Giải Khoa học tự nhiên 7 Bài 33 (Chân trời sáng tạo): Tập tính ở Động vật

Khoa học tự nhiên 7 Bài 33: Tập tính ở Động vật 

Mở đầu trang 150 KHTN lớp 7: Từ xa xưa đến nay, chuột luôn sợ mèo. Mỗi lần nhìn thấy hay nghe tiếng kêu của mèo, chuột thường có phản ứng lo sợ và bỏ chạy. Có phải ngay từ khi sinh ra chuột đã sợ mèo?

Trả lời:

Không phải ngay từ khi sinh ra chuột đã sợ mèo. Tập tính này ở chuột được hình thành do sự học tập từ những lần bị mèo đuổi bắt hoặc quan sát từ đồng loại.

1. Khái niệm tập tính và vai trò của tập tính ở động vật

Câu hỏi 1 trang 150 KHTN lớp 7: Tập tính ở động vật là gì? Nêu ví dụ.

Trả lời:

- Khái niệm tập tính: Tập tính ở động vật là một chuỗi các phản ứng của cơ thể động vật trả lời kích thích từ môi trường bên trong hoặc bên ngoài cơ thể.

- Ví dụ: Tập tính bú mẹ của trẻ sơ sinh, tập tính bơi của cá, tập tính cầm đũa ăn cơm ở người, tập tính cá voi con học cách ép miệng của nó vào bụng mẹ để lấy sữa, tập tính dùng tiếng kêu để thu hút bạn tình vào mùa sinh sản của ếch,…

Luyện tập trang 150 KHTN lớp 7: Hãy liệt kê các loại tập tính ở động vật mà em biết vào cột (1), (2), (3) trong bảng sau:

Trả lời:

Câu hỏi 2 trang 151 KHTN lớp 7: Hoàn thành cột thứ (4) trong bảng ở câu 1.

Trả lời:

Vận dụng trang 151 KHTN lớp 7: Trước kì ngủ đông, gấu thường có thói quen ăn thật nhiều để cơ thể béo lên nhanh chóng. Em hãy giải thích ý nghĩa của thói quen này ở gấu.

Trả lời:

Trước kì ngủ đông, gấu thường ăn thật nhiều nhằm tích trữ năng lượng dưới dạng mỡ. Lượng mỡ này sẽ được phân giải để cung cấp năng lượng duy trì sự sống cho gấu trong suốt thời gian ngủ đông. Nhờ đó, trong suốt thời gian ngủ đông, gấu không cần ăn mà vẫn có thể sống được.

2. Thực hành quan sát tập tính ở động vật

3. Ứng dụng tập tính ở động vật trong thực tiễn

Câu hỏi 3 trang 152 KHTN lớp 7: Quan sát Hình 33.2, 33.3, 33.4, hãy nêu một số ví dụ ứng dụng tập tính ở động vật trong chăn nuôi và giải thích cơ sở của những ứng dụng đó.

Trả lời:

Ví dụ về ứng dụng tập tính trong chăn nuôi	Cơ sở của ứng dụng
Dùng đèn bẫy côn trùng	Một số côn trùng gây hại có tập tính bị thu hút bởi ánh sáng.
Dùng tiếng chuông để gọi bò về chuồng	Một số động vật có khả năng hình thành thói quen đối với một số tín hiệu như tín hiệu âm thanh nếu có sự lặp lại của tín hiệu với hành động.
Điều chỉnh nhiệt độ chuồng nuôi gà cho phù hợp dựa vào mức độ tập trung của gà.	Tập tính của gà đối với tác nhân nhiệt độ: Các con gà tản ra khỏi trung tâm đàn khi nhiệt độ chuồng gà quá cao, ngược lại khi các con gà dồn vào trung tâm đàn thì nhiệt độ chuồng đang quá thấp.

Luyện tập trang 152 KHTN lớp 7: Trong nuôi gà công nghiệp, người ta thấy khi các con gà tản ra khỏi trung tâm đàn là khi nhiệt độ chuồng gà quá cao, ngược lại khi các con gà dồn vào trung tâm đàn thì nhiệt độ chuồng đang quá thấp. Dựa vào đó, người ta đã điều chỉnh nhiệt độ chuồng gà cho thích hợp. Ứng dụng này có gì khác biệt so với ứng dụng trong Hình 33.2?

Trả lời:

 Điểm khác biệt giữa ứng dụng điều chỉnh nhiệt độ chuồng gà và ứng dụng dùng đèn bẫy côn trùng:

- Ứng dụng điều chỉnh nhiệt độ chuồng gà có cơ sở dựa trên tập tính của gà đối với tác nhân nhiệt độ nhằm giúp điều chỉnh nhiệt độ chuồng nuôi gà cho thích hợp.

- Ứng dụng dùng đèn bẫy côn trùng có cơ sở dựa trên tập tính của gà đối với tác nhân ánh sáng nhằm giúp bẫy côn trùng phá hoại mùa màng.

Câu hỏi 4 trang 153 KHTN lớp 7: Dựa vào bảng, em hãy giải thích cơ chế hình thành một số thói quen bằng cách hoàn thành bảng theo mẫu sau:

Trả lời:

Thói quen	Cách thực hiện	Hành động lặp lại	Phần thưởng
Ghi nhớ từ vựng	Thường xuyên nhìn, viết và sử dụng từ vựng.	Đọc, viết từ vựng cho đến khi thuộc.	Có sự tiến bộ trong học tập.
Đi ngủ đúng giờ	Đặt chuông báo thức giờ đi ngủ.	Đi ngủ khi có chuông báo thức cho đến khi hình thành được thói quen đúng giờ là buồn ngủ.	Có sức khỏe tốt.
Đánh răng trước khi ngủ	Nhờ người khác nhắc nhở hoặc dán tờ giấy nhớ ở nơi thường xuyên nhìn thấy.	Kiên trì thực hiện việc đánh răng trước khi ngủ mỗi ngày.	Có sức khỏe răng miệng tốt.
Rửa tay trước khi ăn	Nhờ người khác nhắc nhở hoặc dán tờ giấy nhớ ở bàn ăn.	Kiên trì thực hiện việc rửa tay trước mỗi bữa ăn.	Đảm bảo vệ sinh ăn uống.
Dừng lại khi có tín hiệu đèn đỏ giao thông	Tự ghi nhớ luật khi có tín hiệu đèn đèn cần dừng xe lại.	Khi thấy tín hiệu đèn đỏ thì dừng lại.	Đảm bảo an toàn cho bản thân và người khác khi tham gia giao thông.
Cúi chào khi gặp người lớn	Được người lớn răn dạy để thực hiện.	Mỗi lần gặp người lớn đều cúi chào.	Được mọi người quý mến.
Ngủ dậy lúc 5h sáng để tập thể dục	Nhờ người khác nhắc nhở hoặc để chuông báo đến giờ thức dậy và tập thể dục.	Thực hiện việc ngủ dậy lúc 5h giờ sáng để tập thể dục đều đặn mỗi ngày.	Có sức khỏe tốt.

Vận dụng trang 153 KHTN lớp 7: Em có biết vì sao người nông dân đặt bù nhìn trên đồng ruộng không? Giải thích.

Trả lời:

- Người nông dân đặt bù nhìn trên đồng ruộng nhằm xua đuổi một số loài động vật như chim, chuột,… gây hại cho mùa màng.

- Giải thích: Một số loài động vật như chim, chuột,… có tập tính trốn chạy khi nhìn thấy con người. Lợi dụng tập tính đó, con người đặt bù nhìn rơm trên đồng ruộng để xua đuổi những loài động vật gây hại cho mùa màng.

Bài tập (trang 153, 154)

Bài tập 1 trang 153 KHTN lớp 7: Phân biệt cảm ứng ở động vật và cảm ứng ở thực vật bằng cách hoàn thành đoạn thông tin sau dựa vào các từ gợi ý: môi trường, thực vật, cơ thể, tiếp nhận, động vật, phản ứng, thích nghi.

Cảm ứng ở sinh vật là khả năng …(1)… kích thích và …(2)… lại các kích thích từ …(3)… bên trong hoặc bên ngoài …(4)…, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển. Cảm ứng là một đặc trưng cơ bản của cơ thể sống, giúp sinh vật …(5)… với điều kiện sống. Cảm ứng ở …(6)… thường xảy ra chậm, khó nhận thấy, hình thức phản ứng kém đa dạng; cảm ứng ở …(7)… thường xảy ra nhanh, dễ nhận thấy, hình thức đa dạng.

Trả lời:

(1) tiếp nhận

(2) phản ứng

(3) môi trường

(4) cơ thể

(5) thích nghi

(6) thực vật

(7) động vật

Bài tập 2 trang 153 KHTN lớp 7: Những phát biểu nào dưới đây là đúng khi nói về sự hình thành tập tính?

(1) Mọi kích thích đều làm xuất hiện tập tính;

(2) Không phải bất kì kích thích nào cũng làm xuất hiện tập tính;

(3) Kích thích càng mạnh càng dễ làm xuất hiện tập tính;

(4) Kích thích càng lặp lại càng dễ làm xuất hiện tập tính.

A. (1), (2).

B. (2), (3).

C. (3), (4).

D. (2), (4).

Trả lời:

Đáp án đúng là: D

- Không phải mọi kích thích đều có thể làm xuất hiện tập tính.

- Kích thích càng lặp lại càng dễ làm xuất hiện tập tính.

Bài tập 3 trang 154 KHTN lớp 7: Kiến ba khoang có màu nâu đỏ, mình thon, giữa lưng có một vạch lớn màu đen tạo thành các khoang màu khác nhau trên cơ thể.

Kiến ba khoang thường ẩn nấp trong rơm rạ, bãi cỏ, ruộng, vườn. Chúng làm tổ và đẻ trứng trong đất. Khi ruộng lúa, vườn rau xuất hiện sâu cuốn lá hay rầy nâu, kiến tìm đến, chui vào các tổ sâu để ăn thịt sâu non. Sự xuất hiện của kiến ba khoang đã làm giảm thiểu số sâu cuốn lá đáng kể và bảo vệ hoa màu khỏi sự phá hoại của sâu, bệnh. Tuy nhiên gần đây, việc lạm dụng hóa chất bảo vệ thực vật đã làm giảm đáng kể số kiến ba khoang và làm cho chúng mất nơi ẩn nấp. Do đó, theo ánh sáng điện chúng bay vào các khu dân sinh và gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người khi tiếp xúc với chất dịch từ cơ thể kiến tiết ra.

Hãy cho biết đoạn thông tin nào nói về tập tính của kiến ba khoang?

Theo em, có nên tiêu diệt kiến ba khoang không? Tại sao?

Hãy đưa ra đề xuất hạn chế sự xuất hiện của kiến ba khoang trong gia đình.

Trả lời:

- Đoạn thông tin nói về tập tính của kiến ba khoang:

+ “Kiến ba khoang thường ẩn nấp trong rơm rạ, bãi cỏ, ruộng, vườn. Chúng làm tổ và đẻ trứng trong đất. Khi ruộng lúa, vườn rau xuất hiện sâu cuốn lá hay rầy nâu, kiến tìm đến, chui vào các tổ sâu để ăn thịt sâu non.” → Đoạn thông tin này nói về tập tính ẩn nấp, làm tổ, sinh sản, tìm kiếm thức ăn của kiến ba khoang.

+ “theo ánh sáng điện chúng bay vào các khu dân sinh.” → Đoạn thông tin này nói về tập tính bị thu hút bởi ánh sáng của kiến ba khoang.

- Không nên tiêu diệt hoàn toàn kiến ba khoang vì kiến ba khoang giúp bảo vệ mùa màng khỏi sự tấn công của sâu, rầy.

- Biện pháp hạn chế sự xuất hiện của kiến ba khoang trong gia đình là:

+ Hạn chế sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật để tránh làm mất nơi ẩn nấp của kiến ba khoang.

+ Đóng kín cửa vào buổi tối để tránh hiện tượng kiến ba khoang bị thu hút bởi ánh sáng mà bay vào nhà.

Xem thêm lời giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 7 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác: 

Bài 34: Sinh trưởng và phát triển ở Sinh vật

Bài 35: Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở Sinh vật

Bài 36: Thực hành chứng minh sinh trưởng và phát triển ở Thực vật, Động vật

Bài 37: Sinh sản ở Sinh vật

Bài 38: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản và điều hòa, điều khiển sinh sản ở Sinh vật