Lý thuyết Lịch sử 8 Bài 23 (Chân trời sáng tạo): Việt Nam đầu thế kỉ XX

Lý thuyết Lịch sử 8 Bài 23: Việt Nam đầu thế kỉ XX

A. Lý thuyết Việt Nam đầu thế kỉ XX

1. Tác động từ cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp đối với xã hội Việt Nam

- Thực dân Pháp đã xâm chiếm Việt Nam và củng cố bộ máy thống trị, bắt tay vào cuộc khai thác thuộc địa.

- Việt Nam bị chia làm ba xứ với ba chế độ cai trị khác nhau: Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam Kỳ.

- Tên nước Việt Nam bị xoá trên bản đồ chính trị thế giới.

- Chính sách khai thác thuộc địa lần đầu của Pháp từ 1897 đến 1914 chủ yếu về kinh tế và văn hoá.

- Chính sách này đã tác động và làm thay đổi xã hội Việt Nam.

2. Phong trào yêu nước chống Pháp từ đầu thế kỉ XX đến năm 1918

- Đầu thế kỉ XX, tư tưởng dân chủ tư sản được truyền bá vào Việt Nam

- Một bộ phận sĩ phu yêu nước đón nhận tư tưởng này

- Phong trào yêu nước mới xuất hiện. Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh là tiêu biểu cho khuynh hướng mới này.

a) Hoạt động yêu nước của Phan Bội Châu

- Phan Bội Châu chủ trương cứu nước bằng biện pháp bạo động.

- Tháng 5-1904, Phan Bội Châu cùng với đồng chí thành lập Duy tân hội với mục đích lập ra một nước Việt Nam độc lập.

- Tháng 2-1905, Phan Bội Châu sang Nhật Bản cầu viện, sau đó tổ chức phong trào Đông du.

- Tháng 5-1912, Phan Bội Châu cải tổ Duy tân hội thành Việt Nam Quang phục hội với mục đích đánh đuổi giặc Pháp, thành lập nước Cộng hoà Dân quốc Việt Nam.

- Việt Nam Quang phục hội tổ chức một số cuộc bạo động lẻ tẻ nhằm thức tỉnh đồng bào.

- Ngày 24-12-1913, Phan Bội Châu bị giới quân phiệt Trung Quốc bắt giam ở nhà tù Quảng Đông, hoạt động của Việt Nam Quang phục hội dần tan rã.

b) Hoạt động yêu nước của Phan Châu Trinh

- Phan Châu Trinh chủ trương cứu nước bằng cải cách dân chủ.

- Từ năm 1906, Phan Châu Trinh và nhóm sĩ phu tiến bộ ở Quảng Nam mở cuộc vận động Duy tân ở Trung Kỳ.

- Phong trào hoạt động công khai với nhiều hình thức như: lập trường học mới, lập hội buôn hàng nội hoá và xưởng sản xuất, tổ chức diễn thuyết, tuyên truyền đả phá các hủ tục phong kiến lạc hậu,...

- Đến năm 1908, một phong trào chống đi phu, chống sưu thuế diễn ra rầm rộ ở Quảng Nam, sau đó lan rộng ra một số tỉnh ở Trung Kỳ. Thực dân Pháp đã thẳng tay đàn áp.

- Phan Châu Trinh và nhiều đồng chí của ông bị bắt đày ra Côn Đảo.

- Năm 1911, Phan Châu Trinh sang Pháp.

- Suốt những năm sống ở Pa-ri, ông tiếp tục có nhiều hoạt động yêu nước, tiến hành thành lập các tổ chức yêu nước, kiến nghị Chính phủ Pháp tiến hành cải cách chính trị ở Việt Nam và diễn thuyết tuyên truyền tư tưởng dân chủ.

3. Những hoạt động yêu nước của Nguyễn Tất Thành

- Nguyễn Tất Thành là tên thuở nhỏ của Nguyễn Sinh Cung, sinh năm 1890 tại Nghệ An.

- Nguyễn Tất Thành đã có chí chỉ "đuổi thực dân Pháp, giải phóng đồng bào" từ rất sớm.

- Ngày 5-6-1911, Nguyễn Tất Thành lên con tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin (Latouche Tréville) để đi sang phương Tây tìm đường cứu nước và học hỏi.

B. Trắc nghiệm Bài 23 Việt Nam đầu thế kỉ XX

Câu 1: Các giai cấp cũ trong xã hội có sự phân hóa như thế nào?

A. Giai cấp địa chủ tuy mất vai trò giai cấp thống trị, nhưng số lượng ngày càng đông thêm

B. Một bộ phận địa chủ trở thành tay sai cho thực dân Pháp

C. Giai cấp nông dân ngày càng bị bần cùng hoá, lâm vào cảnh nghèo khó, không lối thoát

D. Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án đúng: D

Câu 2: Mục đích của Phan Bội Châu lập ra Duy tân hội là ?

A. Chờ đợi thời cơ chống Pháp

B. Đấu tranh để lập ra một nước Việt Nam độc lập

C. Đánh đuổi giặc Pháp, thành lập nước Cộng hoà Dân quốc Việt Nam

D. Đáp án khác

Đáp án đúng: B

Giải thích

Năm 1904, Hội Duy tân được Phan Bội Châu thành lập với mục đích: Đánh đuổi giặc Pháp, giành độc lập dân tộc, thành lập một chính thể quân chủ lập hiến ở Việt Nam.

Câu 3: Năm 1912, Phan Bội Châu cải tổ Duy tân hội thành?

A. Việt Nam dân quân hội

B. Việt Nam quốc dân hội

C. Việt Nam Quang phục hội

D. Đáp án khác

Đáp án đúng: C

Giải thích

Việt Nam Quang phục hội được Phan Bội Châu cải tổ từ Duy tân hội, thành lập năm 1912. Tôn chỉ của tổ chức Việt Nam Quang phục hội là: Khôi phục Việt Nam, kiến lập Việt Nam Dân quốc

Câu 4: Nguyễn Tất Thành đã tham gia cuộc biểu tình chống sưu cao, thuế nặng của?

A. Nhân dân Nam Kì ngày 11/4/1908

B. Nhân dân Bình Định ngày 11/4/1908

C. Nhân dân Thừa Thiên Huế ngày 11/4/1908

D. Đáp án khác

Đáp án đúng: C

Câu 5: Đâu là tầng lớp cơ bản trong xã hội Việt Nam?

A. Tư sản

B. Tiểu tư sản

C. Trí thức thành thị

D. Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án đúng: D

Giải thích

- Tầng lớp cơ bản: Tiểu tư sản, tư sản, trí thức thành thị

- Giai cấp cơ bản: Phong kiến, địa chủ, nông dân và công nhân

C. Sơ đồ tư duy Việt Nam đầu thế kỉ XX

Xem thêm các bài lý thuyết Lịch sử 8 sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết tại: 

Lý thuyết Bài 18: Đông Nam Á

Lý thuyết Bài 19: Việt Nam nửa đầu thế kỉ XIX

Lý thuyết Bài 20: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân Việt Nam (1858 - 1884)

Lý thuyết Bài 21: Phong trào chống Pháp của nhân dân Việt Nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

Lý thuyết Bài 22: Trào lưu cải cách ở Việt Nam nửa cuối thế kỉ XIX