Tôi yêu em - Tác giả tác phẩm Ngữ văn lớp 11

Tôi yêu em - Ngữ văn lớp 11

I. Tác giả Tôi yêu em

a. Tiểu sử

- A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin (1799-1837) là Mặt trời của thi ca Nga

- Xuất thân trong một gia đình đại quý tộc lâu đời ít nhiều đã sa sút ở Mát-xcơ-va

- Sớm có khát vọng tự do vì say mê cái đẹp. từ nhỏ đã làm thơ, năm 14,15 tuổi được đánh giá là thiên tài thi ca

- Là người căm ghét bạo lực, cường quyền, trung thành với lí tưởng tự do, bác ái

b. Sự nghiệp văn học

- Các tác phẩm chính:

   + tiểu thuyết bằng thơ: Ép-ghê-nhi Ô-nhê-ghin

   + trường ca: Ru-xlan và Li-út-mi-la, Người tù Cáp-ca-dơ

   + truyện ngắn: Cô tiểu thư nông dân, Con đầm pích

- Đặc điểm sáng tác:

   + thể hiện tuyệt đẹp tâm hồn nhân dân Nga khao khát tự do và tình yêu

   + là tiếng nói Nga trong sáng, thuần khiết, thể hiện cuộc sống một cách giản dị, chân thực

Bài giảng Ngữ văn 11 Tôi yêu em

II. Nội dung tác phẩm Tôi yêu em

III. Tìm hiểu chung về tác phẩm Tôi yêu em

1. Bố cục tác phẩm Tôi yêu em

- Phần 1 (4 dòng thơ đầu): những mâu thuẫn giằng xé trong tâm hồn nhà thơ

- Phần 2 (2 dòng thơ tiếp): khổ đau và tuyệt vọng của nhân vật trữ tình

- Phần 3 (còn lại): sự cao thượng, chân thành trong tình yêu của thi sĩ

2. Phương thức biểu đạt tác phẩm Tôi yêu em

- Biểu cảm

3. Thể thơ tác phẩm Tôi yêu em

- Tác phẩm Tôi yêu em thuộc thể loại: Tự do

4. Tóm tắt tác phẩm Tôi yêu em

Tóm tắt Tôi yêu em (mẫu 1)

Vẻ đẹp tâm hồn trong sáng của một trái tim yêu cháy bỏng. Cũng cho thấy tâm hồn cao thượng không vị kỉ của nhà thơ trong tình yêu.

Tóm tắt Tôi yêu em (mẫu 2)

Tôi yêu em thấm đượm nỗi buồn của mối tình vô vọng, nhưng là nỗi buồn trong sáng của một tâm hồn yêu đương chân thành, mãnh liệt, nhân hậu, vị tha.

 

Tóm tắt Tôi yêu em (mẫu 3)

Bài thơ là lời giãi bày tình yêu của Pu-skin với mối tình mà ông yêu thiết tha nhưng đượm nỗi buồn vì tình yêu không được đáp lại. Tuy vậy, ông vẫn cho thấy tình yêu cao thượng, chân thành của mình và luôn mong người yêu tìm được hạnh phúc đích thực.

5. Giá trị nội dung tác phẩm Tôi yêu em

- Bài thơ thấm đượm nỗi buồn của mối tình vô vọng, nhưng là nỗi buồn trong sáng của một tâm hồn yêu đương chân thành, mãnh liệt, nhân hậu, vị tha

6. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Tôi yêu em

- Lời giãi bày thể hiện qua ngôn từ giản dị mà tinh tế

IV. Dàn ý tác phẩm Tôi yêu em

1. Những mâu thuẫn giằng xé trong tâm trạng nhà thơ

- Điệp khúc tôi yêu em xuất hiện ở bên câu thơ đầu thể hiện cảm xúc bị kìm nén, dè dặt, bị lí trí chi phối.

- Cụm từ tôi yêu em bộc lộ trực tiếp một tình yêu chân thành

- Sự bày tỏ dè dặt qua cách dùng từ có lẽ, chưa tắt hẳn nhưng bên trong vẫn thể hiện một tình yêu âm ỉ, dai dẳng: Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai

- Vẫn mãi yêu em nhưng dường như nhà thơ đã nhận thức được tình yêu đơn phương của mình sẽ làm cho người mình yêu băn khoăn, u hoài. Vì vậy trong lí trí, tác giả muốn dập tắt ngọn lửa tình yêu để trả lại sự yên tĩnh, thanh thản trong tâm hồn người mình yêu

Nhưng không để em bận lòng thêm nữa

Hay hồn em phải gợn bóng u hoài

2. Khổ đau và tuyệt vọng của nhân vật trữ tình

- Điệp khúc tôi yêu em lại lần nữa xuất hiện thể hiện sự chuyển đổi đột ngột, tuôn trào của cảm xúc không còn nghe theo sự điều kiển của lí trí nữa

- Những từ lúc, khi diễn tả những trạng thái tình yêu biến đổi đa dạng nhưng rất đỗi bình thường. Mặc dù tình yêu của tôi là không hi vọng không âm thầm đơn phương nhưng nó vẫn mang đầy đủ sắc thái tâm trạng của một người đang yêu: muốn bày tỏ nhưng lại rụt rè, e ngại bị khước từ; thấy người mình yêu ở bên ai đó cũng ghen tuông, đau khổ

⇒ Bề ngoài lí trí thì cứng cỏi nhưng trong chiều sâu tâm trạng vẫn rất yêu em

3. Sự cao thượng, chân thành trong tình yêu của nhân vật trữ tình

- Điệp khúc tôi yêu em, yêu lặp lại lần thứ ba thể hiện sự tuôn trào của cảm xúc muốn bộc bạch cho hết sự chân thành, đằm thắm của tình yêu tôi dành cho em, tình yêu ấy không bao giờ lụi tắt mặc dù vì người yêu tác giả sẵn sàng rút lui

- Rút lui khi ngọn lửa tình vẫn âm ỉ nhưng vẫn cầu mong người mình yêu gặp được người khác yêu thương em như tôi đã từng yêu em vậy⇒ quả là nhân hậu, cao thượng

- Hai câu kết hàm chứa thật nhiều ý vị:

   + khi yêu người ta thường ích kỉ, yêu càng sâu đậm thì khi chia tay càng hậm hực, nhỏ nhen, hận thù

   + Pu-skin đã vượt qua thói ích kỉ tầm thường ấy bằng một cách ứng xử rất đẹp: yêu là trân trọng người mình yêu, mong muốn người mình yêu được hạnh phúc

⇒ Lời giã biệt cho mối tình không thành nhưng vẫn tràn ngập yêu thương, không một chút hận thù mà chứa chan lời cầu mong đầy tính nhân văn

4. Nghệ thuật

- Nghệ thuật điệp từ tôi yêu em, yêu được sử dụng vô cùng thành công

- Nhịp thơ khi ngập ngừng sâu lắng diễn tả đau đớn thổn thức trong trái tim thi sĩ, khi mãnh liệt trào dâng trong cảm xúc yêu đương nồng cháy

V. Một số đề văn bài Tôi yêu em

Đề bài: Phân tích bài thơ Tôi yêu em của Pu-Skin.

Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Tôi yêu em của Pu-Skin.

 A-lếch-xan-đrơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin (1799 – 1837) đã có những đóng góp lớn lao cho sự phát triển của nền văn học Nga và thế giới nửa đầu thế kỉ XIX. Mặc dù xuất thân từ tầng lớp đại quý tộc nhưng cuộc đời Puskin lại gắn bó sâu sắc với số phận của nhân dân, đất nước. Nhà thơ dũng cảm đấu tranh chống chế độ chuyên chế độc đoán của Sa hoàng. Những sáng tác của Puskin thể hiện tâm hồn Nga đôn hậu, trong sáng, khao khát tự do và tình yêu. Tài năng văn chương của Puskin hết sức đa dạng, ông viết được nhiều thể loại và thể loại nào cũng có những tác phẩm được đánh giá là kiệt tác nghệ thuật, tiêu biểu như: Ép-ghê-nhi Ô-nhê-ghin (tiểu thuyết thơ), Con đầm pích (truyện ngắn), Bô-rít Gô-đu-nốp (kịch lịch sử),..

      Tình yêu là nguồn cảm hứng mạnh mẽ, bất tận trong thơ Puskin. Vì thế nên thơ lãng mạn của ông thấm đượm tinh thần nhân văn cao cả. Puskin viết về tình yêu như một sự thôi thúc, khám phá. Qua thơ ông, những cung bậc tình cảm đa dạng, những sắc thái cảm xúc phong phú, những rung động thầm kín của con tim, những ấn tượng khó nắm bắt của tình yêu con người được diễn tả vô cùng chân thực. Sức hấp dẫn tuyệt vời trong thơ tình yêu của Puskin chính là sự chân thành, cao thượng được thể hiện bằng nghệ thuật ngôn từ điêu luyện. Tôi yêu em là bài thơ thể hiện thành công điều đó.

      Dịch nghĩa:

Tôi (đã) yêu em; tình yêu, có lẽ,

Tròng tâm hồn tôi chưa lụi tắt hoàn toàn;

Nhưng mong sao nó không làm em băn khoăn thêm nữa;

Tồi chẳng muốn em buồn vì bất cứ lẽ gì.

Tôi (đã) yêu em không thốt ra lời, không hi vọng,

Khi thì bị sự rụt rè, khi thì bị niềm ghen tuông giày vò;

Tôi (đã) yêu em chân thành, say đắm biết bao,

Cầu trời cho em được người khác yêu cũng như thế.

      Dịch thơ:

Tôi yêu em: đến nay chừng có thể

Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;

Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,

Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.

Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,

Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,

Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm,

Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.

      Bài thơ dường như là lời từ giã của một mối tình đơn phương vô vọng. Điểm độc đáo là lời từ giã này cũng chính là lời giãi bày, thổ lộ, bộc bạch của trái tim yêu luôn sôi nổi, nồng nàn. Bài thơ hấp dẫn người đọc không phải bằng ngôn từ cầu kì, trau chuốt mà là bằng tình cảm chân thành, xúc động, giống như những đợt sóng lúc sôi nổi dạt dào, lúc dịu êm, sầu lắng. Bố cục bài thơ có thể chia làm ba phần:

Bốn câu đầu: Những mâu thuẫn giằng xé.

Hai câu giữa: Nỗi khổ đau tuyệt vọng.

Hai câu cuối: Sự cao thượng chân thành.

      Nhân vật em trong bài thơ là Ô-lê-nhi-na, một thiếu nữ xinh đẹp mà Puskin yêu say đắm và dã dành cho nàng những vần thơ ca ngợi. Mùa hè năm 1828, thi sĩ đã ngỏ lời cầu hôn nhưng nàng không chấp nhận. Nỗi thất vọng đắng cay âm thầm ấy là nguyên nhân ra đời của bài thơ nổi tiếng này. Có thể xem đây là một câu chuyện tình thu nhỏ.

      Cảm xúc chủ đạo của bài thơ được nhấn mạnh qua điệp khúc Tôi yêu em. Ba lần điệp khúc này vang lên, mỗi lần gắn với một cung bậc tình cảm và diễn biến tâm trạng khác nhau của nhân vật trữ tình. Tình yêu mà thi sĩ dành cho người con gái ấy đã được thử thách qua thời gian. Thi sĩ khẳng định thời gian không thể làm cho tình yêu ấy phôi pha và ngọn lửa tình yêu không bao giờ tắt trong lòng mình. Đại từ em được dùng với ý trân trọng, tạo cảm giác vừa thán thiết, vừa xa cách. Cụm từ Tôi yêu em mở đầu bài thơ là lời thú nhận tình yêu chân thành của nhân vật trữ tình:

Tôi yêu em: đến nay chừng có thể

Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;

Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,

Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.

      Âm điệu thơ ngập ngừng, đứt quãng, giống như nhịp đập bất thường của trái tim đang thổn thức bởi trĩu nặng nỗi đau. Cảm xúc thơ dàn trải, lan toả, phù hợp với tâm trạng suy tư, trái trở, day dứt của nhân vật trữ tình về tình yêu đơn phương của mình.

      Những cụm từ có thể, chưa hẳn biểu thị tính chất khó xác định dứt khoát của tâm hồn, tình cảm. Nhân vật trữ tình không giấu giếm những uẩn khúc trong lòng mình. Trong trái tìm thi sĩ, hình bóng người con gái đáng yêu không dễ phai mờ và tình yêu dành cho nàng chưa hẳn đã tàn phai bởi ngọn lửa si mê vẫn âm ỉ cháy. Mâu thuẫn giữa lí trí và tình cảm được thể hiện khá rõ, qua đó Puskin đã bày tỏ khát vọng tình yêu cùng những băn khoăn, day dứt trong tâm trạng của nhân vật trữ tình – hình bóng của chính thi sĩ.

      Đến câu thơ 3 và 4, mạch thơ đột ngột chuyển hướng. Cụm từ phủ định Nhưng không như nhấn mạnh một quyết định dứt khoát: Nhân vật trữ tình tự buộc mình phải cố mà quên và dường như đã phải dùng đến sự cương quyết của lý trí để chế ngự trái tim đang rớm máu. Tôi yêu em tha thiết, nồng nàn nhưng lại không muốn em phải bận lòng thêm nữa.

      Tình cảm của nhân vật em được hé mở qua hai từ: bận lòng và u hoài. Người đọc có thể thấy được sự éo le trong quan hệ tình cảm của nhân vật trữ tình và thiếu nữ anh yêu. Tình yêu của nhân vật trữ tình (Tôi) không đem lại niềm vui và hạnh phúc mà chỉ mang lại nỗi bận lòng và sự u hoài cho em mà thôi. Đó là điều đau xót và đáng tiếc. Tôn trọng người mình yêu, nhân vật trữ tình lòng tự nhủ lòng phải cố quên đi tình yêu đơn phương, cho dù nỗi khổ đau đang giằng xé tâm hồn:

Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,

Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,

      Điệp khúc Tôi yêu em mở đầu khổ thơ thứ hai gắn liền với các động từ chỉ trạng thái. Mỗi từ như cô đặc một trạng thái cảm xúc cụ thể: nỗi đau khổ âm thầm, niềm tuyệt vọng, sự rụt rè lẫn hậm hực lòng ghen. Chỉ qua hai câu thơ mà tưởng như những tình cảm giấu kín tận đáy sâu tâm hồn đã được bày tỏ và thi sĩ đã thể hiện rất thật cảm xúc của mình lúc này Những từ phủ định liên tiếp nhấn mạnh tính chất đơn phương của mối tình và cho thấy nhân vật trữ tình luôn băn khoăn, đau khổ. Anh đã chân thành giãi bày tất cả những yếu đuối, bất lực, những góc khuất của tâm hồn – một tâm hồn yêu đương cháy bỏng trong âm thầm, cuồng nhiệt trong vô vọng, đắm đuối đến bối rối, âu lo, thắc thỏm; một tâm hồn vật vã trăn trở, day dứt, không biết đến sự nhẹ nhõm, an bình, thanh thản. Câu thơ nói đến sự bị động tiêu cực mà lại làm hiện lên những nhịp đập sôi nổi, mạnh mẽ tràn đầy sinh lực của trái tim yêu. Những từ lúc, khi góp phần diễn tả biến động dồn dập trong cảm xúc của nhân vật trữ tình. Tôi biết em không nhớ tới tôi nhưng lúc nào trái tim tôi cũng hướng về em, bồn chồn day dứt và cả sự hậm hực đến cồn cào của lòng ghen bị dồn nén.

      Trong tình yêu, yêu và ghét là hai trạng thái vừa đối lập vừa thống nhất, giống như hai mặt của một tờ giấy. Ghét thực ra cũng là một biểu hiện của tình yêu nhưng xét về bản chất, đó là biểu hiện của thứ tình yêu sở hữu ích kỉ. Lòng ghen tuông mù quáng dễ làm cho con người rơi vào sự nghi kị thấp hèn. Đối với Puskin, ghen tuông gợi nỗi buồn đen tối. Nhấn mạnh lòng ghen, câu thơ gợi tâm trạng nặng nề, u ám. Tưởng như nhân vật trữ tình đang rơi vào vực sâu của nỗi đớn đau, tuyệt vọng.

      Điệp khúc thứ ba Tôi yêu em gắn với hai câu thơ cuối:

Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm,

Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.

      Cảm xúc bị kìm hãm trong hai câu thơ trước giờ đây như được giải tỏa bởi tình yêu cao thượng, chân thành, đằm thắm. Nhịp điệu chậm rãi cùng âm hưởng da diết, sâu lắng góp phần diễn tả cảm xúc thiết tha và đem lại cho câu thơ sức hấp dẫn lạ lùng, vượt lên nỗi buồn đau u ám và lòng ghen tuông ích kỷ, nhân vật trữ tình cầu chúc: Cầu em được người tình như tôi đã yêu em. Tuy nhiên, đây không đơn thuần chỉ là lời cầu chúc tế nhị thay cho lời vĩnh biệt một tình yêu không thành mà còn vừa mang niềm nuối tiếc, xót xa vừa ẩn chứa sự tự tin và niềm kiêu hãnh. Có thể sẽ chẳng có người nào yêu em chân thành, đằm thắm như tôi đã yêu em. Cũng có thể tôi và em, chúng ta đã để mất một tình yêu quý giá chẳng thể tìm lại được bao giờ. Câu thơ cuối là lời khẳng định, là sự thăng hoa của tình yêu cao thượng. Nó đã đưa tình yêu lên ngôi, làm chói sáng nhân cách của con người.

      Bài thơ Tôi yêu em đã phản ánh sinh động tâm hồn trong sáng và tình yêu chân thành của nhân vật trữ tình. Nhân vật trữ tình đã vượt lên thói ích kỷ thường tình để trao gửi đến người mình yêu ước mong cho nàng được hạnh phúc. Chàng trai ấy đã giữ lại những khổ đau dằn vặt cho riêng mình để dâng hiến cho người con gái mình yêu tất cả những gì đẹp nhất của tình yêu. Dẫu là lời từ giã tình yêu song nỗi buồn ở đây không sướt mướt, ủy mị mà nhân hậu, vị tha. Đó là tình yêu biết vượt qua những dục vọng ích kỷ của bản thân để cầu mong cho người mình yêu được hạnh phúc.

Đề bài: Phân tích tâm trạng của nhân vật trữ tình qua bài thơ Tôi yêu em của Pu-Skin.

Bài văn mẫu Phân tích tâm trạng của nhân vật trữ tình qua bài thơ Tôi yêu em của Pu-Skin.

 Bài thơ Tôi yêu em là một bài thơ tình đặc sắc của Puskin. Ta tìm gặp ở bài thơ tâm hồn Nga, tính cách Nga, hồn thơ Nga sôi nổi, đằm thắm, ngọt ngào…

Tôi yêu em đến nay chừng có thể

Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai…

      Ghi nhận sự có mặt của câu thơ đầu là hình ảnh của chủ thể trữ tình. Nó không bằng một cái tên cụ thể nào hết, mà là em và tôi. Nhân vật tôi ư? Không cần thiết phải nghi vấn, là người khác hay tác giả. Thống nhất nhưng không đồng nhất. Thơ trữ tình luôn lưu ý ta về đặc điểm này. Và em nữa, cũng như tôi vậy thôi. Chỉ có điều em và tôi là hai trong một chính thể. Tôi yêu em, vâng, tôi đã yêu, yêu say đắm, yêu vô vọng và cuồng nhiệt. Em không biết ư? Nó chưa tắt đâu, chưa tàn đâu, hay đúng hơn, sẽ không bao giờ lụi tàn đâu. Tôi yêu em bằng tình yêu số một, tình yêu duy nhất, tình yêu vĩnh cửu. Có lẽ em không biết, nhưng với tôi, trước sau không khoảng cách, bởi tôi là tôi. Tôi không phải là một người nào khác.

Nhưng không muốn em bận lòng thêm nữa

Hay hồn em phải gợn sóng u hoài.

      Từ sâu thẳm của tôi là nỗi đau của sự chấm dứt một mối tình - một mối tình cô đơn và lạc lõng. Tôi yêu em, nhưng tôi không muốn làm bạn em, hay gây day dứt cho em. Tôi đứng giữa hai con đường. Tất cả đều khó tin và đều buồn như nhau. Mặc dầu thế tôi càng yêu em. Trái tim mách bảo với tôi không thể rũ bỏ dễ dàng được đâu. Đã có sự mâu thuẫn giữa con người suy nghĩ và con người hành động. Một mối mâu thuẫn giữa tình cảm và lý trí đã giằng xé tôi, co giật tôi. Chia tay thì tôi đã tự nguyện chia tay, nhưng câu thơ sao trăn trở rớm máu! Tự nguyện mà sao lòng quặn lại, xót xa… Càng day dứt, càng đau, càng yêu. Tôi muốn có em, nhưng tôi biết rằng không thể. Tôi đứng đứng ở tư thế yêu và rất yêu nhưng chỉ là tình cảm từ một phía. Tình yêu tôi mất phương hướng, tôi chao đảo, tôi chới với. Em đấy, nhưng rất xa xôi, có thể tôi không bao giờ với tới được.

Tôi yêu em âm thầm không hy vọng

Khi rụt rè, khi hậm hực lòng ghen.

      Tôi đơn phương? Điều đó quá rõ. Biết rằng tôi yêu em, nhưng : cũng biết là không mơ có được em. Tôi yêu một cách vô vọng. Ý thức đấy tôi tới một mối bi kịch sâu sắc. Điệp từ Tôi yêu em như một minh chứng về sự yêu tột đỉnh của tôi. Yêu và ghen, đó là sắc thái tự nhiên của tình yêu, càng đơn phương, càng vô vọng, tôi càng tự biểu hiện mình rõ rệt và tự nhiên hơn. Bài thơ Tôi yêu em - đó là tiếng lòng của tôi, nhưng tôi phải để cho em tự do lại là tiếng nói đầy lý trí. Rụt rè, mãnh liệt, hậm hực, ghen tuông… trong tình yêu, ấy là điều dễ có. Si mê, đau khổ và cao thượng, vô vọng nhưng kết thúc, tôi đã thốt lên:

      Cầu cho em được người tình như tôi đã yêu em.

      Một câu thơ vị tha, một tấm lòng vị tha. Tình đơn phương mà không tàn lụi đi. Trái lại, tình cảm của tôi càng thêm mãnh liệt. Giọng điệu cũng như tâm trạng thơ, vừa thiết tha, vừa đau đớn. Đó chính là ấn tượng riêng của tôi yêu em.

      Bao nhiêu nỗi niềm, bao nhiêu hi vọng, bao nhiêu cay đắng và day dứt, tôi đã cất lên được tiếng lòng mình: Tôi yêu em.

Đề bài: Cảm nhận vẻ đẹp tình yêu trong sáng trong bài thơ Tôi yêu em của Pu-Skin. 

Bài văn mẫu Cảm nhận vẻ đẹp tình yêu trong sáng trong bài thơ Tôi yêu em của Pu-Skin.

 Được mệnh danh là “mặt trời thi ca Nga”, Puskin đã có những đóng góp to lớn cho sự phát triển của nền văn học Nga và cả văn học Thế giới. Tài năng nghệ thuật của Puskin kết tinh trên nhiều thể loại như: thơ, truyện ngắn, truyện cổ tích…trong đó Puskin đặc biệt thành công trong thể loại thơ trữ tình, với ngôn từ giản dị kết hợp với nguồn cảm xúc dạt dào, thơ tình Puskin có thể dễ dàng khơi dậy những xúc cảm chân thành mà tha thiết nhất. “Tôi yêu em” là bài thơ tình như vậy, viết về những cảm xúc mâu thuẫn mà thống nhất của một mối tình đơn phương, nhà thơ Puskin đã mang đến những cảm nhận sâu sắc về một tình yêu trong sáng, cao thượng.

      “Tôi yêu em” là những tâm sự chân thành nhưng cũng đầy đau đớn của nhân vật trữ tình về mối tình đơn phương đối với cô gái mình yêu. Mối tình ấy gợi lên bao con sóng cảm xúc phức tạp trong tâm hồn của chàng trai, đó là tình yêu cháy bỏng, thiết tha đến khắc khoải nhưng chẳng thể tiếp tục, là những day dứt, đấu tranh dữ dội giữa lí trí và tình cảm, là những giận hờn, đau đớn khi tình yêu không được hồi đáp và cuối cùng tất cả những tình cảm trào dâng, mãnh liệt bình lặng lại qua lời cầu chúc của một tấm lòng si tình sáng trong, cao thượng.

      Trước hết, tình yêu trong sáng của nhân vật trữ tình được bộc lộ qua những cảm xúc da diết, chân thành mà tự nhiên quá đỗi dành cho cô gái mình yêu:

“Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai”

      Nhân vật trữ tình đã bộc bạch trực tiếp tình yêu dành cho cô gái, đó là tình yêu thầm kín nhưng bền lâu, khắc khoải kéo dài từ quá khứ đến hiện tại. “Chừng có thể” không chỉ khẳng định tình yêu hiện tại dành cho cô gái nhưng cũng thể hiện được nỗi bất lực, đau khổ của nhân vật trữ tình. Dù tình yêu dành cho cô gái cháy bỏng đấy, tha thiết đấy nhưng không biết vì một lí do nào đó mà chàng trai cố dùng lí trí để kìm nén những cảm xúc sục sôi ấy, cố gắng nhắc nhở mình phải dừng lại đoạn tình duyên vốn không thể bước tiếp này. Tuy nhiên, dù có cố gắng đến đâu thì lí trí cũng chẳng thể kìm lại những cảm xúc dâng trào bên trong trái tim, khiến cho ngọn lửa tình vẫn âm ỉ cháy nhưng lại mang đến những bỏng rát cho con tim. “chưa hẳn đã tàn phai” là lời phủ định trong bất lực, đau đớn vì chàng trai ấy biết rằng dù cố gắng nhưng vẫn chẳng thể thoát ra khỏi những cảm xúc nồng nàn, những rung động dành cho cô gái.

      Dù đã cố gắng kìm xuống những cảm xúc đơn phương bằng lí trí tỉnh táo nhưng con tim lại chẳng dễ dàng buông bỏ. Đến câu thơ tiếp theo, chàng trai đã tự đưa ra những lí lẽ để thuyết phục mình, tuy không thể làm chủ con tim mình nhưng vì hạnh phúc của người mình yêu, dường như chàng trai có thêm quyết tâm:

“Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài”

      Câu thơ đã thể hiện được sự bình tĩnh của lí trí và cả cái to lớn trong tình yêu mà chàng trai dành cho cô gái. Bởi chỉ có tình yêu đích thực và đủ lớn thì chàng trai mới có thể vượt qua những cảm xúc cháy bỏng của bản thân, nhận về những tổn thương cho mình. Yêu đến khắc khoải, đau đớn nhưng dù có trải qua bao đau khổ, tổn thương đi nữa thì chàng trai cũng quyết không thổ lộ để thỏa mãn ích kỉ của bản thân mà giấu kín chỉ mong cô gái được vui vẻ và không có bất cứ tổn thương nào. “Nhưng không để em bận lòng thêm nữa”, tình yêu vốn gắn liền với cảm xúc nồng cháy và cả khát vọng được đáp lại, thế nhưng chàng trai lại đánh đổi hạnh phúc của mình để lấy lại nụ cười hồn nhiên, không gợn u hoài của cô gái. Mối tình đơn phương ấy đau thấu tâm can nhưng sao cũng thật đẹp, thật đáng trân trọng.

      Có thể nói, trong bài thơ “Tôi yêu em”, nhà thơ Puskin đã tái hiện đầy chân thực những cung bậc cảm xúc của một mối tình đơn phương, nhà thơ không cố tạo dựng một tình yêu cao cả mà khiên cưỡng, giả tạo mà để những cảm xúc tự nhiên tràn lên mặt giấy mang đến những xúc động mãnh liệt nơi độc giả.

      Khi yêu mấy ai làm chủ được con tim, cảm xúc của mình, và với chàng trai trong bài thơ cũng vậy, dù đã tự dặn lòng phải quên đi đoạn tình chẳng thể có kết quả này, cũng biết rằng không có một tia hi vọng dù nhỏ nhoi nào với tình yêu ấy, thế nhưng khi nhìn cô gái tay trong tay với người khác, chàng trai vẫn không thể làm chủ được cảm xúc ghen tuông, hậm hực. Đó là những cảm xúc rất bình thường khi yêu, thế nhưng nó càng đau khổ hơn đối với mối tình đơn phương, bởi dù yêu, dù ghen tuông, giận hờn cũng không thể nói ra, bởi chính bản thân của chàng trai cũng biết rằng mối tình này “âm thầm”, “không hi vọng”.

      Nếu bốn câu thơ đầu chàng trai cố gắng dùng lí trí để thuyết phục con tim quên đi tình yêu dành cho cô gái thì đến câu thơ này mọi cảm xúc lại bùng phát mạnh mẽ, độc giả dường như nhìn thấy được sự tuyệt vọng, mất bình tĩnh, mâu thuẫn trong chính tình yêu của mình.

      Thế nhưng, khi những cảm xúc giận hờn qua đi, tâm hồn chàng trai như bình lặng lại và rồi đưa ra một quyết định đầy đau đớn:

“Tôi yêu em chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em”

      “Tôi yêu em” được lặp lại lần thứ hai trong bài thơ như để khẳng định tình yêu dành cho “em” mãi vẹn nguyên, cháy bỏng như lúc ban đầu, đó là tình yêu chân thành, đằm thắm hơn tất thảy mọi thứ trên đời. Thế nhưng khác với lần đầu tiên lời thổ lộ ấy được nói ra, lần xuất hiện thứ hai này nó xuất hiện như khúc vĩ thanh cho một mối tình đơn phương.

      Lời yêu được nói ra không phải để bày tỏ nữa mà đó là lời khẳng định tình yêu của bản thân. Sau lời khẳng định ấy chàng trai đã đưa ra một quyết định dứt khoát- bước ra khỏi tình yêu tuyệt vọng, bế tắc, trả lại hạnh phúc cho cô gái và người mình yêu. Lời cầu chúc “Cầu cho em được người tình như tôi đã yêu em” xuất phát từ chính tình yêu, sự trân trọng và sự cao thượng của nhân vật “tôi”. Chàng trai đã đặt hạnh phúc của cô gái lên trên tình yêu đơn phương của mình mà chân thành cầu chúc, lời cầu chúc khiến cho độc giả cảm động mà cũng xót xa, chàng trai mong muốn cô gái gặp được người yêu mình như cách mình đã yêu.

      Tình yêu trong sáng, cao thượng của chàng trai cũng thể hiện được quan niệm của Puskin trong tình yêu: Yêu là tình cảm tự nguyện từ hai phía, tình yêu đích thực không có những nhỏ nhen, sự ích kỉ mà là sự tôn trọng, chân thành. Bài thơ Tôi yêu em một lần nữa thể hiện rõ nét quan niệm về tình yêu trong sáng trong thơ của Puskin.

Xem thêm các bài viết về Tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 11 hay khác:

Bài thơ số 28

Người trong bao

Người cầm quyền khôi phục uy quyền (V.Huy-Gô)

Về luân lí xã hội ở nước ta (Phan Châu Trinh)

Tiếng mẹ đẻ - nguồn giải phóng dân tộc bị áp bức