Bài thơ số 28 - Tác giả tác phẩm - Ngữ văn lớp 12 Kết nối tri thức

Tác giả tác phẩm: Bài thơ số 28- Ngữ văn 12

I. Tác giả văn bản Bài thơ số 28

- Ra-bin-đra-nát Ta-go (1861 – 1941)

- Ta-go sinh tại Kalculta trong một gia đình thuộc đẳng cấp Brahman – đẳng cấp cao nhất trong xã hội Ấn Độ (Brahman – Kshastriya – Vaisya – Soudra – Pariah). Cha của Tagore là một điền chủ giàu có đồng thời là một nhà cải cách tôn giáo, có nhiều đóng góp cho xã hội Ấn Độ.

- Là một nhà thơ, nhà văn, đồng thời là một nhà văn hóa lớn, có nhiều đóng góp cho dân tộc Ấn Độ và nhân loại.

- Ông để lại một gia tài khổng lồ các tác phẩm thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau mà ở lĩnh vực nào cũng xuất sắc.

- Ông để lại một sự nghiệp văn học đồ sộ thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau mà ở lĩnh vực nào ông cũng thành công suất sắc:

+ 52 tập thơ.

+ 12 bộ tiểu thuyết.

+ 42 vở kịch.

+ Hàng trăm truyện ngắn, hàng nghìn ca khúc, hàng nghìn bức hoạ...

- Năm 1913, Ta-go là người châu Á đầu tiên được nhận Giải thưởng Nô-ben về văn học với tập "Thơ Dâng" (gồm 103 bài, sáng tác từ 1890-1912 và ông tự dịch ra tiếng Anh).

- Ta-go đem đến cho thi ca Ấn Độ một không khí thanh sảng, thiêng liêng mà gần gũi, thân tình; biểu đạt những rung động tinh tế trong tâm hồn thi sĩ trước đất nước, quê hương, thiên nhiên, cuộc sống, con người và tình yêu bằng một giọng điệu nồng nàn, tha thiết.

- Thơ Ta-go cũng chứa đựng những triết lý thâm trầm về vũ trụ, con người, cuộc sống, hạnh phúc và tình yêu. Chất trữ tình - triết lí hòa quyện khó mà phân cắt trong một bài thơ của Ta-go.

II. Tìm hiểu tác phẩm Bài thơ số 28

1. Bố cục tác phẩm Bài thơ số 28

- Phần 1 ( từ đầu... không biết gì tất cả về anh): khát vọng hòa hợp trong tình yêu

- Phần 2 (tiếp... em có biết gì về biên giới của nó đâu): khát vọng dâng hiến trong tình yêu

- Phần 3 (còn lại): sự vô cùng của cuộc đời- trái tim- tình yêu

2. Phương thức biểu đạt tác phẩm Bài thơ số 28

- Biểu cảm

3. Thể thơ tác phẩm Bài thơ số 28

- Tác phẩm Bài thơ số 28 thuộc thể loại: Tự do

4. Giá trị nội dung

- Bài thơ thể hiện quan niệm về một tình yêu chân chính.

+ Tình yêu cần sự thấu hiểu, cần đến từ hai phía.

+ Tình yêu ẩn chứa nhiều bí ẩn, là một thế giới thiêng liêng, vô hạn.

+ Tình yêu là cuộc sống, hướng con người đến cái thiện, cái đẹp trong tâm

5. Giá trị nghệ thuật

- Bài thơ sử dụng hình tượng so sánh độc đáo, diễn tả được những khao khát đẹp trong tình yêu.

- Tác giả dùng cấu trúc so sánh - ẩn dụ trùng điệp, cấu trúc sóng đôi một cách sáng tạo, đưa ra được những triết lí về tình yêu.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Bài thơ số 28

1. Khát vọng hòa hợp trong tình yêu

- Đôi mắt: Cửa sổ tâm hồn, chứa đựng suy tư của con người. Với Ta-go, đôi mắt còn là ngọn nguồn của tình yêu.

- Đôi mắt: Băn khoăn, buồn, muốn nhìn sâu vào tâm tưởng của anh.

=> Đôi mắt rụt rè, chất chứa suy tư khao khát khám phá thế giới tâm hồn bí ẩn của người yêu.

=> Tâm trạng chung của những người đang yêu.

- Hình ảnh so sánh tượng trưng:

+ Mắt em – trăng: Thế giới nội tâm phong phú, trong sáng.

+ Tâm tưởng của anh – biển cả: Thế giới bí ẩn, bao la.

=> Trăng và biển là biểu tượng thiên nhiên sóng đôi, thể hiện khát khao hòa chung tâm tưởng của đôi tình nhân được đẩy lên đỉnh điểm.

=> Hình ảnh so sánh trong sáng, diễm lệ, tiêu biểu cho quan niệm về con người của Ta-go và Ấn Độ.

- Hành động của chàng trai:

+ Chàng trai: cuộc đời trần trụi dưới mắt em, không giấu một điều gì (bare, nothing hidden, nothing held back)

=> Khẳng định ước muốn tha thiết muốn hòa hợp.

- Nghịch lý: Cô gái lại “không biết gì tất cả về anh”.

=> Cả hai cùng nỗ lực vươn tới nhau nhưng hiểu biết viên mãn về nhau có thể vẫn bất khả.

=> Triết lý tình yêu: Tình yêu luôn là sự khao khát hòa nhập và khám phá tâm hồn nhau bởi tình yêu luôn là một bí ẩn.

2. Khát vọng dâng hiến trong tình yêu

- Cấu trúc giả định: Nếu A chỉ là B.

- Hai câu thơ đầu khổ 2:

+ Đời anh chỉ là viên ngọc.

+ Đời anh chỉ là đóa hoa.

=> Hiện thực hóa cuộc đời (trừu tượng) thành những sự vật cụ thể, tượng trưng cho sự quý giá (ngọc) và thanh cao (hoa). Cuộc đời của thi nhân ngầm chứa sự quý giá và thanh cao ấy.

- Sự hi sinh của chàng trai:

+ Nếu cuộc đời là viên ngọc: nguyện “đập vỡ”, “xâu thành chuỗi quàng vào cổ em”.

+ Nếu cuộc đời là đóa hoa: “hái nó đặt lên mái tóc em”.

=> Kết hợp với những động từ mạnh: “đập” (break), “hái” (pluck) nhằm nhấn mạnh khát vọng tận hiến nồng nhiệt của chàng trai.

- Sự phủ định: Nhưng A (không là B) lại là C (Đời anh không là ngọc, là hoa mà là trái tim không biên giới)

- Cách ví von tình tứ: Em là nữ hoàng của vương quốc đó => Tiếng nói của anh chàng si tình, nguyên dâng hiến trái tim vô biên cho người mình yêu.

=> Nghịch lý: Xuất phát từ mong muốn tìm hiểu cuộc đời người mình yêu của cô gái, chàng trai đã không ngần ngại phơi bày cho cô thấy; nhưng càng muốn phơi bày bao nhiêu thì cô gái lại càng như rơi vào mê trận vô biên của trái tim và tình yêu. Càng tìm hiểu, tình yêu càng mông lung, khó nắm bắt.

3. Sự vô cùng của cuộc đời – trái tim – tình yêu

- Lặp lại cấu trúc giả định sóng đôi nhau:

+ Trái tim (cụ thể) – phút giây lạc thú (trừu tượng) – nở ra thành nụ cười nhẹ nhõm.

+ Trái tim (cụ thể) – khổ đau (trừu tượng) – tan thành lệ trong, phản chiếu nỗi niềm u ẩn.

=> Hai trạng thái tâm lý trái ngược nhau: niềm vui và nỗi buồn, từ đó thể hiện khát khao phơi trải cho người mình yêu thấu suốt trái tim được dề dàng hơn.

- Cấu trúc phủ định: Nhưng A không là B mà lại là C.

=> Lặp cấu trúc phủ định kết hợp sử dụng tính từ trái nghĩa vui sướng – khổ đau, đòi hỏi (mong muốn) – giàu sang (sở hữu) cùng với tính từ chỉ sự vô hạn về không gian thời gian (vô biên, trường cửu)

=> Tô đậm đặc điểm của trái tim tình yêu: Trái tim tình yêu không hề đơn giản, nó là sự tổng hòa của những tâm trạng phức tạp, thậm chí là đối nghịch nhau. Tất cả những điều đó đều tồn tại không phải chỉ trong phút giây chốc lát mà là mãi mãi.

- Nhà thơ đúc kết triết lý về tình yêu ở hai câu thơ cuối:

+ Đoạn 1: Xuất phát từ đôi mắt băn khoăn buồn của cô gái, chàng trai đã phơi bày toàn bộ cuộc đời mình trước mắt cô => Mối quan hệ: Cô gái – cuộc đời chàng trai là hai khách thể cùng tồn tại.

+ Đoạn 2: Cô gái – nữ hoàng của vương quốc trái tim chàng trai => Mối quan hệ: Sở hữu.

+ Đoạn 3: Trái tim anh ở gần em như chính đời em vậy => Mối quan hệ: Gần như đồng nhất.

Thế nhưng ở cả ba khổ nhà thơ đều kết luận: Dù thế nào cô gái cũng không hề biết trọn, biết hết về cuộc đời – trái tim – tình yêu của chàng trai.

=> Đúc kết triết lý mối quan hệ cuộc đời – trái tim – tình yêu

=> Logic lý trí trong thơ: Cuộc đời khai sinh ra tình yêu nhưng chính tình yêu mới làm cuộc đời thăng hoa, mới biến điều hữu hạn thành vô hạn, biến điều bình dị hóa phi thường.

IV. Đọc Bài thơ số 28

Bài thơ số 28

Ra-bin-do-ra-nát Ta-go (Rabindranath Tagore)

Đôi mắt băn khoăn của em buồn,

Đôi mắt em muốn nhìn vào tâm tưởng của anh

Như trăng kia muốn vào sâu biển cả.

Anh đã để cuộc đời anh trần trụi dưới mắt em,

Anh không giấu em một điều gì

Chính vì thế mà em không biết gì tất cả về anh.

Nếu đời anh chỉ là viên ngọc

anh sẽ đập nó ra làm trăm mảnh

và xâu thành một chuỗi

quàng vào cổ em.

Nếu đời anh chỉ là một đoá hoa

tròn trịa, dịu dàng và bé bỏng

anh sẽ hái nó ra để đặt lên mái tóc em.

Nhưng em ơi, đời anh là một trái tim

Nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó.

Em là nữ hoàng của vương quốc đó

Ấy thế mà em có biết gì biên giới của nó đâu.

Nếu trái tim anh chỉ là những phút giây lạc thú

Nó sẽ nở ra thành một nụ cười nhẹ nhõm

Và em thấu suốt rất nhanh

Nếu trái tim anh chỉ là khổ dau

Nó sẽ tan ra thành lệ trong

Và lặng im phản chiếu nỗi niềm u ấn.

Nhung em vi, trái tim anh lại là tình yêu

Nỗi vui sướng, khổ đau của nó là vô biên.

Những dòi hỏi và sự giàu sang của nó là trường cửu.

Trái tim anh cũng ở gần em như chính dời em vậy,

Nhưng chẳng bao giờ em biết trọn nó đâu.

(Ta-go – Tuyển tập thơ, Đào Xuân Quý dịch, NXB Văn hóa – Thông tin, Hà Nội, 2000, in trong Ngữ văn 11 Nâng cao, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, Hà Nội, 2018, tr. 169)

V. Dàn ý phân tích Bài thơ số 28

1. Mở bài:

– Giới thiệu tình yêu trong bài thơ số 28 của Ta-go.

Ví dụ: Ra- bin Đra-nát Ta-go là một nhà văn, nhà văn hóa lớn của đất nước Ấn Độ, ông cũng là người Châu Á đầu tiên nhận giải Nô-ben văn học vào năm 1913. Ta-go có những đóng góp to lớn cho nền văn học thế giới. Một trong những tác phẩm nổi tiếng đáng chú ý của ông là Bài thơ số 28 trong tập thơ Người làm vườn.

Bài thơ thể hiện tình yêu không có sự dung tục, tầm thường có sự hòa hợp giữa hai tâm hồn. Chúng ta cùng tìm hiểu bài thơ để hiểu rõ hơn về cảm xúc, tư tưởng cũng như phong cách thơ của Ra-bin Đra-nát Ta-go.

2. Thân bài:

* Sáu câu đầu:

– Hình ảnh đôi mắt được lặp đi lặp lại trong sáu câu thơ đầu.

– Người ta nói đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, nơi thể hiện tình cảm của con người.

– Nhà thơ lấy hình ảnh đôi mắt để diễn tả tâm trạng của mình.

– Sự khát vọng hòa quyện giữa hai tâm hồn, thể hiện tâm hồn của nhà thơ.

– Sự hòa hợp giữa trăng và biển, sự hòa hợp mà tác giả mong muốn.

* 15 câu tiếp theo:

– Trái tim con người là một thế giới bí ẩn, con người không thể khám phá được.

– Tác giả nói rằng trái tim nhỏ bé những con người không thể tìm được ranh giới của nó.

– Trái tim thể hiện sự to lớn, rộng lớn vô cùng.

* Hai câu cuối:

– Tình yêu vô hạn.

– Khẳng định rằng chúng ta không bao giờ biết được giới hạn của tình yêu.

3. Kết bài:

– Nêu cảm nhận của em về tình yêu trong bài thơ số 28 của Ta- go.

Ví dụ: Qua bài thơ số 28 của Ta-go chúng ta cũng có thể thấy được tình yêu và sự khẳng định tình yêu, quan niệm tình yêu của tác giả.

VI. Sơ đồ tư duy Bài thơ số 28