Người lao động nước ngoài không cư trú có bắt buộc đóng BHXH không?

1. Người lao động nước ngoài không cư trú có bắt buộc đóng bảo hiểm xã hội không?

Theo quy định tại Điều 2 Nghị định 143/2018/NĐ-CP, đối tượng áp dụng bao gồm:

“Điều 2: Đối tượng áp dụng:

1. Người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc khi có một trong các loại giấy tờ sau do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp: giấy phép lao động, chứng chỉ hành nghề, hoặc giấy phép hành nghề. Đồng thời, họ phải có hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 01 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam.

2. Tuy nhiên, người lao động quy định tại khoản 1 sẽ không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc nếu rơi vào một trong các trường hợp sau:

a) Di chuyển nội bộ trong doanh nghiệp theo quy định tại khoản 1 Điều 3 của Nghị định số 11/2016/NĐ-CP ngày 03/02/2016 của Chính phủ, hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động liên quan đến lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam;

b) Người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại khoản 1 Điều 187 của Bộ luật Lao động.”

Theo đó, người lao động nước ngoài phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc khi thuộc một trong các trường hợp sau:

• Có giấy phép lao động và có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 01 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam

• Có chứng chỉ hành nghề và có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 01 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam

• Có giấy phép hành nghề do cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cấp và có hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 01 năm trở lên với người sử dụng lao động tại Việt Nam

Tuy nhiên, ở trường hợp người lao động nước ngoài di chuyển nội bộ trong doanh nghiệp và đủ tuổi nghỉ hưu thì không bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội theo quy định.

Như vậy, người nước ngoài lao động tại Việt Nam nếu thuộc các trường hợp thì bắt buộc phải đóng BHXH mà không có phân biệt là có cư trú hay không.

2. Mức đóng bảo hiểm xã hội cho lao động nước ngoài mới nhất

Căn cứ vào Điều 32, Điều 33 và Điều 34 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, Điều 4 Nghị định 58/2020/NĐ-CP và Quyết định 595/QĐ-BHXH năm 2017 thì tỷ lệ đóng BHXH năm 2025 của doanh nghiệp và người lao động nước ngoài như sau:

Lưu ý: (*) Căn cứ: Quyết định số 595/QĐ-BHXH, Nghị định 143/2018/NĐ-CP và Nghị định số 58/2020/NĐ-CP thì: riêng đối với doanh nghiệp hoạt động trong các ngành nghề có nguy cơ cao về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, nếu đủ điều kiện, có văn bản đề nghị và được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chấp thuận thì được đóng vào quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp với mức thấp hơn là 0,3%.

Như vậy, tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc 2025 của người lao động nước ngoài là 30%.

Trong đó:

• Doanh nghiệp (người sử dụng lao động) đóng 20,5%: Gồm 14% cho chế độ hưu trí, 3% cho chế độ ốm đau - thai sản, 0,5% chế độ tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp và 3% BHYT.
• Người lao động nước ngoài đóng 9,5%: Gồm 8% vào quỹ hưu trí và 1,5% BHYT.

3. Mức lương tối thiểu đóng BHXH mới nhất năm 2025?

Theo Khoản 1 Điều 7 và Điểm d Khoản 1 Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định như sau:

"Điều 7. Mức tham chiếu

1. Mức tham chiếu là mức tiền do Chính phủ quyết định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội quy định trong Luật này."

..."

"Điều 31. Căn cứ đóng bảo hiểm xã hội

1. Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được quy định như sau:

...

đ) Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng."

Như vậy, căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng lương tối thiểu vùng, cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.

Căn cứ khoản 1 Điều 3 Nghị định 74/2024/NĐ-CP quy định về mức lương tối thiểu vùng như sau:

Theo Khoản 2 Điều 3 Nghị định 73/2024/NĐ-CP, quy định về mức lương cơ sở như sau:

"Điều 3. Mức lương cơ sở

2. Từ ngày 01 tháng 7 năm 2024, mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng."

Như vậy, mức lương tối thiểu và tối đa đóng BHXH như sau:

Như vậy, mức lương tối thiểu đóng bảo hiểm xã hội đối với từng vùng là

• Vùng I: 4.960.000 đồng/ tháng
• Vùng II: 4.410.000 đồng/ tháng
• Vùng III: 3.860.000 đồng/ tháng
• Vùng IV: 3.450.000 đồng/ tháng

4. Từ 1/7/2025, đóng BHXH thiếu 6 tháng vẫn có thể được hưởng lương hưu?

Khoản 7 Điều 33 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định như sau:

"Điều 33. Mức đóng, phương thức và thời hạn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc của người lao động

7. Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc còn thiếu tối đa 06 tháng để đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc trợ cấp tuất hằng tháng thì người lao động hoặc thân nhân của người lao động được đóng tiếp một lần cho số tháng còn thiếu với mức đóng hằng tháng bằng tổng mức đóng của người lao động và người sử dụng lao động trước khi người lao động nghỉ việc hoặc chết vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng tiếp không được tính là thời gian làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành hoặc thời gian làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Trường hợp người lao động chấm dứt đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc mà thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu trên 06 tháng để đủ điều kiện hưởng lương hưu thì có quyền đóng tiếp bảo hiểm xã hội tự nguyện."

Như vậy, từ 1/7/2025 khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực thì trường hợp đóng BHXH thiếu 6 tháng có quyền đóng tiếp thời gian thiếu để đủ điều kiện được hưởng lương hưu.

5. Hướng dẫn cách tính tiền BHXH 1 lần chính xác nhất

Khoản 3, Khoản 4 Điều 70 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định về cách tính tiền BHXH hưởng một lần như sau:

"Điều 70. Hưởng bảo hiểm xã hội một lần

3. Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng và căn cứ đóng bảo hiểm xã hội nhưng không bao gồm số tiền ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện, cứ mỗi năm được tính như sau:

a) Bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội đối với năm đóng trước năm 2014.

Trường hợp có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước và sau năm 2014 mà thời gian đóng trước năm 2014 có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng bảo hiểm xã hội từ năm 2014 trở đi để tính mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần;

b) Bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội đối với năm đóng từ năm 2014 trở đi;

c) Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức hưởng bằng số tiền đã đóng nhưng không quá 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.

4. Trường hợp quy định tại điểm c và điểm d khoản 1 Điều này thì mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng và căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bao gồm số tiền ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện; việc tính mức hưởng mỗi năm thực hiện theo quy định tại các điểm a, b và c khoản 3 Điều này."

Công thức tính tiền BHXH rút một lần từ ngày 01/07/2025 như sau:

Lưu ý:

• Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng và căn cứ đóng bảo hiểm xã hội nhưng không bao gồm số tiền ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.
• Trường hợp có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước và sau năm 2014 mà thời gian đóng trước năm 2014 có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng bảo hiểm xã hội từ năm 2014 trở đi để tính mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần;
• Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì rút bảo hiểm xã hội một lần sẽ nhận được bằng số tiền đã đóng nhưng không quá 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.

6. Các câu hỏi thường gặp

6.1. Lao động nước ngoài là gì?

Lao động nước ngoài là người không phải là công dân Việt Nam, làm việc tại Việt Nam trong các doanh nghiệp, tổ chức và có giấy phép lao động hợp pháp.

6.2. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội của lao động nước ngoài là bao lâu?

Thời gian đóng bảo hiểm xã hội của lao động nước ngoài không giới hạn, tuy nhiên, khi hết thời gian làm việc tại Việt Nam, lao động nước ngoài có quyền yêu cầu hưởng bảo hiểm xã hội theo quy định.

6.3. Lao động nước ngoài có thể yêu cầu rút bảo hiểm xã hội không?

Lao động nước ngoài có quyền yêu cầu rút bảo hiểm xã hội khi trở về nước sau khi đã đủ điều kiện. Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào quy định cụ thể của từng công ty bảo hiểm và cơ quan quản lý.

6.4. Nếu không đóng bảo hiểm xã hội cho lao động nước ngoài thì có bị xử phạt không?

Có, nếu doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho lao động nước ngoài, sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật, bao gồm cả phạt tiền và yêu cầu hoàn trả số tiền bảo hiểm chưa đóng.