Khoa học lớp 4 Bài 4 (Cánh diều): Không khí xung quanh ta

Giải Khoa học lớp 4 Bài 4: Không khí xung quanh ta

A/ Câu hỏi đầu bài

Giải Khoa học lớp 4 trang 17

Câu hỏi mở đầu trang 17 SGK Khoa học lớp 4: Khí nào trong không khí cần cho sự hô hấp của con người, động vật, thực vật?

Trả lời:

Khí ô – xi trong không khí cần cho sự hô hấp của con người, động vật và thực vật.

B/ Câu hỏi giữa bài

Câu hỏi quan sát trang 17 SGK Khoa học lớp 4: Dựa vào các hình dưới đây cho biết:

- Thành phần chính của không khí.

- Ngoài các thành phần chính, trong không khí còn chứa những gì?

Trả lời:

- Thành phần chính của không khí gồm: khí ô-xi, khí ni-tơ.

- Ngoài các thành phần chính, trong không khí còn chứa: khí các-bô-nic, hơi nước, bụi và các chất khí khác.

Giải Khoa học lớp 4 trang 18

Thực hành, thí nghiệm trang 18 SGK Khoa học lớp 4: Nhận biết trong không khí có hơi nước.

Chuẩn bị: Hai cốc nước như nhau và các viên nước đá (hình 4).

Tiến hành:

- Quan sát bên ngoài thành cốc A và cốc B.

- Cho một số viên nước đá vào cốc B. Sau khoảng từ 3 đến 5 phút, quan sát hiện tượng xảy ra ở bên ngoài thành cốc A và cốc B.

- Cho biết nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đó.

Trả lời:

- Học sinh thực hiện thí nghiệm như hình 4 trang 18.

- Sau 3 đến 5 phút bên ngoài thành cốc A không có hiện tượng gì, bên ngoài thành cốc B xuất hiện những hạt nước nhỏ.

- Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đó: Bởi vì khi cho đá vào cốc B nhiệt độ ở thành cốc nước giảm xuống. Hơi nước trong không khí ngưng tụ lại thành những hạt nước nhỏ li ti bám vào thành cốc.

Luyện tập, vận dụng trang 18 SGK Khoa học lớp 4: Nêu ví dụ cho thấy không khí có chứa hơi nước, bụi.

Trả lời:

- Hiện tượng sương đọng trên lá: Khi đêm xuống nhiệt độ trong không khí thấp nên hơi nước trong không khí ngưng tụ lại thành các hạt nước nhỏ li ti  đọng trên lá.

- Khi để đồ vật ở ngoài không khí một thời gian ta sẽ thấy lớp bụi bám trên bề mặt của những đồ vật đó.

II. Không khí có ở khắp nơi

Thực hành, thí nghiệm trang 18 SGK Khoa học lớp 4: Nhận biết không khí có ở khắp nơi

Chuẩn bị: Một chậu nước, một chai “rỗng” có nắp đậy, một miếng mút xốp.

Tiến hành:

● Mở nắp, để chai ở bất kì vị trí nào xung quanh em rồi đóng nắp lại. Dự đoán trong chai có chứa gì. Sau đó:

- Nhúng phần miệng chai đã được đậy kín ngập trong nước rồi mở nắp chai, em thấy có gì nổi lên mặt nước. Vậy bên trong chai “rỗng” đó có chứa gì?

- So sánh kết quả thí nghiệm với sự đoán của em.

● Hãy đưa ra cách làm để chứng minh bên trong những lỗ nhỏ li ti của miếng xốp khô (hình 5) có chứa không khí và thực hiện theo cách làm đó.

● Quan sát thí nghiệm trên, cho biết không khí có ở những đâu.

Trả lời:

- Học sinh thực hiện thí nghiệm như SGK trang 18.

- Dự đoán trong chai có chứa: Không khí.

- Nhúng phần miệng chai đã được đậy kín ngập trong nước rồi mở nắp chai, em thấy có bong bóng nổi lên mặt nước. Vậy bên trong chai “rỗng” đó có chứa không khí.

- Đưa ra cách làm để chứng minh bên trong những lỗ nhỏ li ti của miếng xốp khô (hình 5) có chứa không khí: nhúng miếng xốp đó ngập trong nước sau đó bóp nhẹ. Ta thấy bong bóng nổi lên trên mặt nước.

- Quan sát thí nghiệm trên, ta thấy không khí có ở khắp mọi nơi.

Luyện tập, vận dụng trang 18 SGK Khoa học lớp 4: Kể tên một số vật có chứa không khí xung quanh em.

Trả lời:

Một số vật có chứa không khí xung quanh em: Săm xe, quả bóng cao su, chai nước rỗng, phao bơi…

III. Một số tính chất của không khí

Câu hỏi trang 18 SGK Khoa học lớp 4: Sử dụng các giác quan để trả lời những câu hỏi sau:

- Em có nhìn thấy không khí không?

- Không khí có mùi, vị gì?

- Khi em ngửi thấy mùi thơm hay mùi khó chịu thì đó có phải mùi của không khí không? Cho ví dụ.

Trả lời:

- Em không nhìn thấy không khí.

- Không khí không mùi, không vị.

- Khi em ngửi thấy mùi thơm hay mùi khó chịu thì đó không phải mùi của không khí. Ví dụ như khi em nấu ăn đó là mùi thơm của thức ăn …; khi đi qua bãi rác có mùi khó chịu của rác thải phân huỷ.

Giải Khoa học lớp 4 trang 19

Câu hỏi quan sát trang 19 SGK Khoa học lớp 4: Em có nhận xét gì vè hình dạng của không khí chứa trong các vật dưới đây. Từ đó cho biết không khí có hình dạng nhất định không.

Trả lời:

- Hình dạng của không khí phụ thuộc vào hình dạng của các vật chứa nó.

- Không khí không có hình dạng nhất định.

Thực hành, thí nghiệm trang 19 SGK Khoa học lớp 4: Tìm hiểu tính chất giãn nở của không khí

Chuẩn bị: Một chiếc bơm tiêm như hình 10a.

Tiến hành:

- Bịt kín đầu dưới bơm tiêm rồi dùng tay ấn ruột bơm tiêm như hình 10b. Sau đó thả tay ra.

- Mô tả hiện tượng xảy ra và giải thích.

Trả lời:

- Học sinh thực hiện thí nghiệm như hình 10 trang 19.

- Hiện tượng: Khi ấn ruột bơm tiêm (đã bịt đầu dưới) ta thấy khó ấn, ruột bơm dịch chuyển 1 đoạn; Khi thả tay ra ruột bơm về trạng thái như ban đầu (hình 10a).

- Giải thích: Không khí có thể bị nén lại hoặc giãn ra.

Câu hỏi trang 19 SGK Khoa học lớp 4: Qua các hoạt động trên, hãy nêu một số tính chất của không khí.

Trả lời:

Một số tính chất của không khí:

- Không khí gồm hai thành phần chính là khí ni-tơ và khí ô-xi. Ngoài ra, thành phần không khí còn có khí các-bô-níc và các chất khí khác. Trong không khí có chứa hơi nước, bụi…

- Không khí có ở xung quanh chúng ta và có trong những chỗ rỗng của vật.

- Không khí trong suốt, không màu, không mùi, không vị, không có hình dạng nhất định. Không khí có thể bị nén lại hoặc giãn ra.

Luyện tập, vận dụng 1 trang 19 SGK Khoa học 4: Tính chất nào của không khí được ứng dụng để làm những đồ dùng trong mỗi hình dưới đây?

Trả lời:

Tính chất của không khí được ứng dụng để làm những đồ dùng trong mỗi hình là:

+ Hình 11; 12: Không khí không có hình dạng nhất định mà sẽ phụ thuộc vào hình dạng của đồ vật chứa nó.

+ Hình 13: Không khí có thể bị nén lại hoăc giãn ra.

Luyện tập, vận dụng 2 trang 19 SGK Khoa học 4: Hãy nêu một số ví dụ khác về việc ứng dụng tính chất của không khí trong đời sống.

Trả lời:

- Không khí cung cấp lượng ô-xi giúp con người và động vật có thể hô hấp.

- Những quả bóng bay có nhiều hình dạng khác nhau vì không khí trong quả bóng bay phụ thuộc vào hình dạng của mỗi quả bóng.

- Không khí trong phao bơi làm căng phao lên giúp phao có thể nổi trên mặt nước.

Xem thêm các bài giải SGK Khoa học lớp 4 Cánh diều hay, chi tiết khác:

Bài 5: Sự chuyển động của không khí

Bài 6: Vai trò của không khí và bảo vệ môi trường không khí

Ôn tập chủ đề Chất

Bài 7: Sự truyền ánh sáng

Bài 8: Ánh sáng trong đời sống