Giải Tin học 8 Bài 7 (Chân trời sáng tạo): Tạo, chỉnh sửa biểu đồ

Giải Tin học 8 Bài 7: Tạo, chỉnh sửa biểu đồ

Khởi động trang 30 Tin học 8: Quan sát các Hình 1a, 1b và cho biết cách trình bày ở hình nào giúp em dễ dàng hơn khi so sánh kết quả xếp loại học tập của học kì I và học kì II. Vì sao?

Trả lời:

Theo em, trình bày ở hình 1b giúp em dễ dàng hơn khi so sánh kết quả xếp loại học tập của học kì I và học kì II. Vì nhìn vào biểu đồ 1b em thấy rõ sự thay đổi của các hình thức xếp loại.

1. Tạo biểu đồ

Khám phá trang 31 Tin học 8: Thảo luận với bạn, lựa chọn loại biểu đồ phù hợp để:

a) Mô tả tỉ lệ diện tích các loại cây trồng trong bảng dữ liệu ở Hình 4.

b) So sánh thu nhập bình quân đầu người giữa thành thị, nông thôn, vùng núi và mô tả xu thế tăng trưởng theo các năm trong bảng dữ liệu ở Hình 5.

Trả lời:

a) Biểu đồ tròn.

b) Biểu đồ đường gấp khúc.

2. Chỉnh sửa biểu đồ

Khám phá trang 34 Tin học 8: Hãy trao đổi với bạn về các công việc cần thực hiện để:

a) Từ biểu đồ ở Hình 3b ta có được biểu đồ ở Hình 6.

b) Từ bảng dữ liệu ở Hình 4 ta có được biểu đồ ở Hình 10.

Trả lời:

a)

- Thay đổi tiêu đề: "BẢNG XẾP LOẠI HỌC TẬP LỚP 8A".

- Thêm tiêu đề các trục ngang, dọc: Design → Add Chart Element → Axis Tiles.

- Thay đổi vị trí chú giải: Design → Add Chart Element → Legend → Right.

- Thêm nhãn dữ liệu: Design → Add Chart Element → Data Labels.

b)

- Tạo biểu đồ:

Bước 1: Chọn một ô tính trong bùng dữ liệu cần tạo biểu đồ.

Bước 2: Chọn thẻ Insert.

Bước 3: Chọn dạng biểu đồ: Insert Pie or Doughnut Chart.

Bước 4: Chọn kiểu biểu đồ: Pie.

- Thay đổi tiêu đề.

Thêm nhãn dữ liệu: Design → Add Chart Element → Data Labels → More Data Labels Options và chọn như hình vẽ sau:

Luyện tập

Luyện tập 1 trang 34 Tin học 8: Em hãy nêu lợi ích của việc trực quan hoá dữ liệu bằng biểu đồ.

Trả lời:

Biểu diễn dữ liệu bằng biểu đồ giúp dễ dàng so sánh, nhận định xu hướng, ý nghĩa của dữ liệu.

Luyện tập 2 trang 34 Tin học 8: Phát biểu nào dưới đây sai?

A. Biểu đồ hình cột thích hợp để so sánh dữ liệu có trong nhiều cột.

B. Biểu đồ hình tròn phù hợp để mô tả tỉ lệ của các giá trị dữ liệu so với tổng thể.

C. Biểu đồ đường gấp khúc thường dùng để so sánh dữ liệu, thể hiện xu hướng tăng, giảm của dữ liệu theo thời gian hay quá trình nào đó.

D. Sau khi đã tạo thì không thể thay đổi dạng biểu đồ.

Trả lời:

Đáp án D

Luyện tập 3 trang 34 Tin học 8: Trong Bảng 1, mỗi mục ở cột bên trái là tên nhóm lệnh trong Design>Add Chart Element cho phép xử lí một thành phần của biểu đồ ở cột bên phải. Em hãy ghép tên mỗi nhóm lệnh với thành phần tương ứng.

Bảng 1. Nhóm lệnh và thành phần tương ứng trong biểu đồ

Trả lời:

1 - b; 2 - a; 3 - d; 4 - c.

Thực hành

Thực hành 1 trang 35 Tin học 8: Mở tệp Tong_ket_nam_hoc_lop8a.pptx (giáo viên cung cấp) có nội dung như ở Hình 12a; khởi động Excel và thực hiện các yêu cầu sau:

a) Sao chép bảng dữ liệu từ tệp PowerPoint sang trang tính, thực hiện định dạng để có bảng tính như ở Hình 12b.

b) Tạo biểu đồ hình cột để trực quan hoá dữ liệu; thêm tiêu đề trục dọc, trục ngang, thay đổi vị trí chú giải và ẩn tiêu đề của biểu đồ (xem biểu đồ ở Hình 12c).

c) Sao chép biểu đồ từ trang tính sang trang chiếu tệp PowerPoint và thực hiện sắp xếp để trang chiếu tương tự như ở Hình 12c.

d) Lưu tệp trình chiếu và thoát khỏi PowerPoint.

Trả lời:

- Tạo biểu đồ hình cột để trực quan hoá dữ liệu:

Bước 1: Chọn một ô tính trong bùng dữ liệu cần tạo biểu đồ.

Bước 2: Chọn thẻ Insert.

Bước 3: Chọn dạng biểu đồ: Insert Colum or Bar Chart.

Bước 4: Chọn kiểu biểu đồ: Clustered Column.

- Thêm tiêu đề trục dọc, trục ngang: Design → Add Chart Element → Axis Tiles.

- Thay đổi vị trí chú giải: Design → Add Chart Element → Legend → Right.

- Ẩn tiêu đề của biểu đồ: Design → Add Chart Element → Chart Tiles → None.

Thực hành 2 trang 35 Tin học 8: Tạo trang tính mới, nhập bảng dữ liệu ở Hình 4 và thực hiện tạo, chỉnh sửa để có biểu đồ tương tự Hình 10. Quan sát biểu đồ và cho biết diện tích trồng loại cây nào chiếm tỉ lệ cao nhất, ít nhất.

Trả lời:

- Tạo biểu đồ:

Bước 1: Chọn một ô tính trong bùng dữ liệu cần tạo biểu đồ.

Bước 2: Chọn thẻ Insert.

Bước 3: Chọn dạng biểu đồ: Insert Pie or Doughnut Chart.

Bước 4: Chọn kiểu biểu đồ: Pie.

- Thay đổi tiêu đề.

- Thêm nhãn dữ liệu: Design → Add Chart Element → Data Labels → More Data Labels Options và chọn như hình vẽ sau:

→ Qua biểu đồ ta thấy diện tích trồng loại cây lương thực chiếm tỉ lệ cao nhất, cây thực phẩm chiếm tỉ lệ ít nhất.

Thực hành 3 trang 35 Tin học 8: Tạo trang tính mới, nhập và tạo biểu đồ đường gấp khúc cho bảng dữ liệu ở Hình 5. Quan sát biểu đồ và cho biết thu nhập ở nơi nào cao nhất, thấp nhất; thu nhập bình quân đầu người có xu hướng tăng hay giảm?

Trả lời:

Qua biểu đồ, ta thấy thu nhập ở thành thị cao nhất, vùng núi thấp nhất.

Thu nhập bình quân đầu người có xu hướng tăng.

Vận dụng

Vận dụng trang 35 Tin học 8: Em hãy tìm kiếm trên Internet và lập bảng dữ liệu về giá cước Internet (hoặc giá cước gọi điện thoại di động) ở ba lần điều chỉnh gần nhất của một số nhà cung cấp. Vẽ biểu đồ để so sánh và nhận ra xu hướng của dữ liệu.

Quan sát biểu đồ và cho biết gia đình em nên đăng kí dịch vụ Internet (hoặc mạng điện thoại di động) của nhà cung cấp nào? Tại sao?

Trả lời:

Theo quan sát biểu đồ gia đình em nên đăng kí dịch vụ internet của VNPT. Vì giá cước của nhà cung cấp VNPT ngày càng giảm hơn so với hai nhà cung cấp FPT và Viettel

Lý thuyết Tạo, chỉnh sửa biểu đồ

1. Tạo biểu đồ

- Biểu đồ giúp dễ dàng nhận biết trực quan mối tương quan giữa các dữ liệu, làm nổi bật ý nghĩa của dữ liệu, tạo ấn tượng.

- Phần mềm bảng tính cho phép biểu diễn dữ liệu bằng biểu đồ một cách dễ dàng, nhanh chóng.

- Trong bài học này, em sẽ tìm hiểu tính năng tạo biểu đồ của phần mềm bảng tính.

- Phần mềm bảng tính cho phép biểu diễn dữ liệu bằng nhiều dạng biểu đồ khác nhau.

- Lựa chọn dạng biểu đồ phù hợp với mục đích thể hiện ý nghĩa của dữ liệu.

- Ví dụ: biểu đồ cột thích hợp để so sánh dữ liệu, biểu đồ tròn thích hợp để mô tả tỉ lệ dữ liệu, biểu đồ đường gấp khúc thường dùng để so sánh và thể hiện xu hướng tăng/giảm theo thời gian.

- Trong Excel, để tạo biểu đồ, ta sừ dụng nhóm lệnh Charts trên dải lệnh Insert (Hình 2).

- Hình 3a hướng dẫn tạo biểu đồ hình cột so sánh kết quả học tập hai học kì của lớp 8A.

- Excel tự động nhận biết giá trị dữ liệu và tiêu đề cột hàng của bảng để tạo chú thích cho biểu đồ như Hình 3b.

Lưu ý:

+ Để tạo biểu đồ, cần chọn khối ô tính chứa dữ liệu cần biểu diễn. Excel sẽ tự động phân loại dữ liệu và đề xuất một số loại biểu đồ phù hợp.

+ Nếu không tự động xác định được nội dung chú giải thì Excel sẽ ghi nội dung chú giải mặc định là Seriesl, Series2, Series3,...

2. Chỉnh sửa biểu đồ

- Thành phần và chú thích trên biểu đồ phụ thuộc vào dạng biểu đồ và dữ liệu được chọn.

- Excel cung cấp một số tính năng để thêm, xoá, sửa, định dạng,... biểu đồ và tạo ra biểu đồ phù hợp với yêu cầu trình bày thông tin.

- Hình 3b là biểu đồ dạng cột được trình bày theo mặc định của Excel. Ta có thể thực hiện chỉnh sửa biểu đồ ở Hình 3b để được biểu đồ như ở Hình 6.

a) Chỉnh sửa, xoá, thêm tiêu đề biểu đồ

- Mặc định, tiêu đề biểu đồ (Chart Title) nằm giữa, phía trên vùng vẽ biểu đồ. Nháy chuột vào bên trong khung chứa tiêu đề để thực hiện chỉnh sửa, định dạng nội dung tiêu đề.

- Thực hiện theo hướng dần ở Hình 7 để xoá, thêm, thay đổi vị trí tiêu để biểu đồ.

b) Thêm, xoá tiêu đề các trục

- Đối với các dạng biểu đồ có trục ngang và trục dọc như biểu đồ dạng cột, đường gấp khúc,... ta có thể thêm tiêu đề các trục.

- Để thêm tiêu đề trục, ta sử dụng các lệnh trong Design>Add Chart Element>Axis Titles (Hình 8). Sau đó, nháy chuột vào bên trong khung chứa tiêu đề trục để cập nhập, định dạng nội dung tiêu đề trục.

- Sau khi đã thêm tiêu đề trục, vào Design>Add Chart Element>Axis Titles, chọn Primary Horizontal hoặc Primary Vertical để xoá tiêu đề trục ngang hoặc trục dọc.

c) Chỉnh sửa, xoá, thêm chú giải

- Chú giải mặc định ở giữa, phía dưới vùng vẽ biểu đồ và được tự động sử dụng làm nội dung chú giải từ tiêu đề của cột (hoặc hàng) dữ liệu trong bảng.

- Để chỉnh sửa nội dung chú giải, cần cập nhật nội dung tiêu đề của cột (hoặc hàng) tương ứng trong bảng dữ liệu.

- Để xoá, thêm, thay đổi vị trí chú giải ta sử dụng các lệnh trong Design>Add Chart Element> Legend (Hình 9).

- Nháy chuột chọn chú giải và thực hiện thay đồi phông chữ, kiểu chữ, cỡ chữ, màu chữ để định dạng nội dung chú giải.

d) Thêm, xoá nhãn dữ liệu cho biểu đồ

- Khi thêm nhãn dữ liệu (data label), các giá trị dữ liệu sẽ được hiển thị trên biểu đồ. Ví dụ, Hình 10 là biểu đồ hình tròn đã được thêm nhãn dữ liệu.

- Để thêm, xoá nhãn dữ liệu cho biểu đồ, ta sử dụng các lệnh trong Design>Add Chart Element> Data Labels (Hình 11).

- Lưu ý:

+ Thay đổi dạng biểu đồ: chọn biểu đồ, vào thẻ Design, chọn Change Chart Type, chọn dạng và kiểu biểu đồ rồi OK.

+ Thao tác với đối tượng trong biểu đồ giống như thao tác trên trang chiếu.

+ Thêm, xoá các thành phần trong biểu đồ bằng bảng chọn ngữ cảnh: chọn biểu đồ, nhấn nút + phía trên bên phải, chọn hoặc bỏ chọn các mục tương ứng.

- Sắp xếp, lọc dữ liệu, tạo biểu đồ không phải là thế mạnh của phần mềm soạn thảo văn bản và trình chiếu.

- Nên sao chép dữ liệu từ tệp văn bản, tệp trình chiếu sang trang tính để xử lí khi cần thiết.

- Các bước sao chép dữ liệu từ tệp trình chiếu sang trang tính tương tự như sao chép từ tệp văn bản sang trang tính ở Bài 6.

Xem thêm lời giải bài tập Tin học lớp 8 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Bài 8a: Thêm hình minh họa cho văn bản

Bài 9a: Trình bày văn bản

Bài 10a: Trình bày văn bản

Bài 11a: Sử dụng bản mẫu

Bài 8b: Xử lí ảnh