Lý thuyết Khoa học tự nhiên 7 Bài 19: Các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp - Cánh diều

Lý thuyết Khoa học tự nhiên 7 Bài 19: Các yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp

I. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUANG HỢP

1. Ánh sáng

- Ánh sáng cung cấp năng lượng cho cây thực hiện quá trình quang hợp.

- Các loài cây khác nhau có nhu cầu về cường độ ánh sáng và thời gian chiếu sáng khác nhau. Cường độ ánh sáng mạnh hay yếu, thời gian chiếu sáng làm quang hợp của cây tăng lên hoặc giảm đi.

Cây bạch đàn ưa ánh sáng mạnh

Cây thanh long cần thời gian chiếu sáng dài

- Dựa vào nhu cầu ánh sáng, người ta chia thực vật thành 2 nhóm:

+ Nhóm cây ưa ánh sáng mạnh: mọc ở nơi quang đãng, phiến lá nhỏ, màu xanh nhạt,… Ví dụ: hoa giấy, hoa hồng, cây phượng,…

Cây ưa ánh sáng mạnh

+ Nhóm cây ưa ánh sáng yếu: mọc ở dưới tán cây khác hoặc nơi có ánh sáng yếu, phiến lá rộng, màu xanh thẫm,… Ví dụ: cây lá lốt, cây trầu không, cây vạn niên thanh,…

Cây ưa ánh sáng yếu

2. Carbon dioxide

- Carbon dioxide chính là nguyên liệu tham gia trực tiếp vào quá trình quang hợp.

- Nồng độ carbon dioxide thích hợp để cây quang hợp là khoảng 0,03%.

- Nếu nồng độ carbon dioxide tăng lên thì quá trình quang hợp tăng nhưng khi tăng quá cao hoặc quá thấp sẽ làm cho quang hợp ngừng lại.

Ảnh hưởng của hàm lượng CO₂ đến quang hợp ở cây đậu xanh và cây bí đỏ

3. Nước

- Vai trò của nước đến quang hợp của cây xanh:

+ Nước là nguyên liệu tham gia vào quá trình quang hợp ở cây xanh

+ Nước là thành phần chiếm nhiều nhất trong cây, là phương tiện để vận chuyển các chất hữu cơ trong cây.

+ Nước điều tiết khí khổng đóng mở giúp cho CO₂ khuếch tán vào lá đến lục lạp để cung cấp nguyên liệu cho quang hợp đồng thời thải O₂ ra ngoài.

Nước là một nguyên liệu thiết yếu cho quá trình quang hợp

- Quang hợp diễn ra bình thường khi cây đủ nước. Nếu thiếu nước, khí khổng đóng lại dẫn đến khí carbon dioxide đi vào lá giảm làm cho quang hợp giảm.

- Nhu cầu nước phụ thuộc vào từng loài và từng giai đoạn phát triển khác nhau:

+ Nhu cầu nước ở các cây khác nhau là khác nhau:

Cây cần nhiều nước: cây lúa, cây rau muống, cây cải, cây bèo,…

Cây trồng ưa nước

Cây cần ít nước: cây xương rồng, cây lạc, cây nha đam,…

Xương rồng là cây chịu hạn

+ Nhu cầu nước của một loài cây trong các giai đoạn phát triển khác nhau là khác nhau: Giai đoạn bén rễ và làm đòng thì cây lúa cần nhiều nước, còn khi lúa đã chín thì nhu cầu nước của cây ít đi.

Lúa thời trỗ đòng cần nhiều nước

Lúa chín cần ít nước hơn

4. Nhiệt độ

- Nhiệt độ không khí có ảnh hưởng tới các phản ứng trong quang hợp của thực vật.

- Ảnh hưởng của nhiệt độ đến quang hợp ở thực vật:

+ Quang hợp ở cây xanh diễn ra bình thường ở nhiệt độ trung bình từ 20 – 30^oC.

+ Khi nhiệt độ giảm xuống quá thấp hoặc tăng lên quá cao, đều khiến quá trình quang hợp giảm hoặc ngừng lại.

Ảnh hưởng của nhiệt độ đến quang hợp ở cây cà chua

II. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA VIỆC TRỒNG VÀ BẢO VỆ CÂY XANH

- Vai trò của cây xanh:

Vai trò của cây xanh

+ Cung cấp chất hữu cơ và năng lượng cần thiết cho sự sống.

+ Hấp thụ khí carbon dioxide, nhả ra khí oxygen giúp điều hòa khí hậu và cung cấp dưỡng khí cho các sinh vật.

+ Thoát hơi nước giúp điều hòa khí hậu.

+ Tạo ra nơi ở, nơi sinh sản cho các loài sinh vật khác.

+ Giữ các nguồn nước ngầm, có hệ rễ cắm sâu dưới đất giúp giữ đất → góp phần làm giảm các thảm hoạ lũ lụt, sạt lở đất, xói mòn,…

+ Cung cấp nguyên liệu, nhiên liệu, thuốc chữa bệnh cho con người.

- Ý nghĩa của việc trồng và bảo vệ cây xanh: Trồng và bảo vệ cây xanh chính là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.

+ Đảm bảo cung cấp thức ăn, nơi sống, nơi sinh sản cho các sinh vật khác → Đảm bảo sự đa dạng sinh học.

+ Góp phần bảo vệ và giảm thiểu hiện tượng ô nhiễm các tài nguyên đất, nước, không khí; làm giảm các thảm hoạ lũ lụt, sạt lở đất, xói mòn,…

+ Cung cấp đủ nguyên, nhiên liệu cho quá trình sản xuất trong đời sống.

Trồng và bảo vệ cây xanh

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên 7 sách Cánh diều hay, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 20: Thực hành về quang hợp ở cây xanh

Lý thuyết Bài 21: Hô hấp tế bào

Lý thuyết Bài 22: Các yếu tố ảnh hưởng đến hô hấp tế bào

Lý thuyết Bài 23: Trao đổi khí ở sinh vật

Lý thuyết Bài 24: Vai trò của nước và các chất dinh dưỡng đối với cơ thể sinh vật