Vấn đề cải cách hành chính tại Việt Nam hiện nay?

1. Cải cách hành chính là gì?

Cải cách là thay đổi phương pháp, hành động của một công việc, hoặc một hoạt động cụ thể để đạt mục tiêu tốt hơn.

Hành chính là hoạt động dưới sự lãnh đạo của bộ máy nhà nước để tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm hoạt động thường xuyên, liên tục của các cơ quan nhà nước.

Cải cách hành chính có thể hiểu là một quá trình thay đổi cơ bản, lâu dài, liên tục bao gồm cơ cấu của quyền lực hành pháp và tất cả các hoạt động có ý thức của bộ máy nhà nước nhằm đạt được sự hợp tác giữa các bộ phận và các cá nhân vì mục đích chung của cộng đồng và phối hợp các nguồn lực để tạo ra hiệu lực và hiệu quả quản lý và chất lượng các sản phẩm (dịch vụ hoặc hàng hoá) phục vụ nhân dân thông qua các phương thức tổ chức và thực hiện quyền lực. Hiểu theo nghĩa này, cải cách hành chính là những thay đổi được thiết kế có chủ định nhằm cải tiến một cách cơ bản các khâu trong hoạt động quản lý của bộ máy nhà nước từ việc: lập kế hoạch; định thể chế; tổ chức; công tác cán bộ; tài chính; chỉ huy; phối hợp; kiểm tra; thông tin; và đánh giá.

Cũng có thể hiểu cải cách hành chính là một quá trình thay đổi nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả hành chính, cải tiến tổ chức, chế độ và phương pháp hành chính cũ, xây dựng chế độ và phương thức hành chính mới trong lĩnh vực quản lý của bộ máy hành chính nhà nước.

2. Nhiệm vụ cải cách hành chính

Nhiệm vụ của cải cách hành chính, bao gồm:

- Cải cách thể chế

- Cải cách thủ tục hành chính

- Cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước

- Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức

- Cải cách tài chính công

- Hiện đại hóa hành chính.

3. Tại sao cải cách thủ tục hành chính là trọng tâm của cái cách hành chính?

Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức. Thông qua Thủ tục hành chính người dân có thể dễ dàng thực hiện được quyền của mình.

Cải cách thủ tục hành chính là nhiệm vụ trọng tâm của cải cách hành chính bởi các lý do sau đây:

Thứ nhất, cải cách thủ tục hành chính là một nội dung của cải cách hành chính, nhưng là nội dung phản ánh rõ nhất mối quan hệ giữa nhà nước và công dân, đồng thời là nội dung có nhiều bức xúc nhất của người dân, doanh nghiệp, cũng như có nhiều yêu cầu đổi mới trong quá trình hội nhập kinh tế.

Thứ hai, trong điều kiện nguồn lực còn nhiều khó khăn nên chưa thể cùng một lúc thực hiện được nhiều nội dung cải cách như: cải cách tài chính công, cải cách tiền lương, cải cách tổ chức bộ máy… thì việc lựa chọn khâu cải cách thủ tục hành chính sẽ mang lại hiệu quả thiết thực nhất.

Thứ ba, thông qua cải cách thủ tục hành chính, chúng ta có thể xác định căn bản các công việc của cơ quan nhà nước với người dân, doanh nghiệp; qua đó chúng ta có thể xây dựng bộ máy phù hợp và từ đó có thể lựa chọn đội ngũ cán bộ, công chức hợp lý, đáp ứng được yêu cầu công việc.

Thứ tư, cải cách thủ tục hành chính là tiền đề để thực hiện các nội dung cải cách khác như: nâng cao chất lượng thể chế; nâng cao trình độ, thay đổi thói quen, cách làm, nếp nghĩ của cán bộ, công chức; phân công, phân cấp thực hiện nhiệm vụ giải quyết công việc của người dân, doanh nghiệp của bộ máy hành chính; thực hiện chính phủ điện tử,...

Thứ năm, cải cách thủ tục hành chính có tác động to lớn đối với việc thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Thông qua việc cải cách thủ tục hành chính sẽ gỡ bỏ những rào cản về thủ tục hành chính đối với môi trường kinh doanh và đời sống của người dân, giúp cắt giảm chi phí và rủi ro của người dân và doanh nghiệp trong việc thực hiện thủ tục hành chính.

Thứ sáu, việc đơn giản hóa thủ tục hành chính sẽ góp phần nâng cao hình ảnh của Việt Nam nói chung và các bộ, ngành, địa phương nói riêng trước cộng đồng trong nước và quốc tế, nâng cao vị trí xếp hạng của Việt Nam cũng như của các địa phương về tính minh bạch, môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh. Đây là những giá trị vô hình nhưng có tác động to lớn đến việc phát triển kinh tế – xã hội của đất nước cụ thể là có ảnh hưởng tích cực đến việc đầu tư trong và ngoài nước, xuất nhập khẩu, việc làm, an sinh xã hội,..

4. Thực tiễn quá trình cải cách hành chính tại Việt Nam

Cải cách hành chính là quá trình cải biến có kế hoạch cụ thể để đạt mục tiêu hoàn thiện một hay một số nội dung của nền hành chính nhằm xây dựng nền hành chính công đáp ứng yêu cầu của một hành chính hiệu lực, hiệu quả và hiện đại. Cải cách hành chính được triển khai thực hiện trên nhiều nội dung, bao gồm: Cải cách thể chế hành chính nhà nước; cải cách thủ tục hành chính; cải cách tổ chức bộ máy hành chính; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; cải cách tài chính công; hiện đại hóa nền hành chính.

Thời gian qua, công tác cải cách hành chính nhìn chung được chủ động, thường xuyên thực hiện trên tất cả các lĩnh vực quản lý nhà nước, đảm bảo tiến độ và chất lượng theo quy định. Các cơ quan, đơn vị đã rà soát, bố trí, sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc; sắp xếp cán bộ, công chức theo đúng đề án vị trí, việc làm, chất lượng văn bản được nâng cao; ứng dụng công nghệ thông tin được đẩy mạnh góp phần nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp; đặc biệt là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong cung ứng dịch vụ công mức độ 3, mức độ 4 đã góp phần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và chất lượng phục vụ người dân.

Đạt được kết quả như trên phụ thuộc lớn vào vai trò, trách nhiệm đội ngũ cán bộ, công chức - những người thực thi công vụ trong bộ máy hành chính nhà nước. Cán bộ, công chức là một mắt xích quan trọng, không thể thiếu của nền hành chính nhà nước, là chủ thể quan trọng trong quá trình cải cách hành chính. Đội ngũ này có nhiệm vụ tổ chức thực thi chính sách, pháp luật, quản lý các lĩnh vực của đời sống xã hội, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước. Để khẳng định vai trò của mình, đội ngũ cán bộ, công chức luôn chủ động, tích cực hết lòng, hết sức phục vụ Nhân dân. Bên cạnh đó, cán bộ, công chức luôn nâng cao ý thức, trách nhiệm, văn hóa ứng xử trong giao tiếp, thường xuyên tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, từ đó đề ra các giải pháp cải tiến phương pháp làm việc giúp công tác giải quyết hồ sơ cho người dân được tốt hơn.

Bên cạnh những cán bộ, công chức hết lòng, hết sức phục vụ Nhân dân, vẫn còn một vài cán bộ, công chức gây phiền hà, nhũng nhiễu, … gây khó khăn cho người dân. Do vậy, để đẩy nhanh tốc độ cải cách hành chính, vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống hành chính nhà nước rất quan trọng. Để nâng cao hơn nữa vai trò của cán bộ, công chức trong cải cách hành chính, các cơ quan có thẩm quyền cần tiến hành các biện pháp như sau:

Thứ nhất, người được bố trí thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính phải có trình độ chuyên môn, nắm chắc quy trình giải quyết từng vụ việc cụ thể, ứng dụng thành thạo công nghệ thông tin; thường xuyên tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ cải cách hành chính. Trong kiểm tra, đánh giá phải dựa trên hiệu quả công việc, bảo đảm tính công tâm, khách quan; đánh giá, nhận xét đúng người, đúng việc nhằm phát hiện, chấn chỉnh kịp thời những sai sót; kiên quyết xử lý những cán bộ, công chức có hành vi thiếu trách nhiệm, sai phạm nghiêm trọng xâm hại quyền lợi ích của Nhà nước, cơ quan, tổ chức, công dân. Trong quá trình thực hiện các thủ tục hành chính phải đảm bảo công khai minh bạch, nâng cao trách nhiệm, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp thực hiện các dịch vụ công cần thiết. Bên cạnh, cơ quan nhà nước cần đầu tư kinh phí, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động cải cách hành chính: Hệ thống máy tính, phần mềm... nhằm rút ngắn quá trình chuyển tải hồ sơ, thông tin cần thiết giữa các bộ phận có liên quan cũng như giữa người dân với cơ quan nhà nước.

Thứ hai, đội ngũ cán bộ, công chức cần nâng cao nhận thức, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ thể hiện tốt vai trò, trách nhiệm của mình; không ngừng nâng cao ý thức, trách nhiệm phục vụ nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói cán bộ phải có tài và đức; có đức mà không có tài thì không khác gì ông Bụt, không làm hại ai nhưng cũng không làm được gì có ích cho mọi người; ngược lại, có tài mà không có đức thì sẽ trở thành kẻ phá hoại. Tài và đức luôn song hành với nhau, quyết định năng lực và nhân cách người cán bộ, công chức. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, cán bộ, công chức cũng phải đặt lợi ích của Nhân dân, của Đảng và Nhà nước lên hàng đầu. Trong giao tiếp, ứng xử với Nhân dân phải luôn thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, không thờ ơ, lơ là trước những yêu cầu, bức xúc của Nhân dân; tích cực đấu tranh với những hành vi tiêu cực, nhũng nhiễu, phiền hà đối với dân; đảm bảo giải quyết đúng quy trình, lịch hẹn theo quy định; luôn lắng nghe ý kiến góp ý của người dân về thái độ phục vụ để điều chỉnh kịp thời. Mỗi cán bộ, công chức thường xuyên học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, chủ động học hỏi, giáo dục tính liêm chính, đạo đức công vụ, rèn luyện kỹ năng. Khi nắm chắc chuyên môn sẽ không ngừng sáng tạo trong xử lý công việc, giải quyết các tình huống đa dạng, phức tạp trong mối quan hệ với Nhân dân. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ, công chức cần đổi mới phương thức làm việc, nâng cao tinh thần trách nhiệm với phương châm “làm hết việc chứ không làm hết giờ”, rèn luyện kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện tốt dịch vụ công trực tuyến ở các cấp độ nhằm đáp ứng nhanh chóng, kịp thời yêu cầu của Nhân dân.

Thứ ba, thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng về cải cách hành chính. Cải cách hành chính có tầm quan trọng, ý nghĩa, mục tiêu tác động đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Qua tuyên truyền, nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu; nâng cao kỷ luật, kỷ cương hành chính, quy tắc ứng xử của đội ngũ cán bộ, công chức. Tuyên truyền kết hợp với giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong đội ngũ cán bộ, công chức. Công tác tuyên truyền về cải cách hành chính được thực hiện thường xuyên, liên tục, lồng ghép tuyên truyền qua các đợt tập huấn chuyên ngành cho cán bộ, công chức hàng năm. Quá trình cải cách hành chính luôn thể hiện thông tin hai chiều giữa Nhà nước và Nhân dân, giữa cán bộ, công chức và người dân. Tuyên truyền về cải cách hành chính giúp người dân hiểu, nắm rõ quy trình, thủ tục, biết quyền, yêu cầu của mình được thực hiện như thế nào. Tuyên truyền về ứng dụng công nghệ thông tin, qua đó khuyến khích người dân, doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí. Duy trì chuyên mục cải cách hành chính ở các Hệ thống truyền thanh của huyện và xã; thường xuyên gặp gỡ, đối thoại với người dân, doanh nghiệp để kịp thời tuyên truyền về kết quả cải cách hành chính cũng như giải đáp, xử lý những vướng mắc của người dân, qua đó, nâng cao nhận thức, tạo sự đồng thuận, nâng cao sự hài lòng và tăng cường sự tham gia của người dân, tổ chức vào tiến trình cải cách hành chính. Bên cạnh đó, cơ quan Nhà nước đẩy mạnh hơn nữa việc công khai các quy trình, thủ tục thực hiện công việc tại các điểm giao dịch giữa cơ quan nhà nước với người dân; thường xuyên khảo sát, đo lường sự hài lòng của người dân đối với sự phục vụ của cán bộ, công chức. Qua đó, cơ quan nhà nước có thể tìm hiểu, nắm rõ thêm về tâm tư, nguyện vọng của người dân, đây là cơ sở để nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân.

Tóm lại, cải cách hành chính là nội dung quan trọng của nền hành chính nhà nước. Cải cách hành chính nhằm đảm bảo hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo tính công bằng, minh bạch, loại bỏ thủ tục rườm rà, chồng chéo, gây khó khăn cho dân. Cải cách hành chính thành công hay thất bại phần lớn phụ thuộc vào năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ, công chức. Nhận thức đầy đủ về vai trò của cán bộ, công chức, việc cải cách hành chính trong thời gian tới sẽ có những bước tiến đáng kể, đáp ứng sự kỳ vọng và tin tưởng của Nhân dân.

Xem thêm các bài viết liên quan:

Hành chính là gì? Phân biệt hành chính công với hành chính nhà nước

Văn bản hành chính là gì? Việc cấp số văn bản hành chính sẽ do ai quyết định theo quy định hiện nay?

Viên chức hành chính là gì? Ai được coi là viên chức hành chính ?