Những ai có quyền yêu cầu xác định cha mẹ con?

1. Những ai có quyền yêu cầu xác định cha mẹ con?

Theo Điều 102 của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quyền yêu cầu xác định cha mẹ con được quy định cụ thể như sau:

Các quy định này không chỉ bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan mà còn đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong việc xác định quan hệ gia đình, góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho các mối quan hệ xã hội.

2. Thủ tục đăng ký nhận cha mẹ con được thực hiện như thế nào?

Thủ tục nhận cha con được quy định tại Điều 25 Luật Hộ tịch 2014 như sau:

3. Chứng cứ chứng minh quan hệ cha mẹ con khi thực hiện đăng ký nhận cha con gồm những giấy tờ gì?

Căn cứ theo Điều 14 Thông tư 04/2020/TT-BTP quy định:

"Điều 14. Chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ, con

Chứng cứ để chứng minh quan hệ cha, mẹ, con theo quy định tại khoản 1 Điều 25 và khoản 1 Điều 44 của Luật hộ tịch gồm một trong các giấy tờ, tài liệu sau đây:

1. Văn bản của cơ quan y tế, cơ quan giám định hoặc cơ quan, tổ chức khác có thẩm quyền ở trong nước hoặc nước ngoài xác nhận quan hệ cha con, quan hệ mẹ con.

2. Trường hợp không có chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ, con theo quy định tại khoản 1 Điều này thì các bên nhận cha, mẹ, con lập văn bản cam đoan về mối quan hệ cha, mẹ, con theo quy định tại Điều 5 Thông tư này,có ít nhất hai người làm chứng về mối quan hệ cha, mẹ, con."

Trách nhiệm, hệ quả của việc cam đoan không đúng sự thật được quy định tại Điều 5 Thông tư 04/2020/TT-BTP như sau:

"1. Trường hợp cho phép người yêu cầu đăng ký hộ tịch lập văn bản cam đoan về nội dung yêu cầu đăng ký hộ tịch thì cơ quan đăng ký hộ tịch phải giải thích rõ cho người lập văn bản cam đoan về trách nhiệm, hệ quả pháp lý của việc cam đoan không đúng sự thật.
2. Cơ quan đăng ký hộ tịch từ chối giải quyết hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền hủy bỏ kết quả đăng ký hộ tịch, nếu có cơ sở xác định nội dung cam đoan không đúng sự thật."

Theo đó, chứng cứ để chứng minh quan hệ cha mẹ con gồm một trong các giấy tờ, tài liệu sau:

• Văn bản của cơ quan y tế, cơ quan giám định hoặc cơ quan, tổ chức khác có thẩm quyền ở trong nước hoặc nước ngoài xác nhận quan hệ cha con, quan hệ mẹ con.
• Trường hợp không có chứng cứ chứng minh quan hệ cha, con thì các bên nhận cha, con lập văn bản cam đoan về mối quan hệ cha, con và có ít nhất hai người làm chứng về mối quan hệ cha, con này.

4. Người thực hiện đăng ký nhận cha mẹ con đến đâu để đăng ký?

Địa điểm đăng ký nhận cha mẹ con theo Điều 24 và Điều 43 Luật Hộ tịch 2014 như sau:

Như vậy, địa điểm đăng ký nhận cha mẹ con là khác nhau trong từng trường hợp khác nhau:

• Trường hợp nhận cha con đều là công dân Việt Nam thì người thực hiện đăng ký nhận cha con phải đến UBND cấp xã nơi cư trú (thường trú hoặc tạm trú) để thực hiện việc đăng ký.
• Trường hợp nhận cha con giữa giữa công dân Việt Nam với người nước ngoài; giữa công dân Việt Nam cư trú ở trong nước với công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài; giữa công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài với nhau; giữa công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài với công dân Việt Nam hoặc với người nước ngoài; giữa người nước ngoài với nhau mà một hoặc cả hai bên thường trú tại Việt Nam thì người thực hiện đăng ký nhận cha con phải đến UBND cấp huyện nơi cư trú (thường trú hoặc tạm trú) để thực hiện việc đăng ký.

5. Thủ tục cha nhận con cần những giấy tờ gì?

Giấy tờ trong thủ tục nhận cha con sẽ là khác nhau trong từng trường hợp cụ thể khác nhau căn cứ vào Điều 14 và Điều 15 Thông tư 04/2020/TT-BTP như sau:

• Trường hợp nhận cha con sau khi đăng ký giấy khai sinh thì giấy tờ cần chuẩn bị là:
  • Tờ khai theo mẫu quy định
  • Chứng cứ chứng minh quan hệ cha con
• Trường hợp nhận cha con kết hợp đăng ký giấy khai sinh thì giấy tờ cần chuẩn bị là:

  • Tờ khai đăng ký khai sinh,Tờ khai đăng ký nhận cha, mẹ, con theo mẫu quy định;

  • Giấy chứng sinh hoặc giấy tờ thay thế Giấy chứng sinh theo quy định tại khoản 1 Điều 16 của Luật hộ tịch;

  • Chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ, con theo quy định tại Điều 14 của Thông tư này.

6. Mẫu đơn đăng ký nhận cha mẹ con

Mẫu tờ khai đăng ký nhận cha mẹ con mới nhất được quy định tại Phụ lục 5 ban hành kèm theo Thông tư 04/2024/TT-BTP tại đây:

7. Câu hỏi thường gặp?

7.1. Chủ thể không phải là cha mẹ của đứa trẻ có quyền yêu cầu nhận cha, mẹ, con không?

Chủ thể không phải là cha mẹ của đứa trẻ có quyền yêu cầu nhận cha, mẹ, con nhưng phải là chủ thể theo Khoản 3 Điều 102 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:

"Điều 102. Người có quyền yêu cầu xác định cha, mẹ, con

3. Cá nhân, cơ quan, tổ chức sau đây, theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự, có quyền yêu cầu Tòa án xác định cha, mẹ cho con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự; xác định con cho cha, mẹ chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự trong các trường hợp được quy định tại khoản 2 Điều 101 của Luật này:

a) Cha, mẹ, con, người giám hộ;

b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;

c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;

d) Hội liên hiệp phụ nữ."

7.2. Có thể giải quyết việc đăng ký khai sinh cùng lúc với việc nhận cha, mẹ, con không?

Giải quyết việc đăng ký khai sinh có thể được thực hiện cùng lúc với việc nhận cha, mẹ, con căn cứ theo Khoản 1 Điều 15 Thông tư 04/2020/TT-BTP như sau::

"Điều 15. Kết hợp giải quyết việc đăng ký khai sinh và nhận cha, mẹ, con

1. Khi đăng ký khai sinh cho trẻ em mà có người yêu cầu đăng ký nhận cha, mẹ, con thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của cha hoặc mẹ kết hợp giải quyết thủ tục đăng ký khai sinh và thủ tục đăng ký nhận cha, mẹ, con."

7.3. Không có chứng cứ để nhận cha, mẹ, con thì có được nhận cha, mẹ con không?

Không có chứng cứ để nhận cha, mẹ, con thì có được nhận cha, mẹ con nhưng phải thực hiện một số hành động theo Khoản 2 Điều 14 Thông tư 04/2020/TT-BTP như sau:

"Điều 14. Chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ, con

2. Trường hợp không có chứng cứ chứng minh quan hệ cha, mẹ, con theo quy định tại khoản 1 Điều này thì các bên nhận cha, mẹ, con lập văn bản cam đoan về mối quan hệ cha, mẹ, con theo quy định tại Điều 5 Thông tư này,có ít nhất hai người làm chứng về mối quan hệ cha, mẹ, con"