Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì? Ý nghĩa của thuế tiêu thụ đặc biệt
1. Thuế tiêu thụ đặc biệt là gì?
Thuế tiêu thụ đặc biệt là một loại thuế gián thu được Nhà nước đánh vào một số loại hàng hóa và dịch vụ có tính chất đặc biệt, thường là những mặt hàng xa xỉ hoặc có tác động tiêu cực đến xã hội. Mục đích chính của loại thuế này là:
- Điều tiết sản xuất và tiêu dùng: Giảm nhu cầu tiêu dùng đối với những sản phẩm gây hại cho sức khỏe hoặc môi trường, đồng thời khuyến khích tiêu dùng các sản phẩm có lợi.
- Tăng nguồn thu ngân sách: Thuế tiêu thụ đặc biệt là một nguồn thu quan trọng của Nhà nước, giúp tài trợ cho các hoạt động công cộng.
2. Đối tượng nào chịu thuế tiêu thụ đặc biệt?
Dựa trên Điều 2 của Luật Thuế Tiêu thụ Đặc biệt và khoản 2 Nghị định 108/2015/NĐ-CP, các đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được quy định như sau:
2.1. Hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt:
Thuốc lá điếu, xì gà và các chế phẩm khác từ cây thuốc lá dùng để hút, hít, nhai, ngửi, ngậm;
Rượu;
Bia;
Xe ô tô dưới 24 chỗ ngồi, bao gồm cả loại xe vừa chở người vừa chở hàng, có từ hai hàng ghế trở lên và thiết kế vách ngăn cố định giữa khoang chở người và khoang chở hàng;
Xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh có dung tích xi lanh trên 125cm³;
Tàu bay, du thuyền (dùng cho mục đích dân dụng);
Xăng các loại;
Điều hòa nhiệt độ có công suất từ 90.000 BTU trở xuống;
Bài lá;
Vàng mã, hàng mã (không bao gồm hàng mã là đồ chơi trẻ em hoặc đồ dùng dạy học).
Lưu ý: Hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là các sản phẩm hoàn chỉnh, không bao gồm các bộ linh kiện để lắp ráp những hàng hóa này.
2.2. Dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt:
Kinh doanh vũ trường;
Kinh doanh mát-xa (massage), karaoke;
Kinh doanh casino, trò chơi điện tử có thưởng bao gồm các máy jackpot, slot và các loại máy tương tự;
Kinh doanh đặt cược (bao gồm đặt cược thể thao, giải trí và các hình thức đặt cược khác theo quy định của pháp luật);
Kinh doanh golf, bao gồm bán thẻ hội viên và vé chơi golf;
Kinh doanh xổ số.
3. Đối tượng nộp thuế tiêu thụ đặc biệt
Theo quy định tại Điều 4 Luật Thuế Tiêu thụ Đặc biệt, người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt được xác định như sau:
“Người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt bao gồm tổ chức và cá nhân sản xuất, nhập khẩu hàng hóa và kinh doanh dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.
Trong trường hợp tổ chức hoặc cá nhân kinh doanh xuất khẩu mua hàng hóa thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ cơ sở sản xuất để xuất khẩu, nhưng sau đó không xuất khẩu mà tiêu thụ trong nước, thì tổ chức hoặc cá nhân kinh doanh xuất khẩu sẽ là người nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.”
4. Ý nghĩa của thuế tiêu thụ đặc biệt
Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) có những ý nghĩa quan trọng sau:
Điều tiết tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ: Thuế TTĐB nhằm hạn chế tiêu dùng các loại hàng hóa, dịch vụ được coi là có hại cho sức khỏe, môi trường hoặc không thiết yếu như rượu, bia, thuốc lá, và các sản phẩm xa xỉ khác.
Tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước: Thuế TTĐB là một nguồn thu quan trọng, giúp tăng ngân sách để đầu tư vào các lĩnh vực như y tế, giáo dục, và hạ tầng xã hội.
Điều chỉnh hành vi tiêu dùng và sản xuất: Thuế TTĐB tạo ra cơ chế điều chỉnh hành vi của người tiêu dùng, khuyến khích họ hạn chế tiêu thụ hàng hóa có hại, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp thay đổi phương thức sản xuất để phù hợp hơn với định hướng của xã hội và môi trường.
Bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường: Bằng cách đánh thuế cao các sản phẩm có hại cho sức khỏe như thuốc lá, rượu, và các sản phẩm gây ô nhiễm, thuế TTĐB đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe con người và môi trường sống.
5. Câu hỏi thường gặp
Tại sao lại có thuế tiêu thụ đặc biệt?
Điều tiết sản xuất và tiêu dùng: Giảm thiểu việc tiêu thụ các sản phẩm có hại cho sức khỏe và môi trường, khuyến khích tiêu dùng các sản phẩm thân thiện với môi trường.
Thu ngân sách: Cung cấp nguồn thu quan trọng cho ngân sách nhà nước để thực hiện các chính sách xã hội.
Cân bằng thu nhập: Giảm bất bình đẳng trong xã hội bằng cách đánh thuế cao vào các sản phẩm tiêu dùng của người giàu.
Những loại hàng hóa, dịch vụ nào phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt?
Hàng hóa: Rượu, bia, thuốc lá, xăng dầu, ô tô, xe máy, một số loại mỹ phẩm, nước ngọt có ga…
Dịch vụ: Kinh doanh vũ trường, karaoke, massage, trò chơi điện tử...
Mức thuế tiêu thụ đặc biệt được tính như thế nào?
Mức thuế tiêu thụ đặc biệt được quy định cụ thể trong luật thuế và có thể thay đổi theo từng thời kỳ. Mức thuế thường được tính theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị hàng hóa, dịch vụ.
Ai là người chịu thuế tiêu thụ đặc biệt?
Nhà sản xuất, nhập khẩu: Các doanh nghiệp sản xuất hoặc nhập khẩu các hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt có nghĩa vụ kê khai và nộp thuế.
Người tiêu dùng: Mặc dù doanh nghiệp nộp thuế, nhưng cuối cùng người tiêu dùng sẽ là người chịu phần lớn gánh nặng thuế thông qua việc mua hàng hóa, dịch vụ với giá cao hơn.
Việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt có ảnh hưởng gì đến người tiêu dùng?
Giá cả hàng hóa tăng: Khi thuế tăng, giá bán của các sản phẩm chịu thuế cũng tăng theo, gây ảnh hưởng đến chi tiêu của người tiêu dùng.
Thay đổi hành vi tiêu dùng: Người tiêu dùng có thể giảm tiêu dùng các sản phẩm chịu thuế cao hoặc chuyển sang sử dụng các sản phẩm thay thế.
Tại sao thuế tiêu thụ đặc biệt lại được gọi là thuế gián thu?
Thuế gián thu là loại thuế được đánh vào quá trình lưu thông hàng hóa, dịch vụ. Người nộp thuế là doanh nghiệp, nhưng gánh nặng thuế được chuyển sang cho người tiêu dùng thông qua giá cả hàng hóa.
Xem thêm bài viết liên quan:
Thuế thu nhập đặc biệt là gì? Trường hợp nào hộ kinh doanh đóng thuế thu nhập đặc biệt?