Giáo án Sinh học 11 Bài 13 (Kết nối tri thức 2024): Bài tiết và cân bằng nội môi

Chỉ 400k mua trọn bộ Giáo án Sinh học 11 Kết nối tri thức bản word trình bày đẹp mắt (Chỉ 50k cho 1 bài giảng bất kì):

B1: Gửi phí vào tài khoản 0711000255837 - NGUYEN THANH TUYEN - Ngân hàng Vietcombank (QR)

B2: Nhắn tin tới zalo Vietjack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận giáo án.

Xem thử tài liệu tại đây: Link tài liệu

Ngày dạy: .../.../...

BÀI 13: BÀI TIẾT VÀ CÂN BẰNG NỘI MÔI

I. MỤC TIÊU

Sau khi học xong bài học, HS đạt được các yêu cầu sau:

1. Về năng lực

1.1. Năng lực Sinh học

- Phát biểu được khái niệm bài tiết và trình bày vai trò của bài tiết.

- Trình bày được vai trò của thận trong bài tiết và cân bằng nội môi.

- Nêu được khái niệm: nội môi, cân bằng nội môi và giải thích được cơ chế chung điều hòa nội môi.

- Kể tên được một số cơ quan tham gia điều hòa cân bằng nội môi và một số hằng số nội môi cơ thể.

- Trình bày được các biện pháp bảo vệ thận và các biện pháp phòng tránh một số bệnh liên quan đến thận và bài tiết như suy thận, sỏi thận,…

- Nêu được tầm quan trọng của việc xét nghiệm định kì các chỉ số sinh hóa liên quan đến cân bằng nội môi và giải thích được kết quả thí nghiệm.

1.2. Năng lực chung

- Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tự tìm hiểu về bài tiết và cân bằng nội môi. Lựa chọn được các nguồn tài liệu học tập phù hợp, tự nhận ra và điều chỉnh những hạn chế của bản thân trong quá trình học tập.

- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Tích cực trao đổi, tham gia hoạt động nhóm và sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt các nội dung về thận và chức năng tạo nước tiểu, cân bằng nội môi. Nhận xét được ưu điểm, thiếu sót của bản thân và các thành viên trong nhóm.

- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Đặt được câu hỏi khác nhau về các vấn đề tìm hiểu trong bài học. Vận dụng kiến thức về bài tiết và cân bằng nội môi để giải thích các câu hỏi thực tiễn.

2. Về phẩm chất

- Chăm chỉ: Chủ động trong học tập, hứng thú tìm hiểu những nội dung liên quan đến bài tiết và cân bằng nội môi.

- Trách nhiệm: Chủ động, có ý thức cao trong nhiệm thực hiện các nhiệm vụ khi được phân công.

- Trung thực: Có thái độ trung thực khi tìm hiểu thông tin, số liệu trong quá trình tìm hiểu.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Giáo viên

- SGK, tài liệu giảng dạy, giáo án.

- Các hình ảnh liên quan đến bài học.

- Phiếu học tập.

2. Học sinh

- Đọc và chuẩn bị bài, tìm hiểu trước thông tin về bài tiết và cân bằng nội môi.

- Các đồ dùng học tập khác theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. Hoạt động 1: Hoạt động khởi động (Mở đầu)

a. Mục tiêu:

- Tạo tâm thế vui vẻ, thoải mái cho học sinh, sẵn sàng tìm hiểu kiến thức mới. Huy động được những kiến thức kĩ năng kinh nghiệm của bản thân có liên quan đến bài học mới, kích thích mong muốn tìm hiểu bài học mới.

b. Nội dung:

- GV sử dụng kĩ thuật hỏi đáp, yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Điều gì sẽ xảy ra với cơ thể nếu như các chất độc hại và các chất dư thừa không được thải ra bên ngoài và lại tích tụ trong cơ thể?

c. Sản phẩm:

- Các câu trả lời của HS (có thể đúng hoặc sai).

d. Tổ chức thực hiện:

2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới

Hoạt động 2.1: Tìm hiểu khái niệm và vai trò của bài tiết

a. Mục tiêu:

- Phát biểu được khái niệm bài tiết và trình bày vai trò của bài tiết.

b. Nội dung:

- GV yêu cầu HS làm việc độc lập, đọc thông tin mục I trang 80, bảng 13.1 và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm:

- Các câu trả lời của HS.

1. Một số chất bài tiết và cơ quan chịu trách nhiệm bài tiết các chất đó:

2. A – Gọi là thải phân vì phân không phải là sản phẩm của quá trình chuyển hóa.

- B, C – Gọi là tiết sữa, tiết nước bọt vì sữa và nước bọt được tạo ra từ quá trình chuyển hóa nhưng không phải là chất độc hại, chất dư thừa mà cơ thể cần loại bỏ.

- D – Gọi là bài tiết nước tiểu vì nước tiểu được tạo ra từ quá trình chuyển hóa, bao gồm các chất độc hại, dư thừa mà cơ thể cần thải ra ngoài.

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 2.2: Tìm hiểu về thận và chức năng tạo nước tiểu

a. Mục tiêu:

- Trình bày được vai trò của thận trong bài tiết và cân bằng nội môi.

b. Nội dung:

- GV sử dụng kĩ thuật hỏi - đáp, yêu cầu HS đọc thông tin SGK, trả lời các câu hỏi để tìm hiểu về cấu tạo của thận.

- GV sử dụng phương pháp trực quan, kĩ thuật khăn trải bàn, yêu cầu HS hoạt động nhóm 4 để tìm hiểu về chức năng tạo nước tiểu của thận.

c. Sản phẩm:

- Các câu trả lời của HS.

Nước tiểu được tạo thành trong quá trình máu chảy qua các nephron. Quá trình tạo nước tiểu ở nephron gồm 4 giai đoạn:

1. Lọc: Huyết áp đẩy nước và các chất hoà tan từ máu qua lỗ lọc vào lòng nang Bowman, tạo ra dịch lọc cầu thận.

2. Tái hấp thụ: Nước, các chất dinh dưỡng, các ion cần thiết như Na⁺, HCO₃^-,... trong dịch lọc được các tế bào ống thận hấp thụ trả về máu.

3. Tiết: Chất độc, một số ion dư thừa H⁺, K⁺,... được các tế bào thành ống thận tiết vào dịch lọc.

4. Nước tiểu được ống góp hấp thụ bớt nước và chảy vào bể thận, qua niệu quản vào lưu trữ ở bàng quang trước khi được thải ra ngoài.

- Nếu một trong những giai đoạn này bị rối loạn sẽ dẫn đến rối loạn quá trình tạo thành và bài tiết nước tiểu khiến cơ thể có thể mắc một số bệnh lí, thậm chí gây tử vong.

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 2.3: Tìm hiểu cân bằng nội môi

a. Mục tiêu:

- Nêu được khái niệm: nội môi, cân bằng nội môi và giải thích được cơ chế chung điều hòa nội môi.

- Kể tên được một số cơ quan tham gia điều hòa cân bằng nội môi và một số hằng số nội môi cơ thể.

b. Nội dung:

- GV yêu cầu HS hoạt động cá nhân, đọc thông tin SGK và thực hiện nhiệm vụ để tìm hiểu về khái niệm nội môi, cân bằng nội môi và giải thích cơ chế chung điều hòa nội môi.

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm, mỗi nhóm tìm hiểu về vai trò của một cơ quan trong điều hòa cân bằng nội môi.

c. Sản phẩm:

- Các câu trả lời của HS.

.............................................

.............................................

.............................................

Xem thử tài liệu tại đây: Link tài liệu