Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh) - Tác giả tác phẩm Ngữ văn lớp 6 - Kết nối tri thức

Tác giả tác phẩm: Bức tranh của em gái tôi - Ngữ văn 6

Bài giảng Ngữ văn 6 Bức tranh của em gái tôi - Kết nối tri thức

I. Tác giả

- Tên: Tạ Duy Anh;

- Năm sinh: 9/9/1959;

- Quê quán: Hà Tây (nay là Hà Nội);

- Là cây bút trẻ nổi lên trong thời kỳ đổi mới văn học những năm 1980.

- Tạ Duy Anh là hội viên hội nhà văn VN; hiện công tác tại NXB Hội Nhà văn. Ông đã từng nhận giải thưởng truyện ngắn nông thôn do báo Văn nghệ, báo Nông nghiệp và Đài tiếng nói VN tổ chức; giải thưởng truyện ngắn của tạp chí Văn nghệ quân đội…

II. Tác phẩm Bức tranh của em gái tôi

1. Thể loại: Truyện ngắn

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- “Bức tranh của em gái tôi” là truyện ngắn đoạt giải Nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi” của báo Thiến niên tiền phong.

- Truyện được in trong tập “Bản nhạc con đà điểu”.

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự

4. Người kể chuyện: Ngôi thứ nhất (người anh xưng “tôi” kể lại câu chuyện)

5. Tóm tắt tác phẩm Bức tranh của em gái tôi

Kiều Phương là cô gái thích vẽ tranh nên thường lục lọi đồ và tự pha chế màu vẽ. Người anh trai của Kiều Phương sau khi biết em gái có tài năng hội họa thì ghen tị, mặc cảm, luôn tìm cách xa em gái. Mãi tới khi em gái đạt giải nhất trong kì thi vẽ tranh, người anh trai mới nhận ra tấm lòng nhân hậu của em và ân hận về lỗi của mình.

6. Bố cục tác phẩm Bức tranh của em gái tôi

3 phần:

- Đoạn 1: Từ đầu… vui lắm: giới thiệu về em gái Kiều Phương – Mèo;

- Đoạn 2: Tiếp theo… để nó phát huy tài năng: Tài năng của Mèo được mọi người phát hiện;

- Đoạn 3: Tiếp theo… hết: Diễn biến tâm trạng của nhân vật tối sau khi cả nhà phát hiện và quan tâm đến tài năng của Mèo.

7. Giá trị nội dung tác phẩm Bức tranh của em gái tôi

- Đề cao tình cảm yêu thương gia đình giữa hai anh em và đề cao tình cảm trong sáng, nhân hậu bao giờ cũng lớn hơn, cao đẹp hơn lòng ghen ghét đố kỵ.

8. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Bức tranh của em gái tôi

- Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật qua cách kể ngôi thứ nhất $\to$ gần gũi, đáng tin vì đó như một trải nghiệm được kể lại.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Bức tranh của em gái tôi

1. Diễn biến tâm trạng người anh – nhân vật “tôi”

a. Lúc đầu – trước khi mọi người phát hiện tài năng hội họa của Mèo – Kiều Phương

- Gọi là Mèo $\to$ Tên gọi dễ thương, thể hiện sự yêu thương của người anh dành cho em gái mình;

- “Bắt gặp” em gái đang làm gì đó $\to$ sự vô tình nhìn thấy;

- “Thảo nào” $\to$ hiểu ra điều gì đó. “Thảo nào các đít xoong chảo bị nó cạo trắng cả” $\to$ Cách kể cho thấy người anh đã ngộ ra lý do vì sao các đít xoong chảo bị cạo trắng; cách kể có sự dễ thương, trìu mến với những hành động của cô em gái.

- “Quyết định bí mật theo dõi em gái tôi” $\to$ Hành động tò mò, quan tâm.

$\to$ Coi hành động của em gái mình là những trò nghịch ngợm, dễ thương.

b. Khi tài năng hội họa của bé Mèo được phát hiện

- Cảm thấy mình bất tài:

+ “Làm một việc mà tôi vẫn coi khinh”;

+ “Gấp lại những bức tranh của Mèo, tôi lén trút ra một tiếng thở dài…” $\to$ Sự mệt mỏi, bất lực vì thấy em gái mình có tài còn mình thì không. “Lén”: sự lén lút, không để ai biết được $\to$ Mặc cảm của riêng bản thân không thể chia sẻ với người khác.

- Không thể thân với Mèo như trước kia;

- Khó chịu, gắt gỏng:

+ Khi bé Phương được mời tham gia trại thi vẽ Quốc tế: cả nhà vui, “trừ tôi”. Cách viết: “Rồi cả nhà – trừ tôi – [..]”: nhấn mạnh vào bản thân mình với thái độ khó chiu, không vui khi em mình được tham gia cuộc thi lớn.

$\to$ Tự ái, mặc cảm, tự ti và có phần đố kỵ với người em

$\to$ Đây là một trạng thái cảm xúc tiêu cực mà bất kỳ ai cũng có thể trải qua. Nhưng mỗi chúng ta cần hiểu để vượt qua, thay đổi theo hướng tích cực.

c. Sau khi xem bức chân dung của mình do em gái vẽ

- Thái độ:

+ “Sững người”, “ngỡ ngàng”: bất ngờ vì không nghĩ mình lại là nhân vật được vẽ trong tranh;

+ “Hãnh diện”: hãnh diện vì là anh trai của một tài năng, hãnh diện vì được vẽ đẹp, v.v…

+ “Xấu hổ”: xấu hổ vì đã có thái độ ích kỷ, gắt gỏng với Mèo và xấu hổ vì cả sự hãnh diện vừa xong của mình;

+ “Muốn khóc quá”: Tâm trạng lên đến đỉnh điểm, muốn vỡ òa trong tất cả các trạng thái cảm xúc. Cảm thấy em gái mình trong sáng và nhân hậu: không chấp nhặt những lời gắt gỏng của anh mình.

2 Nhân vật bé Mèo

- Mặt luôn bị bẩn; hay lục lọi đồ vật; tự pha chế màu vẽ; vừa làm vừa hát; $\to$ hồn nhiên, tinh nghịch, có tài hội họa;

- Vui vẻ chấp nhận tên “Mèo”, hãnh diện: “còn dùng để xưng hô với bạn bè”, “ôm cổ tôi, thì thầm” $\to$ quý mến anh trai;

- Vẽ anh vào tranh $\to$ quý mến anh trai, không để ý đến những lời gắt gỏng của anh $\to$ Có lòng nhân hậu.

Xem thêm các bài tóm tắt tác giả tác phẩm Ngữ văn 6 hay, chi tiết khác:

Tác giả tác phẩm: Những cánh buồm

Tác giả tác phẩm: Cô bé bán diêm

Tác giả tác phẩm: Gió lạnh đầu mùa

Tác giả tác phẩm: Con chào mào

Tác giả tác phẩm: Lắc-ki thực sự may mắn