Lý thuyết Địa Lí 6 Bài 15 (Kết nối tri thức): Lớp vỏ khí của Trái Đất. Khí áp và gió

Lý thuyết Địa Lí 6 Bài 15: Lớp vỏ khí của Trái Đất. Khí áp và gió

1. Thành phần không khí gần bề mặt đất

- Thành phần của không khí bao gồm: ni tơ (78%), oxy (21%), hơi nước và các khí khác (1%).

- Khí oxy, hơi nước và khí cac-bo-nic tuy chỉ chiếm tỉ lệ rất nhỏ, nhưng có vai trò quyết định đến sự sống của con người và mọi sinh vật trên Trái Đất.

2. Các tầng khí quyển

Không khí càng lên cao càng loãng và có sự thay đổi nhiệt độ, được chia thành các tầng:

- Tầng đối lưu:

+ Độ cao: 0 – 16km.

+ Nhiệt độ giảm theo độ cao (trung bình cứ lên cao 100 m, nhiệt độ lại giảm 0,6 C).

+ Đặc điểm: không khí luôn luôn chuyển động theo chiều thẳng đứng. Tầng đối lưu là nơi sinh ra các hiện tượng thời tiết như mây, mưa, sấm sét,...

- Tầng bình lưu:

+ Độ cao: 16 – 50km.

+ Nhiệt độ tăng theo độ cao.

+ Đặc điểm: không khí luôn luôn chuyển động ngang. Lớp ôzôn trong tầng này giúp hấp thụ phần lớn bức xạ cực tím, bảo vệ sự sống trên Trái Đất.

- Các tầng cao của khí quyển (tầng giữa, tầng nhiệt, tầng khuếch tán): không khí rất loãng.

3. Các khối khí

- Nguyên nhân hình thành: do sự chênh lệch nhiệt độ của không khí và bề mặt đệm trên Trái Đất.

- Các khối khí chính:

Khối khí	Nơi hình thành	Đặc điểm chính
Khối khí nóng	Trên các vùng vĩ độ thấp	Có nhiệt độ tương đối cao
Khối khí lạnh	Trên các vùng vĩ độ cao	Có nhiệt độ tương đối thấp
Khối khí đại dương	Hình thành trên biển và đại dương	Có độ ẩm lớn
Khối khí lục địa	Hình thành trên các vùng đất liền	Tương đối khô

- Hệ quả: làm thay đổi thời tiết của nơi các khối khí đi qua, đồng thời các khối khí cũng bị biến đổi tính chất.

4. Khí áp. Các đai khí áp trên Trái Đất

a. Khí áp:

- Khái niệm: Khí áp là sức ép của không khí lên bề mặt Trái Đất.

- Đơn vị đo: mi-li-ba (mb).

b. Các đai khí áp

- Trên Trái Đất có 7 đai khí áp:

+ Các đai áp cao:  hai đai áp cao cực, hai áp cao chí tuyến.

+ Các đai áp thấp: hai áp thấp ôn đới và một áp thấp xích đạo.

- Sự phân bố của các đai khí áp: các đai khí áp phân bố xen kẽ và đối xứng nhau qua áp thấp xích đạo.

- Do sự phân bố không đều của lục địa và đại dương nên các đai khí áp bị chia cắt, không liên tục.

5. Gió. Các loại gió thổi thời xuyên trên Trái Đất

- Nguyên nhân: Gió là sự chuyển động của không khí từ nơi áp cao về nơi áp thấp.

- Đơn vị đo: m/s hoặc km/h.

- Hướng gió: tên gọi từ hướng xuất phát.

- Các loại gió chính:

Gió	Mậu dịch	Tây ôn đới	Đông cực
Thổi từ...đến...	Từ áp cao chí tuyến đến áp thấp xích đạo	Từ áp cao cận nhiệt đến áp thấp ôn đới	Từ áp cao địa cực đến áp thấp ôn đới
Hướng gió	- Bán cầu Bắc: hướng Đông Bắc. - Bán cầu Nam: hướng Đông Nam.	- Bán cầu Bắc: hướng Tây Nam. - Bán cầu Nam: hướng Tây Bắc.	- Bán cầu Bắc: hướng Đông Bắc. - Bán cầu Nam: hướng Đông Nam.

Trắc nghiệm Địa Lí 6 Bài 15: Lớp vỏ khí của Trái Đất. Khí áp và gió

Câu 1. Các tầng cao của khí quyển có đặc điểm nào sau đây?

A. Các tầng không khí cực loãng.

B. Nằm phía trên tầng đối lưu.

C. Lớp ô dôn hấp thụ tia tử ngoại.

D. Giới hạn cao nhất là 120m.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Đặc điểm các tầng cao của khí quyển là

- Giới hạn: Từ 80km trở lên, nằm phía trên tầng bình lưu.

- Các tầng không khí cực loãng.

- Ít ảnh hưởng trực tiếp đến các yếu tố tự nhiên và đời sống của con người.

Câu 2. Tầng đối lưu có độ cao trung bình khoảng

A. 18km.

B. 14km.

C. 16km.

D. 20km.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Đặc điểm tầng đối lưu

- Giới hạn: dưới 16km.

- Không khí luôn chuyển động theo chiều thẳng đứng.

- Nơi sinh ra các hiện tượng khí tượng: mây mưa sấm chớp,…

- Nhiệt độ giảm dần theo độ cao, cứ lên cao 100m nhiệt độ giảm 0,6⁰C.

Câu 3. Trong các thành phần của không khí chiếm tỉ trọng lớn nhất là

A. Khí nitơ.

B. Khí cacbonic.

C. Oxi.

D. Hơi nước.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Thành phần của không khí là Nitơ (78%), Ôxi (21%), hơi nước và các khí khác (1%).

Câu 4. Khối khí lạnh hình thành ở vùng nào sau đây?

A. Vùng vĩ độ thấp.

B. Vùng vĩ độ cao.

C. Biển và đại dương.

D. Đất liền và núi.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Khối khí lạnh hình thành ở vùng có vĩ độ cao, có nhiệt độ tương đối thấp.

Câu 5. Dựa vào đặc tính của lớp khí, người ta chia khí quyển thành mấy tầng?

A. 3 tầng.

B. 4 tầng.

C. 2 tầng.

D. 5 tầng.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Dựa vào đặc tính của lớp khí người ta chia khí quyển thành 3 tầng: Tầng đối lưu, tầng bình lưu và các tầng cao của khí quyển (trên tầng bình lưu).

Câu 6. Trên bề mặt Trái Đất có bao nhiêu đai khí áp cao?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

Trên Trái Đất gồm tất cả 7 đai khí áp cao và thấp, trong đó có: 4 đai áp cao và 3 đai áp thấp xen kẽ nhau.

Câu 7. Trong tầng đối lưu, trung bình cứ lên cao 100m, thì nhiệt độ giảm đi

A. 0,4⁰C.

B. 0,8⁰C.

C. 1,0⁰C.

D. 0,6⁰C.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

Đặc điểm tầng đối lưu

- Giới hạn: dưới 16km.

- Không khí luôn chuyển động theo chiều thẳng đứng.

- Nơi sinh ra các hiện tượng khí tượng: mây, mưa, sấm chớp,…

- Nhiệt độ giảm dần theo độ cao, cứ lên cao 100m nhiệt độ giảm 0,6⁰C.

Câu 8. Trên Trái Đất không có khối khí nào sau đây?

A. Khối khí lục địa.

B. Khối khí đại dương.

C. Khối khí nguội.

D. Khối khí nóng.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Trên Trái Đất có 4 khối khí, đó là: Khối khí đại dương, lục địa, nóng và khối khí lạnh.

Câu 9. Từ mặt đất trở lên, có các tầng khí quyển lần lượt nào dưới đây?

A. bình lưu, tầng cao của khí quyển, đối lưu.

B. đối lưu, bình lưu, tầng cao của khí quyển.

C. bình lưu, đối lưu, tầng cao của khí quyển.

D. đối lưu, tầng cao của khí quyển, bình lưu.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Thứ tự các tầng khí quyển theo thứ tự sát mặt đất lên cao là: Tầng đối lưu, tầng bình lưu, các tầng cao của khí quyển.

Câu 10. Tầng nào sau đây của khí quyển nằm sát mặt đất?

A. Tầng bình lưu.

B. Trên tầng bình lưu.

C. Tầng đối lưu.

D. Tầng ion nhiệt.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Thứ tự các tầng khí quyển theo thứ tự sát mặt đất lên cao là: Tầng đối lưu, tầng bình lưu, các tầng cao của khí quyển.

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Địa Lí 6 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 16: Nhiệt độ không khí. Mây và mưa

Lý thuyết Bài 17: Thời tiết và khí hậu. Biến đổi khí hậu

Lý thuyết Bài 18: Thực hành: Phân tích biểu đồ nhiệt độ, lượng mưa

Lý thuyết Bài 19: Thủy quyển và vòng tuần hoàn lớn của nước

Lý thuyết Bài 20: Sông và hồ. Nước ngầm và băng hà