Bài 14: Trong lời mẹ hát (trang 59, 60, 61, 62) Tiếng Việt lớp 4 Tập 2 – Kết nối tri thức

Bài 14: Trong lời mẹ hát – Tiếng Việt lớp 4

Đọc: Trong lời mẹ hát trang 59, 60

Nội dung chính Trong lời mẹ hát:

Văn bản đề cập đến ngay từ thuở thơ ấu, bạn nhỏ đã được nghe mẹ kể chuyện cổ tích, hát ru những bài ca dao. Những hình ảnh đẹp đẽ, gần gũi cứ thế được gợi ra từ lời hát ru của mẹ. Thấu hiểu được những điều đó bạn nhỏ rất biết ơn, yêu thương và thấu hiểu cho sự hi sinh của mẹ.

* Khởi động

Câu hỏi trang 59 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Kể cho bạn nghe một kỉ niệm với người thân mà em nhớ nhất. Nêu cảm nghĩ của em khi nhớ về kỉ niệm ấy.

Trả lời:

Em còn nhớ như in ngày đầu tiên đi học. Tối hôm đó, sau bữa tối, mẹ đã mang vào phòng em một bọc quà rất to. Em cứ nghĩ là được mẹ mua cho đồ chơi hay là một bộ lego mà tôi hằng mong muốn. Em háo hức mở bọc quà, thì ra đó toàn là sách, vở, đồ dùng học tập và có cả một chiếc cặp sách in hình siêu nhân mà em rất thích. Bộ đồng phục đã được mẹ là phẳng phiu.  Em rất cảm động. Sáng hôm sau, mẹ âu yếm dắt em đến trường. Em vẫn nhớ cảm giác hồi hộp và lo sợ lúc đó, em không biết mình sẽ làm gì và mình sẽ như thế nào khi không có mẹ ở bên. Rời tay mẹ, em bước vào cổng trường, em thấy mình thật bơ vơ và lạc lõng. "Cố lên con, rồi con sẽ quen với cô giáo và các bạn.” – mẹ hét vọng lại từ xa. Nhờ có lời động viên, khích lệ của mẹ mà em không còn sợ hãi nữa. Đến bây giờ khi đã là học sinh lớp 4, nghĩ lại về ngày đầu tiên đi học ấy, em vẫn còn nôn nao như mới ngày hôm qua. Em yêu mẹ nhiều lắm.

Bài 2:

Kỉ niệm về ông nội thật đáng trân trọng. Em còn nhớ ông rất yêu thích cây cối. Mỗi buổi chiều, ông thường dắt em cùng ra thăm vườn, chăm cây. Ông đã dạy em cách chăm sóc từng loại cây. Cây xương rồng ưa nắng, cần ít nước; cây lưỡi hổ ưa râm,.... Không chỉ vậy, em còn được nghe ông kể rất nhiều câu chuyện hay về cuộc sống. Em rất yêu ông nội của mình. Tuy ông đã đi xa, nhưng em vẫn sẽ mãi nhớ những kỉ niệm về ông.

* Đọc văn bản

Từ ngữ

- Chòng chành: nghiêng qua nghiêng lại, không giữ được thăng bằng.

- Nôn nao: (nghĩa trong bài) trạng thái xao động trong tình cảm khi đang nhớ đến điều gì đó.

* Trả lời câu hỏi

Câu 1 trang 60 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Khổ thơ nào cho thấy ngay từ thuở ấu thơ, bạn nhỏ đã được nghe mẹ kể chuyện cổ tích, hát ru những bài ca dao?

Trả lời:

Khổ thơ đầu cho thấy ngay từ thuở thơ ấu, bạn nhỏ đã được nghe mẹ kể chuyện cổ tích, hát ru những bài ca dao.

“Tuổi thơ chở đầy cổ tích

Dòng sông lời mẹ ngọt ngào

Đưa con đi cùng đất nước

Chòng chành nhịp võng ca dao.”

Câu 2 trang 60 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Tìm những hình ảnh đẹp, gần gũi được gợi ra từ lời hát ru của mẹ.

Trả lời:

Những hình ảnh đẹp, gần gũi được gợi ra từ lời hát ru của mẹ:

- Con gặp trong lời mẹ hát

- Cánh cò trắng, dải đồng xanh

- Màu vàng hoa mướp

- “Con gà cục tác lá chanh".

Câu 3 trang 60 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Qua cảm nhận của bạn nhỏ về mẹ (ở khổ thơ thứ ba), em thấy bạn nhỏ là người như thế nào?

Trả lời:

Qua cảm nhận của bạn nhỏ về mẹ (ở khổ thơ thứ ba), em thấy bạn nhỏ là người rất thương mẹ, hiểu chuyện, biết suy nghĩ, thấu hiểu được sự hi sinh của mẹ.

Câu 4 trang 60 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Dựa theo nội dung khổ thơ thứ tư, đóng vai bạn nhỏ để nói lời tâm sự với mẹ.

Trả lời:

Nếu là bạn nhỏ, em sẽ nói: “Con cảm ơn mẹ rất nhiều. Cảm ơn mẹ vì những gì mà mẹ đã dành cho con, cả cuộc đời mẹ vất vả nuôi con, hy sinh cho con. Con hứa với mẹ, con sẽ cố gắng học tập để trở thành một đứa con ngoan, trở thành người có ích cho xã hội.”

Câu 5 trang 60 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Theo em, bài thơ Trong lời mẹ hát muốn nói về điều gì? Chọn câu trả lời dưới đây hoặc nêu ý kiến của em.

A. Những kỉ niệm thân thương thời thơ ấu.

B. Lòng biết ơn đối với cha mẹ.

C. Vẻ đẹp và ý nghĩa của những bài hát ru.

Trả lời:

B. Lòng biết ơn đối với cha mẹ.

* Học thuộc lòng 3 khổ thơ cuối.

* Luyện tập theo văn bản đọc

Câu 1 trang 60 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Tìm những hình ảnh nhân hoá trong bài thơ Trong lời mẹ hát.

Trả lời:

Những hình ảnh nhân hoá trong bài thơ Trong lời mẹ hát:

- Tuổi thơ chở đầy cổ tích

- Con gà cục tác lá chanh.

- Thời gian chạy qua tóc mẹ

- Trong lời mẹ hát có cả cuộc đời hiện ra

- Lời ru chắp con đôi cánh

Câu 2 trang 60 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Viết 2 – 3 cầu về những việc mẹ đã làm cho em trong đó có trạng ngữ chỉ thời gian hoặc nơi chốn.

Trả lời:

Ngay từ khi em sinh ra, mẹ đã chăm sóc không rời tay. Từ bé đến lớn, mẹ luôn dành những điều tốt đẹp nhất dành cho em. Dù sau này lớn khôn, em vẫn luôn là cô con gái bé bỏng của mẹ ngày nào.

Viết: Lập dàn ý cho bài văn thuật lại một sự việc trang 61

Đề bài: Viết bài văn thuật lại một sự việc thể hiện truyền thống Uống nước nhớ nguồn và chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc của em về sự việc đó.

Câu 1 trang 61 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Chuẩn bị.

- Chọn sự việc đã tham gia hoặc chứng kiến (ví dụ: thăm viện bảo tàng, chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ, thăm hỏi gia đình thương binh – liệt sĩ, tặng quà người già, chào mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam,...).

- Nhớ lại những hoạt động, việc làm chính và sắp xếp theo đúng trình tự.

Trả lời:

- Chọn sự việc: thăm lăng Bác

- Các hoạt động:

+ Xe xuất phát lúc 6 giờ sáng từ trường học.

+ Đầu tiên, chúng em đi trên đường vào lăng Bác với rất nhiều những chú bộ đội đứng gác lăng.

+ Sau đó là lễ duyệt binh rất hào hùng, nghiêm trang.

+ Tiếp theo, chúng em được các thầy cô hướng dẫn xếp hàng để đi vào lăng.

+ Ra khỏi Lăng, các anh chị hướng dẫn viên dẫn chúng em đi thăm quan Phủ Chủ tịch, nhà sàn, ao cá Bác Hồ, nhà Bảo tàng.

+ Kết thúc chuyến đi, chúng em trở về trường học.

Câu 2 trang 61 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Lập dàn ý.

Gợi ý:

Trả lời:

- Mở bài: Để khen thưởng, động viên cho những học sinh có thành tích tốt trong năm học vừa qua trường em đã tổ chức một chuyến viếng lăng Bác.

- Thân bài:

+ Sáu giờ sáng, tất cả các chiếc xe đều xuất phát. Chuyến xe dừng tại lăng Bác lúc bảy giờ ba mươi phút sáng.

+ Ngay khi bước xuống xe cảm giác đầu tiên của em là sự choáng ngợp bởi không gian rộng lớn và sự trang nghiêm, thành kính nơi đây.

+ Đầu tiên, chúng em đi trên đường vào lăng Bác với rất nhiều những chú bộ đội đứng gác lăng, các chú đứng trang nghiêm với khẩu súng trên vai. Các chú bộ đội là người ngày đêm canh giữ, bảo vệ bình yên cho giấc ngủ của Bác, ai cũng có khuôn mặt thật nghiêm trang.

+ Sau đó là lễ duyệt binh rất hào hùng, nghiêm trang.

+ Tiếp theo, chúng em được các thầy cô hướng dẫn xếp hàng để đi vào lăng. Không gian trong lăng không rộng lắm nhưng không khí lại vô cùng thành kính, thiêng liêng. Bác nằm đấy, đôi mắt hiền từ nhắm lại như đang chìm vào giấc ngủ sâu, miệng Bác như hé một nụ cười. Bác như phát ra vầng hào quang chói lọi, vừa suy nghĩ, vừa gần gũi.

+ Cuối cùng, chúng em đi thăm quan Phủ Chủ tịch, nhà sàn, ao cá Bác Hồ, nhà Bảo tàng, được nhìn tận mắt từng dụng cụ sinh hoạt của Bác thường ngày: đôi dép cao su, chiếc gậy tre, chiếc mũ cối, bộ quần áo vải bạc màu, chiếc giường Bác nằm, chiếc bàn làm việc, chiếc ghế Bác ngồi… Những câu chuyện về Bác khiến chúng em cảm thấy thật tự hào.

+ Kết thúc chuyến đi, chúng em trở về trường học.

- Kết bài: Chuyến tham quan lăng Bác quả thật là một chuyến đi đầy thú vị. Cũng qua chuyến đi này, em càng biết ơn Bác Hồ, tự hào về truyền thống lịch sử của dân tộc ta và thêm yêu quê hương, đất nước của mình.

Câu 3 trang 61 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Góp ý và chỉnh sửa dàn ý.

Trả lời:

Em góp ý và chỉnh sửa dàn ý.

Nói và nghe: Truyền thống uống nước nhớ nguồn trang 62

Yêu cầu: Thuật lại một sự việc thể hiện truyền thống Uống nước nhớ nguồn và chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc của mình về sự việc đó.

Câu 1 trang 62 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Nói.

- Dựa vào dàn ý đã lập ở hoạt động Viết, em hãy thuật lại sự việc theo yêu cầu.

- Khi nói, em cần kết hợp thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của mình qua giọng nói, cử chỉ, điệu bộ,..

- Em có thể kết hợp giới thiệu tranh ảnh, video,... ghi lại việc làm thể hiện truyền thống Uống nước nhớ nguồn mà em đã tham gia hoặc chứng kiến.

Trả lời:

Để khen thưởng, động viên cho những học sinh có thành tích tốt trong năm học vừa qua trường em đã tổ chức một chuyến viếng lăng Bác.

Em rất háo hức và kỳ vọng vì sẽ được nhìn thấy Bác Hồ. Sáu giờ sáng, tất cả các chiếc xe đều xuất phát. Chuyến xe dừng tại lăng Bác lúc bảy giờ ba mươi phút sáng. Ngay khi bước xuống xe cảm giác đầu tiên của em là sự choáng ngợp bởi không gian rộng lớn và sự trang nghiêm, thành kính nơi đây. Đường vào lăng Bác có rất nhiều những chú bộ đội đứng gác lăng, các chú đứng trang nghiêm với khẩu súng trên vai. Các chú bộ đội là người ngày đêm canh giữ, bảo vệ bình yên cho giấc ngủ của Bác, ai cũng có khuôn mặt thật nghiêm trang.

Hôm ấy không chỉ có thầy cô và chúng em đến thăm lăng và còn rất nhiều những đoàn tham quan khác, họ đến từ khắp nơi của Tổ Quốc. Đôi khi em còn bắt gặp những đoàn tham quan của những du khách nước ngoài. Nhìn những đoàn tham quan, em cũng như các bạn đều tràn ngập cảm xúc tự hào.

Sau lễ duyệt binh nghiêm trang, chúng em được các thầy cô hướng dẫn xếp hàng để đi vào lăng. Không gian trong lăng không rộng lắm nhưng không khí lại vô cùng thành kính, thiêng liêng. Bác nằm đấy, đôi mắt hiền từ nhắm lại như đang chìm vào giấc ngủ sâu, miệng Bác như hé một nụ cười. Bác như phát ra vầng hào quang chói lọi, vừa suy nghĩ, vừa gần gũi.

Ra khỏi Lăng, chúng em đi thăm quan Phủ Chủ tịch, nhà sàn, ao cá Bác Hồ, nhà Bảo tàng, được nhìn tận mắt từng dụng cụ sinh hoạt của Bác thường ngày: đôi dép cao su, chiếc gậy tre, chiếc mũ cối, bộ quần áo vải bạc màu, chiếc giường Bác nằm, chiếc bàn làm việc, chiếc ghế Bác ngồi… Những câu chuyện về Bác khiến chúng em cảm thấy thật tự hào.

Kết thúc chuyến đi, chúng em trở về trường học với rất nhiều cảm xúc tự hào,...

Chuyến tham quan lăng Bác quả thật là một chuyến đi đầy thú vị. Cũng qua chuyến đi này, em càng biết ơn Bác Hồ, tự hào về truyền thống lịch sử của dân tộc ta và thêm yêu quê hương, đất nước của mình.

Câu 2 trang 62 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Trao đổi, góp ý.

- Nội dung sự việc thể hiện truyền thống Uống nước nhớ nguồn.

- Trình tự của sự việc đúng với thực tế.

- Suy nghĩ, cảm xúc của người nói được thể hiện qua lời nói, giọng nói, cử chỉ, điệu bộ,...

Trả lời:

Em trao đổi và góp ý.

* Vận dụng

Câu 1 trang 62 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Chia sẻ với người thân suy nghĩ, cảm xúc của mình về những việc làm góp phần gìn giữ truyền thống Uống nước nhớ nguồn.

Trả lời:

Uống nước nhớ nguồn là truyền thống có từ lâu đời của cha ông ta truyền lại cho thế hệ trẻ mai sau. Đây là truyền thống được gìn giữ, bảo tồn và phát huy từ đời này sang đời khác. Là thế hệ tương lai của đất nước, em ý thức được mình cần góp phần giữ gìn truyền thống Uống nước nhớ nguồn bằng nhiều cách khác nhau như tuyên truyền mọi người về truyền thống Uống nước nhớ nguồn, có các hành động việc làm cụ thể như tổ chức dâng hoa lên các nghĩa trang liệt sĩ để tưởng nhớ về những người có công với đất nước, thăm hỏi và tặng quà các gia đình chính sách,.....

Câu 2 trang 62 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Tìm đọc một câu chuyện về lòng biết ơn.

Trả lời:

Câu chuyện: Vị khách tốt bụng

Một du khách nhìn thấy một cụ bà đang đứng bên bờ một dòng suối lênh láng nước sau một trận mưa lớn. Trông bà có vẻ rất lo lắng và bất đắc dĩ phải băng qua nó.

Người khách du lịch tiến lại gần và hỏi bà lão:

- “Bà ơi, bà có muốn con cõng bà vượt suối không?”

Bà lão rất ngạc nhiên và lẳng lặng gật đầu đồng ý. Anh cõng bà băng qua suối và anh dần đuối sức. Sau khi sang bờ bên kia, bà lão vội vội vàng vàng rời đi mà không nói lời cảm ơn nào. Vị du khách đang rã rời vì đuối sức kia có chút hối tiếc vì giúp đỡ bà lão ấy. Anh không mong cầu bà báo đáp, nhưng nghĩ rằng chí ít thì bà cũng nên nói với anh đôi lời bày tỏ sự cảm kích.

Vài giờ sau, du khách này đi tới vùng núi. Đó là một hành trình đầy gian nan với anh, chân của anh bị côn trùng cắn sưng tấy. Lát sau, trên đường đi, có một thanh niên bắt kịp theo anh và nói: “Cảm ơn anh đã giúp bà tôi. Bà bảo anh sẽ cần những thứ này và muốn tôi mang chúng đến cho anh.”

Nói đoạn, cậu ấy lấy ra một ít thức ăn và thuốc men trong túi ra. Hơn nữa anh còn dắt thêm một con lừa và giao nó cho du khách tốt bụng. Vị du khách không ngừng nói cảm ơn anh thanh niên. Sau đó người thanh niên này nói tiếp: “Bà của tôi không nói được, cho nên bà muốn tôi thay mặt bà cảm ơn anh!”

Xem thêm các bài soạn, giải bài tập Tiếng Việt lớp 4 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Bài 15: Người thầy đầu tiên của bố tôi

Bài 16: Ngựa biên phòng

Ôn tập và đánh giá giữa học kì 2

Bài 17: Cây đa quê hương

Bài 18: Bước mùa xuân