Lý thuyết Lịch Sử 6 Bài 17 (Cánh diều): Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

Lý thuyết Lịch Sử 6 Bài 17: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

A. Lý thuyết Lịch Sử 6 Bài 17: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

1. Họ Khúc giành quyền tự chủ

- Nhân cơ hội nhà Đường ngày càng suy yếu, giữa năm 905, Khúc Thừa Dụ đã tập hợp nhân dân chiếm thành Đại La (Hà Nội) tự xưng Tiết độ sứ.

- Đầu năm 906, nhà Đường buộc phải công nhận, phong Khúc Thừa Dụ làm Tiết độ sứ.

- Năm 907, Khúc Thừa Dụ qua đời. Con trai ông là Khúc Hạo lên nối nghiệp, vẫn xưng Tiết độ sứ. Chính quyền Khúc Hạo đã tiến hành nhiều chính sách tiến bộ (907 - 917)

2. Dương Đình Nghệ khôi phục quyền tự chủ

- Mùa thu năm 930, nhà Nam Hán đưa quân sang đánh bại chính quyền họ Khúc, thiết lập lại bộ máy cai trị.

- Đầu năm 931, Dương Đình Nghệ (một tướng của họ Khúc) kéo quân từ Ái Châu tiến đánh và nhanh chóng làm chủ thành Đại La.

- Cuộc kháng chiến giành thắng lợi. Dương Đình Nghệ xưng Tiết độ sứ, khôi phục nền tự chủ.

3. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng (năm 938)

- Hoàn cảnh:

+ Năm 938, vua Nam Hán cử Hoằng Tháo chỉ huy quân thủy tiến sang xâm lược nước ta

+ Ngô Quyền chủ động lên kế hoạch đánh giặc ở vùng cửa biển Bạch Đằng.

- Nét chính trong diễn biến:

+ Khi nước biển dâng cao, Ngô Quyền cử quân ra đánh và giả vờ thua. Hoằng Tháo sai quân đuổi theo, vượt qua khu vực có bãi cọc ngầm mà không hề hay biết.

+ Khi nước triều bắt đầu rút, Ngô Quyền hạ lệnh cho quân tấn công. Bị đánh bất ngờ, quân Nam Hán quay đầu tháo chạy; chiến thuyền của quân Nam Hán va vào cọc, vỡ và bị chìm. Hoằng Tháo tử trận trong đám tàn quân.

- Ý nghĩa: chấm dứt thời Bắc thuộc, mở ra thời kì độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc.

B. Bài trắc nghiệm Lịch sử 6 Bài 17: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

Câu 1: Sau khi đánh chiếm thành Tống Bình, Khúc Thừa Dụ tự xưng là

A. Thái úy

B. An Nam Quốc Vương

C. Tiết độ sứ

D. Thái thú

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Năm 905, Tiết độ sứ An Nam là Độc Cô Tổn bị giáng chức. Khúc Thừa Dụ được sự ủng hộ của nhân dân đã đánh chiếm thành Tống Bình rồi tự xưng là Tiết độ sứ, xây dựng một chính quyền tự chủ.

Câu 2: Khúc Hạo chủ trương xây dựng đất nước tự chủ theo đường lối

A. Khoan thư sức dân là kế sâu rễ bền gốc

B. Đẩy thuyền cũng là dân, lật thuyền cũng là dân

C. Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh

D. Chính sự cốt chuộng khoan dung, giản dị, nhân dân đều được yên vui

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích: Sau khi Khúc Thừa Dụ mất, Khúc Hạo lên thay và quyết định xây dựng đất nước tự chủ theo đường lối “Chính sự cốt chuộng khoan dung, giản dị, nhân dân đều được yên vui”.

Câu 3: Ai là người đã lãnh đạo nhân dân kháng chiến chống quân Nam Hán lần thứ nhất giành thắng lợi?

A. Khúc Hạo

B. Khúc Thừa Mĩ

C. Dương Đình Nghệ

D. Ngô Quyền

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

- Năm 930, nhà Nam Hán đem quân sang đánh nước ta. Khúc Thừa Mĩ chống cự không nổi, bị bắt đem về Quảng Châu.

- Năm 931, Dương Đình Nghệ đã tập hợp lực lượng đem quân từ Thanh Hóa ra Bắc bao vây, tấn công thành Tống Bình và đã tiêu diệt được lực lượng địch ở đây, cũng như quân tiếp viện. Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán lần thứ nhất kết thúc thắng lợi.

Câu 4: Nội dung nào phản ánh đúng điều kiện thuận lợi để Khúc Thừa Dụ nổi dậy giành quyền tự chủ thành công?

A. Do sự ủng hộ của nhân dân

B. Do sự suy yếu của nhà Đường

C. Do Khúc Thừa Dụ đã xây dựng được một lực lượng mạnh trước đó

D. Do nền kinh tế An Nam phát triển hơn trước

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Từ cuối thế kỉ IX, ở Trung Quốc, nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra (đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa Hoàng Sào). Nhà Đường suy yếu. Lợi dụng thời cơ đó, Khúc Thừa Dụ đã tập hợp nhân dân nổi dậy

Câu 5: Vua Đường phong Khúc Thừa Dụ làm Tiết độ sứ có ý nghĩa gì đối với cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc của nhân dân ta?

A. Mua chuộc Khúc Thừa Dụ phục vụ cho nhà Đường

B. Xoa dịu mâu thuẫn giữa nhân dân An Nam với nhà Đường

C. Đem lại quyền tự chủ cho người Việt, tạo điều kiện để giành độc lập hoàn toàn

D. Bảo đảm sự yên ổn cho vùng biên cương nhà Đường

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

- Tiết độ sứ là chức quan cai quản một đơn vị hành chính lớn gồm nhiều châu, quận.

- Việc vua Đường phong Khúc Thừa Dụ làm Tiết độ sứ đã cho phép người Việt được tự mình cai quản vùng đất An Nam. Đây là thắng lợi bước đầu, đem lại quyền tự chủ cho người Việt (mặc dù danh nghĩa vẫn lệ thuộc vào nhà Đường), đặt cơ sở cho cuộc đấu tranh giành độc lập hoàn toàn ở giai đoạn sau.

Câu 6: Đâu không phải chính sách của Khúc Hạo nhằm xây dựng một đất nước tự chủ?

A. Đặt lại các khu vực hành chính và cử người trông coi mọi việc

B. Xem xét và định lại mức thuế, bãi bỏ các thứ lao dịch

C. Lập lại sổ hộ khẩu

D. Xưng vương, xây dựng một bộ máy nhà nước mới

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

Sau khi Khúc Thừa Dụ mất, Khúc Hạo lên thay và tiến hành xây dựng đất nước tự chủ như:

- Đặt lại các khu vực hành chính, cử người trông coi mọi việc đến tận xã.

- Xem xét và định lại mức thuế, bãi bỏ các thứ lao dịch của thời Bắc thuộc.

- Lập lại sổ hộ khẩu…

=> Đáp án D: Khúc Hạo vẫn nối nghiệp cha xưng là Tiết độ sứ

Câu 7: Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán xâm lược lần thứ nhất thắng lợi có ý nghĩa gì quan trọng?

A. Kết thúc hơn 1000 năm đô hộ của phong kiến phương Bắc

B. Mở ra thời kì mới: độc lập, tự chủ lâu dài

C. Bảo vệ nền tự chủ của dân tộc từ sau cuộc nổi dậy của Khúc Thừa Dụ

D. Đem lại nền tự chủ cho dân tôc sau một thời gian dài bị đô hộ

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

- Kể từ sau cuộc khởi nghĩa của Khúc Thừa Dụ, nhân dân ta đã giành được quyền tự chủ trên thực tế mặc dù danh nghĩa vẫn là một phủ của nhà Đường.

- Sau khi nhà Đường sụp đổ, Trung Quốc rơi vào tình trạng hỗn loạn. Sau khi được thành lập, năm 930 nhà Nam Hán đem quân tấn công nước ta với hy vọng sáp nhập vùng An Nam đô hộ phủ vào lãnh thổ của mình

=> Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Nam Hán lần thứ nhất đã đập tan tham vọng của nhà Nam Hán, bảo vệ vững chắc nền tự chủ của dân tộc giành được từ sau cuộc khởi nghĩa của Khúc Thừa Dụ

Câu 8: Khúc Hạo gửi con trai sang làm con tin nhà Nam Hán nhằm mục đích gì?

A. Cắt đứt quan hệ với nhà Đường, thiết lập quan hệ với nhà Nam Hán

B. Thể hiện sự thần phục với nhà Nam Hán để giảm thiểu nguy cơ bị xâm lược

C. Tạo ra sự bảo trợ của nhà Nam Hán trước sự đe dọa của Hậu Lương

D. Tạo ra sự bảo trợ của nhà Nam Hán trước sự đe dọa của Dương Đình Nghệ

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Trong bối cảnh nhà Nam Hán có tham vọng thôn tính nước ta, thiết lập nền cai trị mới sau nhà Đường, Khúc Hạo đã chủ động gửi con trai là Khúc Thừa Mĩ sang làm con tin để thể hiện sự thần phục của họ Khúc với chính quyền Nam Hán, hy vọng sẽ tạm hoãn được tham vọng bành trướng của Nam Hán.

Câu 9: Vì sao Khúc Thừa Dụ chỉ xưng tiết độ sứ mà không xưng vương?

A. Do muốn lợi dụng danh nghĩa quan lại nhà Đường để xây dựng nền tự chủ

B. Do nhân dân không ủng hộ Khúc Thừa Dụ xưng vương

C. Do Khúc Thừa Dụ không đủ thực lực để xưng vương

D. Do Khúc Thừa Dụ không muốn tạo ra khoảng cách với nhân dân

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Tiết độ sứ là một chức quan của nhà Đường. Sở dĩ sau khi chiếm được thành Tống Bình, Khúc Thừa Dụ không xưng vương mà chỉ xưng tiết độ sứ vì ông muốn sử dụng bỏ bọc quan lại nhà Đường để xây dựng nền tự chủ thực tế cho dân tộc. Nếu ông xưng vương thì có thể nhà Đường sẽ đem quân đáp án => xưng tiết độ sứ là một sự lựa chọn khôn khéo để có thể bình yên xây dựng nền tự chủ lâu dài cho dân tộc khi nhà Đường đang có loạn.

Câu 10: Nhân vật nào được đánh giá là nhà cải cách đầu tiên trong lịch sử Việt Nam?

A. Lý Bí

B. Khúc Thừa Dụ

C. Khúc Hạo

D. Dương Đình Nghệ

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Cuộc cải cách đầu tiên trong lịch sử Việt Nam được tiến hành vào năm 907 do Khúc Hạo tiến hành. Ông chính là nhà cải cách đầu tiên thiết lập được sự quản lý của mình tới tận làng xã, điều mà các triều đại phong kiến phương Bắc không thể làm được.

- Về bộ máy hành chính:

+ Chia cả nước thành 5 cấp bao gồm lộ, phủ, châu, giáp, xã. Ở giáp, xã lần dầu được đặt ra các chức quan quản lý

+ Lập hộ tịch, hộ khẩu

- Về chính sách thuế: căn cứ vào phân phối ruộng đất theo chế độ công xã sẽ đánh thuế bình quân; bỏ hẳn thuế đinh, khắc phục nạn thu thuế nhiều tầng, nhiều loại

…

Thành công của cuộc cải cách đã giúp ổn định tình hình kinh tế, xã hội, phát huy thành quả từ cuộc khởi nghĩa Khúc Thừa Dụ, là cơ sở vững chắc cho thắng lợi năm 938 của Ngô Quyền sau này

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Lịch Sử 6 sách Cánh diều hay, chi tiết khác: