Bài 3: Nàng tiên Ốc Tiếng Việt lớp 4 Tập 2 – Chân trời sáng tạo

Bài 3: Nàng tiên Ốc – Tiếng Việt lớp 4

Đọc: Nàng tiên Ốc trang 118, 119

* Nội dung chính Nàng tiên Ốc

Bài thơ kể về cuộc đời của một Bà già rất nghèo Bà sống bằng nghề mò cua bắt ốc. Một hôm Bà bắt được một con ốc khác thường bà bỏ vào chum nuôi. Và chuyện rất lạ xảy ra ở nhà Bà già, một Nàng Tiên đã giúp bà những điều kỳ diệu.

* Khởi động

Câu 1 trang 118 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Sắp xếp các từ sau thành câu tục ngữ:

Trả lời: Ở hiền gặp lành

Câu 2 trang 118 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Cho biết câu tục ngữ khuyên chúng ta điều gì?

Trả lời: Câu tục ngữ khuyên ta hãy ăn ở hiền lành, lương thiện, không làm điều ác thì những điều may mắn, tốt đẹp cũng sẽ đến với chúng ta.

* Khám phá và luyện tập

Đọc

Nàng tiên Ốc

Xưa có bà già nghèo

Chuyên mò cua bắt ốc

Một hôm bà bắt được

Một con ốc xinh xinh

Vỏ nó biêng biếc xanh

Không giống như ốc khác

Bà thương không muốn bán

Bèn thả vào trong chum.

Rồi bà lại đi làm

Đến khi về thấy lạ:

Sân nhà sao sạch quá

Đàn lợn đã được ăn

Cơm nước nấu tinh tươm

Vườn rau tươi sạch cỏ.

Bà già thấy chuyện lạ

Bèn cố ý rình xem

Thì thấy một nàng tiên

Bước ra từ chum nước

Bà già liền bí mật

Đập vỡ vỏ ốc xanh

Rồi ôm lấy nàng tiên

Không cho chui vào nữa

Hai mẹ con từ đó

Rất là thương yêu nhau...

Phan Thị Thanh Nhàn

Câu hỏi, bài tập

Câu 1 trang 119 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Bà cụ đã làm gì khi bắt được con ốc? Vì sao?

Trả lời: Bà giữ lại không bán con ốc và thả nó vào chum vì thấy con ốc này đẹp, vỏ xanh biêng biếc không giống như những con ốc khác.

Câu 2 trang 119 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Từ khi bắt được ốc, những chuyện lạ gì đã xảy ra trong ngôi nhà của bà?

Trả lời: Sân nhà sạch sẽ, đàn lợn đã được ăn, cơm nước nấu tinh tươm, vườn rau đã cỏ sạch.

Câu 3 trang 119 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Hành động “đập vỡ vỏ ốc xanh” và “ôm lấy nàng tiên" của bà cụ thể hiện điều gì ?

Trả lời: Bà không muốn nàng tiên Ốc sống trong vỏ ốc nữa mà muốn nàng sống cùng bà như một đứa con.

Câu 4 trang 119 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Theo em, cách kể chuyện của tác giả có gì thú vị?

Trả lời: Tác giả lựa chọn cách kể chuyện bằng thơ giúp cho câu chuyện có tính nhịp điệu hơn, ngắn gọn hơn nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ nội dung.

Đọc mở rộng

Sinh hoạt câu lạc bộ đọc sách

Chủ điểm Vòng tay thân ái

a. Tìm đọc một bài thơ hoặc một đoạn lời bài hát viết về:

Tình cảm, sự gắn bó với thiên nhiên.

Tình cảm với con người.

...

Trả lời:

CON LÀ NGUỒN HẠNH PHÚC ĐẦU TIÊN

Tác giả: Hoàng Kim

Mẹ đi về quê ngoại để sinh con

Trời tháng Sáu xanh một màu thương nhớ

Ba mong con mấy đêm liền không ngủ

Ngày hai mươi con khóc chào đời.

Con mang về Ba Mẹ một nguồn vui

Hạnh phúc trăm năm, niềm ao ước lớn

Mong mỏi chứa chan, tình yêu trọn vẹn

Bao yêu thương âu yếm rộn trong lòng.

Ba vui mừng chọn đặt tên con

Cặp tên đẹp giữa muôn ngàn từ ngữ

Cái tên vì con mà thành rực rỡ

Con hãy làm tên đẹp hóa bài ca.

Con Tố Nguyên của Mẹ và Ba

Hoàng Tố Nguyên ngân nga niềm hạnh phúc

Mẹ cùng con

Thủy Nguyên thành chữ kép

Con là nguồn hạnh phúc đầu tiên

b. Ghi chép những từ ngữ, hình ảnh đẹp và nội dung, ý nghĩa của bài thơ hoặc đoạn lời bài hát vào Nhật ký đọc sách.

c. Cùng bạn chia sẻ:

Bài thơ hoặc đoạn lời bài hát đã đọc.

Nhật ký đọc sách.

Trả lời:

Nội dung: Bài thơ nói về niềm hạnh phúc của tác giả khi đứa con của mình ra đời.

Ý nghĩa: Con cái chính là niềm hạnh phúc lớn nhất, là niềm mong mỏi, hi vọng của ba mẹ.

Hình ảnh đẹp: Mong mỏi chứa chan, tình yêu trọn vẹn; Cặp tên đẹp giữa muôn ngàn từ ngữ; Con là nguồn hạnh phúc đầu tiên;...

d. Thi nghệ sĩ nhí: Đọc và chia sẻ tình cảm, suy nghĩ của em sau khi đọc bài thơ hoặc lời bài hát.

Trả lời:

Tình yêu thương của cha mẹ vĩ đại đến nhường nào. Bởi vậy, chúng ta cần phải giữ gìn tình cảm tốt đẹp với cha mẹ. Mỗi người hãy tích cực nói yêu thương cha mẹ nhiều hơn, luôn ý thức sống tốt để cha mẹ cảm thấy tự hào. Bản thân em cũng ý thức được điều đó. Vì vậy, em luôn cố gắng học tập chăm chỉ, rèn luyện đạo đức hay thường xuyên giúp đỡ công việc nhà. Như vậy, cha mẹ có thể cảm thấy tự hào về em, bớt đi nỗi vất vả hằng ngày.

Luyện từ và câu: Trạng ngữ chỉ phương tiện trang 120

Câu 1 trang 120 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Xác định trạng ngữ trong mỗi câu dưới đây và cho biết trạng ngữ bổ sung ý nghĩa gì cho câu.

a. Bằng lời ru ngọt ngào, bà đã đưa tôi vào giấc ngủ.

b. Với hai màu vàng và xanh, họa sĩ đã vẽ nên bức tranh mùa thu rất đẹp.

c. Bằng thuyền buồm, ông Ma-gien-lăng và đoàn thủy thủ đã đi vòng quanh thế giới.

d. Với rất nhiều nghiên cứu, tìm tòi, khám phá, thực nghiệm,... con người đã lên được mặt trăng.

Trả lời:

a. Giải thích bà đã đưa tôi vào giấc ngủ bằng gì.

b. Giải thích họa sĩ đã vẽ nên bức tranh mùa thu rất đẹp bằng gì.

c. Giải thích ông Ma-gien-lăng và đoàn thủy thủ đã đi vòng quanh thế giới bằng gì.

d. Giải thích làm thế nào con người đã lên được mặt trăng.

Câu 2 trang 120 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Tìm trạng ngữ chỉ phương tiện phù hợp thay cho ... trong mỗi câu sau:

a. ..., bố đưa đón tôi đi học mỗi ngày.

b. ..., thầy giáo đọc cho chúng tôi nghe câu chuyện "Cậu bé gặt gió".

Trả lời:

a. Bằng chiếc xe cúp cũ kĩ,...

b. Bằng giọng nói truyền cảm,...

Câu 3 trang 120 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Tìm chủ ngữ và vị ngữ phù hợp thay cho ... để tạo thành câu có trạng ngữ chỉ phương tiện:

a. Với đôi bàn tay khéo léo,...

b. Bằng một điệu múa dân tộc độc đáo,...

Trả lời:

a. ..., người nghệ nhân ấy đã tạo ra một tác phẩm thật đẹp.

b. ..., cô gái đã thu hút tất cả ánh nhìn.

Câu 4 trang 120 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Đặt 2 - 3 câu tả gắt

hoạt động hoặc thói quen của một con vật mà em thích, trong đó có một câu sử dụng trạng ngữ chỉ phương tiện.

Trả lời:

Bằng những bước đi nhẹ nhàng, chú mèo đã tóm gọn được con chuột.

Bằng những đệm thịt dưới lòng bàn chân, chú mèo có thể bước đi vô cùng nhẹ nhàng.

Viết: Luyện tập viết đoạn văn cho bài văn miêu tả con vật trang 120, 121

Câu 1 trang 120 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

Cả đàn nai đi nhanh xuống suối. Xuống đến suối, việc đầu tiên là chúng uống một bụng nước thật hả hê. Hai cánh mũi phập phồng, cái mõm đen kịt nhệu nhạo nhai, như lựa từng miếng nước ngon lành, đầy thích thú. Sau đó cả đàn từ từ lội xuống giữa suối. Bao giờ nước vừa xâm xấp chớm đến bụng thì chúng dừng lại.

a. Đoạn văn tả con vật nào?

b. Tác giả chọn tả hoạt động nào của con vật?

c. Khi thực hiện hành động đó, đặc điểm hình dáng của con vật có gì đáng chú ý?

Trả lời:

a. Nai

b. Ra suối uống nước.

c. Hai cánh mũi phập phồng, cái mõm đen kịt nhệu nhạo nhai.

Câu 2 trang 121 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Dựa vào dàn ý trang 114 (Tiếng Việt 4, tập hai). Viết đoạn văn tả hoạt động hoặc thói quen của một con vật sống trong môi trường tự nhiên mà em thích.

Trả lời:

Con chim sơn ca mẹ đã đi kiếm thức ăn về. Nghe hơi mẹ, chim non nhích nhích dần ra, cố vươn cao cái mỏ hồng hồng, há thật rộng để chờ mồi như đứa trẻ đói lòng đang chờ bầu sữa mẹ. Chim mẹ đứng phía trên, cẩn thận mớm mồi cho con. Chú chim non nuốt lấy, nuốt để, vừa hết miếng này lại há họng chờ miếng khác. Đến lúc hết thức ăn rồi mà chú vẫn còn đòi mẹ mớm mồi. Chim mẹ rỉa lông cho con như người mẹ âu yếm con mình.

Câu 3 trang 121 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Đọc lại và chỉnh sửa đoạn văn của em.

Trả lời: Học sinh tự thực hiện

Câu 4 trang 121 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Chia sẻ với bạn điều em thích ở đoạn văn của mình.

Trả lời:

Từ ngữ gợi tả: cái mỏ hồng hồng.

Hình ảnh so sánh: há thật rộng để chờ mồi như đứa trẻ đói lòng đang chờ bầu sữa mẹ; Chim mẹ rỉa lông cho con như người mẹ âu yếm con mình.

* Vận dụng

Câu hỏi trang 121 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 2: Kể lại câu chuyện "Nàng tiên Ốc" bằng lời của em

Trả lời:

Ngày xửa ngày xưa, ở một ngôi làng nọ, có một bà lão nghèo sinh sống bằng nghề mò cua, bắt ốc. Mỗi sáng tinh mơ, bà lại dậy đi ra đồng bắt từng con cua, con ốc rồi đem ra chợ bán lấy tiền mua gạo. Đến chiều bà mới về căn nhà nhỏ bé của bà ở tận cuối làng.

Một buổi sáng, bà ra đồng bắt ốc như mọi hôm, lúc kéo giỏ lên bà thấy trong đó là một con ốc xinh xắn, vỏ nó màu xanh biêng biếc, tỏa sáng lấp lánh dưới ánh mặt trời, khác hẳn với những con ốc bình thường bà đã bắt. Bà lão thấy con ốc đẹp quá, liền mang về thả con ốc xanh vào chum nước rồi lại đi làm. Buổi chiều về, bà bỗng thấy nhà cửa đã được dọn sạch sẽ, đàn lợn được ăn no nê đang ngủ trong chuồng. Bà định vào bếp thổi cơm thì lạ thay trong nhà đã có một mâm cơm vừa nấu còn nóng hổi chờ bà. Bà ngạc nhiên quá chạy ra vườn thì thấy vườn rau đã được tưới nước và không còn một đám cỏ dại. Hôm sau, bà vờ đi làm như thường lệ. Đến giữa chừng, bà bí mật trở về cổng nhà rình xem. Một lúc sau bà thấy từ trong chum nước, có một nàng tiên xinh đẹp mặc chiếc áo xanh với váy hồng thướt tha, nhẹ nhàng uyển chuyển bước ra, giúp bà làm việc nhà. Cô gái có làn da trắng như ngọc, mắt sáng như sao, ẩn dưới làn mi dài cong vút. Đôi môi đỏ tươi như son, khẽ mỉm cười để lộ ra hai hàm răng trắng đều như hạt bắp, cô vừa làm vừa hát, giọng cô trong trẻo, thánh thót như những giọt sương.

Bà lão bèn chạy vào sân, lấy vỏ con ốc xanh ra và đập vỡ nó. Nàng tiên nghe thấy tiếng động, bèn hóa thành một làn khói, chui vào vỏ con ốc nhưng không kịp nữa rồi. Đúng lúc đó, bà lão đã ôm lấy nàng xin nàng hãy ở lại với bà, cho bà đỡ cô đơn. Cô gái e thẹn nhận lời, và từ đó về sau hai mẹ con bà lão sống hạnh phúc bên nhau.