Giải Địa Lí 6 Bài 2 (Cánh Diều): Các yếu tố cơ bản của bản đồ

Mục lục Giải Địa Lí 6 Bài 2: Các yếu tố cơ bản của bản đồ

Câu hỏi trang 107 Địa Lí 6: Quan sát hình 2.2 và hình 2.3, hãy nhận xét về diện tích đảo Grin-len so với lục địa Nam Mỹ.

Trả lời:

Quan sát hình 2.2 và hình 2.3 em thấy:

- Ở hình 2.2 sử dụng phép chiếu hình trụ nên các đường kinh tuyến và vĩ tuyến đều là các đường thẳng -> diện tích đảo Grin-len và lục địa Nam Mỹ gần như bằng nhau.

- Ở hình 2.3 sử dụng phép chiếu hình nón nên các đường kinh tuyến chụm lại ở hai cực, các đường vĩ tuyến là những đường thẳng -> Diện tích đảo Grin-len nhỏ hơn rất nhiều so với lục địa Nam Mỹ.

Câu hỏi trang 108 Địa Lí 6:

- Quan sát hình 2.6A và hình 2.6B, hãy cho biết yếu tố địa hình được thể hiện trên bảng chú giải nào?

- Quan sát hình 2.7, hãy cho biết trên hình đã sử dụng các loại kí hiệu nào và các dạng kí hiệu nào, lấy ví dụ.

Trả lời:

- Theo em, yếu tố địa hình được thể hiện trên bảng chú giải 2.6A là:

+ Phân tầng độ cao, độ sâu.

+ Đỉnh núi, độ sâu, sông, suối, đèo,…

- Trên hình 2.7 đã sử dụng các loại kí hiệu và dạng kí hiệu:

* Các loại kí hiệu:

+ Kí hiệu điểm: cảng, trung tâm hành chính cấp tỉnh, cấp huyện, cảng, bệnh viện,…

+ Kí hiệu đường: đường sắt, đường ô tô, địa giới tỉnh/huyện/xã.

+ Kí hiệu diện tích: Bãi cát ướt, bãi lầy,...

* Các dạng kí hiệu:

- Kí hiệu chữ: chợ, khu vui chơi giải trí, khách sạn.

- Kí hiệu tượng hình: Đền, chùa; nhà thờ, bến xe, bệnh viện,...

Câu hỏi trang 109 Địa Lí 6:

Quan sát hình 2.8 hãy cho biết có bao nhiêu cách để thể hiện tỉ lệ bản đồ. Đó là những cách nào?

Trả lời:

Quan sát hình 2.8, ta thấy có ba cách thể hiện tỉ lệ bản đồ. Đó là:

- Tỉ lệ số.

- Tỉ lệ thước.

- Tỉ lệ chữ.

Câu hỏi trang 110 Địa Lí 6: Dựa vào hình 2.9, hãy tính khoảng cách từ Bạc Liêu đến Sóc Trăng.

Trả lời:

Tính khoảng cách từ Bạc Liêu đến Sóc Trăng

- Sử dụng các cách trong sgk, ta đo được khoảng cách từ Bạc Liêu đến Sóc Trăng là 2,45cm.

- Với 1cm trên bản đồ = 20km trên thực địa => Từ Bạc Liêu đến Sóc Trăng dài: 20 x 2,45 = 49 (km).

Câu hỏi trang 112 Địa Lí 6: Quan sát hình 2.12 và hình 2.13, hãy cho biết các hướng của OA, OB, OC và OD có trong mỗi hình.

Trả lời:

Xác định hướng trên hình:

Câu 1 trang 112 Địa Lí 6: Để thể hiện toàn bộ Trái Đất thì giữa quả địa cầu và bản đồ, phương tiện nào thể hiện đúng hơn?

Trả lời:

Quả địa cầu có dạng hình cầu, mô phỏng gần đúng về hình dạng của Trái Đất; còn bản đồ được thể hiện trên mặt phẳng của giấy bằng các phép chiếu khác nhau -> Để thể hiện toàn bộ Trái Đất thì quả địa cầu thể hiện đúng hơn.

Câu 2 trang 112 Địa Lí 6: Dựa vào các tỉ lệ sau: 1 : 100 000 và 1 : 9 000 000, hãy cho biết 1cm trên bản đồ ứng với bao nhiêu km trên thực địa ở mỗi tỉ lệ.

Trả lời:

- Công thức: Khoảng cách trên thực địa = Tỉ lệ bản đồ x khoảng cách trên bản đồ (cm).

- Từ công thức, ta có bản đồ:

+ Tỉ lệ 1 : 100 000 thì 1cm trên bản đồ tương ứng với 100 000 cm hay 1km trên thực địa.

+ Tỉ lệ 1 : 9 000 000 thì 1cm trên bản đồ tương ứng với 90 000cm hay 90km trên thực địa.

Câu 3 trang 112 Địa Lí 6: Quan sát hình 2.2 và hình 2.3, hãy cho biết hình nào có độ chính xác hơn khi thể hiện toàn bộ bề mặt Trái Đất lên bản đồ.

Trả lời:

Trong hai hình 2.2 và hình 2.3 thì hình 2.3 có độ chính xác hơn khi thể hiện toàn bộ bề mặt Trái Đất lên bản đồ.

Câu 4 trang 112 Địa Lí 6: Khoảng cách thực tế từ Hà Nội đến Hải Phòng là khoảng 120km. Trên một bản đồ hành chính Việt Nam, khoảng cách giữa hai thành phố đo được 10 cm. Vậy bản đồ có tỉ lên bao nhiêu?

Trả lời:

- Công thức: Khoảng cách trên thực địa = Tỉ lệ bản đồ x khoảng cách trên bản đồ (cm).

- Áp dụng công thức, ta có:

Tỉ lệ bản đồ = 12 000 000 / 10 = 1 200 000 cm.

=> Bản đồ có tỉ lệ là: 1 : 1 200 000.

(Đổi 120km = 12 000 000cm).

Lý thuyết Địa Lí 6 Bài 2: Các yếu tố cơ bản của bản đồ

1. Một số lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ thế giới

- Bản đồ được chuyển từ bề mặt cong Trái Đất sang mặt phẳng thông qua các phép chiếu bản đồ.

- Các bản đồ đều bị biến dạng nhất định so với hình dạng thực tiễn bề mặt Trái Đất.

- Khu vực càng xa trung tâm hình chiếu thì sự biến dạng càng rõ rệt.

-> Tùy mục đích, yêu cầu của việc xây dựng bản đồ, vị trí, quy mô và hình dạng lãnh thổ mà các chuyên gia chọn phép chiếu bản đồ phù hợp.

2. Kí hiệu bản đồ và chú giải bản đồ

- Kí hiệu bản đồ

+ Có ba loại kí hiệu: kí hiệu điểm, kí hiệu đường và kí hiệu diện tích.

+ Các dạng kí hiệu: kí hiệu hình học, kí hiệu chữ và kí hiệu tượng hình.

- Chú giải bản đồ

+ Gồm có hệ thống kí hiệu.

+ Giải thích ý nghĩa của các kí hiệu bản đồ.

+ Đối với bản đồ địa hình ta sử dụng thang màu hoặc đường đồng mức.

3. Tỉ lệ bản đồ

- Khái niệm: Là yếu tố để xác định mức độ thu nhỏ khoảng cách khi chuyển từ thực tế sang thể hiện trên mặt phẳng bản đồ.

- Phân loại: Có ba cách thể hiện tỉ lệ bản đồ, đó là: tỉ lệ số, tỉ lệ thước và tỉ lệ chữ.

- Để tính khoảng cách thực tế giữa hai địa điểm trên bản đồ, ta căn cứ vào tỉ lệ bản đồ.

4. Phương hướng trên bản đồ

- Các hướng chính: Bắc, Nam, Đông, Tây; Tây Bắc, Đông Bắc, Tây Nam, Đông Nam.

- Có hai cách xác định phương hướng trên bản đồ

+ Dựa vào các đường kinh tuyến, vĩ tuyến.

+ Dựa vào mũi tên chỉ hướng bắc trong bản đồ.

- Các bản đồ khu vực Bắc Cực, các đường kinh tuyến đều chỉ hướng nam; còn bản đồ khu vực Nam Cực, các đường kinh tuyến đều chỉ hướng bắc.

5. Một số bản đồ thông dụng

- Phân loại: Bản đồ địa lí chung và bản đồ địa lí chuyên đề.

- Nội dung

+ Bản đồ địa lí chung thể hiện các đối tượng địa lí cụ thể (nông nghiệp, công nghiệp, đất, khí hậu, dân cư, giao thông,…).

+ Bản đồ địa lí chuyên đề thể hiện tập trung một hoặc hai đối tượng địa lí, các đối tượng chính được ưu tiên thể hiện.

Xem thêm lời giải bài tập Địa Lí lớp 6 sách Cánh Diều hay, chi tiết khác: