Giải Lịch Sử 7 Bài 3 (Kết nối tri thức): Phong trào Văn hóa Phục hưng và Cải cách tôn giáo

1. Những biến đổi về kinh tế - xã hội Tây Âu từ thế kỉ XIII

Câu hỏi trang 19 Lịch sử 7: Hãy chỉ ra những biến đồi quan trọng nhất về kinh tế - xã hội ở Tây Âu từ thế kỉ XIII đến thế kỉ XVI.

Trả lời:

- Biến đổi về kinh tế:

+ Các công trường thủ công, các công ty thương mại, các đồn điền lớn,…lần lượt ra đời, có quy mô ngày càng lớn.

+ Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa xuất hiện.

- Biến đổi về xã hội:

+ Hình thành 2 giai cấp mới là: giai cấp tư sản và giai cấp vô sản

+ Những giáo lí lỗi thời của Giáo hội Thiên Chúa là chỗ dựa của chế độ phong kiến chuyên chế, kìm hãm sự phát triển của xã hội.

+ Giai cấp tư sản ngày càng có thế lực lớn về kinh tế nhưng chưa có quyền luwch chính trị tương xứng và bị các lực lượng phong kiến kìm hãm sự phát triển.

2. Phong trào Văn hoá Phục hưng

Câu hỏi 1 trang 20 Lịch sử 7: Hãy trình bày một số thành tựu tiêu biểu của phong trào văn hoá Phục hưng?

Trả lời:

Phong trào văn hóa Phục Hưng đã đạt được nhiều thành tựu trên nhiều lĩnh vực.

- Văn học có những tác phẩm kịch, tiểu thuyết nổi tiếng, như:

+ Thần khúc của nhà thơ Đan-tê.

+ Vở kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét của Sếch-xpia.

+ Tiểu thuyết Đôn-ki-hô-tê của Xéc-van-téc.

+ Quyển thơ tình thứ nhất, Quyển thơ tình thứ hai của nhà thơ Pi-e Giôn-sát…

- Nghệ thuật đạt được những thành tựu lớn về hội họa, kiến trúc, điêu khắc, tiêu biểu với các tác phẩm như:

+ Nàng Mô-na Li-sa, Bữa ăn cuối cùng của danh họa Lê-ô-na-đơ-vanh-xi.

+ Sự sáng tạo của A-đam, Tượng Đa-vít của Mi-ken-lăng-giơ…

- Khoa học - kĩ thuật có tiến bộ vượt bậc về y học, toán học, thiên văn học với những đóng góp của các nhà khoa học như: Cô-péc-ních; Bru-nô; Ga-li-lê…

Câu hỏi 2 trang 20 Lịch sử 7: Em ấn tượng với thành tựu nào nhất? Vì sao?

Trả lời:

- Em ấn tượng với tác phẩm Đôn Ki-hô-tê của nhà văn Xéc-van-tét.

- Vì:

+ Tác phẩm phản ánh rõ nét những tàn dư của phong kiến (thông qua hình ảnh chàng hiệp sĩ lỗi thời Đôn-ki-hô-tê). Báo hiệu sự xuất hiện của thời đại Phục hưng với những con người mới, tính cách và nghị lực mới.

+ Tác phẩm đề cao tình yêu thương nhân loại, yêu quý tự do, bình đẳng.

+ “Đôn Ki-hô-tê” sáng ngời vẻ đẹp của chủ nghĩa nhân văn thời Phục hưng. Tác phẩm này đã được dịch ra hầu hết các thuws tiếng và được xếp vào hàng kiệt tác văn học.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo

Câu hỏi 1 trang 21 Lịch sử 7: Tư liệu 1, 2 phản ánh quan điểm của các nhà Văn hóa Phục hưng về vấn đề gì?

Trả lời:

- Đoạn tư liệu 1 và 2 phản ánh quan điểm của các nhà Văn hóa phục hưng về: giá trị của con người và tinh thần dân tộc. Cụ thể:

+ Đoạn tư liệu 1 cho thấy, các nhà văn hóa phục hưng đã đề cao vai trò của đạo đức đối với mỗi cá nhân; theo đó, con người trở nên cao quý khi họ có những phẩm chất đạo đức cao đẹp.

+ Đoạn tư liệu 2 cho thấy, các nhà văn hóa phục hưng đã đề cao tinh thần dân tộc. Theo đó: nghĩa vụ cao quý và thiêng liêng nhất của con người là cống hiến, phụng sự cho Tổ quốc, cho đất nước.

Câu hỏi 2 trang 21 Lịch sử 7: Phong trào văn hóa Phục hưng có ý nghĩa và tác động đến xã hội như thế nào?

Trả lời:

- Ý nghĩa phong trào Văn hóa Phục hưng:

+ Lên án nghiêm khắc giáo hội Thiên Chúa và tấn công vào trật tự phong kiến, góp phần quan trọng vào giải phóng tư tưởng, tình cảm của con người khỏi sự nô dịch của thần học.

+ Là bước tiến lớn trong lịch sử văn minh Tây Âu, tạo ra những tiền đề văn hoá, tư tưởng và tôn giáo quan trọng nhằm giúp giai cấp tư sản định hình nền văn hoá và tôn giáo mới của riêng mình.

+ Làm phong phú thêm kho tàng văn hóa nhân loại.

- Tác động phong trào Văn hóa Phục hưng

+ Phát động quần chúng đấu tranh chống lại xã hội phong kiến

+ Là "cuộc cách mạng tiến bộ vĩ đại" mở đường cho sự phát triển cao hơn của văn hóa châu Âu và văn hóa nhân loại.

3. Phong trào cải cách Tôn giáo

Câu hỏi 3 trang 21 Lịch sử 7: Hãy giải thích vì sao xuất hiện phong trào Cải cách tôn giáo.

Trả lời:

- Nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện phong trào cải cách tôn giáo.

+ Thiên Chúa giáo là chỗ dựa vững chắc nhất của chế độ phong kiến, chi phối toàn bộ đời sống tinh thần của xã hội châu Âu.

+ Đến đầu thế kỉ XVI, Giáo hội Thiên Chúa giáo ngày càng có xu hướng cản trở sự phát triển văn hóa-khoa học và cản trợ sự phát triển của giai cấp tư sản.

+ Giai cấp tư sản đang lên coi Giáo hội là một thế lực cản trở bước tiến của họ nên họ đòi thay đổi và “cải cách” tổ chức Giáo hội đó, phong trào Cải cách tôn giáo xuất hiện.

Câu hỏi 4 trang 21 Lịch sử 7: Hãy trình bày những nội dung chính của phong trào Cải cách tôn giáo.

Trả lời:

- Nội dung chính của phong trào Cải cách tôn giáo:

+ Phê phán những hành vi không chuẩn mực của Giáo Hoàng.

+ Chỉ trích mạnh mẽ những giáo lý giả dối của Giáo hội.

+ Đòi bãi bỏ những hủ tục, lễ nghi phiền toái.

+ Ủng hộ việc làm giàu của giai cấp tư sản.

Câu hỏi 1 trang 22 Lịch sử lớp 7: Trình bày tác động của phong trào Cải cách tôn giáo đối với xã hội Tây Âu...

Trả lời:

- Tác động của phong trào Cải cách tôn giáo đối với xã hội Tây Âu:

+ Làm bùng lên một cuộc đấu tranh rộng lớn ở Đức thường gọi là cuộc Chiến tranh nông dân Đức.

+ Khiến Thiên chúa giáo phân hóa thành hai giáo phái: Cựu giáo và Tân giáo cải cách.

+ Là một trong những cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa - tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến đã suy tàn, mở đường cho nền văn hóa châu Âu phát triển cao hơn.

Luyện tập - Vận dụng

Luyện tập - Vận dụng 1 trang 22 Lịch sử 7: Hãy lập và hoàn thành bảng theo mẫu dưới đây:.

Trả lời:

Luyện tập - Vận dụng 2 trang 22 Lịch sử 7: Vẽ sơ đồ tư duy (hoặc lập bảng hệ thống) thể hiện những nét chính của Phong trào Cải cách tôn giáo (nguyên nhân, nội dung, tác động).

Trả lời:

Luyện tập - Vận dụng 3 trang 22 Lịch sử 7: Sưu tầm tư liệu từ Internet và sách, báo để giới thiệu (theo cách của em) về một công trình/tác phẩm/nhà văn hóa thời Phục hưng mà em ấn tượng nhất.

Trả lời:

(*) Tư liệu về: danh họa Lê-ô-na đơ Vanh-xi

- Lê-ô-na đơ Vanh-xi (1452 - 1519) là một thiên tài toàn năng người Ý trong nhiều lĩnh vực: hội họa, điêu khắc, kiến trúc, khoa học, âm nhạc, toán học, văn học, giải phẫu học, thiên văn học, lịch sử...

- Ông được coi là một trong những họa sỹ vĩ đại nhất mọi thời đại. Các kiệt tác nổi tiếng nhất của ông như: Bữa ăn tối cuối cùng, Mona Lisa, Sự tôn thờ của các vị thần, Người đàn bà và con chồn…..

- Không chỉ là một họa sỹ đa tài, ông còn là một nhà sáng chế vĩ đại trong lịch sử nhân loại, là người có những ý tưởng vượt trước thời đại của mình.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo

Lý thuyết Lịch Sử 7 Bài 3: Phong trào văn hóa Phục hưng và cải cách tôn giáo

1. Những biến đổi về kinh tế - xã hội Tây Âu từ thế kỉ XIII đến thế kỉ XVI

Từ cuối thế kỉ XIII, tình hình kinh tế - xã hội Tây Âu có nhiều biến đổi:

- Biến đổi về kinh tế:

+ Các công trường thủ công, công ti thương mại, các đồn điền ra đời và ngày càng được mở rộng quy mô.

+ Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã xuất hiện.

Xưởng đóng tàu của công ty Đông Ấn Hà Lan (tranh vẽ)

- Biến đổi về xã hội:

+ Giai cấp tư sản ra đời, có thế lực về kinh tế song lại chưa có địa vị xã hội tương xứng. Họ không chấp nhận những giáo lí lỗi thời, muốn xây dựng một nền văn hóa mới đề cao giá trị con người và quyền tự do cá nhân, coi trọng khoa học - kĩ thuật,…

+ Giai cấp vô sản (công nhân) làm việc vất vả, đời sống khó khăn, có mâu thuẫn lợi ích đối với giai cấp tư sản.

2. Phong trào Văn hóa Phục hưng

- Nguồn gốc: phong trào Văn hóa Phục hưng diễn ra đầu tiên ở I-ta-li-a (thế kỉ XIV), sau đó lan nhanh sang các nước Tây Âu và trở thành một trào lưu rộng lớn.

a) Những thành tựu tiêu biểu

Thời kì này chứng kiến sự phát triển đến đỉnh cao của văn học, sự nở rộ của các tài năng nghệ thuật tiêu biểu.

- Về văn học:

+ M. Xéc-van-tét là một nhà văn lớn của Tây Ban Nha với tác phẩm nổi tiếng là Đôn Ki-hô-tê.

+ W. Sếch-xpia (người Anh) - nhà viết kịch vĩ đại thời Phục hưng với nhiều vở kịch nổi tiếng như: Rô-mê-ô và Giu-li-ét, Hăm-lét, Ô-ten-lô,…

Tác phẩm Đôn-ki-hô-tê của nhà văn Xéc-van-téc (minh họa)

- Về nghệ thuật:

+ Lê-ô-na đơ Vanh-xi (người I-ta-li-a) là một họa sĩ thiên tài, để lại nhiều kiệt tác cho nhân loại như: Bữa tiệc cuối cùng, Nàng La Giô-công-đơ.

Bữa tiệc cuối cùng - một kiệt tác của Lê-ô-na Đơ Vanh-xi

+ Mi-ken-lăng-giơ (người I-ta-li-a) là một danh họa, một nhà điêu khắc, kiến trúc sư nổi tiếng với những tác phẩm tiêu biểu: Sáng tạo thế giới, Cuộc phán xét cuối cùng, Tượng Đa-vít,…

- Về thiên văn học: thời kì này xuất hiện nhiều nhà khoa học dũng cảm chống lại những quan điểm sai lầm, bảo thủ:

+ Cô-péc-ních (người Ba Lan) là nhà thiên văn học đầu tiên chứng minh rằng Trái đất quay quanh trục của nó và quay xung quanh Mặt Trời. Tuy nhiên, học thuyết của cô bị Giáo hội cấm lưu truyền.

Chân dung nhà Thiên văn học Cô-péc-ních

+ G. Ga-li-lê (người I-ta-li-a) vì công bố thuyết Trái Đất quay mà bị bỏ tù khi đã 70 tuổi, ông nổi tiếng với câu nói khi bị kết án: “Dù sao thì trái đất vẫn quay”.

b) Ý nghĩa và tác động của phong trào Văn hóa Phục hưng đối với xã hội Tây Âu

- Các nhà Văn hóa Phục hưng đã lên án gay gắt Giáo hội Thiên Chúa giáo và đả phá trật tự phong kiến.

- Văn hóa Phục hưng đề cao giá trị con người và tự do cá nhân, đề cao tinh thần dan tộc, đồng thời có nhiều đóng góp quan trọng đối với kho tàng văn hóa nhân loại.

- Phong trào Văn hóa Phục hưng là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến lỗi thời, mở đường cho văn hóa Tây Âu phát triển trong những thế kỉ sau.

3. Phong trào Cải cách tôn giáo

a) Nguyên nhân bùng nổ

- Thời trung đại, Thiên Chúa giáo là chỗ dựa vững chắc nhất của chế độ phong kiến, chi phối toàn bộ đời sống tinh thần của xã hội châu Âu.

- Đến đầu thế kỉ XVI, Giáo hội Thiên Chúa giáo ngày càng có xu hướng cản trở sự phát triển của giai cấp tư sản.

=> Phong trào cải cách tôn giáo khởi đầu từ Đức sau đó lan sang các nước Tây Âu.

- Tiêu biểu nhất là tư tường cải cảch của Mác-tin Lu-thơ (Đức) và Giăng Can-vanh (Thuỵ Sĩ).

b) Nội dung cơ bản

- Phê phán những hành vi không chuẩn mực của Giáo hoàng.

- Chỉ trích mạnh mẽ những giáo lí giả dối của Giáo hoàng.

- Đòi bãi bỏ những hủ tục, lễ nghi phiền toái.

- Ủng hộ việc làm giàu của giai cấp tư sản.

c) Tác động

- Thiên Chúa giáo phân hóa thành hai giáo phái:

+ Cựu giáo (Thiên Chúa giáo)

+ Tân giáo (Anh giáo, Tin lành,… là những tôn giáo cải cách).

- Làm bùng lên một cuộc đấu tranh rộng lớn ở Đức, thường gọi là cuộc Chiến tranh nông dân Đức.

- Là một trong những cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hóa - tư tưởng của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến đã suy tàn, mở đường cho nền văn hóa châu Âu phát triển cao hơn.

Xem thêm lời giải bài tập Lịch sử lớp 7 Kết nối tri thức với cuộc sống hay, chi tiết khác:

Bài 4: Trung Quốc từ thế kỉ VII đến giữa thế kỉ XIX

Bài 5: Ấn Độ từ thế kỉ IV đến giữa thế kỉ XIX

Bài 6: Các vương quốc phong kiến Đông Nam Á nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI

Bài 7: Vương quốc Lào

Bài 8: Vương quốc Cam-pu-chia

Xem thêm tài liệu Lịch sử lớp 7 Kết nối tri thức với cuộc sống hay, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 3: Phong trào văn hóa Phục hưng và cải cách tôn giáo