Lý thuyết Địa lí 11 Bài 5 (mới 2023 + Bài Tập): Lý thuyết Một số vấn đề khu vực và châu lục – Tiết 3: Tây Nam Á và Trung Á

Lý thuyết Địa lí 11 Bài 5: Lý thuyết Một số vấn đề khu vực và châu lục – Tiết 3: Tây Nam Á và Trung Á

Bài giảng Địa lí 11 Bài 5: Lý thuyết Một số vấn đề khu vực và châu lục – Tiết 3: Tây Nam Á và Trung Á

I. Đặc điểm của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á

1. Tây Nam Á

a) Vị trí địa lí

- Khái quát: Diện tích: 7 triệu km²; Dân số: 313 triệu người.

- Lãnh thổ, bao gồm các nước: Armenia, Azerbaijan, Bahrain, Síp, Gruzia, Iran, Iraq, Israel, Jordan, Kuwait, Liban, Oman, Palestin (dải Gaza và Bờ Tây sông Jordan), Qatar, Ả Rập Saudi, Syria, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, Yemen, Phần châu Á của: Ai Cập (bán đảo Sinai), Thổ Nhĩ Kỳ (Tiểu Á hay Anatolia).

Khu vực Tây Nam Á

- Vị trí: Nằm ở Tây Nam châu Á, tiếp giáp 3 châu lục: Á, Âu, Phi; án ngữ trên đường hàng hải quốc tế từ Á sang Âu. Có vị trí chiến lược về kinh tế, giao thông, quân sự.

b) Điều kiện tự nhiên

- Khí hậu khô, nóng nhiều núi cao nguyên và hoang mạc.

- Tài nguyên chủ yếu là dầu mỏ tập trung quanh vịnh Pec-xich.

c) Điều kiện kinh tế - xã hội

- Nơi ra đời nhiều tôn giáo, nền văn minh.

- Hiện nay đa số dân cư theo đạo Hồi nhưng bị chia rẽ thành nhiều giáo phái mất ổn định.

Vườn treo Ba-bi-lon

2. Trung Á

a) Vị trí địa lí

- Khái quát: Diện tích: 5,6 triệu km²; Số dân: 61,3 triệu người.

Khu vực Trung Á

- Lãnh thổ, bao gồm các nước: Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan, Uzbekistan, Mông cổ.

- Vị trí địa lí: Nằm ở trung tâm châu Á, không tiếp giáp biển hay đại dương nào, án ngữ trên con đường tơ lụa. Có vị trí chiến lược về quân sự, kinh tế.

b) Điều kiện tự nhiên

- Khu vực giàu có về tài nguyên dầu khí, sắt, đồng, thủy điện, than, urani,…

- Khí hậu khô hạn => trồng bông và cây công nghiệp.

- Các thảo nguyên chăn thả gia súc.

c) Điều kiện kinh tế - xã hội

- Khu vực đa sắc tộc, mật độ dân số thấp.

- Trừ Mông Cổ, đa số dân cư theo đạo Hồi.

- Giao thoa văn minh phương Đông và Tây.

3. Nét tương đồng giữa hai khu vực Tây Nam Á và Trung Á

- Là những khu vực có vị trí mang tính chiến lược.

- Khí hậu khô hạn.

- Giàu tài nguyên khoáng sản (dầu mỏ).

- Đang tồn tại những mâu thuẫn liên quan đến tranh chấp quyền lợi về đất đai, tài nguyên dẫn đến các cuộc xung đột sắc tộc, tôn giáo và khủng bố.

Khai thác dầu mỏ ở khu vực Trung Á và Tây Nam Á

II. Một số vấn đề của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á

1. Vai trò cung cấp cấp dầu mỏ

BIỂU ĐỒ LƯỢNG DẦU THÔ KHAI THÁC VÀ TIÊU DÙNG CỦA MỘT SỐ

KHU VỰC TRÊN THẾ GIỚI NĂM 2017

- Trữ lượng dầu mỏ lớn, Tây Nam Á chiếm 50% thế giới => nguồn cung chính cho thế giới => trở thành nơi cạnh tranh ảnh hưởng của nhiều cường quốc.

2. Xung đột sắc tộc, tôn giáo và nạn khủng bố

- Nguyên nhân: Tranh giành đất đai, nguồn nước và tài nguyên; Can thiệp của nước ngoài, các tổ chức cực đoan.

- Biểu hiện: xung đột dai dẳng của người Arab-Do thái.

- Hậu quả: tình trạng đói nghèo ngày càng tăng.

Tây Nam Á và Trung Á là khu vực bất ổn định về chính trị trên thế giới

Trắc nghiệm Địa lí 11 Bài 5: Một số vấn đề của châu lục và khu vực.

(Tiết 3). Một số vấn đề của khu vực Tây Nam Á và khu vực Trung Á

1 – Câu hỏi nhận biết

Câu 1. Tây Nam Á nằm ở vị trí cầu nối giữa ba châu lục nào sau đây?

A. Âu – Á – Phi.

B. Âu – Á – Úc.

C. Á – Âu – Mĩ.

D. Á – Mĩ – Phi.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Tây Nam Á có vị trí chiến lược quan trọng, nằm trên ngã ba của ba châu lục Á - Âu - Phi.

Câu 2. Khu vực Tây Nam Á không có đặc điểm nào sau đây?

A. Sự can thiệp vụ lợi của các thế lực bên ngoài.

B. Vị trí địa lý mang tính chiến lược.

C. Nguồn tài nguyên dầu mỏ giàu có.

D. Điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích: Tây Nam Á có vị trí chiến lược quan trọng, nằm trên ngã ba của ba châu lục Á - Âu - Phi. Tài nguyên chủ yếu là dầu mỏ, khí tự nhiên. Tây Nam Á có khí hậu khô nóng, dân cư phần lớn theo đạo Hồi. Ở đây có nhiều tổ chức chính trị, tôn giáo cực đoan tăng cường hoạt động gây nên tình trạng mất ổn định…

Câu 3. Đặc điểm nổi bật về xã hội của khu vực Tây Nam Á là

A. vị trí trung gian của 3 châu lục, phần lớn lãnh thổ là hoang mạc.

B. dầu mỏ ở nhiều nơi, tập trung nhiều ở vùng Vịnh Péc-xích.

C. có nền văn minh rực rỡ, phần lớn dân cư theo đạo hồi.

D. phần lớn dân cư theo đạo phật với nền văn minh lúa nước rực rỡ.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích: Thời cổ đại, ở Tây Nam Á đã xuất hiện nhiều quốc gia có nền văn minh rực rỡ. Ngày nay, phần lớn dân cư trong khu vực theo đạo Hồi.

Câu 4. Để trồng bông và cây công nghiệp ở khu vực Trung Á cần giải quyết vấn đề nào dưới đây?

A. Nước tưới.

B. Thị trường.

C. Lao động.

D. Giống.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Khí hậu Trung Á khô hạn, nếu giải quyết được vấn đề nước tưới thì có thể phát triển trồng bông và một số cây công nghiệp khác.

Câu 5. Đặc điểm khí hậu nổi bật ở Trung Á là

A. nóng ẩm.

B. lạnh ẩm.

C. khô hạn.

D. ẩm ướt.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Khí hậu Trung Á khô hạn do nằm sâu trong lục địa.

Câu 6. Đặc điểm nổi bật về xã hội của khu vực Trung Á là

A. đa dân tộc, thưa dân và tỉ lệ dân theo đạo Hồi cao.

B. trình độ dân trí thấp, bùng nổ dân số và nghèo đói.

C. nhiều hủ tục lạc hậu, đô thị hóa tự phát và đói nghèo.

D. đói nghèo, di dân tự phát và đói nghèo.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Về xã hội, Trung Á là khu vực đa dân tộc, có mật độ dân số thấp, tỉ lệ theo đạo Hồi cao (trừ Mông Cổ).

Câu 7. Đặc điểm nào sau đây không đúng với khu vực Trung Á?

A. Điều kiện tự nhiên thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, nhất là chăn thả gia súc.

B. Giàu tài nguyên thiên nhiên nhất là dầu mỏ, khí tự nhiên, than đá, tiềm năng thủy điện.

C. Từng có “con đường tơ lụa” đi qua nên tiếp thu giá trị văn hóa phương Đông và Tây.

D. Đa dân tộc, có mật độ dân số thấp, tỉ lệ dân theo đạo hồi cao (trừ Mông Cổ).

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Trúng Á là khu vực giàu tài nguyên thiên nhiên: dầu mỏ, khí tự nhiên, than đá, tiềm năng thủy điện… Về xã hội, Trung Á là khu vực đa dân tộc, có mật độ dân số thấp, tỉ lệ theo đạo Hồi cao (trừ Mông Cổ). Trung Á từng có “con đường tơ lụa” đi qua nên tiếp thu giá trị văn hóa phương Đông và Tây. Khí hậu ở đây khô hạn, thiếu nước tưới cho sản xuất nông nghiệp…

Câu 8. Tôn giáo có ảnh hưởng sâu rộng nhất ở khu vực Tây Nam Á là

A. Đạo Thiên Chúa.

B. Đạo phật.

C. Đạo Hồi.

D. Đạo Tin Lành.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Hiện nay, đa số dân cư Tây Nam Á theo đạo Hồi, một phần nhỏ theo các tôn giáo khác => Tôn giáo có ảnh hưởng sâu rộng nhất ở khu vực Tây Nam Á là đạo Hồi.

2 – Câu hỏi thông hiểu

Câu 9. Điểm tương đồng về kinh tế - xã hội giữa các nước Trung Á và Tây Nam Á là

A. chịu ảnh hưởng sâu, rộng của đạo Hồi.

B. bùng nổ dân số và nghèo đói.

C. thu nhập bình quân đầu người cao.

D. có thế mạnh về sản xuất nông, lâm, hải sản.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Khu vực Tây Nam Á và Trung Á đều chịu ảnh hưởng sâu rộng của Hồi giáo:

- Ở Tây Nam Á, Đạo Hồi có ảnh hưởng sâu rộng nhưng hiện nay bị chia rẽ bởi nhiều giáo phái khác nhau. Những phần tử cực đoan của các tôn giáo, giáo phái gây ra sự mất ổn định trong khu vực.

- Khu vực Trung Á có tỉ lệ dân theo đạo Hồi cao (trừ Mông Cổ).

Câu 10. Khu vực Trung Á tiếp thu nhiều giá trị văn hóa của cả phương đông và phương tây là do

A. quốc gia đa tôn giáo.

B. con đường tơ lụa.

C. vị trí chiến lược.

D. quốc gia đa dân tộc.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Con đường tơ lụa nối liền Trung Quốc (phương Đông), đi qua khu vực Trung Á tới các nước châu Âu. Không đơn thuần là con đường thương mại, đây còn là con đường thương mại lớn nhất thế giới thời cổ đại và được coi như cầu nối giữa hai nền văn minh Đông và Tây. Như vậy, khu vực Trung Á nằm ở vị trí trung chuyển của con đường tơ lụa nên được tiếp thu nhiều giá trị văn hóa của cả phương Đông và phương Tây.

Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Địa Lí lớp 11 đầy đủ, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 6: Hợp chủng quốc Hoa Kì – Tiết 1: Tự nhiên và dân cư 

Lý thuyết Bài 6: Hợp chủng quốc Hoa Kì – Tiết 2: Kinh tế 

Lý thuyết Bài 7: Liên minh Châu Âu (EU) – Tiết 1: EU – Liên minh khu vực lớn trên thế giới 

Lý thuyết Bài 7: Liên minh Châu Âu (EU) – Tiết 2: EU – Hợp tác, liên kết để cùng phát triển 

Lý thuyết Bài 7: Liên minh Châu Âu (EU) – Tiết 4: Cộng Hoà Liên Bang Đức