SBT Kinh tế Pháp luật 10 Bài 18: Hệ thống pháp luật và văn bản pháp luật - Chân trời sáng tạo

Giải sách bài tập KTPL 10 Bài 18: Hệ thống pháp luật và văn bản pháp luật - Chân trời sáng tạo

I. Củng cố

Câu 1 trang 115 SBT Kinh tế pháp luật 10: Yếu tố nào dưới đây thuộc hệ thống văn bản quy phạm pháp luật?

□ a. Quy phạm pháp luật

□ b. Chế định pháp luật

□ c. Luật và Nghị định

□ d. Ngành luật

Trả lời:

Đáp án đúng là: A

Câu 2 trang 115 SBT Kinh tế pháp luật 10: Chế định pháp luật là:

□ a. Đơn vị nhỏ nhất cấu thành hệ thống pháp luật.

□ b. Tổng thể các quy phạm pháp luật có mối liên hệ nội tại thống nhất.

□ c. Một nhóm quy phạm pháp luật cùng điều chỉnh một nhóm quan hệ xã hội có cùng tính chất.

□ d. Một hệ thống các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội cùng loại trong một lĩnh vực nhất định của đời sống xã hội.

Trả lời:

Đáp án đúng là: D

Câu 3 trang 115 SBT Kinh tế pháp luật 10: Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa năm 2013 là:

□ a. Luật cơ bản của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam

□ b. Luật chính của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

□ c. Luật chủ yếu của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

□ d. Luật cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trả lời:

Đáp án đúng là: D

Câu 4 trang 115 SBT Kinh tế pháp luật 10: Văn bản quy phạm pháp luật là:

□ a. Văn bản có chứa quy phạm pháp luật được ban hành theo đúng thăm quyến, hình thức, trình tự, thủ tục quy định trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

□ b. Văn bản chứa đựng các quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung, do Nhà nước thừa nhận nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội và được Nhà nước bảo đảm thực hiện.

□ c. Văn bản chứa đựng các quy tắc xử sự do Nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội và được Nhà nước bảo đảm thực hiện.

□ d. Văn bản chứa đựng các quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung, do Nhà nước đặt ra hoặc thừa nhận nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội.

Trả lời:

Đáp án đúng là: A

Câu 5 trang 116 SBT Kinh tế pháp luật 10: Văn bản áp dụng pháp luật là văn bản

□ a. chứa đựng các quy tắc xử sự cả biệt, mang tính quyền lực Nhà nước.

□ b. do các cơ quan Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội

□ c. do các cá nhân được Nhà nước trao quyền ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội

□ d. quy phạm pháp luật được ban hành nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội.

Trả lời:

Đáp án đúng là: A

Câu 6 trang 116 SBT Kinh tế pháp luật 10: Trong hệ thống pháp luật Việt Nam, văn bản nào sau đây có hiệu lực pháp lí cao nhất?

□ a. Luật Hiến pháp

□ b. Luật Tài chính

□ c. Luật Hình sự

□ d. Luật Hành chính.

Trả lời:

Đáp án đúng là: A

Câu 7 trang 116 SBT Kinh tế pháp luật 10: Hệ thống pháp luật là

□ a. cấu trúc bên trong của pháp luật, biểu hiện ở sự liên kết, gắn bỏ thống nhất nội tại với nhau của các quy phạm pháp luật, được phân định thành các ngành luật, có mối quan hệ qua lại chặt chẽ với nhau trong một chinh thể thống nhất.

□ b. cấu trúc bên trong của pháp luật, biểu hiện ở sự liên kết, gắn bó thống nhất nội tại với nhau của các quy phạm pháp luật, được phân định thành chế định pháp luật, ngành luật.

□ c. biểu hiện ở sự liên kết, gắn bó thống nhất nội tại với nhau của các quy phạm pháp luật, được phân định thành chế định pháp luật, ngành luật, có mối quan hệ qua lại chặt chẽ với nhau trong một chỉnh thể thống nhất

□ d. cấu trúc bên trong của pháp luật, biểu hiện ở sự liên kết, gắn bó thống nhất nội tại với nhau của các quy phạm pháp luật, được phân định thành chế định pháp luật, ngành luật, có mối quan hệ qua lại chặt chẽ với nhau trong một chính thể thống nhất.

Trả lời:

Đáp án đúng là: D

Câu 8 trang 116 SBT Kinh tế pháp luật 10: Nhận định nào dưới đây sai? 

□ a. Uỷ ban nhân dân xã, phường được phép ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

□ b. Uỷ ban nhân dân xã, phường được phép ban hành văn bản áp dụng pháp luật.

□ c. Văn bản quy phạm pháp luật phải được ban hành theo thẩm quyền, trình tự thủ tục luật định.

□ d. Uỷ ban nhân dân xã, phường không được phép ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

□ e. Mỗi ngành luật có phương pháp điều chỉnh đặc thù.

□ g. Quy phạm pháp luật là bộ phận nhỏ nhất của hệ thống pháp luật.

□ h. Chế định pháp luật bao gồm nhiều quy phạm pháp luật cùng điều chỉnh các quan hệ xã hội cùng loại, trong một lĩnh vực nhất định của đời sống xã hội.

□ i. Các ngành luật khác nhau có phương pháp điều chỉnh như nhau.

□ k. Tại Việt Nam, Luật Hiến pháp là ngành luật cơ bản.

□ l. Hệ thống pháp luật của Việt Nam được xây dựng trên cơ sở quy phạm của Luật Hiến pháp.

□ m. Các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam đều có mối quan hệ với nhau.

□ n. Các ngành luật trong hệ thống pháp luật không có mối quan hệ với nhau.

Trả lời:

- Các nhận định sai là: d), i), n)

Bài tập 2 trang 117 SBT Kinh tế Pháp luật 10: Hãy điền cơ quan, cá nhân có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Văn bản quy phạm pháp luật	Cơ quan có thẩm quyền ban hành
Hiến pháp
Bộ luật
Luật
Pháp lệnh
Nghị quyết
Nghị quyết liên tịch
Lệnh
Quyết định
Thông tư
Thông tư liên tịch

Trả lời:

Văn bản quy phạm pháp luật	Cơ quan có thẩm quyền ban hành
Hiến pháp	Quốc hội
Bộ luật	Quốc hội
Luật	Quốc hội
Pháp lệnh	Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Nghị quyết	Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
Nghị quyết liên tịch	Chính phủ
Lệnh	Chủ tịch nước
Quyết định	Thủ tương chính phủ
Thông tư	Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ
Thông tư liên tịch	Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao

II. Luyện tập

Bài tập 1 trang 118 SBT Kinh tế Pháp luật 10: Hãy cho biết các nhận định nào dưới đây đúng hay sai. Vì sao?

a. Chế định pháp luật không phải là một yếu tố trong hệ thống pháp luật về mặt cấu trúc.

b. Chế định pháp luật là một nhóm quy phạm pháp luật có đặc điểm chung, cùng điều chỉnh một nhóm quan hệ xã hội có cùng tính chất.

c. Hệ thống pháp luật chính là tập hợp có tính hệ thống của tất cả các văn bản quy phạm pháp luật và văn bản áp dụng pháp luật.

d. Căn cứ phân định các ngành luật chỉ có tính tương đối.

e. Văn bản quy phạm pháp luật là yếu tố trong hệ thống cấu trúc của pháp luật.

Trả lời:

- Câu đúng là: b, c, d

- Câu sai là: a, e. Vì: 

+ Câu a. Chế định pháp luật là một yếu tố trong hệ thống pháp luật về mặt cấu trúc.

+ Câu e. Văn bản quy phạm pháp luật không là yếu tố trong hệ thống cấu trúc của pháp luật.

Bài tập 2 trang 119 SBT Kinh tế Pháp luật 10: Hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi.

Tình huống. Anh A xây dựng nhà và đưa vào sử dụng năm 2010 (giấy phép của Uỷ ban nhân dân huyện X cấp) trên phần đất vi phạm lộ giới. Đầu năm 2015, Uỷ ban nhân dân phường T đã kiểm tra và ra quyết định cưỡng chế công trình của anh A.

Câu hỏi:

- Quyết định cưỡng chế của Uỷ ban nhân dân phường T có phải là văn bản quy phạm pháp luật không? Vì sao?

- Chủ tịch Uỷ ban nhân dân phường T có phải là chủ thể ban hành văn bản quy phạm pháp luật không? Vì sao?

Trả lời:

- Quyết định cưỡng chế của Ủy ban nhân dân phường T là văn bản quy phạm pháp luật vì phường T có thẩm quyền để ra văn bản buộc quyết định cưỡng chế công trình của anh A.

- Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường T là chủ thể ban hành văn bản quy phạm pháp luật vì phường T là bộ phận chính, giữ vai trò chủ đạo, với tư cách là một chủ thể có ý thức và ý chí.

Bài tập 3 trang 120 SBT Kinh tế Pháp luật 10: Hãy đọc những thông tin dưới đây và đánh dấu X vào cột tương ứng.

Thông tin	Văn bản quy phạm pháp luật	Văn bản áp dụng pháp luật
Bản án hình sự của Toà án nhân dân huyện X.
Quyết định của Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông H về việc ban hành Nội quy trường học.
Luật Hôn nhân và gia đình.
Quyết định của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Y về việc chỉ đạo phòng chống dịch trên địa bàn tỉnh.
Quyết định của Chính phủ về việc xử lí kỉ luật công chức
Chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc phát động phong trào thi đua trong ngành y tế.

Trả lời:

Thông tin	Văn bản quy phạm pháp luật	Văn bản áp dụng pháp luật
Bản án hình sự của Toà án nhân dân huyện X.		x
Quyết định của Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông H về việc ban hành Nội quy trường học.		x
Luật Hôn nhân và gia đình.	X
Quyết định của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Y về việc chỉ đạo phòng chống dịch trên địa bàn tỉnh.		x
Quyết định của Chính phủ về việc xử lí kỉ luật công chức	X
Chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc phát động phong trào thi đua trong ngành y tế.		X

Bài tập 4 trang 120 SBT Kinh tế Pháp luật 10: Vì sao phải tự giác thực hiện các quy định pháp luật?

Trả lời:

- Pháp luật có tính bắt buộc chung: mọi tổ chức, cá nhân đều phải thực hiện pháp luật, nếu vi phạm pháp luật sẽ bị xử lí nghiêm minh. Do đó chúng ta cần phải tự giác thực hiện các quy định của pháp luật.

III. Vận dụng

Bài tập 1 trang 121 SBT Kinh tế Pháp luật 10: Hãy lựa chọn một quy phạm pháp luật và thiết kế đồ hoạ thông tin nhằm tuyên truyền quy phạm đó.

Trả lời:

(*) Tham khảo: Infographic về: mức phạt lỗi uống rượu, bia khi lái xe

Bài tập 2 trang 121 SBT Kinh tế Pháp luật 10: Hãy tìm hiểu trên mạng xã hội một câu chuyện về cá nhân có thẩm quyền, sai phạm trong việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Tóm tắt câu chuyện đó không quá 100 chữ.

Trả lời:

(*) Tham khảo:

Mấy năm trước, Bộ Giao thông- Vận tải ban hành Thông tư số 58 quy định phải đổi giấy phép lái xe loại giấy sang vật liệu mới bằng vật liệt PET theo lộ trình với mức giá khác cao, đặc biệt, quy định nếu sau 6 tháng người không chuyển đổi sẽ phải sát hạch lại lý thuyết để được cấp lại giấy phép lái xe. Cùng với đó, một số thông tư của các Bộ, ngành khác bị Bộ Tư pháp tuýt còi. Đây là một loại sai phạm của các cơ quan công quyền trong quá trình thi hành nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Vấn đề cơ bản và quan trọng ở đây là mình phải tìm ra được nguyên nhân và xử lý nghiêm nội dung sai, lẫn người ban hành văn bản có nội dung sai theo đúng yêu cầu. Bởi, theo đúng bản chất, đây là sai phạm liên quan tinh thần trách nhiệm, cố ý làm trái, thậm chí đây có thể coi là hành vi tham nhũng, mà ở đây là tham nhũng về thể chế.

Xem thêm lời giải sách bài tập KTPL lớp 10 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác: 

Bài 19: Thực hiện pháp luật

Bài 20: Khái niệm, đặc điểm và vị trí của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Bài 21: Nội dung cơ bản của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 về chính trị

Bài 22: Nội dung cơ bản của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân

Bài 23: Nội dung cơ bản của hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 về kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường