Giải KHTN 6 Bài 16 (Cánh diều): Vius và vi khuẩn

Mục lục Giải KHTN 6 Bài 16: Vius và vi khuẩn

Câu hỏi trang 92 sgk Khoa học tự nhiên 6: Vì sao chúng ta cần tiêm phòng bệnh?

Đáp án:

- Chúng ta cần tiêm phòng bệnh vì:

+ Đây là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất để làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong do bệnh truyền nhiễm của nhân loại.

+ Khoảng 85% – 95% người được tiêm chủng sẽ sinh ra miễn dịch đặc hiệu bảo vệ cơ thể không bị mắc bệnh

Câu hỏi trang 92 sgk Khoa học tự nhiên 6:

Quan sát hình 16.1 và cho biết hình dạng của các virus (theo bảng 16.1)

Đáp án:

Câu hỏi trang 94 sgk Khoa học tự nhiên 6: Kể tên những bệnh do virus gây ra ở người, động vật và thực vật.

Đáp án:

Các bệnh do virus gây ra là:

- Ở người: bệnh cúm, bệnh đậu mùa, quai bị, viêm gan B, sởi, HIV/AIDS,…

- Ở động vật: bệnh cúm gia cầm, cúm lợn, bệnh dại…

- Ở thực vật: virus gây khảm lá thuốc lá…

Câu hỏi trang 94 sgk Khoa học tự nhiên 6: Quan sát hình 16.8 và nêu các thành phần cấu tạo của một vi khuẩn.

Đáp án:

Vi khuẩn được cấu tạo bởi các thành phần sau:

- Thành tế bào

- Màng tế bào

- Tế bào chất

- Vùng nhân

Câu hỏi trang 94 sgk Khoa học tự nhiên 6: Quan sát hình 16.9 và nêu các hình dạng khác nhau của vi khuẩn.

Đáp án:

Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau như: Hình cầu, hình que, hình xoắn, hình dấu phẩy (phẩy khuẩn), hình sợi...

Câu hỏi trang 95 sgk Khoa học tự nhiên 6: So sánh sự khác nhau về cấu tạo của virus và vi khuẩn theo gợi ý trong bảng 16.2.

Đáp án:

Câu hỏi trang 95 sgk Khoa học tự nhiên 6: Xem hình ảnh hoặc video về các vi khuẩn và vẽ hình dạng của vi khuẩn đó.

Đáp án:

- Vi khuẩn lactic:

- Vi khuẩn HP:

- Tụ cầu khuẩn vàng:

Câu hỏi trang 96 sgk Khoa học tự nhiên 6: Kể tên một số cách bảo quản thức ăn tránh bị hư hỏng do vi khuẩn gây ra ở gia đình em.

Đáp án:

- Để thức ăn vào tủ lạnh

- Muối dưa, muối cà

- Sấy khô một số loại quả

- Làm mứt quả

Câu hỏi trang 96 sgk Khoa học tự nhiên 6: Lấy ví dụ về vai trò và tác hại của vi khuẩn đối với người, sinh vật

Đáp án:

- Vai trò:

+ Vi khuẩn lên men tạo thực phẩm cho con người (sữa chua, dưa muối, cà muối, rượu,…)

+ Vi khuẩn được ứng dụng làm phân bón vi sinh

- Tác hại:

+ Vi khuẩn làm hỏng thức ăn

+ Vi khuẩn gây bệnh cho con người và các sinh vật khác

Câu hỏi trang 96 sgk Khoa học tự nhiên 6: Lấy ví dụ về những vi khuẩn có ích và vi khuẩn gây hại cho sinh vật và con người.

Đáp án:

- Vi khuẩn có ích:

+ Vi khuẩn cố định nito trong rễ cây họ đậu

+ Vi khuẩn lên men lactic

+ Vi khuẩn lên men etylic

- Vi khuẩn có hại:

+ Vi khuẩn gây bệnh viêm da ở người

+ Vi khuẩn gây bệnh bạc lá ở lúa

+ Vi khuẩn gây bệnh lao ở người

Câu hỏi trang 96 sgk Khoa học tự nhiên 6: Hãy cho biết vì sao người ta hay trồng xen cây họ Đậu với các cây trồng khác?

Đáp án:

Vì rễ các cây họ đậu có vi khuẩn cộng sinh cố định nito thành phân đạm tự nhiên nên người ta trồng xen cây họ đậu với các cây khác để tăng năng suất và giảm lượng phân bón.

Câu hỏi trang 97 sgk Khoa học tự nhiên 6: Kể tên một số biện pháp phòng tránh bệnh do virus và vi khuẩn gây nên.

Đáp án:

Một số biện pháp phòng tránh bệnh do virus và vi khuẩn gây nên:

- Giữ vệ sinh môi trường sống

- Tập thể dục rèn luyện sức khỏe

- Ăn uống đủ chất dinh dưỡng

- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng

- Đeo khẩu trang khi ra ngoài

Câu hỏi trang 97 sgk Khoa học tự nhiên 6:

Tìm hiểu, trao đổi với các bạn về những biện pháp mà gia đình và địa phương em đã thực hiện để phòng chống các bệnh lây nhiễm do virus, vi khuẩn gây nên đối với con người, cây trồng và vật nuôi.

Đáp án:

- Đối với con người và vật nuôi:

+ Vệ sinh chỗ ở và môi trường xung quanh

+ Tiêm phòng bệnh

- Đối với thực vật:

+ Phun thuốc phòng bệnh cho cây trồng

+ Tạo giống cây sạch bệnh

Câu hỏi trang 98 sgk Khoa học tự nhiên 6:

1. Em cần làm gì để tránh bị bệnh cúm, bệnh quai bị?

2. Em có biết mình đã được tiêm vaccine phòng bệnh gì và khi nào không?

Đáp án:

1. Có thể tiêm vaccine để phòng tránh bị bệnh cúm, bệnh quai bị.

2. Đa số trẻ em Việt Nam đã được tiêm phòng các loại vaccine như: vaccine viêm não Nhật Bản, vaccine viêm gan B, vaccine bại liệt, ho gà, uốn ván… vào giai đoạn từ sơ sinh đến 6 tuổi.

Câu hỏi trang 98 sgk Khoa học tự nhiên 6: Em hãy tìm hiểu và kể tên các bệnh phổ biến cần tiêm chủng cho trẻ em nước ta hiện nay.

Đáp án:

Các bệnh phổ biến cần tiêm chủng cho trẻ em nước ta hiện nay là: viêm não Nhật Bản, sởi, rubella, uốn ván, ho gà, bại liệt, cúm, viêm phổi, bạch hầu, viêm màng não, viêm gan A,…

Câu hỏi trang 98 sgk Khoa học tự nhiên 6: Khi sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị các bệnh ở người, chúng ta cần lưu ý điều gì?

Đáp án:

- Khi dùng kháng sinh cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc, dùng đúng liều lượng và đúng quy trình.

Lý thuyết Khoa học tự nhiên 6 Bài 16: Virus và vi khuẩn

I. Virus

1. Hình dạng và cấu tạo đơn giản của virus

- Virus là dạng sống có kích thước rất nhỏ, mắt thường không nhìn thấy được.

- Virus có nhiều hình dạng khác nhau như hình que, hình cầu, hình đa diện,…

- Virus chưa có cấu tạo tế bào:

+ Không có màng tế bào, tế bào chất và nhân

+ Chỉ có chất di truyền nằm ở giữa và lớp vỏ protein bao bọc bên ngoài

2. Một số bệnh do virus gây nên ở người và sinh vật

- Virus được coi là tác nhân gây bệnh cho thực vật, động vật và con người do chúng có khả năng “sinh sản” và lan truyền rất nhanh từ tế bào này sang tế bào khác.

II. Vi khuẩn

1. Hình dạng, cấu tạo của vi khuẩn

- Vi khuẩn là những sinh vật đơn bào rất nhỏ bé, có kích thước khoảng 0,5 – 10 µm

- Tế bào vi khuẩn có cấu tạo đơn giản nhưng rất đa dạng về hình dạng

- Vi khuẩn có ở cả trong không khí, trong đất, trong nước và trong cơ thể sinh vật

2. Vai trò của vi khuẩn

- Vi khuẩn được dùng để chế biến các thực phẩm lên men như làm sữ chua, dưa chua, nước tương…

- Vi khuẩn còn có vai trò trong nông nghiệp như làm phân bón vi sinh…

3. Tác hại của vi khuẩn

- Vi khuẩn làm hòng thức ăn

- Vi khuẩn gây bệnh cho con người và sinh vật

III. Phòng bệnh do virus và vi khuẩn gây nên

1. Phòng bệnh

- Đối với con người:

- Đối với thực vật:

+ Phun thuốc phòng bệnh cho cây trồng

+ Tạo giống cây sạch bệnh

2. Sử dụng vaccine ngăn ngừa các bệnh do virus và vi khuẩn gây nên

- Tiêm vaccine là biện pháp phòng các bệnh do virus và vi khuẩn gây nên.

- Tuy nhiên hiện nay một số bệnh do virus gây nên vẫn chưa có vaccine và phương pháp điều trị hiệu quả nên cần tuân thủ nghiêm các yêu cầu phòng chống bệnh.

3. Sử dụng thuốc kháng sinh chống lại vi khuẩn gây bệnh

- Kháng sinh được chiết xuất từ các vi khuẩn hoặc nấm có khả năng tiêu diệt hoặc kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn ở người và sinh vật.

- Thuốc kháng sinh có thể điều trị được nhiều bệnh do vi khuẩn gây ra tuy nhiên cần phải tuân thủ lời dặn của bác sĩ khi sử dụng.

Xem thêm lời giải bài tập KHTN lớp 6 sách Cánh diều hay, chi tiết khác:

Bài 17: Đa dạng nguyên sinh vật

Bài 18: Đa dạng nấm

Bài 19: Đa dạng thực vật

Bài 20: Vai trò của thực vật trong đời sống và trong tự nhiên

Bài 21: Thực hành phân chia các nhóm thực vật