Trong lịch sử phát sinh và phát triển của sự sống trên Trái Đất, loài người xuất hiện ở đại Tân sinh

hình thành loài là quá trình tích lũy các biến dị di truyền, không phải các biến đổi đồng loạt do tác động trụ ra ngoại cảnh hoặc do tập quán hoạt động của động vật (thường biến)

Phương pháp:

Trong trường hợp: 1 gen quy định 1 tính trạng, trội là trội hoàn toàn.

Xét 1 cặp gen: Aa $\times$Aa $\to$1AA:2Aa:laa  3/4 trội: 1/4 lặn. 

Giả sử có n cặp gen, tính kiểu hình trội về a tính trạng: $C_{n }^a \times {(\frac{3}{4} )}^a \times {(\frac{1}{4} )}^{n-a}$

Cách giải:

Phép lai: AaBbDdEe $\times$AaBbDdEe

Xét 1 cặp gen: Aa $\times$ Aa + 1AA:2Aa:laa $\to$ 3/4 trội: 1/4 lặn, tương tự với các cặp gen khác. 

Giả sử có 4 cặp gen, tính kiểu hình trội về 2 tính trạng: $C_4^3 \times {(\frac{3}{4} )}^2 \times {\left(\frac{1}{4}\right)}^2 =\frac{27}{128}$

Để phân biệt 2 quần thể giao phối đã phân hoá trở thành 2 loài khác nhau hay chưa ta sử dụng tiêu chuẩn cách li sinh sản là chính xác nhất

Các nhân tố tiến hóa làm thay đổi tần số alen hoặc thành phần kiểu gen của quần thể.

Các nhân tố tiến hóa gồm: đột biến, di – nhập gen, chọn lọc tự nhiên, các yếu tố ngẫu nhiên, giao phối không ngẫu nhiên.

Giao phối ngẫu nhiên không làm thay đổi tần số alen, thành phần kiểu gen của quần thể nên không phải nhân tố tiến hóa.

Để xác định một tính trạng do gen trong nhân hay gen trong tế bào chất quy định, người ta thường tiến hành lại thuận nghịch.

Nếu tính trạng do gen ngoài nhân quy định thì đời con luôn có kiểu hình giống nhau và giống cá thể mẹ

Bệnh phêninkêto niệu là bệnh do đột biến gen mã hóa enzim xúc tác phản ứng chuyển hóa phêninalanin thành tirôzin. Người mắc bệnh này bị mất trí nhớ do sự tồn đọng axit amin phêninalanin trong máu, đầu độc hệ thần kinh.

Cách giải:

A sai, Phe là 1 trong các axit amin thiết yếu nên không thể loại bỏ hoàn toàn ra khỏi khẩu phần ăn.

B sai, PKU do đột biến gen nên không thể phát hiện ra bằng việc quan sát hình thái NST.

C đúng.

D sai, là do axit amin Phe thừa gây độc cho tế bào thần kinh

Hai quần thể này sống chung trong 1 khu vực địa lí --> hình thành loài cùng khu.

Đột biến giúp các cá thể sang cây N có thể ăn được thức ăn ở cây N --> có sự phân li về ổ sinh thái dinh dưỡng. 

--> Đây là quá trình hình thành loài bằng cách li sinh thái.

Phép lai giữa các cặp P càng nhiều cặp gen dị hợp thì cho đời con càng nhiều tổ hợp gen.

Cặp P: AaBb  x  AABb sẽ cho đời con nhiều tổ hợp gen nhất

Đây là phương pháp cấy truyền phôi, các con bò được hình thành từ các phôi được chia cắt từ 1 phôi sẽ có kiểu gen giống nhau.

B sai, kiểu hình có thể khác nhau vì kiểu hình là kết quả của tương tác giữa kiểu gen và môi trường.

C sai, các con bò này cùng giới tính nên không thể giao phối với nhau tạo ra đời con.

D sai, các con bò này vẫn có khả năng sinh sản hữu tính bình thường.

Chuỗi pôlipeptit được tổng hợp ở tế bào nhân thực được mở đầu bằng axit amin metionin.

Phương pháp: 

+ Sợi cơ bản (11nm) --> Sợi nhiễm sắc (30nm) --> Cromatit (700nm) --> NST (1400nm) 

Cách giải:

Cromatit có đường kính 700nm (SGK Sinh 12 trang 24)

Trong quá trình nhân đôi ADN, enzim ligaza có vai trò nối các đoạn Okazaki với nhau.

A, C: Vai trò của enzyme tháo xoắn.

D: Vai trò của enzyme ADN polimeraza

Phương pháp tạo giống dựa trên nguồn biến dị tổ hợp thường áp dụng cho cả vật nuôi và cây trồng.

Dung hợp tế bào trần, gây đột biến: Thực vật

Cấy truyền phôi: Động vật

Để số loại kiểu hình đạt tối đa thì các gen trội là trội không hoàn toàn.

Xét 1 gen có 2 alen, nếu alen trội là trội không hoàn toàn so với alen lặn thì có tối đa 3 kiểu hình.

--> Có 2 cặp gen PLĐL thì tạo tối đa 3² = 9 kiểu hình

Đề cho tỉ lệ kiểu gen 1:2:1 $\to$ 2 bên P phải cho 2 loại giao tử giống nhau.

Phép lai: $\frac{Ab}{aB} \times \frac{Ab}{aB} \to 1\frac{Ab}{Ab} :2\frac{Ab}{aB} :1\frac{aB}{aB}$

Các phép lai còn lại đều cho tỉ lệ 1:1:1:1. 

Trong quần thể tự phối, thành phần kiểu gen của quần thể có xu hướng phân hóa thành các dòng thuần có kiểu gen khác nhau.

Đột biến điểm là đột biến xảy ra ở 1 cặp nucleotit.

Bộ ba kết thúc gồm 3 codon: 5’UAA3’; 5’UAG3’; 5’UAG3’, ta nhận thấy không có X trong đó $\to$triplet 3’AGG5’ quy định codon 5’UXX3’ không thể đột biến để tạo thành codon kết thúc

Phương pháp:

Lý thuyết về quá trình dịch mã (SGK Sinh 12 trang 12)

Cách giải:

Xét các phát biểu:

(1) sai, dịch mã diễn ra ở tế bào chất.

(2) đúng.

(3) đúng, tạo thành polixom.

(4) sai, quá trình dịch mã dừng lại khi riboxom tiếp xúc với côđon 5’UAA3’ hoặc 5’UAG3’ hoặc 5’UAG3’ trên phân tử mARN.

AaBb $\times$ AaBb → aabb = 1/4 aa $\times$ 1/4 bb → 1/16 = 6,25%. 

Đáp án đúng là : D

- Đột biến lệch bội chỉ xảy ra ở nhiễm sắc thể thường, không xảy ra ở nhiễm sắc thể giới tính, không đúng Khi nói về đột biến lệch bội

* Phương pháp:

Đột biến lệch bội: Là sự biến đổi số lượng NST xảy ra ở 1 hay một số cặp NST tương đồng trong tế bào, tạo nên các thể lệch bội. 

* Cách giải:

Phát biểu sai về đột biến lệch bội là D, có thể xảy ra ở NST giới tính.

VD: XXY: Hội chứng claiphento; OX: Hội chứng tocno... 

- Đột biến lệch bội có thể xảy ra trong cả nguyên phân và giảm phân.

• Trong nguyên phân, sự không phân ly nhiễm sắc thể gây ra lệch bội ở tế bào soma.
• Trong giảm phân, sự không phân ly nhiễm sắc thể tạo ra giao tử lệch bội, dẫn đến hợp tử lệch bội khi thụ tinh.

→ A sai.

-Đột biến lệch bội làm thay đổi số lượng nhiễm sắc thể ở một hoặc một số cặp nhiễm sắc thể.

Điều này xảy ra khi có sự không phân ly của nhiễm sắc thể trong quá trình nguyên phân hoặc giảm phân, dẫn đến một số tế bào nhận nhiều hơn hoặc ít hơn số lượng nhiễm sắc thể bình thường. Kết quả là có thể xuất hiện các kiểu hình lệch bội, như 2n+1 (thể ba) hoặc 2n-1 (thể một), ảnh hưởng đến sự phát triển và chức năng của sinh vật.

→ B sai.

- Khi xảy ra sự không phân ly trong quá trình nguyên phân hoặc giảm phân, các nhiễm sắc thể không tách ra đúng cách, dẫn đến một số tế bào nhận quá nhiều hoặc quá ít nhiễm sắc thể. Điều này gây ra tình trạng lệch bội, ảnh hưởng đến số lượng nhiễm sắc thể trong các tế bào con và có thể gây ra các vấn đề về phát triển và chức năng của sinh vật.

→ D sai.

* ĐỘT BIẾN LỆCH BỘI

1. Khái niệm và các loại

a. Khái niệm: Là đột biến làm thay đổi số lượng NST trong một hay một số cặp tương đồng.

b. Các loại

2: Cơ chế phát sinh

- Do rối loạn quá trình phân bào.

+ Xảy ra trong giảm phân kết hợp với thụ tinh

+ Hoặc trong nguyên phân, tạo thể khảm.

a. Xảy ra trong giảm phân kết hợp với thụ tinh

- Trong giảm phân: Các tác nhân gây đột biến gây ra sự không phân li của một hay một số cặp nhiễm sắc thể tạo ra các giao tử không bình thường (thừa hay thiếu NST).

- Trong thụ tinh: Sự kết hợp của giao tử không bình thường với giao tử bình thường hoặc giữa các giao tử không bình thường với nhau sẽ tạo ra các đột biến lệch bội.

b:Xảy ra trong nguyên phân (Ở tế bào sinh dưỡng)

- Do sự phân ly không bình thường của các cặp NST trong nguyên phân hình thành tế bào lệch bội.

- Tế bào lệch bội tiếp tục nguyên phân làm cho 1 phần cơ thể có các tế bào bị lệch bội tạo ra thể khảm.

3. Hậu quả

- Thể lệch bội thường không có khả năng sống hoặc sức sống giảm, giảm khả năng sinh sản tùy loài.

- VD: Hội trứng Đao, Siêu nữ 3X (XXX), Toc nơ (XO), Claiphen tơ (XXY) ở người.

4. Ý nghĩa

- Cung cấp nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống.

- Xác định vị trí gen trên NST.

Xem thêm các bài viết liên quan,chi tiết khác:

Lý thuyết Sinh học 12 Bài 6: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

Mục lục Giải Sinh học 12 Bài 6: Đột biến số lượng nhiễm sắc thể

Phương pháp:

Xét thành phần kiểu gen của các thế hệ có cân bằng hay chưa.

Quần thể có thành phần kiểu gen: xAA.yAa:zaa

Quần thể cân bằng di truyền thoả mãn công thức: $\frac{y}{2}=\sqrt{x.z}$ ( Biến đổi từ công thức: $p^{2}AA+ 2pqAa + q^{2}aa = 1$ ) 

Hoặc tính tần số alen của quần thể:

Quần thể có thành phần kiểu gen:  xAA.yAa:zaa

Tần số alen  $p_a= x +\frac{y}{2} \to q_a =1-p_a$

Quần thể cân bằng di truyền có cấu trúc $p^{2}AA +2pqAa + q^{2}aa =1$

Sau đó so sánh với các quần thể đề cho 

Cách giải:

Quần thể đạt cân bằng di truyền là 0,81AA : 0,18Aa : 0,01aa. 

Ở cây hoa cẩm tú cầu, mặc dù có cùng kiểu gen nhưng màu hoa có thể biểu hiện ở các dạng trung gian khác nhau giữa tím và đỏ tùy thuộc vào độ pH của đất (SGK Sinh 12 trang 56).

Sự trao đổi chéo không cần giữa hai crômatit khác nguồn trong cặp nhiễm sắc thể kép tương đồng ở kì đầu I có thể dẫn tới đột biến mất đoạn và lặp đoạn nhiễm sắc thể.

Thể đa bội chẵn có dạng: 4n, 6n, 8n,...

Có 4 nhóm gen liên kết $\to$n = 4 Các thể đa bội chẵn là: (3),(7),(8) 

Phương pháp:

Quần thể cân bằng di truyền có cấu trúc $p^2 AA + 2pqAa + q^{2}aa =1$

Quần thể có cấu trúc di truyền : xAA:yAa:zaa

Tần số alen $p_A= x+\frac{y}{2}\to q_a=1-p_A$

Cách giải:

Ta thấy các thế hệ từ F₁ tới F₃ đều đạt cân bằng di truyền ( $p^{2}AA + 2pqAa + q^{2}aa =1$)$\to$ quần thể giao phấn ngẫu nhiên 

Tần số alen a giảm dần qua các thế hệ $\to$ cây hoa trắng không có khả năng sinh sản

Tần số alen : 

Các nhân tố vừa làm thay đổi tần số alen, vừa làm thay đổi thành phần kiểu gen của quần thể là: (1), (4), (5), (6).

Giao phối ngẫu nhiên không làm thay đổi tần số alen, thành phần kiểu gen của quần thể.

Giao phối không ngẫu nhiên: không làm thay đổi tần số alen của quần thể

Phương pháp:

Xét 1 cặp gen có 2 alen (VD: A, a), số kiểu gen

+ Thể 2n: 3: AA, Aa, aa

+ Thể một: 2n – 1: 2: A, a

Xét n cặp NST, số kiểu gen thể một: $C_n^1\times 2\times 3^{n-1}$

Đối với các phát biểu của đề, ta làm theo các bước:

1- Xác định kiểu gen (số loại gen trội) có thể có

2 – Xét 2 trường hợp

+ Đột biến ở cặp Aa

+ Đột biến ở cặp Bb hoặc Dd hoặc Ee.

Cách giải:

Quy ước gen:

A- Cao; a- thấp

B-D-E- Hoa tím; B-D-ee: hoa đỏ; B-ddee: hoa vàng, bb---- hoa trắng

(1) sai. Các thể một mang kiểu hình thân thấp, hoa tím (aaB-D-E-) có các trường hợp:

+ Thể một ở cặp Aa $\to$aB-D-E : Có 1(aa) $\times 2^3=8$ kiểu gen (B-; D-; E- đều có 2 kiểu gen)

+Thể một ở 1 trong 3 cặp NST còn lại : $1\left(aa\right) \times C_3^1 \times 1 ( B/D/E) \times 2^{2 }(B-/D-/E-) =12$

$\to$Có tối đa 20 loại kiểu gen 

(2) đúng. Các thể một mang kiểu hình thân cao, hoa đỏ (A-B-D-ee)

+ Thể một ở cặp Aa $\to$AB-D-ee : Có 1 ( A) $\times 2_{2 }\times 1 \left(ee\right) =4$ kiểu gen (B-; D-đều có 2 kiểu gen)

+ Thể một ở 1 trong 3 cặp NST còn lại: 

Nếu thể một xảy ra ở cặp Bb hoặc Dd: $2(AA;Aa)\times C_2^1\times 1(B/D) \times 2 ( B-/D-) \times 1\left(ee\right)=8$

Nếu thể một xảy ra ở cặp ee: $2(AA;Aa)\times 2(B-)\times 2(D-)\times 1\left(e\right)=8$

$\to$Có tối đa 20 loại kiểu gen

(3) sai. Các thể một mang kiểu hình thân thấp, hoa vàng (aa-B-ddee)

+ Thể một ở cặp Aa$\to$aB-ddee: Có 1 (a)  2 (BB, Bb)  1 (dd)  1 (ee) = 2 kiểu gen.

+ Thể một ở 1 trong 3 cặp NST còn lại:

+ Thể một ở 1 trong 3 cặp NST còn lại:

Nếu thể một xảy ra ở cặp Bb: $1\left(aa\right)\times 1\left(B\right)\times 1\left(dd\right)\times 1\left(ee\right) =1$

Nếu thể một xảy ra ở cặp dd hoặc ee: $1\left(aa\right)\times 2(B-)\times C_2^1\times 1(d/e) \times 1(dd/ee) =4$

$\to$Có tối đa 7 loại kiểu gen

(4) sai. Các thể một mang kiểu hình thân thấp, hoa đỏ (aaB-D-ee)

+ Thể một ở cặp Aa$\to$aB-D-ee : Có 1(a) $\times 2^2\times 1\left(ee\right)=$4 kiểu gen(B-; D- đều có 2 kiểu gen)

+ Thể một ở 1 trong 3 cặp NST còn lại:

Nếu thể một xảy ra ở cặp Bb hoặc Dd: 1(aa)$\times C_2^1\times 1(B/D) \times 2(B-/D-) \times 1\left(ee\right)=$4

Nếu thể một xảy ra ở cặp ee: 1(aa)$\times 2(B-)\times 2(D-)\times 1\left(e\right)=4$

$\to$Có tối đa 16 loại kiểu gen

Sử dụng công thức: A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB- = 0,25 – aabb

Hoán vị gen ở 2 bên cho 10 loại kiểu gen

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2 

Cách giải:

Tỷ lệ kiểu gen aabb : = 0,04 =0,1  0,4 = 0,2  0,2 = 0,08  0,5 < 6,25% $\to$các gen liên kết không hoàn toàn$\to$ab$<0,25\to$là giao tử hoán vị

P: $\frac{Ab}{aB}\times \frac{Ab}{aB }; f=40\%$

hoặc : $\frac{AB}{ab}\times \frac{Ab}{aB}; f=20\%$$\to$ D đúng

Khi lai phân tích cơ thể dị hợp 2 cặp gen, tỉ lệ kiểu gen = tỉ lệ kiểu hình.

Xét các đáp án 

A: nếu P đem lại phân tích có kiểu gen: $\frac{Ab}{aB}\times \frac{ab}{ab}; f=40\%\to A-B-=\frac{f}{2}=20\%\to A\hspace{0.17em}đúng$

B sai, do có HVG nên giao tử $ab\ne 0,5\to ab/ab\ne 0,5$

C: nếu P đem lại phân tích có kiểu gen: $\frac{Ab}{aB}\times \frac{ab}{ab}; f=16\%\to A-bb+aaB-=2\times \frac{1-f}{2}=84\%\to C đúng$

Phương pháp:

Tần số alen lặn sau cuộc nhập cư được tính bằng tần số ban đầu của quần thể gốc - (kích thước nhóm nhập cư)  (hiệu số tần số alen giữa quần thể ban đầu và nhóm nhập cư)

Nếu nhóm quần thể nhập cư có tần số alen lặn cao hơn quần thể gốc, q sẽ tăng. Nếu quần thể nhập cư có tần số thấp hơn quần thể gốc, q sẽ giảm.

Bằng toán học, có thể biểu diễn: $q^2=q-m(q-q_m),$ với m - kích thước nhóm nhập cư 

Tương tự với alen trội: $p^2= p-m(p-p_m)$

Cách giải:

Quần thể ban đầu: $p_A=0,9$

Quần thể nhập cư có: $p_A=0,5$

Kích thước nhóm nhập cư: $\frac{60}{60+180}=0,25$

Tần số alen A sau nhập cư là: $p^1=0,9-0,25\times (0,9-0,5)=0,8\to$tần số alen a = 0,2

Cơ thể có kiểu gen $\frac{MNIKH}{mnikh}$giảm phân cho tối đa 2⁵ = 32 loại, trong đó có 2 giao tử liên kết $\to$30 giao tử hoán vị. 

1 tế bào giảm phân có HVG tạo tối đa 2 loại giao tử hoán vị. 

$\to$ cần có 30:2 = 15 tế bào.

Phương pháp:

Lý thuyết đột biến gen (SGK Sinh 12 trang 19)

Cách giải:

Xét các phát biểu:

(1) sai, đột biến mất một cặp nuclêôtit nếu không làm xuất hiện mã kết thúc thì không dẫn đến kết thúc sớm quá trình dịch mã. 

(2) đúng.

(3) sai, đột biến điểm chỉ liên quan tới 1 cặp nucleotit.

(4) đúng.

(5) đúng.

Để tạo giao tử tối đa thì phải xảy ra HVG

Vậy tỉ lệ là 1:1:2. 

Số loại giao tử tối đa là 3

Phương pháp:

Sử dụng công thức: A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb

Hoán vị gen ở 2 bên cho 10 loại kiểu gen

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2

Bước 1: Biện luận quy luật di truyền, quy ước gen

Bước 2: Từ tỉ lệ A-B-D-$\to$ B-D- $\to$ tần số HVG

Bước 3: Tìm kiểu gen của P và xét các phát biểu.

Cách giải:

Tỷ lệ kiểu hình hoa đỏ/ hoa trắng = 9/7 $\to$ 2 cặp gen tương tác bổ sung

Quy ước gen:

A-B-: Hoa đỏ; A-bb/aaB-/aabb: hoa trắng 

D- cánh kép; d- cánh đơn

Nếu các cặp gen này PLĐL thì tỷ lệ kiểu hình phải là (9:7)(3:1) $\ne$đề cho $\to$1 trong 2 gen quy định màu sắc nằm trên cùng 1 cặp NST với gen quy định cấu trúc cánh.

Giả sử cặp gen Bb và Dd cùng nằm trên 1 cặp NST tương đồng. 

Tỷ lệ hoa đỏ, cánh kép: A-B-D- = 0,495 $\to$B-D- = 0,495:0,75 = 0,66 $\to$ bbdd = 0,16; B-dd = bbD- = 0,09 $\to$F₁: $A{a}_{bd}^{BD}\times A{a}_{bd}^{BD};f=0,2\to P: AA\frac{BD}{BD}\times aa\frac{bd}{bd}$

A đúng, số kiểu gen của kiểu hình hoa trắng cánh kép là: (A-bbD-; aaB-D-; aabbD-) = 4 + 5 + 2 = 11; vì cặp gen Dd và Bb cùng nằm trên 1 cặp NST tương đồng nên aaB-D- có 5 kiểu gen. 

B sai.

C đúng, tỷ lệ cây hoa trắng cánh đơn thuần chủng:

$AA\frac{bd}{bd}+aa\frac{BD}{BD}+aa\frac{bd}{bd}=0,25\times (0,4^2+0,1^2+0,4^4)=8,25\%$

D đúng, tỷ lệ cây hoa đỏ cánh kép dị hợp về 1 trong 3 cặp gen là: 

$AA\frac{BD}{BD}+AA\frac{BD}{bD}+AA\frac{BD}{Bd}=0,5\times 0,4^2+2\times 2\times 0,25\times 0,4\times 0,1=0,12$

F₂ phân ly 9:7 $\to$ tương tác bổ sung

A-B-: đỏ; A-bb, aaB-, aabb: hoa trắng. 

P: AAbb  aaBB → F₁: AaBb $\times$AaBb $\to$ F₂ : (1AA :2Aa :laa)(1BB :2Bb :1bb)

A đúng, AABB, AABb, AaBB, AaBb.

B đúng, hoa đỏ thuần chủng: AABB.

C sai, cây hoa trắng có 5 loại kiểu gen (AA, Aa)bb; aa(BB, Bb); aabb.

D đúng, hoa trắng thuần chủng: AAbb, aaBB, aabb

Phương pháp:

Bước 1: Xác định tỉ lệ A-B-; 

Sử dụng công thức: A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb; A-B- + A-bb/aaB- = 0,75 

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2

Bước 2: Tỉnh tỉ lệ A-B-D-

Ở ruồi giấm, con đực không có HVG.

Cách giải:

P: $\frac{Ab}{aB} X^D{X}^d \times \frac{AB}{ab} X^{d}Y\to \frac{ab}{ab} X^{d}Y =0,0125\to \frac{ab}{ab} =\frac{0,0125}{0,25} =0,05\to A-B-$$=0,5+0,05=0,55$

Phép lai $X^D{X}^d \times X^{D}Y\to X^D X^D : X^D X^d : X^{D}Y : X^{d}Y\to X^D-=0,75$

Vậy tỉ lệ kiểu hình trội về 3 cặp tính trạng là: 0,55  0,75 = 41,25%

P: A-B-D- tự thụ 

$$\begin{gathered} F_1 :\hspace{0.17em}3 A-B-dd :\hspace{0.17em}1 A-bbdd :\hspace{0.17em}6 A-B-D :\hspace{0.17em}2 A-bbD- :\hspace{0.17em}1 aabbD- \\ \iff A-dd(3B- : 1bb) :\hspace{0.17em}2A-D-(3B- :\hspace{0.17em}1bb) :\hspace{0.17em}aaD-(3B-\hspace{0.17em}:\hspace{0.17em}1bb)\hspace{0.17em} \\ \iff (1A-dd :\hspace{0.17em}2A-D-)\times (3B-:1bb) \end{gathered}$$

Tỉ lệ 1A-dd : 2A-D- : 1aaD- $\to$P : dị hợp 3 cặp gen và liên kết hoàn toàn : Ad/aD

Cặp Bb phân li độc lập

Vậy P: $\frac{Ad}{aD} Bb$

Bước 1: Tính tần số alen của quần thể 

+ Tính tần số alen A₄ = $\sqrt{A_4}{A}_4$

+ Tính tần số alen A₃: cánh vàng + cánh trắng = (A₃ + A₄)²

Làm tương tự để tính các alen khác. 

Bước 2: Xét các phát biểu 

Cách giải:

Cấu trúc di truyền của quần thể là: ($A_1 +A_2 +A_3+A_4$)${}^2$$=$1

Con cánh trắng $A_4{A}_4 =4\%\to A_4 =0,2$

Tỷ lệ con cánh vàng + cánh trắng =${(A_3 +A_4 )}^2 =16\%\to A_3 =0,2$

Tỷ lệ con cánh xám + cánh vàng + cánh trắng =${(A_2 +A_3 +A_4 )}^2 =36\%\to A_2 =0,2$

$\to A_1=0,4$

Cấu trúc di truyền của quần thể: (0,4$A_1$$+0,2A_2+0,2A_3+0,2A_4$)${}^2$ =1

Con cánh đen: $0,16 A_1{A}_{1 }+0,16A_1{A}_2 +0,16A_1{A}_3 +0,16A_1{A}_4$$\leftrightarrow 1A_1{A}_{1 }+1A_1{A}_2+1A_1{A}_{3 }+1A_1{A}_4$

Cánh xám: $0,04A_2{A}_2+0,08A_2{A}_{3 }+0,08A_2{A}_4 \leftrightarrow 1A_2{A}_2+2A_2{A}_3+2A_2{A}_4$

Cánh vàng: $0,04A_3{A}_3+0,08A_3{A}_3$

Cánh trắng: $0,04A_4{A}_4$

I sai, xám thuần chủng và vàng thuần chủng bằng nhau.

II đúng, nếu chỉ có con đen sinh sản, tỷ lệ xám thuần chủng là: $\frac{1}{4}{A}_1{A}_2 \times \frac{1}{4} A_1 A_2 \times \frac{1}{4} =\frac{1}{64}$

III đúng, nếu loại bỏ con cánh trắng, tỷ lệ cánh đen sẽ là: $\frac{0,64}{1-0,04} =\frac{2}{3}$

Các con đen: $1 A_1 A_1 +1 A_1 A_2 +1 A_1 A_3 +1 A_1 A_4$$\leftrightarrow$ giao tử: $5 A_1 : 1 A_{2 } :1 A_3 :1 A_{4 } \to$ Tỷ lệ $A_1 A_1 ={\left(\frac{5}{8}\right)}^{{}^2}$ $=\frac{25}{64}$

Tỷ lệ cần tính là: $\frac{25}{64}\times {\left(\frac{2}{3}\right)}^{{}^2}=\frac{25}{144}$

IV sai. Con cánh xám thuần chủng được tạo ra từ phép lai: $A_1 A_2 \times A_1 A_2$

Nếu loại bỏ các con cánh xám, tỷ lệ con $A_1 A_2$ sẽ là: $\frac{0,16}{1-0,2} = \frac{1}{5}$

$A_2 A_2 ={\left(\frac{1}{5}\right)}^{{}^2} \times \frac{1}{4}=\frac{1}{100} =0,01=1\%$

- (11) và (12) bệnh nhưng có con (13) không bệnh $\to$ Bệnh do gen trội qui định.

- Bố trội sinh ra 100% con gái trội, mẹ lặn sinh ra 100% con trai lặn $\to$ Gen nằm trên nhiễm sắc thể giới tính X  Qui định gen: X^A: bệnh, X^a: không bệnh. 

Xét các phát biểu

I đúng

II sai, (12) X^AX^a $\times$ (13) X^AY $\to$F: Xác xuất con gái không bệnh = 0.

III sai, người số 14 có kiểu gen X^aY

IV sai. 

Câu 40 (VD):

Ta thấy F₁ toàn mắt đen $\to$ mắt đen là trội hoàn toàn so với mặt trắng.

Kết quả của phép lai thuận nghịch giống nhau $\to$ gen quy định tính trạng nằm trên NST thường.

Quy ước:

A- mắt đen; a- mắt đỏ.

P: AA $\times$ aa $\to$ F₁: Aa (mắt đen)

F₁ $\times$ F₁: Aa $\times$ Aa → F₂: 1AA:2Aa:laa 

Xét các đáp án: 

A đúng. 

B đúng.

C sai, trong tổng số cá thể mắt đen ở F₂ (1AA:2Aa) có 1/3 số cá thể có kiểu gen đồng hợp (AA).

D đúng, F₂ có tỉ lệ kiểu gen là 1AA:2Aa:laa. 

Chọn C.