SBT Ngữ Văn 8 Viết (trang 22 SBT Ngữ Văn 8) - Chân trời sáng tạo

Giải SBT Ngữ Văn 8 Viết (trang 22 SBT Ngữ Văn 8) - Chân trời sáng tạo

Câu 1 trang 22 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Trình bày những yêu cầu của bài văn phân tích một tác phẩm văn học.

Trả lời:

Yêu cầu của bài văn phân tích một tác phẩm văn học:

- Về nội dung: Nêu được chủ đề; nêu và phân tích được tác dụng của một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm văn học, ví dụ: hình ảnh, từ ngữ, các biện pháp tu từ (đối với văn bản thơ); tình huống, chi tiết tiêu biểu, nhân vật, ngôi kể (đối với văn bản truyện);…

- Về hình thức: lập luận chặt chẽ, có bằng chứng tin cậy từ tác phẩm, diễn đạt mạch lạc; sử dụng các phương tiện liên kết hợp lí để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận.

- Bố cục bài viết cần đảm bảo:

+ Mở bài: giới thiệu tác phẩm văn học (tên tác phẩm, tác giả,…), nêu ý kiến khái quát về chủ đề và nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm.

+ Thân bài: lần lượt trình bày các luận điểm làm nổi bật chủ đề và một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật trong tác phẩm.

+ Kết bài: khẳng định lại ý kiến về chủ đề và một vài nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm; nêu ý nghĩ, cảm xúc, trải nghiệm cá nhân hoặc bài học rút ra từ tác phẩm.

Câu 2 trang 22 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Lập dàn ý cho bài văn phân tích truyện Tí bụi.

Trả lời:

a. Mở bài:

- Tác giả: Quế Hương

+ Quan niệm, văn chương dù thế nào vẫn là cõi ảo, muốn đến sự thật phải băng qua hư cấu, tưởng tượng. Văn chương là cõi tái tạo, chứ không chỉ tái hiện cuộc đời. Vì thế, truyện của chị “là những giấc mơ cuộc đời trên giấy” - những khát khao về người, về đời.

+ Muốn viết về vẻ đẹp lung linh, ấm áp của tình yêu thánh thiện, thủy chung, của tình người, tình đời.

+ Thường viết về trẻ em, người già và phụ nữ. Trong đó, chị luôn tự hào và dành niềm ưu ái đặc biệt đối với mảng đề tài thiếu nhi.

- Truyện ngắn Tí bụi: được in trong tập truyện ngắn Đám cưới cỏ (NXB Kim Đồng, 2004).

- Dẫn dắt vào thân bài.

b. Thân bài:

* Luận điểm 1: nêu chủ đề, phân tích chủ đề

- Chủ đề của truyện Tí bụi: tình yêu thương, lòng vị tha, bao dung với những đứa trẻ bất hạnh.

- Phân tích chủ đề: thể hiện qua sự đối lập về góc nhìn giữa nhân vật “tôi” và người dân trong vùng về Tí bụi.

* Luận điểm 2: nêu và phân tích các yếu tố nghệ thuật đặc sắc

- Chọn người kể chuyện ngôi thứ nhất:

+ Người kể chuyện trong Tí bụi là nhân vật “tôi” – một cô giáo

+ Tác giả chọn nhân vật “tôi” làm người kể chuyện nhằm tăng thêm tính chân thật, sự rung động, cảm xúc cho câu chuyện; đồng thời, với góc nhìn của một cô giáo, cách nhân vật “tôi” nhìn nhận về Tí bụi cũng đầy yêu thương, đồng cảm, nhân văn.

- Xây dựng tính cách nhân vật Tí bụi chân thực, sinh động qua lời nói, hành động với các nét tính cách như:

+ Tinh ranh, lì lợm.

+ Biết phục thiện, biết sửa lỗi sai.

+ Ấm áp, biết quan tâm, yêu thương người thân và loài vật.

- Chi tiết tiêu biểu và ý nghĩa của một số chi tiết:

+ Chi tiết cô giáo (nhân vật “tôi”) đưa chiếc giỏ thức ăn ra đỡ đòn cho con Win khi nó theo Tí bụi đi ăn cắp thịt ở chợ và bị người ta đánh.

=> Ý nghĩa của chi tiết: thể hiện tấm lòng yêu thương, ý muốn giúp đỡ của cô giáo dành cho chú bé Tí bụi và con Win; giúp cảm hóa đứa trẻ “bụi đời” như Tí bụi.

+ Hình ảnh túp lều của Tí bụi và những dự định của cô giáo: “Nhiều đêm tôi thức giấc, túp lều ngập rác và ngập cả tình yêu ấy bỗng hiện ra. Cả những dự tính. Chẳng hạn chuyện Tí bụi học chữ, đi bán vé số thay vì moi rác và ăn cắp…”.

=> Khẳng định cuộc sống luôn tồn tại tình yêu thương, ngay cả khi cuộc sống trở nên vô cùng khó khăn, thiếu thốn về mặt vật chất; Gửi gắm ước mơ, hi vọng của cô giáo cũng là của nhà văn về một tương lai tươi sáng hơn dành cho những đứa trẻ bất hạnh như Tí bụi.

- Chi tiết Tí bụi “trùm bao tời, khoanh người ủ ấm cho lũ chó con!” sau khi con Win bị bắt đi mất.

=> Thể hiện vẻ đẹp của nhân vật Tí bụi: sự yêu thương, chăm sóc mà chú bé dành cho đàn chó con mất mẹ; Nhấn mạnh thông điệp của nhà văn về giá trị của tình yêu thương trong cuộc sống.

c. Kết bài

- Khẳng định chủ đề: giá trị, sức mạnh của tình yêu thương, bao dung, vị tha trong cuộc sống.

- Cảm nhận/ bài học của người viết: mở rộng tấm lòng để thấu hiểu, yêu thương mọi người xung quanh thay vì “dán nhãn” và phán xét.

Câu 3 trang 22 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Dựa vào dàn ý trên, hãy viết bài văn (không quá 800 chữ) phân tích truyện ngắn Tí bụi của nhà văn Quế Hương.

Trả lời:

Bài viết tham khảo

Nhà văn Quế Hương là một cây bút nữ viết truyện ngắn với những tác phẩm dịu dàng và ấm áp như chính con người chị. Chị quan niệm văn chương là cõi tái tạo, chứ không chỉ tái hiện cuộc đời. Vì thế, truyện của chị “là những giấc mơ cuộc đời trên giấy” - những khát khao về người, về đời. Và đặc biệt, chị rất hay viết về trẻ em - những đứa trẻ đang ở lứa tuổi muốn tập làm người lớn và đã có những suy nghĩ riêng. “Tí bụi” là một trong tác phẩm như vậy. Câu chuyện là cách chị kể cho đọc giả nghe về vẻ đẹp tỏa sáng trong âm thầm, của viên ngọc bị vùi lấp dưới sự mưu sinh của kiếp người; vẻ đẹp ẩn sâu của đứa trẻ phải tự vùng vẫy giữa cuộc đời - Tí bụi. Truyện ngắn Tí bụi đã được in trong tập truyện ngắn Đám cưới cỏ của NXB Kim Đồng năm 2004.

Truyện ngắn Tí bụi của nhà văn Quế Hương viết về những mảnh đời lầm lụi của trẻ em đường phố. Nhân vật chính là Tí bụi – đứa bé không có cha, cậu bé sống cùng người mẹ điên trong căn lều nhỏ như tai nấm, mùa hè thì mát nhưng mùa đông không biết trốn ở đâu để tránh gió. Tí có một con chó rất khôn tên Win. Cu cậu huấn luyện anh bạn bốn chân của mình đi ăn cắp. Chỉ vì quá khổ, quá nghèo mà một đứa trẻ phải làm cái việc xấu xa ấy. Còn con chó, lòng trung thành đã khiến nó nghe theo cậu chủ vô điều kiện. Một ngày nọ, con Win sinh một bầy chó con, thằng Tí vui lắm. Từ nay, nó có thêm bầy chó nhỏ để yêu thương, mấy con chó sẽ giúp nó trông chừng mẹ và coi sóc ruộng rau muống. Thế nhưng, mong ước nhỏ nhoi ấy bỗng tan biến như bong bóng xà phòng. Con Win bị mấy thằng trộm chó dùng gậy sắt quật khi đuổi theo trông chừng mẹ thằng Tí. Truyện ngắn kết thúc bằng hình ảnh thằng bé đen nhẻm ngồi sưởi ấm cho lũ chó con còn chưa mở mắt khiến người đọc không khỏi xót xa. Đôi khi, hạnh phúc là một giấc mơ không có thật.

Toàn bộ câu chuyện được kể dưới góc nhìn của nhân vật “tôi” - một cô giáo mới chuyển về vùng. Ở đó, ta thấy được tấm lòng bao dung, tình yêu thương chân thành của với những đứa trẻ bất hạnh của cô. Khi tìm ra hung thủ ban đầu chỉ là một chú chó đáng thương, nhân vật tôi không hề đánh đập mà còn cho chú chó ăn. Sự việc cứ lặp đi lặp lại thành một thói quen, đến nỗi “tôi và chú chó đã hình thành sợi dây liên kết”. Đến khi phát hiện Tí bụi đứng sau điều kiển chú chó, thay vì chửi mắng, cô thương xót cho những bất hạnh chú bé phải chịu. Điều này hoàn toàn trái ngược với những người dân trong vùng khi họ quá biết rõ gia cảnh cậu bé nhưng vẫn cho rằng Tí là “thằng cắp vặt”. Nhân vật “tôi” đứng dưới góc nhìn của cô giáo để thương xót, đồng cảm, bao dung với cậu bé Tí. Cô hi vọng được giúp đỡ cậu, để cậu bé có thể có thêm quần áo, có thể đến trường, có thể được học chữ. Sự gửi gắm ước mơ, hi vọng của cô giáo cũng là của nhà văn về một tương lai tươi sáng hơn dành cho những đứa trẻ bất hạnh như Tí bụi.

Còn Tí Bụi được xây dựng chân thực, sinh động qua lời nói, hành động với các nét tính cách. Cậu bé có sự tinh ranh, lì lợm của đứa trẻ phải bươn trải để tồn tại. Nhưng ẩn sâu bên trong, đó lại là một đứa trẻ có trái tim ấm áp, biết quan tâm, yêu thương người thân và loài vật. Qua đó, ta thấy được rằng, chỉ vì cuộc đời xô đẩy khiến Tí bụi trở nên như vậy. Chi tiết cô giáo đưa chiếc giỏ thức ăn ra đỡ đòn cho con Win khi nó theo Tí bụi đi ăn cắp thịt ở chợ và bị người ta đánh như một chi tiết thức tỉnh, cảm hóa cậu bé Tí. Sau đấy, câu bé đã biết sửa sai, trả lại giày dép cho cô giáo. Điều đó khẳng định cuộc sống luôn tồn tại tình yêu thương, ngay cả khi cuộc sống trở nên vô cùng khó khăn, thiếu thốn về mặt vật chất. Và chi tiết cuối truyện, khi Tí bụi “trùm bao tời, khoanh người ủ ấm cho lũ chó con!” sau khi con Win bị bắt đi mất đã thể hiện vẻ đẹp của nhân vật Tí bụi, một cậu bé biết yêu thương, chăm sóc cho đàn chó con mất mẹ. Người đọc vừa thương xót vừa nghẹn ngào trước chi tiết đó, để ta thấy được giá trị cao đẹp của tình yêu thương trong cuộc sống.

Câu chuyện “Tí bụi” kết thúc, nhưng người đọc vẫn mãi suy nghĩ về những mảnh đời, những kiếp người, những đứa trẻ thiếu thốn đến đáng thương. Ta cảm phục, thương xót cho những đứa trẻ ấy. Và sau tất cả, ta vẫn thấy ngọn lửa ấm áp được nhem nhóm - một ngọn lửa về tình người, tình đời giữa nhân gian này.

Xem thêm lời giải bài tập SBT Ngữ văn 8 sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

I. Đọc (trang 17, 18 SBT Ngữ Văn 8)

II. Tiếng Việt (trang 21,22 SBT Ngữ Văn 8)

IV. Nói và nghe (trang 22 SBT Ngữ Văn 8)