ở một loài động vật, gen A nằm trên NST thường quy định nhiều nạc trội hoàn toàn so với a quy định ít nạc. Ở một trại nhân giống, người ta nhập về 10 con đực nhiều nạc và 30 con cái ít nạc. Cho các cá thể này giao phối tự do với nhau sinh ra F1 có tỉ lệ kiểu hình 9 con nhiều nạc : 1 con ít nạc. Các cá thể F1 giao phối tự do được F2. Biết rằng không xảy ra đột biến. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể nhiều nạc ở F2, xác suất để thu được 2 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tìm tỉ lệ cá thể dị hợp ở F2:

- Vì ít nạc là tính trạng lặn nên 30 con cái ít nạc đều có kiểu gen aa

- Cho 10 con được giao phối tự do với các con cái aa sinh ra F1 có tỉ lệ cá thể ít nạcCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Tỉ lệ kiểu gen ở F1 là = 0,9 Aa : 0,1 aa (vì con cái có kiểu gen aa nên đời con luôn có gen a)

Tỉ lệ giao tử Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen ; tỉ lệ giao tử aCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Các cá thể F1 giao phối tự do được F2

0,55A

0,45a

0,55A

0,3025AA

0,2475Aa

0,45a

0,2475Aa

0,2025aa

- Cá thể nhiều nạc ở F2 gồm có 0,3025AA và 0,495Aa :Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

- Ở F2, trong số các cá thể nhiều nạc thì cá thể thuần chủng chiếm tỉ lệCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Cá thể không thuần chủng chiếm tỉ lệ Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

Bước 2: Tìm xác suất.

Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể thuần chủng

Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bài 3: Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Ở phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđenđược F1. Cần phải lấy ít nhất bao nhiêu hạt F1 để trong số các hạt đã lấy xác suất có ít nhất 1 hạt mang kiểu gen aa lớn hơn 90%?

Hướng dẫn giải

Bước 1: Tìm tỉ lệ của kiểu gen Aa và kiểu gen aa ở đời con.

- Ở phép lai được F1 có tỉ lệ kiểu gen 1 Aa và 1 aa

Ở F1, tỉ lệ kiểu genCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen , kiểu gen AaCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen .

- Gọi n là số hạt ít nhất cần phải lấy.

Xác suất để tất cả các hạt đều có kiểu gen Aa làCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Bước 2: Tìm xác suất.

- Xác suất để có ít nhất 1 hạt mang kiểu gen aa =1- xác suất để không có hạt nào mang kiểu gen aaCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen

Theo bài ra ta có Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen.

Vậy phải lấy ít nhất 4 hạt thì mới thỏa mãn điều kiện bài toán.

III. Bài tập vận dụng

Bài 1. Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp, B quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với b quy định hoa trắng. Hai cặp gen này năm trên 2 cặp NST khác nhau. Cây thân cao hoa đỏ, thuần chủng giao phấn với cây thân thấp hoa trắng được F1, F1 giao phấn tự do được F2. Lấy 3 cây ở F2, xác suất để trong 3 cây này chỉ có 1 cây thân cao, hoa đỏ là bao nhiêu?

Bài 2. Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Cho cây thân cao dị hợp tử thụ phấn ở đời con có 75% cây thân cao và 25% cây thân thấp. Trong số các cây F1 lấy 2 cây thân cao, xác suất để cả 2 cây này đều có kiểu gen đồng hợp?

Bài 3. Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Cho cây thân cao dị hợp tử thụ phấn ở đời con có 75% cây thân cao và 25% cây thân thấp.

a. Trong số các cây F1 lấy 2 cây thân cao, xác suất để cả 2 cây này đều có kiểu gen đồng hợp?

b. Trong số các cây F1 lấy 4 cây thân cao, xác suất để chỉ có 1 cây mang kiểu gen đồng hợp?

Bài 4. Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép laiCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen thu được F1. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể, xác suất để thu được 2 cá thể có kiểu hình mang 2 tính trội và 1 tính trạng lặn là bao nhiêu?

Bài 5. Cho biết mỗi cặp gen quy định một cặp tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn. Tiến hành phép lai thu được F1. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể có kiểu hình trội ở F1, xác suất để trong 3 cá thể này có 2 cá thể thuần chủng là bao nhiêu?

Bài 6. Cho biết A quy định thân cao trội hoàn toàn so với a quy định thân thấp. Ở phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen được F1. Cần phải lấy bao nhiêu hạt F1 để trong số các hạt đã lấy xác suất có ít nhất 1 hạt mang kiểu gen aa lớn hơn 80%?

Bài 7. Ở phép laiCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen thu được F1. Lấy ngẫu nhiên 2 cá thể F1. Xác suất để thu được 2 cá thể mà mỗi cá thể đều có 5 alen lặn là bao nhiêu?

Bài 8. Ở phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen thu được F1. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F1. Xác suất để thu được 3 cá thể mà mỗi cá thể đều có 6 alen trội là bao nhiêu?

Bài 9. Ở phép lai Cách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđenthu được F1. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F1. Xác suất để trong 3 cá thể đã lấy có 2 cá thể có 3 alen trội là bao nhiêu?

Bài 10. Ở phép laiCách giải bài tập xác suất trong quy luật di truyền – di truyền Menđen thu được F1. Lấy ngẫu nhiên 3 cá thể F1. Xác suất để trong 3 cá thể đã lấy chỉ có đúng 1 cá thể có 4 alen trội là bao nhiêu?

Bài 11. Ở một loài thực vật, A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với a quy định hoa trắng, B quy định thân cao trội hoàn toàn so với b quy định thân thấp. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cho cây thân cao, hoa đỏ dị hợp về 2 cặp gen nói trên giao phấn với nhau được F1. Ở đời F1, chỉ chọn các cây có kiểu hình thân cao, hoa đỏ đem trồng và cho giao phấn ngẫu nhiên thu được F2. Lấy 1 cây có thân cao, hoa đỏ ở F2, xác suất để thu được cây thuần chủng về cả 2 cặp gen nói trên là bao nhiêu?

Bài 12. Ở một loài thực vật, A quy định hoa đỏ trội hoàn toàn so với a quy định hoa trắng, B quy định thân cao trội hoàn toàn so với b quy định thân thấp. Hai cặp gen này nằm trên 2 cặp NST khác nhau. Cho cây thân cao, hoa đỏ dị hợp về 2 cặp gen nói trên giao phấn với nhau được F1. Ở đời F1, chỉ chọn các cây có kiểu hình thân cao, hoa đỏ đem trồng và cho giao phấn ngẫu nhiên thu được F2. Lấy ngẫu nhiên 1 cây ở F2, xác suất để thu được cây thân cao, hoa trắng là bao nhiêu?

1 249 lượt xem


Xem thêm các chương trình khác: