Lý thuyết Lịch sử 8 Bài 1 (Chân trời sáng tạo): Các cuộc cách mạng tư sản ở Châu Âu và Bắc Mỹ

Lý thuyết Lịch sử 8 Bài 1: Các cuộc cách mạng tư sản ở Châu Âu và Bắc Mỹ

A. Lý thuyết Các cuộc cách mạng tư sản ở Châu Âu và Bắc Mỹ

1. Cách mạng tư sản Anh

a) Nguyên nhân

- Nền kinh tế Anh chuyển sang tư bản chủ nghĩa thế kỉ XV - XVI, dẫn đến những biến động xã hội lớn, bao gồm mất đất của nông dân và sự ra đời của tầng lớp quý tộc mới.

- Các thoả hiệp truyền thống giữa vua và Nghị viện không duy trì, dẫn đến bất ổn chính trị.

- Chiến tranh giữa Hoàng gia và lực lượng ủng hộ Nghị viện diễn ra trong 6 năm, tuy nhiên, chỉ có sự ra đời của Dự luật về các quyền vào năm 1688 mới đặt cơ sở cho nhà nước quân chủ lập hiến ở Anh.

 b) Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm

- Cuộc cách mạng lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến.

- Chế độ quân chủ lập hiến giới hạn quyền lực của quốc vương, thừa nhận vai trò của Nghị viện.

- Cách mạng Anh mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, do liên minh tư sản – quý tộc mới lãnh đạo.

- Thành quả của cách mạng không đáp ứng quyền lợi của phần đông nhân dân.

- Cách mạng Anh là cuộc cách mạng tư sản, diễn ra dưới hình thức nội chiến.

2. Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ 

 a) Nguyên nhân

- Thực dân Anh có 13 thuộc địa tại Bắc Mỹ năm 1760 với nền kinh tế tư bản phát triển. 

- Những đạo luật hà khắc và việc cho công ty Đông Ấn độc quyền buôn bán trà đã gây phản đối của người dân thuộc địa. 

- Tại cảng Bô-xtơn vào năm 1773, một nhóm người hoá trang thành người da đỏ đánh phá tàu Anh và đổ trà xuống biển, làm nổ ra cuộc chiến.

 b) Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm

- Cuộc chiến kết thúc, 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ giành độc lập, xoá bỏ các đạo luật cản trở sự phát triển kinh tế và mở đường cho nền kinh tế tư bản phát triển. Hợp chúng quốc Mỹ ra đời và G. Washington trở thành Tổng thống đầu tiên. 

- Thắng lợi này mang lại hy vọng giải phóng cho nhân dân thuộc địa khắp nơi trên thế giới.

3. Cách mạng tư sản Pháp

 a) Nguyên nhân

- Pháp thế kỉ XVIII: nông nghiệp lạc hậu, công thương nghiệp bị cản trở, đẳng cấp ba bất bình, tư tưởng tiến bộ về tự do, dân chủ, xã hội pháp quyền thúc đẩy cách mạng.

- 5 – 5 – 1789: Vua Lu-i XVI triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp nhằm đạt sự đồng thuận tăng thuế. Đại diện các đẳng cấp tranh cãi quyết liệt, đẳng cấp thứ ba tuyên bố thành lập Quốc hội lập hiến. Vua dùng quân đội giải tán Quốc hội.

- 14 – 7 – 1789: Quần chúng nhân dân tấn công ngục Ba-xti, cách mạng bùng nổ và lan rộng khắp nước Pháp.

 b) Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm

- Xoá bỏ chế độ quân chủ chuyên chế, thành lập nền cộng hoà

- Khẳng định các quyền tự do dân chủ của công dân

- Mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển

- Tạo ra những thay đổi sâu rộng trong phạm vi nước Pháp và để lại dấu ấn sâu sắc trong tiến trình lịch sử châu Âu suốt thế kỉ XIX.

- Cuộc cách mạng này do giai cấp tư sản lãnh đạo, diễn ra dưới hình thức nội chiến và chiến tranh bảo vệ tổ quốc.

B. Câu hỏi trắc nghiệm Bài 1: Các cuộc cách mạng tư sản ở Châu Âu và Bắc Mỹ

Câu 1: Vào đầu thế kỉ XVII, xã hội nước Anh chia thành hai phe đối lập, đó là:

A. Một bên là vua và các thế lực phong kiến; một bên là giai cấp tư sản, tầng lớp quý tộc mới, nông dân và bình dân thành thị

B. Một bên là hoàng gia và giới quý tộc; một bên là quan lại, giai cấp tư sản, tầng lớp quý tộc mới.

C. Một bên là vua, các thế lực phong kiến và giai cấp tư sản; một bên là nông dân và bình dân thành thị.

D. Tất cả các đáp án trên.

Đáp án đúng: A

Câu 2: Đâu là kết quả của Cách mạng tư sản Pháp?

A. Lật đổ chế độ phong kiến, thành lập chế độ cộng hoà

B. Đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền

C. Xoá bỏ nhiều trở ngại trên con đường phát triển của chủ nghĩa tư bản

D. Tất cả các đáp án trên.

Đáp án đúng: D

Giải thích

Kết quả của Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII: xóa bỏ chế độ quân chủ chuyên chế, thiết lập nên Cộng hòa, giai cấp tư sản lên nắm quyền điều hành, khẳng định quyền tự do của nhân dân, xóa bỏ nhiều trở ngại trên con đường phát triển của chủ nghĩa tư bản

Câu 3: Năm 1640, để có tiền để đàn áp cuộc khởi nghĩa của người Scotland, vua Charles I đã làm gì?

A. Tăng thuế thu nhập cá nhân lên gấp đôi so với trước đó.

B. Vay nặng lãi từ giai cấp tư sản và đặc biệt là tầng lớp quý tộc mới.

C. Triệu tập Quốc hội, gồm đa số đại biểu là quý tộc mới và tư sản, nhằm tăng thêm các khoản thuế mới.

D. Tất cả các đáp án trên.

Đáp án đúng: C

Câu 4: Câu nào sau đây không đúng về xã hội nước Pháp trước cách mạng?

A. Quý tộc và Tăng lữ là hai đẳng cấp nắm mọi chức vụ cao nhất trong bộ máy nhà nước, quân đội, Giáo hội

B. Quý tộc và Tăng lữ có mọi đặc quyền, được miễn các loại thuế

C. Giai cấp tư sản đứng đầu Đẳng cấp thứ ba, vừa có thế lực về kinh tế vừa có quyền lực chính trị

D. Nông dân, bình dân thành thị chiếm hơn 90% dân số, chịu nhiều ách áp bức, bóc lột, sẵn sàng đi theo giai cấp tư sản trong cuộc đấu tranh chống phong kiến, là động lực quyết định thắng lợi của cách mạng.

Đáp án đúng: C

Giải thích

- Xã hội nước Pháp trước Cách mạng được chia làm 3 đẳng cấp từ thấp đến cao là: đẳng cấp thứ 3- Tăng lữ- Quý tộc. Trong đó:

+ Quý tộc, Tăng lữ chiếm số lượng ít, có đặc quyền về kinh tế- chính trị- xã hội, không phải đóng thuế

+ Đẳng cấp thứ 3: chịu sự áp bức bóc lột , không có thế lực, chịu mọi thứ thuế và nghĩa vụ

Câu 5: Đâu không phải kết quả, ý nghĩa, tính chất/đặc điểm của cuộc chiến giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ?

A. Cuộc chiến kết thúc, nhân dân 13 thuộc địa của Anh ở Bắc Mỹ giành được độc lập.

B. Những đạo luật cản trở sự phát triển của nền kinh tế do chính quyền Anh áp đặt được xoá bỏ đã mở đường cho nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển ở Bắc Mỹ.

C. Thắng lợi đem đến cho nhân dân thuộc địa khắp nơi trên thế giới niềm hi vọng được giải phóng, độc lập.

D. Cuộc chiến do giai cấp tư sản, chủ nô lãnh đạo nhưng thực chất là cuộc cách mạng vô sản diễn ra dưới hình thức chiến tranh giải phóng dân tộc.

Đáp án đúng: D

Giải thích

- Đặc điểm của cuộc chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ

+ Kết quả giành thắng lợi, lật đổ ách thống trị thực dân Anh, dẫn đến sự thành lập của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.

+ Tính chất: cuộc cách mạng tư sản.

+ Hình thức: chiến tranh giải phóng dân tộc.

+ Lãnh đạo: giai cấp tư sản và tầng lớp chủ nô.

Câu 6: Kết quả của cách mạng tư sản Anh là gì?

A. Góp phần hình thành một hệ thống lí luận mới cho việc điều hành nhà nước và nền kinh tế quốc gia.

B. Thiết lập trật tự đa cực giữa các chủ thể kinh tế.

C. Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, mở đường cho chủ nghĩa tư bản ở Anh phát triển nhanh chóng

D. Tất cả các đáp án trên.

Đáp án đúng: C

Câu 7: Quốc ca nước Pháp hiện nay nói về điều gì?

A. Về cách mạng tư sản Pháp 

B. Về chiến tranh, về sự thôi thúc nhân dân đứng lên đấu tranh, về sự quyết tâm

C. Về nét đẹp của đất nước Pháp

D. Tất cả các đáp án trên.

Đáp án đúng: B

Câu 8: Đặc điểm chính của Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh là:

A. Do tầng lớp chủ nô và tư sản lãnh đạo, diễn ra dưới hình thức cuộc chiến tranh giải phóng, thiết lập chế độ cộng hoà tổng thống

B. Do tầng lớp nhân dân và nô lệ lãnh đạo, diễn ra dưới hình thức cuộc chiến tranh giải phóng, thiết lập chế độ xã hội chủ nghĩa.

C. Do tầng lớp tư sản hùng mạnh lãnh đạo, diễn ra dưới hình thức thoát li, thiết lập chế độ tư bản chủ nghĩa đặc trưng.

D. Tất cả các đáp án trên.

Đáp án đúng: A

Giải thích:

Đặc điểm: 

+ Lãnh đạo: tầng lớp chủ nổ, giai cấp tư 

+ Hình thức: chiến tranh giải phóng

+ Thể chế chính trị: cộng hòa tổng thống

Câu 9: Câu nào sau đây không đúng về tình hình nước Pháp trước cách mạng?

A. Công cụ và phương thức canh tác thô sơ, năng suất thấp. 

B. Ruộng đất bị bỏ hoang nhiều, nạn mất mùa, đói kém thường xuyên xảy ra. 

C. Máy móc ít được sử dụng trong sản xuất. Chỉ có một số lượng nhỏ trung tâm công nghiệp ra đời. 

D. Các hải cảng lớn như: Marseille, Bordeaux,... tấp nập tàu buôn ra vào.

Đáp án đúng: C

Giải thích

Tình hình nước Pháp trước Cách mạng:

+ Nông nghiệp: lạc hậu 

+ Công nghiệp: phát triển, máy móc được ứng dụng nhiều trong sản xuất, nhiều hải cảng, nhiều trung tâm dệt, luyện kim ra đời.

Câu 10: Mặt sau của đồng 2 đô-la Mỹ (USD) in hình ảnh của sự kiện nào trong Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ?

A. Hợp chúng quốc Mỹ được thành lập

B. Chiến thắng bước ngoặt Saratoga

C. Trình bày bản thảo Tuyên ngôn Độc lập trước Quốc hội

D. Lễ nhậm chức của tổng thống Thomas Jefferson

Đáp án đúng: C

C. Sơ đồ tư duy Các cuộc cách mạng tư sản ở Châu Âu và Bắc Mỹ  

Xem thêm các bài lý thuyết Lịch sử 8 sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết tại: 

Lý thuyết Bài 2: Cách mạng công nghiệp

Lý thuyết Bài 3: Tình hình Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX

Lý thuyết Bài 4: Xung đột Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn

Lý thuyết Bài 5: Quá trình khai thác vùng đất phía Nam từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII

Lý thuyết Bài 6: Kinh tế, văn hóa và tôn giáo ở Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII