Tập làm văn lớp 5 trang 11 Cấu tạo của bài văn tả cảnh - Tiếng Việt lớp 5

Tiếng Việt lớp 5 trang 11 Tập làm văn: Cấu tạo của bài văn tả cảnh

A. Kiến thức cơ bản

Cấu tạo của một bài văn tả cảnh thường có ba phần:

- Mở bài: giới thiệu bao quát về tả cảnh

- Thân bài: miêu tả từng bộ phận của cảnh hoặc sự thay đổi của cảnh vật theo trình tự thời gian

- Kết bài: kết thúc bài văn bằng những nhận xét hoặc nêu cảm nghĩ của chính mình.

B. Soạn bài Cấu tạo của bài văn tả cảnh ngắn gọn

I. Nhận xét:  

Tiếng Việt lớp 5 trang 11 Câu 1: Đọc và tìm các phần mở bài, thân bài, kết bài của bài văn dưới đây:

Hoàng hôn trên sông Hương

Cuối buổi chiều, Huế thường trở về trong một vẻ yên tĩnh lạ lùng, đến nỗi tôi cảm thấy có một cái gì đó đang lắng xuống thêm một chút nữa trong thành phố vốn hằng ngày đang rất yên tĩnh này.

Mùa thu, gió thổi mây bay về phía cửa sông, mặt nước phía dưới cầu Tràng Tiền đen sẫm lại, trong khi phía trên này lên mãi gần Kim Long, mặt sông sáng màu ngọc lam in những vệt mây hồng rực rỡ của trời chiều. Hình như con sông Hương rất nhay cảm với ánh sáng nên đến lúc tối hẳn, đứng trên cầu chăm chú nhìn xuống, người ta vẫn còn thấy những mảng sắc mơ hồng ửng lên như một thứ ảo giác trên mặt nước tối thẳm. Phố ít người, con đường ven sông như dài thêm ra dưới vòm lá xanh của hai hàng cây.

Phía bên sông, xóm Cồn Hến nấu cơm chiều, thả khói nghi ngút cả một vùng tre trúc. Đâu đó, từ sau khúc quanh vắng lặng của dòng sông, tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cả cuối cùng truyền đi trên mặt nước, khiến mặt sông nghe như rộng hơn. Và khi dãy đèn bên đường bắt đầu thắp lên những quả tròn màu tím nhạt, chuyển dần sang màu xanh lá cây và cuối cùng nở bung ra trong màu trắng soi rõ mặt người qua lại thì khoảnh khắc yên tĩnh của buổi chiều cũng chấm dứt.

Huế thức dậy trong một nhịp chuyển động mới, đi vào cuộc sống ban đầu của nó.

Theo HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG

Trả lời:

Bài văn “Hoàng hôn trên sông Hương” có ba phần:

- Mở bài (Từ đầu... đến trong thành phố vốn hằng ngày đã rất yên tĩnh này): Sự yên tĩnh lúc hoàng hôn xuống của Huế

- Thân bài (Từ Mùa thu... đến khoảnh khắc yên tĩnh của buổi chiểu cũng chấm dứt): Màu sắc của sông Hương thay đổi và hoạt động của con người bên sông từ lúc hoàng hôn đến lúc thành phố lên đèn.

- Kết bài (câu cuối): Sự thức dậy của Huế sau hoàng hôn.

Tiếng Việt lớp 5 trang 11 Câu 2: Thứ tự miêu tả trong bài văn trên có gì khác với bài Quang cảnh làng mạc ngày mùa mà em đã học? Từ hai bài văn đó, hãy rút ra nhận xét về cấu tạo của bài văn tả cảnh.

Trả lời:

Nhận xét về thứ tự miêu tả trong hai bài văn:

-  Bài "Quang cảnh làng mạc ngày mùa" tả từng bộ phận của cảnh vật theo thứ tự từ xa đến gần, bao quát đến chi tiết:

+ Giới thiệu màu sắc bao trùm làng quê ngày mùa là màu vàng.

+ Tả các màu vàng khác nhau của cảnh, vật.

+ Tả thời tiết, con người.

-  Bài "Hoàng hôn trên sông Hương" tả sự thay đổi của cảnh vật theo thứ tự thời gian từ hoàng hôn đến đêm:

+ Nêu nhận xét chung về sự yên tĩnh của Huế lúc hoàng hôn.

+ Tả sự thay đổi sắc màu của sông Hương.

+ Tả hoạt động của con người .

+ Tả sự thức dậy của Huế sau hoàng hôn.

II. Luyện tập

Tiếng Việt lớp 5 trang 12 Câu hỏi: Nhận xét cấu tạo của bài văn sau:

Nắng trưa

Nắng cứ như từng dòng lửa xối xuống mặt đất.

Buổi trưa ngồi trong nhà nhìn ra sân, thấy rất rõ những sợi không khí nhỏ bé, mỏng manh, nhẹ tênh, vòng vèo lượn từ mặt đất bốc lên, bốc lên mãi:

Tiếng gì xa vắng thế? Tiếng võng kẽo kẹt kêu buồn buồn từ nhà ai vọng lại. Thỉnh thoàng, câu ru em cất lên từng đoạn "ạ ời …" Hình như chị ru em. Em ngủ và chị cũng thiu thiu ngủ theo. Em chợt thức làm chị bừng tỉnh và tiếp tục câu ạ ời. Cho nên câu hát cứ cất lên từng đoạn rồi ngưng lại, rồi cất lên, rồi lại lịm đi trong cái nặng nề của hai mi mắt khép lại.

Con gà nào cất lên một tiếng gáy. Và ở góc vườn, tiếng cục tác làm nắng trưa thêm oi ả. Không một tiếng chim, không một sợi gió. Cây chuối cũng ngủ, tàu lá lặng đi như thiếp vào nắng. Đường làng vắng ngắt. Bóng tre, bóng duối cũng lặng im.

Ấy thế mà mẹ phải vơ vội cái nón cũ, đội lên đầu, bước vào trong nắng, ra đồng cấy nốt thửa ruộng chưa xong.

Thương mẹ biết bao nhiêu, mẹ ơi!

Theo Băng Sơn

Trả lời:

Cấu tạo của bài văn Nắng trưa có ba phần hoàn chỉnh:

- Mở bài: (Câu văn đầu): Suy nghĩ chung về nắng trưa.

- Thân bài: Cảnh vật trong nắng trưa. Có bốn đoạn:

 + Đoạn 1: (từ Buổi trưa trong nhà... đến bốc lên mãi): Không khí bốc lên trong nắng dữ dội.

  + Đoạn 2: (từ Tiếng gì xa vắng... đến hai mi mắt khép lại): Tiếng võng tiếng hát ru em trong nắng trưa.

  + Đoạn 3: (từ Con gà nào... đến bóng duổi cũng lặng im): Cây cối và con vật trong nắng trưa.

  + Đoạn 4: (từ Ấy thế mà... đến cấy nốt thửa ruộng chưa xong): Hình ảnh mẹ trong nắng trưa.

- Kết bài (câu cuối - kết bài mở rộng): Cảm nghĩ về mẹ.

Bài giảng Tiếng Việt lớp 5 trang 11 Tập làm văn: Cấu tạo của bài văn tả cảnh

Xem thêm các bài soạn, giải bài tập Tiếng Việt lớp 5 Tuần 1 khác:

Luyện từ và câu: Luyện tập về từ đồng nghĩa trang 13

Tập làm văn: Luyện tập tả cảnh trang 14

Tập đọc: Nghìn năm văn hiến trang 16

Chính tả nghe – viết: Lương Ngọc Quyến trang 17

Luyện từ và câu: Mở rộng vốn từ Tổ quốc trang 18