Hình thức và các loại hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật lao động 2019
Hình thức và các loại hợp đồng lao động theo quy định của Bộ luật lao động 2019
1. Khái niệm về Hợp đồng lao động
Hợp đồng lao động là một trong những công cụ pháp lý cơ bản trong mối quan hệ lao động, đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh quyền và nghĩa vụ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Hợp đồng lao động không chỉ là tài liệu ghi nhận sự thỏa thuận giữa hai bên mà còn là cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi của cả người lao động lẫn người sử dụng lao động. Căn cứ theo Điều 13 Bộ luật lao động 2019 quy định khái niệm về Hợp đồng lao động như sau:
“Điều 13. Hợp đồng lao động
1. Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.
Trường hợp hai bên thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên thì được coi là hợp đồng lao động.
2. Trước khi nhận người lao động vào làm việc thì người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động với người lao động.”
Khi giao kết hợp đồng lao động, Người lao động và Người sử dụng lao động cần tôn trọng và đảm bảo những nguyên tắc sau:
- Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực.
- Tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thỏa ước lao động tập thể và đạo đức xã hội.
(Theo quy định tại Điều 15 Bộ luật lao động 2019)
2. Thẩm quyền giao kết hợp đồng lao động
Thẩm quyền giao kết hợp đồng lao động đề cập đến khả năng và quyền hạn của các bên liên quan trong việc thiết lập, thực hiện và chấm dứt hợp đồng lao động. Thẩm quyền này không chỉ thuộc về người sử dụng lao động mà còn là quyền của người lao động. Điều này bao gồm việc xác định ai có quyền ký kết hợp đồng, cũng như các điều kiện và giới hạn liên quan. Điều 18 Bộ luật lao động 2019 quy định Thẩm quyền giao kết hợp đồng lao động như sau:
“Điều 18. Thẩm quyền giao kết hợp đồng lao động
1. Người lao động trực tiếp giao kết hợp đồng lao động, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
2. Đối với công việc theo mùa vụ, công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng thì nhóm người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên có thể ủy quyền cho một người lao động trong nhóm để giao kết hợp đồng lao động; trong trường hợp này, hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và có hiệu lực như giao kết với từng người lao động.
Hợp đồng lao động do người được ủy quyền ký kết phải kèm theo danh sách ghi rõ họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, nơi cư trú và chữ ký của từng người lao động.
3. Người giao kết hợp đồng lao động bên phía người sử dụng lao động là người thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp hoặc người được ủy quyền theo quy định của pháp luật;
b) Người đứng đầu cơ quan, tổ chức có tư cách pháp nhân theo quy định của pháp luật hoặc người được ủy quyền theo quy định của pháp luật;
c) Người đại diện của hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân hoặc người được ủy quyền theo quy định của pháp luật;
d) Cá nhân trực tiếp sử dụng lao động.
4. Người giao kết hợp đồng lao động bên phía người lao động là người thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Người lao động từ đủ 18 tuổi trở lên;
b) Người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi khi có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện theo pháp luật của người đó;
c) Người chưa đủ 15 tuổi và người đại diện theo pháp luật của người đó;
d) Người lao động được những người lao động trong nhóm ủy quyền hợp pháp giao kết hợp đồng lao động.
5. Người được ủy quyền giao kết hợp đồng lao động không được ủy quyền lại cho người khác giao kết hợp đồng lao động.”
Hợp đồng lao động có những hình thức nào?
3. Hợp đồng lao động có những hình thức nào?
Hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản. Việc quy định rõ hình thức của hợp đồng này sẽ thể hiện được tính minh bạch, hiệu lực và khả năng giải quyết tranh chấp trong mối quan hệ lao động. Tại Điều 14 Bộ luật lao động 2019 quy định:
“Điều 14. Hình thức hợp đồng lao động
1. Hợp đồng lao động phải được giao kết bằng văn bản và được làm thành 02 bản, người lao động giữ 01 bản, người sử dụng lao động giữ 01 bản, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
Hợp đồng lao động được giao kết thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử có giá trị như hợp đồng lao động bằng văn bản.
2. Hai bên có thể giao kết hợp đồng lao động bằng lời nói đối với hợp đồng có thời hạn dưới 01 tháng, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 18, điểm a khoản 1 Điều 145 và khoản 1 Điều 162 của Bộ luật này.”
Theo quy định trên, Hợp đồng lao động bằng văn bản là hình thức phổ biến và được khuyến khích trong quan hệ lao động. Theo quy định của Bộ luật Lao động Việt Nam, hợp đồng bằng văn bản cần phải được lập khi người lao động làm việc tại doanh nghiệp và có thời gian làm việc từ 1 tháng trở lên. Còn hợp đồng lao động bằng lời nói là hình thức thỏa thuận miệng giữa người lao động và người sử dụng lao động. Dù có thể được thỏa thuận tự do, hợp đồng bằng lời nói thường không được khuyến khích do tính không chắc chắn và khó xác định.
4. Hợp đồng lao động có những loại gì?
Hiện nay, hợp đồng lao động chỉ gồm 02 loại là hợp đồng lao động không xác định thời hạn và hợp đồng lao động xác định thời hạn. Điều 20 Bộ luật lao động 2019 quy định như sau:
“ Điều 20. Loại hợp đồng lao động
1. Hợp đồng lao động phải được giao kết theo một trong các loại sau đây:
a) Hợp đồng lao động không xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên không xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng;
b) Hợp đồng lao động xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong thời gian không quá 36 tháng kể từ thời điểm có hiệu lực của hợp đồng.
2. Khi hợp đồng lao động quy định tại điểm b khoản 1 Điều này hết hạn mà người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì thực hiện như sau:
a) Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn, hai bên phải ký kết hợp đồng lao động mới; trong thời gian chưa ký kết hợp đồng lao động mới thì quyền, nghĩa vụ và lợi ích của hai bên được thực hiện theo hợp đồng đã giao kết;
b) Nếu hết thời hạn 30 ngày kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn mà hai bên không ký kết hợp đồng lao động mới thì hợp đồng đã giao kết theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều này trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn;
c) Trường hợp hai bên ký kết hợp đồng lao động mới là hợp đồng lao động xác định thời hạn thì cũng chỉ được ký thêm 01 lần, sau đó nếu người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì phải ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn, trừ hợp đồng lao động đối với người được thuê làm giám đốc trong doanh nghiệp có vốn nhà nước và trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 149, khoản 2 Điều 151 và khoản 4 Điều 177 của Bộ luật này.”
Hợp đồng lao động có nhiều loại khác nhau, mỗi loại mang đến những ưu điểm và nhược điểm riêng. Việc lựa chọn loại hợp đồng phù hợp không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người lao động mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho người sử dụng lao động trong việc quản lý nhân sự. Hiểu rõ các loại hợp đồng lao động sẽ giúp cả hai bên trong mối quan hệ lao động có thể thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình một cách hiệu quả và công bằng hơn. Điều này không chỉ góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp mà còn đảm bảo cuộc sống ổn định cho người lao động.
Xem thêm các bài viết liên quan: