Lý thuyết Lịch sử 11 Bài 20 (mới 2023 + Bài Tập): Chiến sự lan rộng ra cả nước - Cuộc kháng chiến của nhân dân ta từ năm 1873 đến năm 1884 - Nhà Nguyễn đầu hàng
Tóm tắt lý thuyết Lịch sử 11 Bài 20: Chiến sự lan rộng ra cả nước - Cuộc kháng chiến của nhân dân ta từ năm 1873 đến năm 1884 - Nhà Nguyễn đầu hàng ngắn gọn, chi tiết sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm Lịch sử 11 Bài 20.
Lý thuyết Lịch sử 11 Bài 20: Chiến sự lan rộng ra cả nước - Cuộc kháng chiến của nhân dân ta từ năm 1873 đến năm 1884 - Nhà Nguyễn đầu hàng
I. Thực dân Pháp tiến đánh Bắc kì lần thứ nhất (1873). Kháng chiến lan rộng ra Bắc Kì.
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh Bắc kì lần thứ nhất
- Chính trị:
+ Tiếp tục thực hiện chính sách “bế quan tỏa cảng”.
+ Nội bộ triều đình chia thành hai phái: chủ hòa và chủ chiến => khiến lòng dân li tán.
+ Một số quan lại, sĩ phu yêu nước đề xướng cải cách, canh tân đất nước, triều đình nhà Nguyễn tiếp nhận các ý kiến canh tân, song thực hiện nửa vời, thiếu kiên quyết.
- Kinh tế: kiệt quệ.
- Xã hội:
+ Đời sống các tầng lớp nhân dân khó khăn.
+ Các phong trào đấu tranh chống lại triều đình của nhân dân Việt Nam diễn ra sôi nổi.
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc kì lần thứ nhất (1873)
- Âm mưu: xâm chiếm Bắc Kì, mở rộng chiến tranh xâm lược ra cả nước.
- Thủ đoạn:
+ Phái gián điệp ra Bắc điều tra tình hình bố phòng của Việt Nam.
+ Lôi kéo các tín đồ công giáo lầm lạc, kích động họ nổi dậy chống phá triều đình.
+ Hậu thuẫn cho Đuy-puy gây rối ở Hà Nội.
- Hành động xâm lược:
+ Viện cớ giúp triều đình nhà Nguyễn giải quyết vụ lái buôn Đuy-puy, Pháp đem quân xâm chiếm Bắc Kì. Ngày 5/11/1873, Gác-ni-ê đem quân tới Hà Nội.
+ Ngày 19/11/1873, Gác-ni-ê gửi tối hậu thư cho Tổng đốc thành Hà Nội, yêu cầu đầu hàng. Tới ngày 20/11/1873, Pháp chiếm Hà Nội; sau đó mở rộng đánh chiếm Hưng Yên, Phủ Lí, Hải Dương, Ninh Bình, Nam Định.
3. Phong trào kháng chiến ở Bắc Kì trong những năm 1873 – 1874
- Quan quân triều đình chiến đấu anh dũng, song không ngăn được bước tiến của địch
- Nhân dân Bắc Kì chiến đấu quyết liệt, làm nên chiến thắng tại Cầu Giấy (21/12/1873).
- Thất bại trong trận Cầu Giấy, Pháp lo sợ, tìm cách thương lượng với triều Huế. Tới ngày 15/3/1874, Hiệp ước Giáp Tuất được kí kết, theo đó, triều Huế nhượng hẳn 6 tỉnh Nam Kì cho Pháp, Pháp được tự do buôn bán và được đóng quân tại những vị trí then chốt ở Bắc Kì.
II. Thực dân Pháp tiến đánh Bắc kì lần thứ II. Cuộc kháng chiến ở Bắc Kì và Trung Kì trong những năm 1882 - 1884
1. Quân Pháp đánh chiếm Hà Nội và các tỉnh Bắc Kì lần thứ hai (1882 – 1883)
- Nguyên nhân: nước Pháp chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, nên yêu cầu về thị trường, nguyên liệu, nhân công và lợi nhuận đặt ra cấp thiết.
- Thủ đoạn:
+ Phái gián điệp ra Bắc điều tra tình hình bố phòng của Việt Nam.
+ Vu cáo triều đình nhà Nguyễn vi phạm Hiệp ước Giáp Tuất để lấy cớ kéo quân ra Bắc.
- Hành động xâm lược:
+ Ngày 03/04/1882, Đại tá Ri-vi-e đổ bộ lên Hà Nội.
+ Ngày 25/4/1882, Pháp nổ súng chiếm thành Hà Nội, sau đó chiếm mỏ than Hồng Gai, Quảng Yên, Nam Định.
2. Nhân dân Hà Nội và các tỉnh Bắc kì kháng chiến
- Quan quân triều đình anh dũng chiến đấu bảo vệ thành Hà Nội. Khi thành mất, Tổng đốc Hoàng Diệu tự vẫn. Triều Nguyễn hoang mang, cầu cứu nhà Thanh.
- Nhân dân Việt Nam dũng cảm chiến đấu chống Pháp:
+ Các sĩ phu không tuân lệnh triều đình, tiếp tục tổ chức kháng chiến.
+ Nhân dân tích cực chiến đấu, gây cho Pháp nhiều khó khăn, tiêu biểu là trận Cầu Giấy lần hai (19/5/1883).
III. Thực dân Pháp tấn công cửa biển Thuận An. Hiệp ước 1883 và Hiệp ước 1884
1. Quân Pháp tấn công cửa biển Thuận An.
- Lợi dụng triều đình lục đục khi vua Tự Đức mất, Pháp quyết định đánh thẳng vào Huế, buộc triều Nguyễn phải đầu hàng.
- Ngày 18/8/1883, Pháp đánh chiếm các pháo đài ở cửa Thuận An. Đến chiều tối 20/8/1883, toàn bộ cửa biển Thuận An lọt vào tay giặc.
2. Hai bản hiệp ước 1883 và 1884. Nhà nước phong kiến Nguyễn đầu hàng.
- Nghe tin Pháp tấn công Thuận An, triều Huế xin đình chiến, kí Hiệp ước Hác-măng (1883) với các nội dung chính như sau:
+ Việt Nam đặt dưới sự “bảo hộ” của Pháp. Nam Kì là thuộc địa từ năm 1874 nay mở rộng ra đến hết tỉnh Bình Thuận, Bắc Kì (bao gồm cả Thanh – Nghệ - Tĩnh) là đất bảo hộ, Trung Kì do triều đình quản lí.
+ Đại diện của Pháp ở Huế trực tiếp điều khiển ở Trung Kì. Mọi việc giao thiệp của Việt Nam với nước ngoài đều do Pháp nắm giữ.
+ Về quân sự: triều đình phải nhận các huấn luyện viên và sĩ quan chỉ huy của Pháp, phải triệt hồi binh lính từ Bắc Kì về kinh đô, Pháp được tự do đóng quân ở Bắc Kì, toàn quyền xử trí quân Cờ Đen.
+ Về kinh tế: Pháp kiểm soát toàn bộ các nguồn lợi trong nước.
- Sau hiệp ước Hác-măng, triều đình ra lệnh giải tán các phong trào kháng chiến nhưng những hoạt động chống Pháp ở Bắc Kì vẫn không chấm dứt.
- Ngày 6/6/1884, Pháp kí với triều Nguyễn hiệp ước Pa-tơ-nốt, căn bản dựa trên Hiệp ước Hác-măng nhưng sửa chữa một số điều nhằm xoa dịu dư luận và mua chuộc thêm những phần tử phong kiến bán nước đầu hàng. => Việt Nam trở thành thuộc địa của thực dân Pháp.
Trắc nghiệm Lịch sử 11 Bài 20: Chiến sự lan rộng ra cả nước. Cuộc kháng chiến của nhân dân ta từ năm 1873 đến năm 1884. Nhà Nguyễn đầu hàng
I. Nhận biết
Câu 1. Hiệp ước Giáp Tuất giữa nhà Nguyễn và thực dân Pháp được kí kết vào
A. ngày 25/8/1883.
B. ngày 6/6/1884.
C. ngày 5/6/1862.
D. ngày 15/3/1874.
Đáp án: D
Giải thích:
Hiệp ước Giáp Tuất giữa nhà Nguyễn và thực dân Pháp được kí kết vào ngày 15/3/1874.
Câu 2. Chỉ huy quân đội triều đình kháng chiến chống thực dân Pháp đánh chiếm thành Hà Nội lần hai (1882) là
A. Tổng đốc Nguyễn Tri Phương.
B. Tổng đốc Hoàng Diệu.
C. Tổng đốc Trương Quang Đản.
D. Hoàng Tá Viêm và Lưu Vĩnh Phúc.
Đáp án: B
Giải thích:
Chỉ huy quân đội triều đình kháng chiến chống thực dân Pháp đánh chiếm thành Hà Nội lần hai (1882) là Tổng đốc Hoàng Diệu.
Câu 3. Ngày 25/8/1883, triều đình Huế đã kí với thực dân Pháp
A. Hiệp ước Giáp Tuất.
B. Hiệp ước Nhâm Tuất.
C. Hiệp ước Hácmăng.
D. Hiệp ước Patơnốt.
Đáp án: C
Giải thích:
Ngày 25/8/1883, triều đình Huế đã kí với thực dân Pháp Hiệp ước Hácmăng.
Câu 4. Chiến thắng tiêu biểu nhất của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược Bặc kì lần thứ nhất (1873) là
A. Chiến thắng Cầu Giấy.
B. Chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút.
C. Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa.
D. Chiến thắng Chi Lăng - Xương Giang
Đáp án: A
Giải thích:
Chiến thắng tiêu biểu nhất của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược Bặc kì lần thứ nhất (1873) là chiến thắng Cầu Giấy.
Câu 5. Chiến thắng tiêu biểu nhất của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược Bặc kì lần thứ hai (1882 - 1883) là
A. Chiến thắng Chi Lăng - Xương Giang
B. Chiến thắng Rạch Gầm - Xoài Mút.
C. Chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa.
D. Chiến thắng Cầu Giấy.
Đáp án: D
Giải thích:
Chiến thắng tiêu biểu nhất của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược Bặc kì lần thứ hai (1882 - 1883) là chiến thắng Cầu Giấy.
Câu 6. Hiệp ước nào xác nhận triều đình Huế đã chính thức thừa nhận sự bảo hộ của thực dân Pháp trên đất nước Việt Nam?
A. Hiệp ước Giáp Tuất.
C. Hiệp ước Hácmăng.
B. Hiệp ước Nhâm Tuất.
D. Hiệp ước Thiên Tân.
Đáp án: C
Giải thích:
Với Hiệp ước Hácmăng, triều đình Huế đã chính thức thừa nhận sự bảo hộ của thực dân Pháp trên đất nước Việt Nam
Câu 7. Triều đình Huế đã chính thức thừa nhận sự 6 tỉnh Nam Kì là đất thuộc Pháp thông qua
A. Hiệp ước Giáp Tuất.
C. Hiệp ước Hácmăng.
B. Hiệp ước Nhâm Tuất.
D. Hiệp ước Patơnốt.
Đáp án: A
Giải thích:
Triều đình Huế đã chính thức thừa nhận sự 6 tỉnh Nam Kì là đất thuộc Pháp thông qua Hiệp ước Giáp Tuất.
Câu 8. Chỉ huy quân đội triều đình kháng chiến chống thực dân Pháp đánh chiếm thành Hà Nội lần nhất (1873) là
A. Tổng đốc Nguyễn Tri Phương.
B. Tổng đốc Hoàng Diệu.
C. Tổng đốc Trương Quang Đản.
D. Hoàng Tá Viêm và Lưu Vĩnh Phúc.
Đáp án: A
Giải thích:
Chỉ huy quân đội triều đình kháng chiến chống thực dân Pháp đánh chiếm thành Hà Nội lần nhất (1873) là tổng đốc Nguyễn Tri Phương.
Câu 9. Hiệp ước Quý Mùi (Hiệp ước Hác-măng) quy định triều đình Huế chỉ được cai quản vùng đất
A. Bắc Kỳ.
B. Trung Kì.
C. Ba tỉnh Thanh-Nghệ -Tĩnh.
D. Nam Kì.
Đáp án: C
Giải thích:
Hiệp ước Quý Mùi (Hiệp ước Hác-măng) quy định triều đình Huế chỉ được cai quản vùng đất Trung Kì (SGK - Trang 123).
Câu 10. Ngày 6/6/1884, triều đình Huế đã kí với thực dân Pháp
A. Hiệp ước Giáp Tuất.
B. Hiệp ước Nhâm Tuất.
C. Hiệp ước Hácmăng.
D. Hiệp ước Patơnốt.
Đáp án: D
Giải thích:
Ngày 6/6/1884, triều đình Huế đã kí với thực dân Pháp Hiệp ước Patơnốt.
Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Lịch sử lớp 11 đầy đủ, chi tiết khác:
Lý thuyết Bài 22: Xã hội Việt Nam trong cuộc khai thác lần thứ nhất của thực dân Pháp
Lý thuyết Bài 24: Việt Nam trong những năm chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918)
Xem thêm các chương trình khác:
- Giải sgk Hóa học 11 | Giải bài tập Hóa học 11 Học kì 1, Học kì 2 (Sách mới)
- Lý thuyết Hóa học 11(sách mới) | Kiến thức trọng tâm Hóa 11
- Giải sbt Hóa học 11 (sách mới) | Sách bài tập Hóa học 11
- Các dạng bài tập Hóa học lớp 11
- Giáo án Hóa học lớp 11 mới nhất
- Tóm tắt tác phẩm Ngữ văn 11 (Sách mới) | Kết nối tri thức, Cánh diều, Chân trời sáng tạo
- Soạn văn 11 (hay nhất) | Để học tốt Ngữ Văn 11 (sách mới)
- Soạn văn 11 (ngắn nhất) | Để học tốt Ngữ văn 11 (sách mới)
- Tác giả tác phẩm Ngữ văn 11 (Sách mới) | Kết nối tri thức, Cánh diều, Chân trời sáng tạo
- Văn mẫu 11 (Sách mới) | Kết nối tri thức, Cánh diều, Chân trời sáng tạo
- Giải sgk Toán 11 | Giải bài tập Toán 11 Học kì 1, Học kì 2 (sách mới)
- Các dạng bài tập Toán lớp 11
- Lý thuyết Toán lớp 11 (sách mới) | Kiến thức trọng tâm Toán 11
- Giáo án Toán lớp 11 mới nhất
- Bài tập Toán lớp 11 mới nhất
- Chuyên đề Toán lớp 11 mới nhất
- Giải sgk Tiếng Anh 11 (thí điểm)
- Giải sgk Tiếng Anh 11 | Giải bài tập Tiếng anh 11 Học kì 1, Học kì 2 (sách mới)
- Giải sbt Tiếng Anh 11 (sách mới) | Sách bài tập Tiếng Anh 11
- Giải sbt Tiếng Anh 11 (thí điểm)
- Giải sgk Vật Lí 11 | Giải bài tập Vật lí 11 Học kì 1, Học kì 2 (sách mới)
- Giải sbt Vật Lí 11 (sách mới) | Sách bài tập Vật Lí 11
- Lý thuyết Vật Lí 11 (sách mới) | Kiến thức trọng tâm Vật Lí 11
- Các dạng bài tập Vật Lí lớp 11
- Giáo án Vật lí lớp 11 mới nhất
- Giải sgk Sinh học 11 | Giải bài tập Sinh học 11 Học kì 1, Học kì 2 (sách mới)
- Lý thuyết Sinh học 11 (sách mới) | Kiến thức trọng tâm Sinh 11
- Giải sgk Giáo dục công dân 11
- Lý thuyết Giáo dục công dân 11
- Lý thuyết Địa Lí 11 (sách mới) | Kiến thức trọng tâm Địa lí 11
- Giải Tập bản đồ Địa Lí 11
- Giải sgk Giáo dục quốc phòng - an ninh 11