Hướng dẫn cách tính và tra cứu bảo hiểm xã hội một lần năm 2023

Hướng dẫn cách tính và tra cứu bảo hiểm xã hội một lần năm 2023

I. Bảo hiểm Xã hội một lần là gì?

Căn cứ theo Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, bảo hiểm xã hội một lần là sự bù đắp một phần thu nhập dành cho người lao động khi người lao động bị ốm đau, thai sản hay bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết.

II. Điều kiện hưởng BHXH 1 lần là gì?

Căn cứ theo Điểm a, b, Khoản 1, Điều 8, Nghị định 115/2015/NĐ-CP và Điều 60, Luật BHXH Việt Nam số 58/2014/QH13 quy định rõ 06 trường hợp được nhận BHXH 1 lần bao gồm:

(1) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH (Khoản 3, Điều 54 của Luật BHXH)

(2) Đủ 55 tuổi mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện (đối với lao động nữ hoạt động ở xã, phường, thị trấn);

(3) Ra nước ngoài để định cư;

(4) Người đang bị mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;

(5) Công an, bộ đội khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu:

- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân;

- Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí.;

(6) Người tham gia BHXH bắt buộc sau 01 năm nghỉ việc hoặc tham gia BHXH tự nguyện sau 01 năm không tiếp tục đóng mà chưa đủ 20 năm đóng (Điều 1 Nghị quyết 93/2015/QH13).

Người lao động tham gia đóng Bảo hiểm xã hội thuộc 1 trong 6 trường hợp trên có thể gửi yêu cầu đến cơ quan BHXH để lãnh BHXH 1 lần theo quy định.

1. Trường hợp không được nhận bảo hiểm xã hội 1 lần ngay

Người lao động tham gia BHXH bắt buộc và thuộc 04 trường hợp sau đây sẽ không được nhận BHXH một lần ngay gồm:

(1) Người lao động nghỉ việc chưa đủ 1 năm khi không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.

(2) Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu và đủ 20 năm đóng BHXH ​sẽ không được nhận BHXH 1 lần mà sẽ được hưởng lương hưu theo quy định.

(3) Người lao động mắc bệnh nhưng không phải bệnh hiểm nghèo (Ung thư, bại liệt, Xơ gan cổ chướng, Phong, lao nặng, Nhiễm HIV chuyển sang giai đoạn AIDS)

(4) Người lao động không chứng minh được đang định cư ở nước ngoài, trừ trường hợp đáp ứng điều kiện khác quy định tại Khoản 1, Điều 60, Luật Bảo hiểm xã hội 2014.

Như vậy, không phải đối tượng là người tham gia BHXH nào cũng sẽ được hưởng BHXH 1 lần, người tham gia thuộc 1 trong 4 trường hợp như đã đề cập bên trên khi gửi yêu cầu đến cơ quan BHXH sẽ không được giải quyết hồ sơ và thủ tục hưởng BHXH 1 lần theo quy định.

III. Công thức áp dụng tính BHXH 1 lần

Căn cứ Khoản 4, Điều 19, Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định cách tính bảo hiểm xã hội 1 lần được chi trả dựa trên thời gian người lao động tham gia BHXH và mức bình quân tiền lương (Mbqtl) tháng đóng BHXH như sau:

Công thức tính mức hưởng BHXH 1 lần:

Trường hợp người lao động tham gia BHXH chưa đủ 1 năm

Căn cứ theo khoản 2 điều 19 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH. Mức hưởng BHXH 1 lần của người lao động có thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm được tính bằng 22% của các mức tiền lương tháng đã đóng BHXH, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

1. Cách tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH

2. Mức điều chỉnh thu nhập tháng đã đóng BHXH

Căn cứ theo thông tư số 01/2023/TT-BLĐTBXH ngày 03/01/2023 quy định mức điều chỉnh tiền lương và thu nhập tháng đã đóng bảo hiểm xã hội theo bảng hệ số trượt giá tính BHXH năm 2023 như sau:

Bảng 1: Dành cho đối tượng tham gia BHXH bắt buộc

Bảng 2: Dành cho đối tượng tham gia BHXH tự nguyện

3. Cách tính làm tròn thời gian tham gia BHXH

Để thuận tiện cho việc tính toán số tiền hưởng BHXH 1 lần, hiện nay thời gian đóng BHXH của người lao động có tháng lẻ sẽ được làm tròn theo nguyên tắc sau:

- Từ 01 - 06 tháng được tính là nửa năm = 0,5 năm

- Từ 07 - 11 tháng được tính là một năm = 1 năm

- Trường hợp tính đến trước 01/01/2014 nếu có tháng lẻ thì những tháng lẻ đó được chuyển sang giai đoạn đóng bảo hiểm xã hội từ 01/01/2014 trở đi để làm căn cứ tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Ví dụ: Lao động A có thời gian tham gia đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ tháng 5/2019 đến tháng 03/2023 tại một số đơn vị như sau:

- Từ tháng 5/2019 đến tháng 7/2019: mức lương 4.500.000 đồng

- Từ tháng 01/2020 đến tháng 06/2022: mức lương 8.500.000 đồng

- Tháng 07/2022 đến tháng 3/2023: mức lương 9.500.000 đồng

Lao động A có tổng thời gian tham gia BHXH là 3 năm 6 tháng và có dự định rút bảo hiểm xã hội 1 lần. Để biết số tiền hưởng BHXH 1 lần của A là bao nhiêu? Có thể tính trực tiếp áp dụng theo công thức tính mức hưởng BHXH 1 lần như sau:

Thời gian tham gia BHXH của A trước năm 2014 = 0 năm

Thời gian tham gia BHXH của  A sau ngày 01/01/2014 từ năm 2019 đến năm 2023 là 3 năm 6 tháng = 42 tháng làm tròn = 3,5 năm.

Mức bình quân tiền lương của A = [(3*4.500.000*1,08) + (12*8.500.000*1,05) + (12*8.500.000*1,03) + (6*8.500.000*1,00) + (6*1,00*9.500.000) + (3*1,00*9.500.000)] /42 = 8.648.571 đồng

Do thời gian đóng BHXH của A hoàn toàn sau năm 2014 nên công thức tính mức hưởng BHXH 1 lần = 2* Tổng thời gian đóng BHXH* Mức bình quân tiền lương

Như vậy, mức hưởng BHXH 1 lần của A nhận được = 2*3,5*8.648.571= 60.539.997 đồng

Cách xác định thời gian tham gia BHXH

IV. Cách tính BHXH 1 lần online năm 2023

Việc áp dụng công thức tính như trên dễ khiến nhiều người lao động gặp khó khăn trong việc tính toán và rất dễ nhầm lẫn dẫn đến kết quả tính ra không chính xác.

Để giúp người lao động có thể tính toán mức hưởng BHXH một cách dễ dàng, nhanh chóng và thuận tiện hơn, người lao động có thể sử dụng phần mềm tính BHXH 1 lần online theo quy trình các bước gồm tính tổng thời gian hưởng BHXH 1 lần trên VssID sau đó sử dụng hệ thống tính BHXH 1 lần trực tuyến trên LuatVietNam.

Cụ thể, người lao động sẽ thực hiện các bước như sau:

Bước 1: Tính thời gian đóng BHXH và mức lương đóng BHXH trên VssID

Người lao động có thể nhanh chóng tính được tổng thời tham gia đóng BHXH của mình trên VssID bằng cách sử dụng chức năng tra cứu quá trình tham gia trên ứng dụng này.

Tính thời gian đóng BHXH 1 lần trên VssID

Khi tính mức hưởng BHXH 1 lần người lao động cần quan tâm đến 2 yếu tố trên VssID gồm:

- Tổng thời gian tham gia BHXH

- Các mức tiền lương đóng BHXH tại mỗi giai đoạn

Bước 2: Truy cập hệ thống tính BHXH 1 lần của LuatVietNam

Đường link công cụ tính bhxh 1 lần trên LuatVietNam như sau: https://luatvietnam.vn/tinh-bao-hiem-xa-hoi-1-lan.html

Truy cập hệ thống tính BHXH 1 lần của LuatVietNam

Đối với người lao động làm việc tại nhiều công ty thì mỗi công ty sẽ tương ứng với 1 dòng giai đoạn. Người lao động chọn "THÊM GIAI ĐOẠN" để bổ sung các trường thông tin tương ứng.

Bước 3: Điền thông tin theo hướng dẫn

Người lao động sau khi nhận kết quả tra cứu quá trình tham gia BHXH thì điền đầy đủ các trường thông tin tương ứng về các giai đoạn nộp BHXH và mức lương đóng BHXH của mình. Sau đó nhấn chọn "TÍNH BHXH" để xem kết quả.

Bước 4: Nhận kết quả

Diễn giải cách tính BHXH 1 lần để có kết quả như trên:

(1) Thời gian tham gia BHXH: 03 năm 6 tháng

- Thời gian tham gia BHXH từ năm 2014 trở đi: 03 năm 6 tháng

(2) Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH:

Tiền lương đóng BHXH của các giai đoạn tham gia BHXH như sau:

- Giai đoạn đóng từ tháng 5/2019 đến tháng 7/2019: Thời gian 3 tháng - Mức tiền lương đóng BHXH: 4.500.000 đồng

Tiền lương đóng BHXH = 4.500.000*1,08*3 = 14.580.000 đồng

- Giai đoạn đóng từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2020: Thời gian 12 tháng - Mức tiền lương đóng BHXH: 8.500.000 đồng

Tiền lương đóng BHXH = 8.500.000*1,05*12 = 107.100.000 đồng

- Giai đoạn đóng từ tháng 1/2021 đến tháng 12/2021: Thời gian 12 tháng - Mức tiền lương đóng BHXH: 8.500.000 đồng

Tiền lương đóng BHXH = 8.500.000*1,03*12 = 105.060.000 đồng

- Giai đoạn đóng từ tháng 1/2022 đến tháng 6/2022: Thời gian 6 tháng - Mức tiền lương đóng BHXH: 8.500.000 đồng

Tiền lương đóng BHXH = 8.500.000*1,00*6 = 51.000.000 đồng

- Giai đoạn đóng từ tháng 7/2022 đến tháng 12/2022: Thời gian 6 tháng - Mức tiền lương đóng BHXH: 9.500.000 đồng

Tiền lương đóng BHXH = 9.500.000*1,00*6 = 57.000.000 đồng

- Giai đoạn đóng từ tháng 1/2023 đến tháng 3/2023: Thời gian 3 tháng - Mức tiền lương đóng BHXH: 9.500.000 đồng

Tiền lương đóng BHXH = 9.500.000*1,00*3 = 28.500.000 đồng

- Tổng tiền đóng BHXH = 14.580.000 + 107.100.000 + 105.060.000 + 51.000.000 + 57.000.000 + 28.500.000 = 363.240.000 đồng

Mức bình quân tiền lương đóng BHXH = Tổng tiền / tổng số tháng = 363.240.000/42 = 8.648.571 đồng

(3) Mức hưởng BHXH một lần:

Mức hưởng BHXH 1 lần đối với thời gian đóng BHXH từ 2014 trở đi:

8.648.571 x 3,5 năm x 2 = 60.539.997 đồng

Như vậy, tổng tiền BHXH 1 lần được nhận là 60.539.997 đồng

*Lưu ý: BHXH 1 lần đã được tính hệ số trượt giá năm 2023

Như vậy, với kết quả nhận được như trên nếu như người lao động rút BHXH 1 lần tại thời điểm này thì đó sẽ là số tiền mà người lao động được hưởng tương ứng với mức đóng và tổng thời gian tham gia BHXH trước đó.

V. Thủ tục nhận bảo hiểm xã hội 1 lần

1. Hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Căn cứ theo quy định tại Điều 109, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 nêu rõ hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội một lần gồm:

(1) Sổ bảo hiểm xã hội.

(2) Đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần của người lao động

(3) Đối với người ra nước ngoài để định cư phải nộp thêm bản sao giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam hoặc bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng một trong các giấy tờ sau đây:

a) Hộ chiếu do nước ngoài cấp;

b) Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài;

c) Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp.

2. Nơi nộp hồ sơ hưởng BHXH 1 lần

Người lao động trực tiếp đến cơ quan Bảo hiểm xã hội huyện nơi đang cư trú (nơi đăng ký hộ khẩu thường trú hoặc nơi đăng ký tạm trú) để nộp hồ sơ. Khi đi NLĐ mang theo CMND/ Thẻ căn cước công dân, sổ hộ khẩu/sổ tạm trú để xuất trình.

- Thời hạn nộp hồ sơ: là 30 ngày tính đến thời điểm NLĐ đủ điều kiện và có yêu cầu hưởng BHXH 1 lần nộp hồ sơ quy định tại điều 109 nêu trên.

- Thời hạn giải quyết hồ sơ: là 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định. Cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả cho người lao động. Trong trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Quá thời hạn mà chưa nhận được tiền BHXH 1 lần

Trong trường hợp người lao động làm đúng thủ tục hưởng BHXH 1 lần và đã nhận được giấy hẹn từ cơ quan BHXH mà vẫn chưa nhận được tiền thì phải làm sao?

​Nếu người lao động vẫn chưa nhận được tiền trong trường hợp nêu trên có thể có lỗi trong quá trình liên hệ với bạn. Người lao động cần cung cấp thông tin về Phiếu hẹn đến cơ quan BHXH để kiểm tra lại quá trình xử lý hồ sơ, đảm bảo giải quyết kịp thời quyền lợi của người lao động.

3. Hình thức gửi hồ sơ hưởng BHXH 1 lần

Người lao động nộp bộ hồ sơ đầy đủ theo quy định cho cơ quan BHXH huyện/tỉnh nơi cư trú theo 1 trong 3 hình thức sau:

(1) Giao dịch điện tử

Người hưởng chế độ BHXH 1 lần đăng ký nhận mã xác thực và gửi hồ sơ điện tử qua website BHXH Việt Nam. Trường hợp người lao động đã đăng ký sử dụng dịch vụ I-VAN có thể gửi hồ sơ điện tử qua phần mềm bảo hiểm xã hội.

(2) Dịch vụ bưu chính công ích được cung ứng theo yêu cầu của Nhà nước để phục vụ nhiệm vụ đặc thù.

Trong trường hợp người lao động không chuyển hồ sơ giấy sang định dạng điện tử như trên thì có thể gửi bộ hồ sơ giấy qua dịch vụ bưu chính công ích cho cơ quan BHXH.

(3) Người lao động nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH.

Người lao động nhận kết quả giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội 1 lần gồm:

- Bộ hồ sơ gồm các giấy tờ liên quan theo hình thức đã đăng ký trong hồ sơ.

- Tiền hưởng chế độ BHXH 1 lần

4. Phương thức nhận tiền bảo hiểm xã hội một lần

Người hưởng BHXH 1 lần có thể nhận tiền trợ cấp trực tiếp tại cơ quan BHXH, thông qua dịch vụ bưu chính công ích hoặc nhận tiền BHXH 1 lần qua tài khoản ngân hàng;

Trường hợp người hưởng chế độ đăng ký chi trả chế độ bằng hình thức chi trả qua ATM sẽ được cơ quan BHXH được chuyển tiền vào số tài khoản đã đăng ký (đó có thể không phải số thẻ ATM của người đăng ký hưởng).

Còn trong trường hợp người hưởng đăng ký lãnh tiền BHXH 1 lần trực tiếp, khi đến cơ quan bảo hiểm xã hội nơi thụ lý hồ sơ, bạn cần mang theo giấy hẹn và căn cước công dân để được hỗ trợ chi trả theo đúng quy định.

Đối với trường hợp người hưởng chế độ ủy quyền nhận BHXH 1 lần cho người khác lĩnh thay. Người được ủy quyền thực hiện theo trình tự sau:

(1) Nộp giấy ủy quyền (mẫu số 13-HSB) hoặc hợp đồng ủy quyền cho cơ quan BHXH hoặc cơ quan Bưu điện nơi chi trả.

(2) Xuất trình CMND/CCCD hoặc giấy tờ tùy thân có ảnh;

(3) Nhận tiền và ký nhận tiền trên danh sách chi trả hoặc giấy nhận tiền.

VI. Những lưu ý về việc nhận và rút bảo hiểm xã hội một lầnNhiều người lao động không muốn mất chi phí hàng tháng để đóng BHXH hoặc cần một khoản tiền để trang trải các chi phí sẽ lựa chọn nhận thanh toán bảo hiểm xã hội một lần, tuy nhiên hãy cân nhắc và lưu ý về một số thiệt hại có thể kể đến khi hưởng BHXH một lần:

- Số tiền BHXH nhận được ít hơn so với tổng số tiền đóng BHXH.

- Không được tiếp tục cộng dồn thời gian tham gia BHXH.

- Có thể mất cơ hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí.

- Không có lương hưu hàng tháng khi về già.

- Mất đi khoản trợ cấp mai táng và tử tuất khi không may qua đời.

- Nếu người lao động đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH thì có thể tiếp tục đóng để đủ số năm và nhận các quyền lợi từ BHXH.

Bảo hiểm xã hội là 1 trong những chính sách an sinh xã hội lâu dài của nhà nước đối với nhân dân do vậy trừ trường hợp bất khả kháng, người tham gia nên cân nhắc việc nhận BHXH một lần để đảm bảo cuộc sống về sau.

Như vậy, trong bài viết trên Vietjack.me đã gửi đến người lao động tổng hợp những thông tin về bảo hiểm xã hội 1 lần, phương pháp tính BHXH 1 lần và cách tính BHXH 1 lần online. Người lao động có thể dễ dàng tính được mức hưởng BHXH 1 lần từ đó đưa ra quyết định có nên rút BHXH hay không?