Kinh tế Pháp luật 10 Bài 2 (Kết nối tri thức): Các chủ thể của nền kinh tế

Giải KTPL 10 Bài 2: Các chủ thể của nền kinh tế

Video giải KTPL 10 Bài 2: Các chủ thể của nền kinh tế

Mở đầu trang 11 KTPL 10: Em hãy nghe bài hát “Bài ca xây dựng” (sáng tác: Hoàng Vân).

1/ Nội dung bài hát ca ngợi những người lao động tham gia hoạt động kinh tế nào?

2/ Họ đóng góp gì cho nền kinh tế?

Trả lời:

- Nội dung bài hát ca ngợi những công nhân xây dựng

- Những công nhân xây dựng tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh và là chủ thể của nền kinh tế.

1. Chủ thể sản xuất

Câu hỏi trang 12 KTPL 10: Các nhân vật trong bức tranh và anh Q thanh gia vào nền kinh tế với vai trò chủ thể là gì? Họ có đóng góp gì cho đời sống xã hội?

Trả lời:

- Vai trò, vị trí của các nhân vật:

+ 2 người đàn ông trong bức tranh thứ nhất và anh Q là nhà đầu tư.

+ Người phụ nữ trong bức tranh thứ hai là người lao động.

- Đóng góp của các nhân vật:

+ Tất cả các nhân vật đều là chủ thể sản xuất, tạo ra sản phẩm phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng của xã hội.

+ Các nhà đầu tư (trong bức tranh 1) và anh Q đã đầu tư vốn để phát triển sản xuất, qua đó góp phần tạo việc làm cho người lao động, đóng thuế cho ngân sách nhà nước…

+ Người công nhân (trong bức tranh số 2) trực tiếp tạo ra sản phẩm.

2. Chủ thể tiêu dùng

Câu hỏi trang 13 KTPL 10:

1/ Các nhân vật trong các bức tranh tham gia vào nền kinh tế với vai trò là chủ thể gì?

2/ Người tiêu dùng có vai trò gì đối với sự phát triển xã hội? Tại sao người tiêu dùng phải có trách nhiệm đối với sự phát triển bền vững của xã hội?

Trả lời:

- Yêu cầu số 1: Các nhân vật trong các bức tranh tham gia vào nền kinh tế với vai trò là chủ thể tiêu dùng vì họ là người mua, sử dụng các hàng hóa, dịch vụ để thỏa mãn nhu cầu của bản thân

- Yêu cầu số 2:

+ Người tiêu dùng có vai trò định hướng, tạo động lực cho sản xuất phát triển.

+ Người tiêu dùng phải có trách nhiệm với sự phát triển bền vững của xã hội vì hoạt động sản xuất được hình thành là nhằm vào việc thỏa mãn nhu cầu hàng hóa của người tiêu dùng, xã hội có nhu cầu gì thì sản xuất dẽ tạo ra loại mặt hàng, dịch vụ tương ứng với nhu cầu đó.

3. Chủ thể trung gian

Câu hỏi trang 13 KTPL 10: Em hãy quan sát tranh kết hợp với các thông tin sau để trả lời câu hỏi:

Chủ thể tham gia vào hoạt động kinh tế trong mỗi bức tranh trên là ai? Hoạt động của họ có đóng góp gì cho đời sống xã hội?

Trả lời:

- Chủ thể tham gia vào hoạt động kinh tế trong mỗi bức tranh là các chủ thể trung gian.

- Chủ thể trung gian đảm nhiệm vai trò cầu nối giữa người sản xuất và người tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ.

- Chủ thể trung gian có vai trò rất quan trọng, là cầu nối cung cấp thông tin trong các quan hệ mua - bán, sản xuất - tiêu dùng,….giúp nền kinh tế linh hoạt, hiệu quả hơn.

4. Chủ thể Nhà nước

Câu hỏi trang 14 KTPL 10: Em hãy cùng nhóm học tấp quan sát hình ảnh, đọc các thông tin sau để trả lời câu hỏi:

1/ Nội dung các hình ảnh trên thể hiện Nhà nước đã làm gì để tạo điều kiện cho
các chủ thể kinh tế được tự chủ, tổ chức các hoạt động kinh tế thuận lợi?

2/ Thông tin 1 cho thấy Nhà nước đã làm gì trước những khó khăn của nền kinh tế
do tác động của đại dịch COVID - 19?

3/ Thông tin 2 cho biết Nhà nước đã làm gì để giải quyết vấn đề đói nghèo trong
xã hội, thực hiện tăng trưởng kinh tế gắn liền với tiến bộ xã hội, bảo đảm định
hướng xã hội chủ nghĩa?

Trả lời:

- Yêu cầu số 1:

+ Nhà nước ban hành luật, tạo ra khung pháp lí để các chủ thể kinh tế tự do sản xuất kinh doanh trong khuôn khổ pháp luật.

+ Bên cạnh đó, nhà nước thường xuyên tổ chức các hội nghị để giải quyết những khó khăn, vướng mắc, giúp các chủ thể kinh tế phát triển thuận lợi.

- Yêu cầu số 2: Trước những khó khăn của nền kinh tế do tác động của đại dịch COVID - 19, Chính phủ đã nhanh chóng ban hành những cơ chế, chính sách như giãn nợ, miễn giảm thuế,... nhằm tháo gỡ kịp thời các khó khăn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, giảm thiểu tối đa số doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh tạm ngừng hoạt động, giải thể, phá sản do tác động bởi dịch bệnh. 

Yêu cầu số 3:

+ Để giải quyết vấn đề đói nghèo trong xã hội, thực hiện tăng trưởng kinh tế gắn liền với tiến bộ xã hội, bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng và Nhà nước luôn đặt vấn đề giải quyết đói nghèo trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội bền vững của cả nước và từng địa phương; triển khai các chương trình xoá đói giảm nghèo đến các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo.

- Từ đó tạo chuyển biến tích cực về sản xuất, cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân, giảm khoảng cách phát triển giữa các dân tộc và các vùng miền trong nước.

Luyện tập

Luyện tập 1 trang 15 KTPL 10: Em hãy đọc các trường hợp sau để trả lời câu hỏi:

Trường hợp a. Đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng muốn sử dụng sản phẩm sạch, đạt chuẩn an toàn, có thương hiệu uy tín, được bán ở những nơi tin cậy, nhiều đơn vị sản xuất đã làm ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn VietGAP và liên kết với nhiều siêu thị, hội chợ để cung ứng hàng nông sản sạch.

1/ Em hiểu thế nào là tiêu dùng an toàn?

2/ Để thực hiện tiêu dùng an toàn, vai trò của người tiêu dùng, người sản xuất, chủ thể trung gian được thể hiện như thế nào?

Trường hợp b. Tập đoàn N là một doanh nghiệp nhà nước, chuyên đầu tư, sản xuất, kinh doanh lĩnh vực bưu chính và viễn thông. Bên cạnh việc duy trì và phát triển các dịch vụ viễn thông Cốt lõi, tập đoàn N tham gia mạnh vào thị trường dịch vụ số, cung cấp các dịch vụ chuyển đổi số cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân trên cả nước, phát triển mạnh giải pháp đô thị thông minh, đồng thời phát triển dịch vụ số cá nhân.

1/ Em hãy nêu những đóng góp của tập đoàn N đối với đời sống xã hội.

2 / Theo em, thông qua tập đoàn N, Nhà nước thể hiện vai trò chủ thể kinh tế như thế nào?

Trả lời

Trường hợp a.

- Yêu cầu số 1: Tiêu dùng an toàn là người tiêu dùng muốn sử dụng sản phẩm sạch, đạt chuẩn an toàn, có thương hiệu uy tín, được bán ở những nơi tin cậy…. qua đó có thể: đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bản thân đồng thời góp phần bảo vệ môi trường.

Yêu cầu số 2: Để được tiêu dùng an toàn:

+ Người tiêu dùng phải thông thái khi chọn những sản phẩm, mặt hàng cũng như những nơi uy tín, đáng tin cậy để mua sản phẩm, dịch vụ.

+ Người sản xuất phải luôn quan tâm đến sức khỏe của người tiêu dùng cũng như lợi ích của xã hội.

+ Chủ thể trung giam phải trung thực, đưa những thông tín chính xác, xác thực của mặt hàng sản phẩm đến với người tiêu dùng.

Trường hợp b.

- Yêu cầu số 1: Đóng góp của tập đoàn N trong việc xây dựng xã hội số ở Việt Nam thể hiện ở việc tham gia mạnh vào thị trường dịch vụ số, cung cấp các dịch vụ chuyển đổi số cho các bộ, ngành, chính quyền các tỉnh thành và các doanh nghiệp, phát triển mạnh giải pháp đô thị thông minh, đồng thời phát triển dịch vụ số cá nhân.

- Yêu cầu số 2: Nhà nước thành lập doanh nghiệp nhà nước N chuyên đầu tư, sản xuất, kinh doanh lĩnh vực bưu chính và viễn thông - một lĩnh vực dịch vụ công quan trọng mà các công ty tư nhân khó thực hiện. Bên cạnh việc duy trì phát triển các dịch vụ viễn thông cốt lõi, Nhà nước yêu cầu tập đoàn N đi đầu trong việc cung cấp các dịch vụ chuyển đổi số phục vụ cho mục tiêu cải cách hành chính, xây dựng chính phủ điện tử, phát triển dịch vụ số cá nhân, góp phần thúc đẩy xây dựng xã hội số, thực hiện cách mạng công nghiệp 4.0,

Luyện tập 2 trang 16 KTPL 10: Nhận xét việc thực hiện trách nhiệm công dân của các chủ thể kinh tế khi tham gia các hoạt động kinh tế trong các trường hợp sau:

Trường hợp a. Sinh ra và lớn lên trong gia đình có hoàn cảnh khó khăn nên anh V phải tìm việc làm sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông. Sau vài năm vất vả làm thuê, tích luỹ được một Số tiền nhỏ, anh quyết định mua phông bạt, bàn ghế làm dịch vụ cho thuê, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho bản thân và gia đình. Được sự tư vấn của cán bộ xã, anh vay vốn từ ngân hàng, đầu tư một chuỗi hoạt động kinh doanh sự kiện trọn gói, mỗi năm thu về hàng trăm triệu đồng, tạo việc làm cho gần chục nhân công là các thanh niên trong xã. Anh còn tích cực tham gia các hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn.

1/ Anh Vđã tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh để tạo việc làm, thu nhập cho bản thần và thể hiện trách nhiệm Công dân khi tham gia hoạt động kinh tế như thế nào?

2/ Em có suy nghĩ gì từ việc lập nghiệp của anh V?

Trường hợp b. Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam" kêu gọi các tổ chức, cá nhân ưu tiên mua sắm, sử dụng hàng Việt Nam thay vì sử dụng hàng nhập khẩu có chất lượng, giá cả, Công dụng tương đương; tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam phát triển sản xuất kinh doanh, nâng cao sức cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng và đóng góp cho ngân sách nhà nước. Cuộc vận động đã phát huy mạnh mẽ lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, tự tôn dân tộc, xây dựng văn hoá tiêu dùng của người Việt Nam, có ý nghĩa sâu sắc đối với sự phát triển bền vững của kinh tế đất nước.

1/ Nêu nhận xét của em về cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam". 2/ Em đã cùng gia đình hưởng ứng cuộc vận động này như thế nào?

Trả lời:

Trường hợp a.

- Yêu cầu số 1: Anh V thể hiện trách nhiệm công dân qua việc:

+ Chủ động tìm kiếm việc làm để đảm bảo cuộc sống;

+ Tìm tòi, học hỏi, lựa chọn được mô hình kinh doanh phù hợp phát triển kinh tế gia đình,

+ Tạo việc làm cho người lao động và còn hỗ trợ, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn.

- Yêu cầu số 2: Việc làm của anh V không chỉ giúp bản thân anh thoát khỏi khó khăn, mà còn tạo điều kiện giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn khác trong xã hội

Trường hợp b.

- Yêu cầu số 1: Nhận xét: Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” phát huy mạnh mẽ lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, tự tôn dân tộc, xây dựng văn hoá tiêu dùng của người Việt Nam, có ý nghĩa sâu sắc đối với sự phát triển bền vững nền kinh tế đất nước.

- Yêu cầu số 2: Em cùng gia đình hạn chế sử dụng những mặt hàng nước ngoài, thay vào đó sử dụng những mặt hàng Việt Nam có chất lượng tốt. Ngoài ra, em còn chia sẻ những sản phẩm đó đến với mọi người xung quanh để mặt hàng của Việt Nam được nhiều người biết đến.

Luyện tập 3 trang 16 KTPL 10: Em hãy xử lí các tình huống sau:

Tình huống a. Nghe tin nông dân một số nơi đang gặp khó khăn vi hàng ngàn tấn nông sản không tiêu thụ được, I rủ Hra siêu thị mua 5 kg củ cải về ăn dần nhưng bị ngăn lại: Nhà chỉ có hai mẹ con, cậu mua nhiều củ cải làm gì".

Nếu là T, em sẽ nói gì vớii H? 

Tình huống b. Chị P vui mừng báo tin cho K có Công ty môi giới việc làm trên Internet giới thiệu chị làm nhân viên bán hàng của siêu thị X với mức lệ phí môi giới 300 000 đồng.

Nếu là K, em sẽ nói gì với chị P?

Trả lời:

- Tình huống a. Nếu là T, em sẽ nói với H rằng: Nông dân ở nhiều nơi đang gặp khó khăn vị củ cải không thể tiêu thụ được, chúng ta nên ủng hộ. Nếu như không tiêu thu được, số củ cải đó sẽ bị bỏ đi, rất lãng phí. Tớ mua 5kg củ cải về, nếu không ăn hết có thể đem cho, hoặc làm thành củ cải khô ăn dần. Như vậy vừa không lãng phí, vừa giúp được bàn con nông dân phần nào.

- Tình huống b. Nếu là K, em sẽ nói rằng: Chị nên tìm hiểu rõ hơn về công ty môi giới này. Công ty thu phí môi giới là điều dĩ nhiên, nhưng khi chị trả mức lệ phí có giấy tờ gì không? công ty ở đâu? ai là người làm việc trực tiếp với chị?,…. Cũng có thể công ty đó là những công ty lừa đảo, thu lệ phí nhưng không giới thiệu việc làm cho chị. Vì vậy, chị cần cân nhắc cẩn thận trước khi sử dụng dịch vụ của họ.

Vận dụng

Vận dụng 1 trang 16 KTPL 10: Em hãy viết bài chia sẻ việc bản thân hoặc gia đình em đã tham gia nền kinh tế với tư cách một chủ thể kinh tế và đã thể hiện vai trò của chủ thể đó như thế nào.

Trả lời:

- Em tham gia vào nên kinh tế với tư cách là chủ thể tiêu dùng cũng như là chủ thể sản xuất.

+ Em là chủ thể tiêu dùng khi thực hiện việc mua, tiêu thụ, sử dụng các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ nhằm thỏa mãn các nhu cầu của bản thân.

+ Đồng thời, em cũng là chủ thể sản xuất khi tạo ra những mặt hàng nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường. Cụ thể là em làm và bán những món đồ handmade trên các phương tiện truyền thông như Facebook, Tiktok,….

Vận dụng 2 trang 16 KTPL 10: Em hãy thiết kế một sản phẩm truyền thông (viết khẩu hiệu, vẽ tranh) thể hiện thông điệp phát triển kinh tế phải gắn liền với bảo vệ môi trường.

Trả lời:

(*) Sản phẩm tham khảo

Xem thêm lời giải bài tập Kinh tế pháp luật lớp 10 Kết nối tri thức với cuộc sống hay, chi tiết khác: 

Bài 3: Thị trường

Bài 4: Cơ chế thị trường

Bài 5: Ngân sách nhà nước

Bài 6: Thuế

Bài 7: Sản xuất kinh doanh và các mô hình sản xuất kinh doanh