Lý thuyết Tin học 10 Bài 1 (Kết nối tri thức): Thông tin và xử lí thông tin

Lý thuyết Tin học 10 Bài 1: Thông tin và xử lí thông tin 

1. Thông tin và dữ liệu

a) Quá trình xử lí thông tin

- Thông tin là tất cả những gì mang lại cho chúng ra hiểu biết, gắn với quá trình nhận thức.

- Quá trình xử lí thông tin của máy tính gồm các bước sau:

+ Bước 1: Tiếp nhận dữ liệu

Máy tính tiếp nhận dữ liệu theo hai cách thường gặp:

Cách 1: Từ các thiết bị, ví dụ tệp hình ảnh từ máy quét là dữ liệu.

Cách 2: Từ bàn phím do con người nhập, ví dụ khi soạn một văn bản, thông tin của người nhập thành dữ liệu.

+ Bước 2: Xử lí dữ liệu

Ví dụ, từ nhiệt độ trung bình của nhiều năm gần đây, các phần mềm chuyên dụng có thể cho chúng ra biết khuynh hướng Trái đất đang nóng dần lên.

+ Bước 3: Đưa ra kết quả

Máy tính có thể đưa ra theo hai cách:

Cách 1: Dữ liệu được thể hiện dưới dạng văn bản, âm thanh, … mà con người có thể hiểu được.

Cách 2: Lưu dữ liệu lên một vật mang tin như thẻ nhớ hoặc chuyển thành dữ liệu đầu vào cho một hoạt động xử lí khác.

- Dữ liệu được thể hiện dưới dạng văn bản, âm thanh, hình ảnh, … mà con người có thể hiểu được.

- Lưu dữ liệu lên một vật mang tin như thẻ nhớ hoặc chuyển thành dữ liệu đầu vào cho một hoạt động xử lí khác.

b) Phân biệt dữ liệu và thông tin

- Trong tin học, dữ liệu là thông tin đã được đưa vào máy tính để máy tính có thể nhận biết và xử lí được.

- Thông tin là ý nghĩa của số liệu.

- Thông tin và dữ liệu độc lập tương đối với nhau:

- Có thể có nhiều loại dữ liệu khác nhau của một thông tin như bài vở, tệp bài soạn đều là dữ liệu của một bài giảng.

- Nếu dữ liệu không đầy đủ thì không xác định được chính xác thông tin.

Ví dụ: Dữ liệu “39^oC” trong một bộ dữ liệu về thời tiết mang thông tin “trời rất nóng” nhưng dữ liệu “39^oC” trong một bộ dữ liệu về bệnh án lại mang thông tin “sốt cao”.

⇒ Như vậy, thông tin có tính toàn vẹn, được hiểu đúng khi có đầy đủ số liệu, nếu thiếu dữ liệu thì có thể làm thông tin bị sai hoặc không xác định được.

- Với cùng bộ dữ liệu, cách xử lí khác nhau có thể đem lại thông tin khác nhau.

Ví dụ: Thời tiết của một ngày có thể được tổng hợp theo vùng để biết phân bố lượng mưa trong ngày hoặc làm cơ sở để dự báo thời tiết ngày hôm sau.

- Việc xử lí các bộ dữ liệu khác nhau cũng có thể đưa đến cùng một thông tin.

Ví dụ: Xử lí dữ liệu về băng tan Bắc Cực hay cường độ bão nhiệt đới đều có thể kết luận sự nóng lên của Trái Đất.

2. Đơn vị lưu trữ dữ liệu

- Máy tính không truy cập trong bộ nhớ tới từng bit mà truy cập theo từng nhóm bit.

- Các máy tính ngày nay đều tổ chức trong thành những đơn vị lưu trữ có độ dài bằng bội của byte như 2, 5 hay 8 byte.

- Các đơn vị đo dữ liệu hơn kém nhau 2¹⁰=1024 lần.

Bảng 1: Các đơn vị lưu trữ dữ liệu

3. Lưu trữ, xử lí và truyền thông bằng thiết bị số

- Thiết bị số bao gồm bộ thu phát wifi, máy tính xách tay, …

- Thiết bị số có các ưu điểm:

+ Giúp xử lí thông tin với năng suất rất cao và ổn định.

+ Có khả năng lưu trữ với dụng lượng lớn, giá thành rẻ, tìm kiếm nhanh và dễ dàng.

+ Có khả năng truyền tin với tốc độ rất lớn.

+ Giúp thực hiện tự động, chính xác, chi phí thấp và tiện lợi hơn một số việc.

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Tin học 10 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 2: Vai trò của thiết bị thông minh và tin học đối với xã hội

Lý thuyết Bài 3: Một số kiểu dữ liệu và dữ liệu văn bản

Lý thuyết Bài 4: Hệ nhị phân và dữ liệu số nguyên

Lý thuyết Bài 5: Dữ liệu lôgic

Lý thuyết Bài 6: Dữ liệu âm thanh và hình ảnh