Giải KHTN 8 Bài 12 (Cánh diều): Muối

Giải KHTN 8 Bài 12: Muối

Giải KHTN 8 trang 62

Mở đầu trang 62 Bài 12 KHTN 8: Muối là loại hợp chất có nhiều trong tự nhiên, trong nước biển, trong đất, trong các mỏ (hình 12.1). Vậy muối là gì? Muối có những tính chất hoá học nào? Mối liên hệ giữa muối với các loại hợp chất khác được thể hiện như thế nào?

Trả lời:

- Muối là những hợp chất được tạo ra khi thay thế ion H⁺ trong acid bằng ion kim loại hoặc ion ammonium (NH₄⁺).

- Tính chất hoá học của muối:

+ Dung dịch muối có thể tác dụng với kim loại tạo thành muối mới và kim loại mới.

+ Muối có thể tác dụng với dung dịch acid tạo thành muối mới và acid mới.

+ Muối có thể tác dụng với dung dịch base tạo thành muối mới và base mới.

+ Hai dung dịch muối có thể tác dụng với nhau tạo thành hai muối mới.

- Mối liên hệ giữa muối và các hợp chất khác được thể hiện bằng sơ đồ sau:

I. Khái niệm muối

Giải KHTN 8 trang 63

Câu hỏi trang 63 KHTN 8: Cho biết các muối: Na₃PO₄, MgCl₂, CaCO₃, CuSO₄, KNO₃ tương ứng với acid nào trong số các acid sau: HCl, H₂SO₄, H₃PO₄, HNO₃, H₂CO₃.

Trả lời:

II. Tên gọi của muối

Luyện tập 1 trang 63 KHTN 8: Gọi tên các muối sau: KCl, ZnSO₄, MgCO₃, Ca₃(PO₄)₂, Cu(NO₃)₂, Al₂(SO₄)₃.

Trả lời:

III. Tính tan của muối

Luyện tập 2 trang 63 KHTN 8: Sử dụng bảng tính tan, cho biết muối nào sau đây tan được trong nước: K₂SO₄, Na₂CO₃, AgNO₃, KCl, CaCl₂, BaCO₃, MgSO₄

Trả lời:

Các muối tan trong nước là: K₂SO₄, Na₂CO₃, AgNO₃, KCl, CaCl₂, MgSO₄.

IV. Tính chất hoá học của muối

Giải KHTN 8 trang 64

Luyện tập 3 trang 64 KHTN 8: Dung dịch CuSO₄ có màu xanh lam, dung dịch ZnSO₄ không màu. Viết phương trình hoá học xảy ra khi ngâm Zn trong dung dịch CuSO₄, dự đoán sự thay đổi về màu của dung dịch trong quá trình trên.

Trả lời:

- Phương trình hoá học xảy ra: Zn + CuSO₄ → ZnSO₄ + Cu.

- Dự đoán sự thay đổi màu của dung dịch: Dung dịch nhạt màu dần đến mất màu.

Luyện tập 4 trang 64 KHTN 8: Viết phương trình hoá học của phản ứng xảy ra trong các trường hợp sau:

a) Cho Fe vào dung dịch CuSO₄.

b) Cho Zn vào dung dịch AgNO₃.

Trả lời:

Phương trình hoá học xảy ra:

• a) Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu.

  b) Zn + 2AgNO₃ → Zn(NO₃)₂ + 2Ag.

Thực hành 1 trang 64 KHTN 8:

Chuẩn bị

● Dụng cụ: Giá để ống nghiệm, ống nghiệm, ống hút nhỏ giọt, miếng bìa màu trắng.

● Hoá chất: Mẩu dây đồng, dung dịch AgNO₃.

Tiến hành

● Cho mẩu dây đồng (dài khoảng 2 cm) vào ống nghiệm, thêm vào ống nghiệm khoảng 2 ml dung dịch AgNO₃. Đặt miếng bìa trắng sau ống nghiệm.

● Mô tả các hiện tượng xảy ra.

● Bề mặt sợi dây đồng và màu dung dịch trong ống nghiệm thay đổi như thế nào? Giải thích.

Trả lời:

- Hiện tượng: Mẩu dây đồng tan dần, có lớp kim loại trắng bạc bám ngoài dây đồng, dung dịch sau phản ứng có màu xanh.

- Bề mặt sợi dây đồng có lớp kim loại trắng bạc, dung dịch trong ống nghiệm đậm màu dần. Do dung dịch AgNO₃ đã phản ứng với kim loại Cu theo phương trình hoá học sau:

2AgNO₃ + Cu → Cu(NO₃)₂ + 2Ag↓.

Dung dịch Cu(NO₃)₂ có màu xanh.

Thực hành 2 trang 64 KHTN 8:

Chuẩn bị

● Dụng cụ: Giá để ống nghiệm, ống nghiệm, ống hút nhỏ giọt.

● Hoá chất: Dung dịch BaCl₂, dung dịch H₂SO₄ loãng.

Tiến hành

● Lấy khoảng 2 ml dung dịch BaCl₂ cho vào ống nghiệm, sau đó nhỏ từ từ từng giọt H₂SO₄ vào ống nghiệm (khoảng 5 giọt).

● Mô tả các hiện tượng xảy ra. Giải thích.

Trả lời:

- Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa trắng.

- Giải thích: Dung dịch BaCl₂ phản ứng với dung dịch H₂SO₄ tạo thành kết tủa trắng là BaSO₄. Phương trình hoá học:

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2HCl.

Giải KHTN 8 trang 65

Luyện tập 5 trang 65 KHTN 8: Dự đoán các hiện tượng xảy ra trong các thí nghiệm sau:

a) Nhỏ dung dịch H₂SO₄ loãng vào dung dịch Na₂CO₃.

b) Nhỏ dung dịch HCl loãng vào dung dịch AgNO₃.

Giải thích và viết phương trình hoá học xảy ra (nếu có).

Trả lời:

• a) Hiện tượng: có khí thoát ra.

  Giải thích: H₂SO₄ loãng tác dụng với Na₂CO₃ sinh ra khí CO₂ theo phương trình hoá học: H₂SO₄ + Na₂CO₃ → Na₂SO₄ + CO₂↑ + H₂O.

  b) Hiện tượng: xuất hiện kết tủa trắng.

  Giải thích: HCl tác dụng với AgNO₃ sinh ra kết tủa trắng là AgCl theo phương trình hoá học: HCl + AgNO₃ → AgCl↓ + HNO₃.

Thực hành 3 trang 65 KHTN 8:

Chuẩn bị

● Dụng cụ: Giá để ống nghiệm, ống nghiệm, ống hút nhỏ giọt.

● Hoá chất: Dung dịch CuSO₄, dung dịch NaOH.

Tiến hành

● Lấy khoảng 2 mL dung dịch CuSO₄ cho vào ống nghiệm, sau đó nhỏ từ từ từng giọt dung dịch NaOH vào ống nghiệm.

● Mô tả các hiện tượng xảy ra. Giải thích.

Trả lời:

- Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa xanh, dung dịch nhạt màu dần.

- Giải thích: CuSO₄ tác dụng với NaOH sinh ra kết tủa Cu(OH)₂ có màu xanh. Phương trình hoá học: CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂↓ + Na₂SO₄.

Luyện tập 6 trang 65 KHTN 8: Viết phương trình hoá học xảy ra trong các trường hợp sau:

a) Dung dịch FeCl₃ tác dụng với dung dịch NaOH.

b) Dung dịch CuCl₂ tác dụng với dung dịch KOH.

Trả lời:

a) FeCl₃ + 3NaOH → Fe(OH)₃↓ + 3NaCl

• b) CuCl₂ + 2KOH → Cu(OH)₂↓ + 2KCl.

Luyện tập 7 trang 65 KHTN 8: Hoàn thành các phương trình hoá học theo các sơ đồ sau:

a) MgO + ? $---\to$ MgSO₄ + H₂O

b) KOH + ? $---\to$ Cu(OH)₂↓ + ?

Trả lời:

a) MgO + H₂SO₄ → MgSO₄ + H₂O

b) 2KOH + CuCl₂ → Cu(OH)₂↓ + 2KCl.

Giải KHTN 8 trang 66

Thực hành 4 trang 66 KHTN 8:

Chuẩn bị

● Dụng cụ: Giá để ống nghiệm, ống nghiệm, ống hút nhỏ giọt.

● Hoá chất: Dung dịch Na₂CO₃, dung dịch CaCl₂.

Tiến hành

Lấy khoảng 2 mL dung dịch Na₂CO₃ cho vào ống nghiệm, sau đó nhỏ từ từ từng giọt CaCl₂ vào ống nghiệm.

Báo cáo kết quả, thảo luận

Mô tả các hiện tượng xảy ra. Giải thích.

Trả lời:

- Hiện tượng: Xuất hiện kết tủa trắng.

- Giải thích: Dung dịch Na₂CO₃ tác dụng với dung dịch CaCl₂ sinh ra kết tủa trắng là CaCO₃ theo phương trình hoá học:

Na₂CO₃ + CaCl₂ → CaCO₃↓ + 2NaCl.

V. Mối quan hệ giữa acid, base, oxide và muối

Luyện tập 8 trang 66 KHTN 8: Viết phương trình hoá học xảy ra giữa các dung dịch sau:

a) Dung dịch NaCl với dung dịch AgNO₃.

b) Dung dịch Na₂SO₄ với dung dịch BaCl₂.

c) Dung dịch K₂CO₃ với dung dịch Ca(NO₃)₂.

Trả lời:

a) NaCl + AgNO₃ → AgCl↓ + NaNO₃.

b) Na₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + 2NaCl.

c) K₂CO₃ + Ca(NO₃)₂ → CaCO₃↓ + 2KNO₃.

Luyện tập 9 trang 66 KHTN 8: Viết các phương trình hoá học theo sơ đồ chuyển hoá sau:

CuO $\stackrel{\left(1\right)}{\to }$ CuSO₄ $\stackrel{\left(2\right)}{\to }$ CuCl₂ $\stackrel{\left(3\right)}{\to }$ Cu(OH)₂

Trả lời:

Các phương trình hoá học theo sơ đồ:

(1) CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O.

• (2) CuSO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + CuCl₂.

  (3) CuCl₂ + 2NaOH → Cu(OH)₂↓ + 2NaCl.

• VI. Một số phương pháp điều chế muối

Giải KHTN 8 trang 67

Luyện tập 10 trang 67 KHTN 8: Viết ba phương trình hoá học khác nhau để tạo ra Na₂SO₄ từ NaOH.

Trả lời:

Ba phương trình hoá học khác nhau để tạo ra Na₂SO₄ từ NaOH là:

(1) 2NaOH + SO₃ → Na₂SO₄ + H₂O.

(2) 2NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + 2H₂O.

(3) 2NaOH + CuSO₄ → Na₂SO₄ + Cu(OH)₂↓.

Luyện tập 11 trang 67 KHTN 8: Viết ba phương trình hoá học khác nhau để điều chế CuCl₂.

Trả lời:

Ba phương trình hoá học khác nhau để điều chế CuCl₂:

(1) CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O.

(2) Cu(OH)₂ + 2HCl → CuCl₂ + 2H₂O.

• (3) CuSO₄ + BaCl₂ → CuCl₂ + BaSO₄↓.

Vận dụng trang 67 KHTN 8: Muối Al₂(SO₄)₃ được dùng trong công nghiệp để nhuộm vải, thuộc da, làm trong nước, … Tính khối lượng Al₂(SO₄)₃ tạo thành khi cho 51 kg Al₂O₃ tác dụng hết với dung dịch H₂SO₄.

• 

  Trả lời:

  Đổi 51 kg = 51 000 gam.

• 

• Phương trình hoá học:

  Al₂O₃ + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂O

  Theo phương trình hoá học có:

• 

• Khối lượng Al₂(SO₄)₃ tạo thành là:

  m = 500 × [27 × 2 + (32 + 16 × 4) × 3] = 171 000 gam = 171 kg.

• Kiến thức trọng tâm KHTN 8 Bài 12: Muối

  I. Khái niệm muối

  Muối là những hợp chất được tạo ra khi thay thế ion H⁺ trong acid bằng ion kim loại hoặc ion ammonium (NH₄⁺).

  Ví dụ: NaCl, K₂SO₄, Ca₃(PO₄)₂, NH₄NO₃ …

  II. Tên gọi của muối

  Tên gọi muối của một số acid được trình bày trong bảng sau:

  Acid	Muối	Ví dụ
  Hydrochloric acid (HCl)	Muối chloride	Sodium chloride: NaCl
  Sulfuric acid (H2SO4)	Muối sulfate	Copper(II) sulfate: CuSO4
  Phosphoric acid (H3PO4)	Muối phosphate	Potassium phosphate: K3PO4
  Carbonic acid (H2CO3)	Muối carbonate	Calcium carbonate: CaCO3
  Nitric acid (HNO3)	Muối nitrate	Magnesium nitrate: Mg(NO3)2

  III. Tính tan của muối

  - Có muối tan tốt trong nước như: NaCl, CuSO₄, Ca(NO₃)₂, …

  - Có muối ít tan trong nước như: CaSO₄, PbCl₂, …

  - Có muối không tan trong nước như: CaCO₃, BaSO₄, AgCl, …

  - Tính tan của một số muối được trình bày trong bảng tính tan sau:

  Bảng tính tan trong nước của một số muối

  Gốc acid

  Các kim loại

  K I

  Na I

  Ag I

  Mg II

  Ca II

  Ba II

  Zn II

  Pb II

  Cu II

  Fe II

  Fe III

  Al III

  − Cl

  t

  t

  k

  t

  t

  t

  t

  i

  t

  t

  t

  t

  − NO3

  t

  t

  t

  t

  t

  t

  t

  t

  t

  t

  t

  t

  = SO4

  t

  t

  i

  t

  i

  k

  t

  k

  t

  t

  t

  t

  = CO3

  t

  t

  k

  k

  k

  k

  k

  k

  -

  k

  -

  -

  ≡ PO4

  t

  t

  k

  k

  k

  k

  k

  k

  k

  k

  k

  k

  t: chất dễ tan trong nước

  k: chất không tan (độ tan nhỏ hơn 0,01 g/100 g nước).

  i: chất ít tan (độ tan nhỏ hơn 1 g/100 g nước).

  (-): chất không tồn tại hoặc bị nước phân huỷ.

  IV. Tính chất hoá học của muối

  1. Tác dụng với kim loại

  Dung dịch muối có thể tác dụng với kim loại tạo thành muối mới và kim loại mới.

  Ví dụ:

  2AgNO₃ + Cu → Cu(NO₃)₂ + 2Ag

  Fe(NO₃)₂ + Cu → Cu(NO₃)₂ + Fe

  2. Tác dụng với acid

  Muối có thể tác dụng với dung dịch acid tạo thành muối mới và acid mới.

  Ví dụ:

  BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2HCl

  CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

  3. Tác dụng với base

  Muối có thể tác dụng với dung dịch base tạo thành muối mới và base mới.

  Ví dụ:

  CuSO₄ + 2NaOH → Cu(OH)₂↓ + Na₂SO₄

  MgCl₂ + 2NaOH → Mg(OH)₂↓ + 2NaCl

  4. Tác dụng với muối

  Hai dung dịch muối có thể tác dụng với nhau tạo thành hai muối mới.

  Ví dụ:

  CaCl₂ + Na₂CO₃ → CaCO₃↓ + 2NaCl

  Na₂SO₄ + BaCl₂ → 2NaCl + BaSO₄↓

  V. Mối quan hệ giữa acid, base, oxide và muối

  Mối quan hệ giữa acid, base, oxide và muối được tóm tắt trong sơ đồ sau:

  

  VI. Một số phương pháp điều chế muối

  Muối có thể được tạo ra bằng các phương pháp sau:

  - Cho dung dịch acid tác dụng với base. Ví dụ:

  H₂SO₄ + Cu(OH)₂ → CuSO₄ + 2H₂O

  - Cho dung dịch acid tác dụng với oxide base. Ví dụ:

  3H₂SO₄ + Al₂O₃ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂O

  - Cho dung dịch acid tác dụng với muối. Ví dụ:

  2HCl + CaCO₃ → CaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

  - Cho dung dịch base tác dụng với oxide acid. Ví dụ:

  2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

  - Cho hai dung dịch muối tác dụng với nhau. Ví dụ:

  CaCl₂ + Na₂CO₃ → CaCO₃↓ + 2NaCl

Xem thêm lời giải bài tập KHTN 8 Cánh diều hay, chi tiết khác:

Bài 13: Phân bón hóa học

Bài tập Chủ đề 2

Bài 14: Khối lượng riêng

Bài 15: Tác dụng của chất lỏng lên vật nhúng trong nó

Bài 16: Áp suất