Phương pháp:

Bước 1: Tính thành phần kiểu gen của quần thể: tỉ lệ của mỗi kiểu gen = số cá thể mang kiểu gen đó/ tổng số cá thể.

Bước 2: Tính tần số alen của quần thể.

Quần thể có thành phần kiểu gen: xAA:yAa:zaa

Tần số alen $p_A=x+\frac{y}{2}\to q_a=1-p_A$

Cách giải:

Thành phần kiểu gen của quần thể là: 0,5AA:0,4AA:0,1aa

Tần số alen $p_A=0,5+\frac{0,4}{2}=0,7$

Theo Menđen, phép lai giữa một cá thể mang tính trạng trội với một cá thể mang tính trạng lặn tương ứng được gọi là phép lai phân tích.

VD: Aa $\times$ aa. 

Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là những biến đổi trong cấu trúc NST.

Trong cơ chế điều hòa hoạt động của operon Lac ở vi khuẩn E.coli, tổng hợp prôtêin ức chế là chức năng của gen điều hòa (SGK Sinh 12 trang 16). 

Di truyền liên kết không hoàn toàn có đặc điểm:

+ Các gen cùng nằm trên 1 cặp NST.

+ Làm xuất hiện các biến dị tổ hợp.

Phép lai cho đời con gồm toàn cá thể có kiểu hình lặn là aa  x  aa à  aa .

→ A đúng.B,C,D sai.

* Phương pháp lai và phân tích con lai của Menđen.

- Tạo dòng thuần về từng tính trạng.

- Lai các dòng thuần chủng khác biệt về 1 hoặc 2 tính trạng rồi phân tích kết quả lai ở F1, F2, F3.

- Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai sau đó đưa ra giả thuyết để giải thích kết quả.

- Tiến hành thí nghiệm chứng minh cho giả thuyết.

* Thí nghiệm và cách suy luận khoa học của Menđen.

Bố mẹ thuần chủng: cây hoa đỏ x cây hoa trắng

F1: 100% hoa đỏ

Cho F1 tự thụ phấn ⇒ F2

F2: 705 cây hoa đỏ: 224 cây hoa trắng (xấp xỉ 3 đỏ: 1 trắng)

II: Hình thành học huyét khoa học

1. Nội dung giả thuyết

- Mỗi tính trạng dều do 1 cặp nhân tố di truyền qui định. Trong tế bào nhân tố di truyền không hòa trộn vào nhau

- Bố (mẹ) chỉ truyền cho con (qua giao tử) 1 trong 2 thành viên của nhân tố di truyền.

- Khi thụ tinh, các giao tử kết hợp với nhau một cách ngẫu nhiên tạo nên các hợp tử.

2. Kiểm tra giả thuyết:

- Bằng phép lai phân tích (lai kiểm nghiệm): Tiến hành ở 7 tính trạng khác nhau, cho F1 lai với cây hoa trắng cho tỉ lệ kiểu hình xấp xỉ 1:1

- Sơ đồ lai như dự đoán của Men đen.

Qui ước gen:

A ⇒ qui định hoa đỏ là trội hoàn toàn so với a ⇒ qui định hoa trắng.

Ta có sơ đồ lai một cặp tính trạng như sau:

Ptc: AA x aa

Gp: A a

Aa

100% hoa đỏ

F1 x F1: Aa x Aa

GF1 A , a A , a

F2: KG: 1AA: 2Aa: 1aa

KH: 3 3hoa đỏ: 1 hoa trắng

3. Nội dung qui luật

- Mỗi tính trạng được qui định bởi 1 cặp alen.

- Các alen của bố, mẹ tồn tại trong tế bào của cơ thể con một cách riêng rẽ, không hòa trộn vào nhau.

- Khi hình thành giao tử, các thành viên của cặp alen phân li đồng đều về các giao tử, nên 50% số giao tử chứa alen này và 50% số giao tử chứa alen kia.

Xem thêm các bài viết liên quan,chi tiết khác:

Lý thuyết Sinh học 12 Bài 8: Quy luật Menđen: Quy luật phân li

Mục lục Giải Sinh học 12 Bài 8: Quy luật Menđen – Quy luật phân li

Hiện tượng ứ giọt ở thực vật do:

(2). Có sự bão hòa hơi nước trong không khí.

Phương pháp:

Tìm sự thay đổi trong chuỗi polipeptit và kết luận.

Cách giải:

Trước đột biến: Met – Val – Ala – Asp – Ser – Arg - ...

Sau đột biến: Met – Val – Ala – Glu - Ser – Arg - ...

Tỷ lệ kiểu hình ở đời sau: 4 tròn:3 dẹt:1 dài

Có 8 tổ hợp $\to$ tính trạng do 2 gen tương tác bổ sung

Phương pháp:

Áp dụng tính thoái hóa của mã di truyền: Nhiều bộ ba cùng mã hóa cho 1 axit amin.

Cách giải:

Ở một gen xảy ra đột biến thay thế một cặp nuclêôtit này bằng một cặp nuclêôtit khác nhưng số lượng và trình tự axit amin trong chuỗi pôlipeptit vẫn không thay đổi. Điều này có thể giải thích bằng tính thoái hóa của mã di truyền: Đột biến làm thay codon này bằng codon khác nhưng cùng mã hóa 1 axit amin. 

Phát biểu đúng về quang hợp ở thực vật là: A

B sai, ti thể là bào quan thực hiện hô hấp.

C sai, CO₂ là sản phẩm của hô hấp, nguyên liệu của quang hợp.

Phương pháp:

Tỉ lệ sai khác càng cao thì mối quan hệ họ hàng càng xa và ngược lại.

Cách giải:

Xét các phát biểu:

(1) đúng, cá chép khác kì nhông 53,2%; cá chép khác chó 47,9%.

(2) sai, chó và cá voi cùng thuộc lớp Thú, tỉ lệ sai khác giữa chó – cá voi < tỉ lệ sai khác giữa chó – cá chép. 

(3) đúng.

A-B-: đỏ; A-bb/aaB-/aabb: trắng.

P: AaBb $\times$ aaBb → (1Aa:laa)(3B-:1bb) 

→ 3A-B-:3aaB-:1 Aabb:laabb

$\to$ KH: 3 đỏ: 5 trắng.

Phương pháp:

Bước 1: Tính thành phần kiểu gen ở F₁, F₂ ở hợp tử và khi trưởng thành.

Bước 2: Xét các phát biểu.

Cách giải:

P: Tần số alen: A = 0,6; a = 0,4

Cấu trúc di truyền ở P là: 0,16AA:0,48Aa:0,36aa.

Nếu không có CLTN thì F₁ cũng có cấu trúc di truyền giống P, nhưng theo đề bài khả năng sống sót của các con non có kiểu gen AA và Aa đều bằng 25%, khả năng sống sót của các con non có kiểu hình lặn là 50%. 

$\to F_1:0,04AA:0,12Aa:0,18Aa\leftrightarrow \frac{2}{17}AA:\frac{6}{17}Aa:\frac{9}{17}aa\to$ tần số alen ở F₁: $F_1: A=5/17,a=9/17$

Hợp tử F₂: ${\left(\frac{5}{17}\right)}^{2}AA:2\times \frac{5}{17}\times \frac{12}{17}Aa:{\left(\frac{9}{17}\right)}^{2}aa\leftrightarrow$$0,09AA:0,41Aa:0.5aa$(do Xét các phát biểu: 

(1) sai, thế hệ F₁ trưởng thành có tác động của CLTN nên thành phần kiểu gen là: $\frac{2}{17}AA:\frac{6}{17}Aa:\frac{9}{17}aa$

(2) đúng.

(3) sai, hợp tử F₁: 0,16AA:0,48Aa:0,36aa. 

(4) sai, F₁ trưởng thành có thành phần kiểu gen $\frac{2}{17}AA:\frac{6}{17}Aa:\frac{9}{17}aa$

Phương pháp:

Áp dụng công thức tính mật độ cá thể = tổng số cá thể/ diện tích

Cách giải: 

Cấu trúc NST không thay đổi trong giảm phân $\to$ Không xảy ra HVG. 

Phương pháp:

Số nhóm gen liên kết bằng số NST trong bộ đơn bội của loài.

Đa bội chẵn có các dạng 4n, 6n, 8n,...

Cách giải: 

(1) sai, đây là mối quan hệ kí sinh – vật chủ.

(2) đúng.

(3) sai, khi con cá ký sinh bị chết, C.exigua sẽ tự tách ra khỏi cuống lưỡi sau một thời gian, rời khỏi khoang miệng của cá, và có thể bám vào bên ngoài đầu hoặc thân của cá.

(4) sai, mối quan hệ giữa phong lan và thân gỗ là mối quan hệ hội sinh, cây thân gỗ không bị ảnh hưởng gì.

Phương pháp:

Bước 1: Tính số nucleotit của gen, nucleotit từng loại

Bước 2: Xác định thay đổi liên kết hidro

H = 2A + 3G; N = 2A + 2G

Bước 3: Nhận biết dạng đột biến.

A liên kết với T bằng 2 liên kết hidro

G liên kết với X bằng 3 liên kết hidro

Cách giải:

Số nucleotit của gen là: N = M : 300 = 3000 nucleotit. 

A = 30% → G = 20%

Ta có N = 2A + 2G; H = 2A + 3G $\to$ H_B = N + G = 3000 + 20%  3000 =3600.

Phương pháp:

Bước 1: Xác định vật chất di truyền là ADN hay ARN.

ADN: có T, ARN: có U

Bước 2: Xác định mạch đơn hay mạch kép

Mạch kép: A=T/U; G=X 

Mạch đơn: AT/U hoặc GX.

Bước 3: Xét các phát biểu. 

Cách giải: 

Phương pháp:

Xét từng cặp gen, tính tỉ lệ giao tử, hợp tử được tạo ra. 

Xét các phát biểu. 

Cách giải:

Xét cặp Aa: 2 bên P giảm phân bình thường tạo 3 kiểu gen bình thường: AA, Aa, aa

Xét cặp Bb: Có 10% tế bào có cặp Bb không phân li trong GP I. 

+ giới đực tạo: 0,45B, 0,45b, 0,05Bb, 0,05O

+ giới cái tạo: 0,5B, 0,5b 

$\to$ có 3 kiểu gen bình thường: BB, Bb, bb; 4 kiểu gen đột biến: BBb, Bbb, B, b

Xét cặp Dd: tạo ra 2 kiểu gen bình thường là: Dd và dd.

Xét các phát biểu:

(1) đúng, số kiểu gen bình thường: 3 $\times$ 3 $\times$ 2 = 18; số kiểu gen đột biến: 3 $\times$ 4 $\times$ 2 = 24

(2) đúng, có thể sinh ra hợp tử Aabdd: 0,5Aa $\times$ 0,5b $\times$ 0,05O $\times$ 0,5dd = 0,625%.

(3) đúng.

Cơ thể đực có 3 cặp gen dị hợp sẽ cho 8 loại giao tử không đột biến và 8 loại giao tử đột biến.

(4) sai, không thể tạo thể ba chứa bbb.

A sai, ta thấy trong 3/4 trường hợp thì tỉ lệ loài S.malma có số lượng cá thể lớn hơn loài S.leucomaenis  ổ sinh thái của loài S.malma rộng hơn. 

B sai, khi sống cùng khu phân bố, số cá thể của 2 loài đều giảm so với khi phân bố tách biệt.

C đúng.

(1) sai. Ta thấy sự chênh lệch về khối lượng tối thiểu và khối lượng tối đa là lớn $\to$ đây là tính trạng số lượng.

(2) đúng.

(3) sai, giống lúa D có mức phản ứng hẹp nhất.

(4) đúng, vì ở điều kiện khí hậu ổn định như đồng bằng sông Cửu Long khi trồng giống C có thể đạt khối lượng hạt cao nhất. 

Phương pháp: 

Công thức tính tỷ lệ kiểu gen có a alen trội $\frac{C_n^n}{2^n}$ trong đó n là số cặp gen dị hợp của bố mẹ 

Cách giải:

P: AABBDD$\times$ aabbdd$\to$F₁: AaBbDd

(1) đúng, cây cao nhất AABBDD = 110 + 610 = 170cm. 

(3) đúng, cây cao 150cm (có 4 alen trội) có tỉ lệ $\frac{C_6^4}{2^6}$ = 15/64. 

(2) sai cây ở F₂ có tỉ lệ nhiều nhất là cây có chiều cao trung bình có 3 alen trội có: Kiểu dị hợp 3 cặp gen (AaBbDd) và các kiểu 1 cặp dị hợp, 1 cặp đồng hợp trội, 1 cặp đồng hợp lặn (gồm AABbdd, AAbbDd, aaBBDd, AaBBdd, AabbDD, aaBbDD: Tính nhanh). Vậy có 7 kiểu gen quy định.

(4) đúng, cây cao 130cm (có 2 alen trội) có tỉ lệ $\frac{C_6^2}{2^6}$ = 15/64.

Tỉ lệ cây thuần chủng mang 2 alen trội là 1/64 $\times$ 3 = 3/64.

Vậy, trong số các cây cao 130 cm thu được ở F₂, các cây thuần chủng chiếm tỉ lệ (3/64)/(15/64) = 1/5.

Phương pháp: 

Bước 1: Xét phân li kiểu hình của từng tính trạng ở F₂ $\to$ tìm quy luật di truyền $\to$ quy ước gen.

Bước 2: Viết sơ đồ lai: F₁ lai phân tích, biện luận tìm kiểu gen F₁.

Bước 3: Viết sơ đồ lai F₁ x F₁.

Bước 4: Xét các phát biểu

Sử dụng công thức:

P dị hợp 2 cặp gen: A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb

Xét riêng cặp NST có HVG ở 2 giới cho 10 loại kiểu gen.

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2. 

Cách giải: 

Xét tỉ lệ phân li từng kiểu hình riêng:

Vàng: xám = 3:1 $\to$ hai cặp gen cùng quy định tính trạng màu lông.

A-B - xám ; aa-B , A-bb ; aabb vàng $\to$ AaBb $\times$ aabb.

Tỉ lệ phân li kiểu hình ở giới đực với giới cái khác nhau nên có một cặp gen quy định nằm trên NST giới tính X, giả sử cặp Bb liên kết với giới tính

Trơn : sọc = 1:1 $\to$ Dd $\times$ dd (2 giới phân li giống nhau → gen trên NST thường)

Nếu các gen PLĐL thì kiểu hình ở F₂ phân li (3:1)(1:1)$\not\equiv$đề cho $\to$ 1 trong 2 cặp gen quy định màu sắc nằm trên cùng 1 cặp NST mang cặp gen quy định tính trạng có sọc. 

$\to$ Aa và Dd cùng nằm trên 1 cặp NST.

Ta có: phép lai (Aa,Dd)X^BY $\times$ (aa,dd)X^bX^b

Xét phép lai cặp gen: P: $X^{B}Y\times X^b{X}^b\to 1X^B{X}^b:1X^{b}Y$

Gà trống lông xám, có sọc: $\frac{AD}{ad}{X}^B{X}^b=0,2\to \frac{AD}{ad}=\frac{0,2}{0,5}\to AD=0,4$ (vì F₁ lai phân tích, nên tỉ lệ kiểu hình = tỉ lệ giao tử) $\to$AD là giao tử liên kết.

Tần số HVG = 20% (giao tử liên kết = (1-f)/2)

F₁ lai phân tích: 

$\frac{AD}{ad}{X}^{B}Y\times \frac{ad}{ad}{X}^b{X}^b; f=20\%\to$$F_b:(0,4\frac{AD}{ad}:0,1\frac{Ad}{ad}:0,1\frac{aD}{ad}:0,4\frac{ad}{ad})(0,5X^B{X}^b:0,5X^{b}Y)$

Nếu $F_1\times F_1$

$\frac{AD}{ad}{X}^B{X}^b\times \frac{AD}{ad}{X}^{B}Y; f = 20\%$

$\to (0,4AD:\hspace{0.17em}0,1Ad :\hspace{0.17em}0,1aD:0,4ad)(0,4AD:0,1Ad :0,1aD : 0,4ad)$

$(1X^B{X}^B :\hspace{0.17em}1X^B{X}^b :\hspace{0.17em}1X^{B}Y: 1X^{b}Y)$

$\to ad / ad = 0,4^2=0,16\to A-D-=0,5+0,16=0,66; A-dd=aaD-=0,25-0,16=0,09$

Xét các phát biểu:

(1) đúng. 

(2) sai, ở F₂ tỉ lệ gà dị hợp tất cả các cặp gen là: $(\frac{AD}{ad}+\frac{Ad}{aD})X^B{X}^b=(2\times 0,4^2+2\times 0,1^2)\times 0,25=8,5\%$

(3) sai, tỉ lệ kiểu hình xám, sọc ở F₂: A-D-X^BB- = 0,66(A-D-)  0,75X^B- = 0,495.

(4) đúng, ở F₂ gà mái lông vàng, có sọc: 

(1) đúng. Người con gái (10) có thể mang alen quy định bệnh M: vì mẹ (7) có thể mang gen gây bệnh M.

(2) sai. Xác định được tối đa kiểu gen của những người số:

$2:X_b^{A}Y ; 3:X_B^{A}Y; 9:X_B^{a}Y; 6:X_b^{A}Y; 8:X_B^{A}Y; 5:X_b^A{X}_B^a:\hspace{0.17em}6$ người.

Người 5 có thể xác định kiểu gen là do người bố (2) cho giao tử $X_b^A$ mà người 9 lại bị bệnh N $\to$ người (5) cho giao tử $X_B^a$ và có kiểu gen là: $X_b^A{X}_B^a$

(3) đúng. Người phụ nữ (1) mang alen quy định bệnh N: vì người (9) mang bệnh N mà người bố (6) không mang gen gây bệnh N $\to$ mẹ (5) mang gen gây bệnh N, mà ông ngoại (2) không mang gen gây bệnh N $\to$ bà ngoại (1) mang gen gây bệnh N.

(4) đúng. Cặp vợ chồng (5) và (6) sinh con thứ hai là con trai có thể không bị bệnh N và M: vì 2 cặp gen gây bệnh cùng nằm trên NST X và có hoán vị gen nên người mẹ (5) $X_b^A{X}_B^a$, có thể tạo ra giao tử $X_B^A$ kết hợp với giao tử Y của bố nên có thể sinh con trai không bị bệnh N và M.

Phương pháp:

Bước 1: Phân tích tỉ lệ từng tính trạng, biện luận quy luật di truyền

Bước 2: Tìm kiểu gen của P và tần số HVG

Bước 3: Xét các phát biểu.

Cách giải:

P: dị hợp 3 cặp Aa, Bb, Dd lai phân tích

F₁:7 cao đỏ : 18 cao trắng : 32 thấp, trắng : 43 thập đỏ

Đỏ : trắng = 1:1 $\to$ A đỏ >> a trắng 

Cao : thấp = 1: 3 $\to$ B-D- = cao B-dd = bbD- = bbdd = thấp

Tính trạng chiều cao do 2 gen không alen tương tác bổ sung theo kiểu 9:7 qui định

KH đời con 7 : 18 : 32 : 43$\not\equiv$(1:1)$\times$(1:3) $\to$ 2 gen Aa và Bb (hoặc Aa và Dd) nằm trên cùng 1 NST

Giả sử Aa, Bb nằm trên 1 NST

F₁: Cao đỏ AB/ab Dd = 7/100 = 0,07 $\to$ AB/ab = 0,14 

$\to$ AB = 0,14 $\to$ AB là giao tử hoán vị

Vậy P: Ab/aB Dd , f = 28% $\to$ (1) sai.

F₁: (Ab/ab , aB/ab , AB/ab , ab/ab)  (D,d) 

$\to$ F_a có 8 loại kiểu gen $\to$(2) đúng 

P tự thụ

Ab/aB cho giao tử Ab = aB = 0,36; AB = ab = 0,14

Dd cho giao tử D = d = 0,5

F₁ ab/ab dd = 0,14 $\times$ 0,14 $\times$ 0,25 = 0,0049 = 0,49% $\to$ (3) đúng 

P tự thụ. 

Ab/aB cho F₁ 10 loại kiểu gen

Dd cho F₁ 3 loại kiểu gen

→ F₁ có 30 loại kiểu gen

F₁ có 4 loại kiểu hình $\to$ (4) sai

Có 2 kết luận đúng