Nội dung bài viết

    Xem thêm

    Giáo án Sinh học 11 Bài 18 (Kết nối tri thức 2024): Tập tính ở động vật

    Với Giáo án Bài 18: Tập tính ở động vật Sinh học lớp 11 sách Kết nối tri thức sẽ giúp thầy cô dễ dàng giảng dạy và biên soạn giáo án Sinh học 11 Bài 18.

    1 518 27/12/2023
    Mua tài liệu
    Trang trước
    Chia sẻ
    Trang sau  

    Chỉ 400k mua trọn bộ Giáo án Sinh học 11 Kết nối tri thức bản word trình bày đẹp mắt (Chỉ 50k cho 1 bài giảng bất kì):

    B1: Gửi phí vào tài khoản 0711000255837 - NGUYEN THANH TUYEN - Ngân hàng Vietcombank (QR)

    B2: Nhắn tin tới zalo Vietjack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận giáo án.

    Xem thử tài liệu tại đây: Link tài liệu

    Ngày dạy: .../.../...

    Trường: …………………….

    Tổ: ………………………….

    Họ và tên giáo viên:

    ………………………………..

    BÀI 18: TẬP TÍNH Ở ĐỘNG VẬT

    I. MỤC TIÊU

    Sau khi học xong bài học, HS đạt được các yêu cầu sau:

    1. Về năng lực

    1.1. Năng lực Sinh học

    - Nêu được tập tính và phân tích được vai trò của tập tính ở động vật. Lấy được một số ví dụ minh họa các dạng tập tính ở động vật.

    - Phân biệt được tập tính bẩm sinh và tập tính học được. Lấy ví dụ minh họa.

    - Nêu được các dạng tập tính phổ biến ở động vật. Lấy được ví dụ minh họa cho mỗi dạng tập tính.

    - Lấy được ví dụ chứng minh pheromone là chất được sử dụng như những tín hiệu hóa học của các cá thể cùng loài.

    - Nêu được một số hình thức học tập ở động vật. Lấy được ví dụ minh họa. Giải thích được cơ chế học tập ở người.

    - Trình bày được một số ứng dụng: dạy động vật làm xiếc; dạy trẻ em học tập; ứng dụng trong chăn nuôi; bảo vệ mùa màng; ứng dụng pheromone trong thực tiễn.

    1.2. Năng lực chung

    - Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động đọc sách, tự trả lời câu hỏi, tích cực tìm kiếm tài liệu để tìm hiểu về tập tính ở động vật.

    - Năng lực giao tiếp và hợp tác: Phân công và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân, nhóm. Sử dụng ngôn ngữ khoa học kết hợp với các loại phương tiện để trình bày những vấn đề khi tìm hiểu về tập tính bẩm sinh và tập tính học được; một số dạng tập tính phổ biến ở động vật; một số hình thức học tập ở động vật.

    2. Về phẩm chất

    - Chăm chỉ: Tìm hiểu bài trước ở nhà; tích cực tìm hiểu bài, thường xuyên theo dõi việc thực hiện các nhiệm vụ được phân công.

    - Trách nhiệm: Chủ động, có ý thức cao trong nhiệm thực hiện các nhiệm vụ khi được phân công.

    II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

    1. Giáo viên

    - SGK, tài liệu giảng dạy, giáo án.

    - Các hình ảnh liên quan đến bài học: một số tập tính của động vật,…

    - Phiếu học tập.

    Phiếu học tập số 1

    Cho biết sự khác nhau giữa tập tính bẩm sinh và tập tính học được.

    Tiêu chí

    Tập tính bẩm sinh

    Tập tính học được

    Nguồn gốc

    Tính chất

    Tác nhân

    kích thích

    Số lượng

    Trung ương

    - Mẫu báo cáo quan sát và mô tả tập tính

    Tên động vật

    Tập tính quan sát và mô tả

    Nguyên nhân gây ra tập tính

    Lợi ích của tập tính

    2. Học sinh

    - Đọc và chuẩn bị bài, tìm hiểu trước thông tin về tập tính ở động vật.

    - Các đồ dùng học tập khác theo yêu cầu của GV.

    III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

    1. Hoạt động 1: Hoạt động khởi động (Mở đầu)

    a. Mục tiêu:

    - Tạo tâm thế vui vẻ, thoải mái cho học sinh, sẵn sàng tìm hiểu kiến thức mới. Huy động được những kiến thức kĩ năng kinh nghiệm của bản thân có liên quan đến bài học mới, kích thích mong muốn tìm hiểu bài học mới.

    b. Nội dung:

    - GV sử dụng phương pháp trực quan và kĩ thuật hỏi đáp, yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Trong tự nhiên, các loài động vật thể hiện rất nhiều hành vi khác nhau. Tại sao chúng lại thể hiện các hành vi đó? Các hành vi đó đem lại lợi ích gì cho chúng?

    c. Sản phẩm:

    - Các câu trả lời của HS (có thể đúng hoặc sai).

    d. Tổ chức thực hiện:

    Hoạt động của giáo viên và học sinh

    Nội dung kiến thức

    Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

    - Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi cho vấn đề: Trong tự nhiên, các loài động vật thể hiện rất nhiều hành vi khác nhau. Tại sao chúng lại thể hiện các hành vi đó? Các hành vi đó đem lại lợi ích gì cho chúng?

    - HS tiếp nhận nhiệm vụ.

    Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

    - Học sinh chú ý theo dõi, kết hợp kiến thức của bản thân, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

    - GV quan sát, định hướng.

    Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

    - GV gọi 2 – 3 HS trình bày câu trả lời.

    Bước 4. Kết luận, nhận định:

    - GV nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS, chưa chốt kiến thức mà dẫn dắt vào bài học mới: “Vậy tập tính là gì? Tập tính có vai trò gì đối với động vật? Để trả lời các câu hỏi này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài 18. Tập tính ở động vật.”

    - Các câu trả lời của HS:

    * Gợi ý:

    - Động vật thể hiện các hành vi khi bị kích thích. Kích thích có thể đến từ bên trong hoặc bên ngoài cơ thể.

    - Lợi ích của các hành vi đối với động vật: Các hành vi làm tăng khả năng sinh tồn, tăng sự thành công sinh sản và cân bằng nội môi. Như vậy, các hành vi sẽ giúp động vật thích nghi để tồn tại và phát triển.

    2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới

    Hoạt động 2.1: Tìm hiểu khái niệm và vai trò của tập tính

    a. Mục tiêu:

    - Nêu được tập tính và phân tích được vai trò của tập tính đối với động vật.

    - Lấy dược một số ví dụ minh họa các dạng tập tính ở động vật.

    b. Nội dung:

    - GV sử dụng phương pháp trực quan và kĩ thuật hỏi - đáp, yêu cầu HS đọc thông tin SGK, quan sát hình ảnh và trả lời các câu hỏi để tìm hiểu về khái niệm và vai trò của tập tính.

    c. Sản phẩm:

    - Các câu trả lời của HS.

    * Vai trò của tập tính:

    - Làm tăng khả năng sinh tồn của động vật: (2), (3), (5).

    - Đảm bảo cho sự thành công sinh sản: (4).

    - Cân bằng nội môi: (1).

    d. Tổ chức thực hiện:

    Hoạt động của giáo viên và học sinh

    Nội dung kiến thức

    Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

    - GV chiếu một số hình ảnh về tập tính của một số động vật và yêu cầu HS: Quan sát các ví dụ về tập tính của một số động vật dưới đây, cho biết vai trò của các tập tính đó là gì? Từ đó, rút ra khái niệm về tập tính.

    1) Thằn lằn di chuyển đến nơi có ánh nắng khi thời tiết lạnh.

    2) Hổ săn mồi

    3) Nhện giăng tơ

    4) Cá ngựa đực đẻ con

    5) Chim cánh cụt bơi

    Giáo án Sinh học 11 Bài 18 (Kết nối tri thức 2024): Tập tính ở động vật (ảnh 1)

    - HS tiếp nhận nhiệm vụ.

    Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

    - Học sinh thực hiện nhiệm vụ.

    - GV quan sát, định hướng.

    Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

    - GV gọi 2 – 3 HS trình bày câu trả lời.

    - Các HS còn lại lắng nghe, nhận xét.

    Bước 4. Kết luận, nhận định:

    - Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.

    - GV nhận xét và chốt nội dung về khái niệm và vai trò của tập tính.

    I. Khái niệm và vai trò của tập tính

    1. Khái niệm

    - Tập tính là những hành động của động vật trả lời lại kích thích từ môi trường trong và ngoài, đảm bảo cho động vật tổn tại và phát triển.

    2. Vai trò của tập tính

    - Tập tính làm tăng khả năng sinh tồn của động vật.

    - Tập tính đảm bảo cho sự th ành công sinh sản.

    - Tập tính còn có thể được xem như là một cơ chế cân bằng nội mội.

    Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về các hình thức cảm ứng ở động vật

    a. Mục tiêu:

    - Phân biệt được tập tính bẩm sinh và tập tính học được. Lấy được ví dụ minh họa.

    b. Nội dung:

    - GV sử dụng phương pháp dạy học trực quan, kĩ thuật mảnh ghép để hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo luận nội dung trong SGK để tìm hiểu về tập tính bẩm sinh và tập tính học được.

    - Vòng 1: Nhóm chuyên gia GV chia lớp thành 2 nhóm, mỗi nhóm thực hiện các nhiệm vụ độc lập.

    - Vòng 2: Nhóm các mảnh ghép. Thành lập nhóm các mảnh ghép: Mỗi nhóm được thành lập từ ít nhất một thành viên của nhóm chuyên gia. Mỗi thành viên có nhiệm vụ trình bày lại cho cả nhóm kết quả tìm hiểu ở nhóm chuyên gia và hoàn thành phiếu học tập số 1.

    c) Sản phẩm:

    - Phần trình bày của các nhóm.

    - Đáp án phiếu học tập số 1.

    Phiếu học tập số 1

    Cho biết sự khác nhau giữa tập tính bẩm sinh và tập tính học được.

    Tiêu chí

    Tập tính bẩm sinh

    Tập tính học được

    Nguồn gốc

    Có tính bẩm sinh, do gene quy định.

    Hình thành trong đời sống cá thể.

    Tính chất

    Di truyền, rất bền vững, đặc trưng cho loài.

    Không di truyền, dễ mất đi nếu không được củng cố, mang tính đặc trưng cá thể.

    Tác nhân

    kích thích

    Tác nhân kích thích thích ứng với thụ thể cảm giác.

    Tác nhân kích thích bất kì đối với thụ thể cảm giác.

    Số lượng

    Số lượng có giới hạn.

    Số lượng không giới hạn.

    Trung ương

    Tuỷ sống, thân não.

    Có sự tham gia của vỏ não.

    d) Tổ chức thực hiện:

    Hoạt động của giáo viên và học sinh

    Nội dung kiến thức

    Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

    - GV giao nhiệm vụ:

    - Vòng 1:

    + Nhóm 1: Tìm hiểu về tập tính bẩm sinh.

    + Nhóm 2: Tìm hiểu về tập tính học được.

    Các nhóm làm việc trong vòng 5 phút, sau khi tìm hiểu, thống nhất ý kiến, mỗi thành viên phải trình bày trước nhóm của mình một lượt, như là chuyên gia.

    - Vòng 2: Nhóm các mảnh ghép, 1/2 thành viên của mỗi nhóm sẽ tập hợp lại thành một nhóm mới, tạo thành 2 nhóm mới. Thành viên các nhóm chuyên gia cùng thảo luận và hoàn thành phiếu học tập số 1.

    - HS tiếp nhận nhiệm vụ.

    Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

    - HS thực hiện nhiệm vụ các vòng theo yêu cầu của GV.

    - GV quan sát, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

    Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

    - Các nhóm lần lượt trình bày tóm tắt các ý kiến chung của nhóm.

    - Thảo luận, báo cáo.

    - Các nhóm nhận xét chéo theo nguyên tắc: 3 khen, 2 góp ý và 1 câu hỏi thắc mắc.

    Bước 4: Kết luận, nhận định:

    - Qua hoạt động, GV hướng dẫn HS rút ra kiến thức trọng tâm về tập tính bẩm sinh và tập tính học được.

    - GV nhận xét, đánh giá, tổng kết.

    II. Tập tính bẩm sinh và tập tính học được

    1. Tập tính bẩm sinh

    - Là tập tính sinh ra đã có, đặc trưng cho loài.

    - Bản năng là tập tính bẩm sinh, là chuỗi các hành động mà trình tự của chúng trong hệ thần kinh đã được gene quy định sẵn từ khi sinh ra, nghĩa là cứ có kích thích là các động tác xảy ra liên tục theo một trình tự nhất định → Bền vững và rất khó thay đổi.

    2. Tập tính học được

    - Là tập tính được hình thành trong quá trình sống của các thể, thông qua học tập và rút kinh nghiệm, không di truyền được.

    - Tập tính học được là một hành động hoặc chuỗi các hành động diễn ra được quyết định bởi quá trình điều kiện hóa trong hệ thần kinh theo kiểu Paplov hoặc Skinner.

    Hoạt động 2.3: Tìm hiểu về một số dạng tập tính phổ biến ở động vật

    a. Mục tiêu:

    - Nêu được các dạng tập tính phổ biến ở động vật. Lấy được ví dụ minh họa cho mỗi dạng tập tính.

    b. Nội dung:

    - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm, yêu cầu HS đọc thông tin SGK, quan sát hình ảnh và thảo luận trả lời câu hỏi.

    + Nhóm 1: Tìm hiểu về tập tính kiếm ăn. Cho ví dụ.

    + Nhóm 2: Tìm hiểu về tập tính bảo vệ lãnh thổ. Cho ví dụ.

    + Nhóm 3: Tìm hiểu về tập tính sinh sản. Cho ví dụ.

    + Nhóm 4: Tìm hiểu về tập tính di cư. Cho ví dụ.

    + Nhóm 5: Tìm hiểu về tập tính xã hội. Cho ví dụ.

    .............................................

    .............................................

    .............................................

    Xem thử tài liệu tại đây: Link tài liệu

    Tham khảo các loạt bài Giáo án các môn lớp 11 - Kết nối tri thức khác:

    Bài viết cùng lớp mới nhất

    Xem thêm
    1 518 27/12/2023
    Mua tài liệu
    Trang trước
    Chia sẻ
    Trang sau  

    Xem thêm các chương trình khác: