Giáo án Văn bản 2: Sông Đáy | Cánh diều Ngữ văn 11

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- HS thực hiện tìm hiểu vài nét khái quát về tác giả Nguyễn Quang Thiều và bài thơ Sông Đáy:

+ Những thông tin về nhà thơ Nguyễn Quang Thiều (năm sinh, quê quán, chức vụ, phong cách thơ.

+ Giới thiệu vài nét về bài Sông Đáy (đặc điểm địa lí, xuất xứ, nội dung, thể thơ).

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Hs suy nghĩ, thảo luận.

- GV quan sát, động viên

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS lần lượt trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập.

- Các hs chia sẻ, lắng nghe, nhận xét và bổ sung.

*Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét và chuẩn kiến thức

- GV mở rộng:

Ông quan niệm văn học:

+ Thơ ca là nơi duy nhất để tôi giải phóng tôi và để tôi trú ẩn. Một điều tôi muốn nói đến là: có thể những bài thơ cụ thể nào đó không cứu rỗi được thế giới nhưng những gì mang tinh thần của thi ca đã và đang cứu rỗi thế giới.

+ Điều quan trọng nhất của thơ là tạo ra sự ám ảnh và điều tệ hại nhất là thiếu trí tưởng tượng.

+ Hãy sống, hãy mơ ước và sáng tạo không ngưng nghỉ trong im lặng nếu không có lý do để than thở. Khi nhà văn sống đến từng nào thì họ sẽ viết đến từng đó.

- Nguyễn Quang Thiều còn gợi cảm hứng lớn cho các đạo diễn, diễn viên và giới kịch nghệ. Trong đó, nổi bật có tiểu thuyết Kẻ ám sát cánh đồng được hãng phim truyền hình Việt Nam dựng thành bộ phim Chuyện làng Nhô phát sóng phổ biến trên VTV những năm 1998.

- Những đánh giá về nhà thơ:

+ Nhà thơ Nguyễn Duy: Nguyễn Quang Thiều là một tác giả đa tài, sáng tác thơ, văn xuôi, làm báo và anh từng cùng làm với tôi ở báo Văn Nghệ, thuở đó tôi còn thấy anh vẽ tranh. Nhưng ấn tượng nhất với tôi vẫn là Nguyễn Quang Thiều thi sĩ – một thi sĩ nổi bật trong làng thơ đương đại Việt Nam.

+ Nhà thơ Inrasara: Nhà thơ vừa xuất hiện đã tìm thấy giọng thơ riêng, là điều hiếm. Hiếm hơn nữa, khi giọng thơ đó có sức lan toả khá rộng. Với thế hệ đi sau ở miền Bắc, thơ Nguyễn Quang Thiều làm nên sự thể ấy.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

a. Tiểu sử

- Sinh 1951

- Quê: Thôn Hoàng Dương (Làng Chùa), xã Sơn Công, huyên Ứng Hòa, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).

- là nhà thơ hiện đại tiêu biểu của làng văn học Việt Nam-> ngoài ra còn viết văn, viết báo, tiểu thuyết, soạn kịch…

- Hiện là Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam; Phó Tổng thư ký thứ nhất Hội Nhà văn Á - Phi; Giám đốc - Tổng Biên tập Nhà xuất bản Hội Nhà văn

b. Phong cách thơ

- Đến với thơ khá muộn, khi ông 25 tuổi

- Phong cách thơ: viết về các đề tài gần gũi, kết hợp giữa truyền thống + hiện đại -> làm nên cái mới rất riêng của nhà thơ hiện đại, đậm màu sắc tượng trưng, siêu thực.

2. Tác phẩm

- Vị trí địa lí: là dòng sông chảy qua các tỉnh thành khu vực miền Bắc: Hà Nội, Hà Nam, Ninh Bình và Nam Định, trong đó có Hà Nội, quê hương tác giả -> một mạch chủ đề lớn xuyên suốt trong sáng tác của ông.

- Một số hình ảnh về dòng sông Đáy

- Xuất xứ: rút trong tập thơ Sự mất ngủ của lửa (1992) -> Tập thơ đã được Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1993.

- ND: kể về tâm trạng của một đứa con trở về quê hương và gặp lại con sông Đáy, nơi tạo nên ký ức tuổi thơ và những hình ảnh đẹp của người mẹ. Những nỗi buồn da diết đó được thể hiện qua từng hình ảnh thơ khi tác giả nhớ về

- Thể: Thơ tự do -> việc dùng từ ngữ, dấu chấm câu trong bài thoải mái -> tác giả thỏa sức sáng tác theo mạch cảm xúc của mình, từ đó, thể hiện được tình cảm da diết, sâu nặng của mình dành cho con sông Đáy, cho thiên nhiên, con người nơi đây và cho người mẹ của mình.

- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

- Bố cuc: 4 đoạn (sgk đã chia)