Phương pháp:

Bước 1: Xác định quy luật di truyền, quy ước gen, kiểu gen của P.

Bước 2: Tính yêu cầu đề bài.

Cách giải:

F₁ phân li 7 thân cao: 9 thân thấp $\to$ 16 tổ hợp $\to$ tính trạng do 2 cặp gen tương tác theo kiểu bổ sung.

Quy ước gen:

A-B-: thân thấp; A-bb:aaB-;aabb: thân cao.

P dị hợp 2 cặp gen: AaBb $\times$ AaBb $\to$  (1AA:2Aa:laa)(1BB:2Bb:1bb) $\to$ thân cao ở F₁: (1AA:2Aa)bb; aa(1BB:2Bb); laabb

Trong số những cây thân cao ở F₁, tỉ lệ cây thuần chủng là 3/7

Phương pháp:

Tần số HVG = 1/2 số tế bào có xảy ra HVG.

Cách giải:

Gọi a là số tế bào tham gia giảm phân. 

Ta có: Tần số HVG = 18% = $\frac{1}{2}\times \frac{3600}{a}=18\%$$\to a=1000$ tế bào

Phương pháp:

Bước 1: Tính số kiểu gen ở mỗi cặp NST

Bước 2: Nhận kết quả vừa nhận được.

Cách giải: 

Cơ thể có kiểu gen$\frac{AB}{ab}\frac{DE}{de}$ tự thụ. 

Xét $\frac{AB}{ab}\times \frac{AB}{ab}\to 1\frac{AB}{AB} :2\frac{AB}{ab} :1\frac{ab}{ab}\to 3KG$  (Tương tự với cặp NST còn lại)

$\to$ số kiểu gen tối đa ở đời sau là 3 x 3 = 9

Phương pháp:

Bước 1: Xác định quy luật di truyền

Bước 2: Xác định kiểu gen của những người trong phả hệ.

Bước 3: Xét các phát biểu.

Cách giải:

Ta thấy bố mẹ bình thường sinh con gái bị bệnh $\to$ Bệnh do gen lặn trên NST thường quy định.

Quy ước: A – bình thường; a - bị bệnh.

Xác định kiểu gen của một số người:

+ Những người bị bệnh: (8), (11): aa

+ Những người có con bị bệnh sẽ có kiểu gen dị hợp: (3), (4), (5), (6): Aa.

(1) đúng.

(2) đúng.

Xét cặp vợ chồng 3 – 4: Aa $\times$ Aa $\to$ 1AA:2Aa:laa $\to$ 7, 9: 1AA:2Aa

Người số 9: 1AA:2Aa $\to$ xác suất có kiểu gen giống người (3) là 2/3.

(3) sai, cặp vợ chồng 5 – 6: Aa $\times$ Aa $\to$ 1AA:2Aa:laa $\to$ XS sinh con không mang alen bệnh là 25% (AA).

(4) sai.

Người 9; 10 đều có kiểu gen: 1AA:2Aa

Để cặp 9 – 10 sinh con bị bệnh $\to$ họ đều có kiểu gen Aa với xác suất:

Xét cặp 9 – 10: Aa $\times$ Aa $\to$ 1AA:2Aa:laa 

$\to$ Xác suất sinh được 3 người con, trong đó có 1 trai bình thường, 1 trai bị bệnh và 1 gái bị bệnh của cặp 9 – 10 là: $3!\times \frac{1}{2}\times \frac{3}{4}\times \frac{1}{4}\times \frac{1}{2}\times \frac{1}{4}\times \frac{1}{2}=\frac{9}{256}<20\%$

(nhân 3! vì chưa biết thứ tự sinh các con của cặp vợ chồng này).

Ruồi giấm đực không có HVG. 

Một tế bào sinh tinh có kiểu gen $\frac{AB}{ab}$ giảm phân tạo giao tử AB = 50%. 

Phương pháp:

Quần thể tự thụ phấn có thành phần kiểu gen: xAA.yAa:zaa sau n thế hệ tự thụ phấn có thành phần kiểu gen 

$x+\frac{y(1-1/2^n)}{2}AA :\frac{y}{2^n}Aa : z+\frac{y(1-1/2^n)}{2}aa$

Cách giải: 

Quần thể tự thụ phấn có thành phần kiểu gen: 2 AA + 0,6 Aa + 0,2 aa = 1 sau 2 thế hệ tự thụ phấn có thành phần kiểu gen 

$0,2+\frac{0,6(1-1/2^2)}{2}AA :\frac{0,6}{2^2}aA :\hspace{0.17em}0,2+\frac{0,6(1-1/2^2)}{2}aa$$\leftrightarrow 0,425AA :\hspace{0.17em}0,15Aa :\hspace{0.17em}0,425aa$

Phương pháp:

Bước 1: Tính tần số alen của 2 giới.

Quần thể có thành phần kiểu gen: xAA:yAa:zaa

Tần số alen$p_A=x+\frac{y}{2}\to q_a=1-p_A$

Bước 2: Nhân tần số alen ở 2 giới với nhau

Bước 3: Xét các phát biểu

Quần thể có thành phần kiểu gen: xAA.yAa:zaa 

Quần thể cân bằng di truyền thoả mãn công thức: $\frac{y}{2}=\sqrt{x.z}$ (Biến đổi từ công thức: p²AA + 2pqAa + q²aa = 1) 

Cách giải:

Giới đực: 0,36AA: 0,48Aa: 0,16aa. 

Tần số alen $p_A=0,36+\frac{0,48}{2}=0.6\to q_a=1-p_A=0,4$

Giới cái: 0,25AA: 0,5Aa: 0,25aa.

Tần số alen $p_A=0,25+\frac{0,5}{2}=0,5\to q_a=1-p_A=0,5$

Thành phần kiểu gen ở F₁ là: (0,6A:0,4a)(0,5A:0,5a) $\to$ 0,3AA:0,5AA:0,2aa

Xét các phát biểu.

A đúng.

F₁: 0,3AA:0,5AA:0,2aa chưa cân bằng di truyền.

B đúng, mắt đỏ thuần chủng: 0,3; mắt trắng:0,2

C sai, mắt đỏ không thuần chủng là 50%.

D đúng

A đúng, vì trong 1 đơn vị tái bản thì trên 2 mạch đều có đoạn tổng hợp gián đoạn

B sai, 1 đơn vị tái bản thì trên 2 mạch đều có đoạn tổng hợp gián đoạn.

C sai, quá trình nhân đôi ADN diễn ra theo nguyên tắc bổ sung, bán bảo toàn.

D sai, quá trình nhân đôi ADN diễn ra ở kì trung gian

Phương pháp:

Bước 1: Xác định quy luật di truyền, quy ước gen.

Bước 2: Viết phép lai F₁ x F₂, viết tỉ lệ hoa đỏ ở F₂.

Bước 3: Tình yêu cầu đề bài.

Cách giải: 

F₂ phân li 9:7 $\to$ tính trạng do 2 gen tương tác bổ sung.

A-B-: đỏ; A-bb/aaB-/aabb: trắng

F₂ có 16 tổ hợp $\to$ F₁ dị hợp 2 cặp gen.

F_1$\times$F₁: AaBb $\times$ AaBb $\to$ (1AA:2Aa:laa)(1BB:2Bb:1bb) → Hoa đỏ: (1AA:2Aa)(1BB:2Bb).

Để cây hoa đỏ F₂ tự thụ không phân tính thì cây đem lai phải có kiểu gen AABB $\to$ cây AABB chiếm 1/9 trong tổng số hoa đỏ F₂

Ý nghĩa thực tiễn của sự di truyền liên kết hoàn toàn là đảm bảo sự di truyền ổn định của nhóm gen quý, nhờ đó người ta chọn lọc đồng thời được cả nhóm tính trạng có giá trị.

(SGK Sinh 12 trang 48).

Nội dung cơ bản của định luật Hacdi – Valbec đối với quần thể giao phối là: tỉ lệ các loại kiểu gen trong quần thể được duy trì ổn định qua các thế hệ

Phép lai AaBbDdEE x aaBBDdee $\to$ (1Aa:laa)(1BB:1Bb)(1DD:2Dd:1dd Ee 

Số kiểu gen: 2 x 2 x 3 x 1 = 12

Số kiểu hình: 2 x 1 x 2 x 1 = 4

Tính trạng do gen trên NST giới tính Y quy định luôn di truyền thẳng, chỉ truyền cho giới dị giao tử

Tác động đa hiệu của gen là một gen quy định nhiều tính trạng

Khi nói về sự di truyền các gen ở tế bào chất:

A đúng, các gen có nhiều bản sao.

B sai, di truyền theo dòng mẹ có nghĩa là đời con có kiểu hình giống mẹ, không có nghĩa là các gen đó nằm trong tế bào chất.

VD: ♀X^AX^A $\times$ X^aY $\to$ X^AX^a: X^AY $\to$ Đời con có kiểu hình giống mẹ.

Di truyền tế bào chết chắc chắn là di truyền theo dòng mẹ nhưng di truyền theo dòng mẹ thì có thể là di truyền tế bào chất, hoặc trường hợp khác.

C đúng, gen trong lục lạp, ti thể quy định các protein cấu trúc nên thành phần của lục lạp, ti thể.

D đúng, vì sự phân chia tế bào chất không đều

Phương pháp:

Ung thư là hiện tượng tế bào phân chia một cách không kiểm soát tạo thành các khối u và sau đó di căn.

Cách giải:

Phát biểu chưa đúng về bệnh ung thư là: C

Bệnh ung thư là bệnh di truyền do cơ chế gây bệnh là đột biến gen, đột biến NST

Phương pháp:

Quần thể có thành phần kiểu gen: xAA:yAa:zaa

Quần thể cân bằng di truyền thoả mãn công thức: $\frac{y}{2}=\sqrt{x.z}$ (Biến đổi từ công thức: p²AA + 2pqAa + q²aa = 1)

Cách giải:

Trong các quần thể trên thì quần thể có có 100% hoa trắng (laa) là cân bằng di truyền.

Các quần thể khác chưa biết rõ thành phần kiểu gen

Phương pháp:

Số nhóm gen liên kết bằng số NST có trong bộ đơn bội của loài.

Thể một có dạng: 2n – 1

Kì sau nguyên phân: Các cromatit tách nhau ra thành các NST đơn và di chuyển về 2 cực.

Cách giải:

Có 6 nhóm gen liên kết $\to$ n = 6; 2n = 12 $\to$ thể một: 2n – 1 = 11.

Trong kì giữa của nguyên phân, trong mỗi tế bào có 11 NST kép (mỗi NST kép có 2 cromatit)

Kì sau nguyên phân: Các cromatit tách nhau ra thành các NST đơn và di chuyển về 2 cực, trong mỗi tế bào có 11 x 2 = 22 NST đơn

Hiện tượng con lai hơn hẳn bố mẹ về sinh trưởng, phát triển, năng suất và sức chống chịu được gọi là ưu thế lai (SGK Sinh 12 trang 77) 

Phép lai Aa x AA$\to$ 1AA:1Aa $\to$ tỉ lệ kiểu hình 1:1 (trội không hoàn toàn)

Ở những loài giao phối, tỉ lệ đực: cái luôn xấp xỉ 1: 1 vì cơ thể XY tạo giao tử X và Y với tỉ lệ ngang nhau

Trội là trội hoàn toàn.

Cơ thể dị hợp 1 cặp gen tự thụ: Aa x Aa $\to$ 1AA:2Aa:laa $\to$ KH: 3A-:la

Vậy chỉ có tỉ lệ (3) thỏa mãn

Các gen liên kết hoàn toàn trên một cặp NST thường, mỗi gen quy định một tính trạng và alen trội là trội hoàn toàn. 

$\frac{AB}{ab}\times \frac{AB}{ab}\to 1\frac{AB}{AB}:2\frac{AB}{ab}:1\frac{ab}{ab}$

Đời con có 2 loại kiểu hình

Codon 5’AUG3’ mã hóa axit amin mở đầu (SGK Sinh 12 trang 8)

Ở cấp độ phân tử, thông tin di truyền được truyền từ nhân ra tế bào chất nhờ quá trình phiên mã (gen phiên mã tạo ARN, ARN đi từ trong nhận ra tế bào chất).

Dịch mã diễn ra ở tế bào chất.

Nhân đôi ADN diễn ra trong nhân

Phát biểu sai về đột biến số lượng NST là: D, thể đa bội chẵn có khả năng sinh sản hữu tính bình thường.

Các phương pháp có thể tạo ra giống mới là: (2), (4), (6).

(1), (3), (5) đều không làm biến đổi vật chất di truyền nên không tạo ra giống mới

Phương pháp:

Operon là các gen cấu trúc có liên quan về chức năng thường phân bố theo cụm có chung một cơ chế điều hòa. 

Cách giải:

Các gen cấu trúc có số lần nhân đôi, phiên mã giống nhau

Trong chọn giống vật nuôi, phương pháp lai hữu tính thường được dùng để tạo ra các biến dị tổ hợp.

Gây đột biến thường tạo ra các thể đột biến có sức sống và sức sinh sản kém, ít khi áp dụng với động vật

Lai tế bào sẽ tạo ra tế bào lại mang bộ NST của 2 loài. Khi nuôi cấy tế bào lại này ta thu được thể song nhị bội

Phương pháp:

Xét với một chạc chữ Y

Mạch được tổng hợp liên tục có 1 đoạn mồi để khởi đầu ,0 đoạn okazaki

Mạch được tổng hợp gián đoạn có: số đoạn mồi = số đoạn okazaki 

Trong một đơn vị tái bản thì có hai chạc chữ Y nên số đoạn mồi xuất hiện trong một chạc chữ Y là

Số đoạn mồi = Số đoạn okazaki + 2

Với a đơn vị tái bản:

Số đoạn mồi = số đoạn okazaki + 2a

Cách giải: 

Số đơn vị tái bản = (số đoạn mồi – số đoạn okazaki): $2=\frac{256-240}{2}=8$

Cây tam bội không có hạt nên không áp dụng gây đột biến bằng chất conxixin với cây thu hạt.

Trong các cây trên thì cây củ cải đường thu củ nên có thể áp dụng phương pháp này

Phương pháp:

Cách giải:

1 hợp tử trải qua 10 lần nguyên phân

Nếu không có đột biến sẽ tạo 2¹⁰ = 1024 tế bào con nhưng thực tế chỉ tạo 976 tế bào con.

Số tế bào con giảm xuống so với lí thuyết = số tế bào 4n được sinh ra = 1024 – 976 = 48 tế bào.

1 tế bào bị đột biến $\to$ 1 tế bào 4n $\to$ số tế bào giảm xuống = số tế bào 4n. 

Giả sử ở lần đột biến đầu tiên là x $\to$ tế bào này nguyên phân tiếp 10 – x lần.

Giả sử ở lần đột biến thứ hai là y$\to$ tế bào này nguyên phân tiếp 10 - y lần.

(x<y; x, y $\in$ N*)

Ta có $2^{10-x} - 2^{10-y}=48\to 2^5 +2^4=48$

Vậy x = 5; y = 6

Sản xuất các chế phẩm sinh học trên quy mô công nghiệp, tế bào nhận được dùng phổ biến là vi khuẩn 

Escherichia coli vì chúng có tốc độ sinh sản nhanh, trao đổi chất nhanh  tạo ra 1 lượng sinh khối, sinh phẩm lớn

Kiểu hình của cơ thể là kết quả của yếu tố sự tương tác giữa kiểu gen với môi trường

mARN: 5’ AUG UAU UGG 3’ 

Các mã kết thúc: 5’UAA3’, 5’UAG3;, 5'UGA3’ 

$\to$ có thể xảy ra các đột biến:

5’UAU3' → 5’UAA3’, 5’UAG3'

5’UGG3' → 5’UAG3’, 5’UGA3’

Có 4 cách đột biến điểm thay thế cặp nucleotit làm kết thúc sớm quá trình dịch mã?

Phương pháp:

Bước 1: Tính tần số alen gây bệnh: tần số alen lặn = $\sqrt{}$tỉ lệ bị bệnh $\to$ tần số alen trội.

Bước 2: Tìm tỉ lệ Aa

Quần thể cân bằng di truyền có cấu trúc p²AA + 2pqAa + q²aa = 1

Cách giải:

A- bình thường; a- bị bệnh.

Tỉ lệ bị bệnh 1/10000 = 10^-4 $\to$ tần số alen a = $\sqrt{{10}^{-4}}$ = 0,01 $\to$ tần số alen A = 0,99 

$\to$ tỉ lệ Aa = $2\times 0,99\times 0,01=1,98\%$

Phát biểu sai về NST giới tính ở người là: A

NST giới tính có cả trong tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục

Phương pháp:

Sử dụng sơ đồ hình tam giác: Cạnh của tam giác là giao tử 2n, đỉnh của tam giác là giao tử n 

*Cơ thể 4n $\to$ Giảm phân bình thường $\to$ Giao tử 2n

Sử dụng sơ đồ hình chữ nhật: Cạnh và đường chéo của hình chữ nhật là giao tử lưỡng bội cần tìm

Cách giải:

Để tạo đời con có quả vàng thì 2 bên P đồng thời tạo aa hoặc a.

$\to$ loại được phép lai (5) 

Đời con có 1/4 quả vàng = 1/2 x 1/2. 

(1). AAaa x AAaa $\to$ quà vàng $\frac{1}{6}aa\times \frac{1}{6}aa=\frac{1}{36}$

 (2) Aaa $\times$ Aaaa $\to$ quả vàng $\frac{1}{2}(aa+a)\times \frac{1}{2}aa=\frac{1}{4}$

(3). AAaa x Aa $\to$ quả vàng $\frac{1}{6}aa\times \frac{1}{2}a=\frac{1}{12}$

(4) Aaaa $\times$ Aaaa $\to$ quả vàng $\frac{1}{2}aa\times \frac{1}{2}aa=\frac{1}{4}$

(6). AAaa $\times$ Aa $\to$ quả vàng $\frac{1}{2}aa\times \frac{1}{2}a=\frac{1}{4}$

Vậy có 3 phép lại thỏa mãn: (2), (4), (6)

Quy luật phân li độc lập góp phần giải thích hiện tượng biến dị tổ hợp vô cùng phong phú ở loài giao phối

(SGK Sinh 12 trang 40)