Lý thuyết Lịch Sử 10 Bài 5 (Cánh diều): Khái niệm văn minh

Lý thuyết Lịch Sử 10 Bài 5: Khái niệm văn minh

A. Lý thuyết Lịch Sử 10 Bài 5: Khái niệm văn minh

1. Khái niệm văn hóa, văn minh

a. Khái niệm

- Văn hóa:

+ Là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử.

+ Xuất hiện đồng thời cùng với loài người.

Lửa là một trong những thành tựu văn hóa của người nguyên thủy

- Văn minh:

+ Là trạng thái tiến bộ về cả vật chất và tinh thần của xã hội loài người, tức là trạng thái phát triển cao của nền văn hoá. Văn minh còn có nghĩa là đã thoát khỏi thời kì nguyên thuỷ.

+ Trên cơ sở nền văn hóa thời nguyên thủy, đến giai đoạn xuất hiện nhà nước và chữ viết, loài người tiến vào thời kì văn minh.

Chữ tượng hình của người Ai Cập cổ đại là biểu hiện của văn minh

b. So sánh văn hóa và văn minh:

2. Khái quát tiến trình lịch sử văn minh thế giới thời kì cổ - trung đại

- Những nền văn minh đầu tiên trên thế giới được hình thành từ khoảng nửa sau thiên niên kỉ IV TCN ở khu vực Đông Bắc châu phi và Tây Nam Á

- Trong thời kì cổ đại:

+ Ở phương Đông hình thành 4 trung tâm văn minh lớn là Ai Cập, Lưỡng Hà, Trung Hoa và Ấn Độ. Điểm chung nổi bật là cả bổn nền văn minh này đều hình thành trên lưu vực của các dòng sông lớn.

+ Ở phương Tây, có hai nền văn minh lớn là Hy Lạp và La Mã. Điểm chung của hai nền văn minh này là hình thành ven biển, đồng bằng nhỏ hẹp, đất đai khô cằn,... nên khi có công cụ lao động bằng kim loại mới xuất hiện nền văn minh

- Đến thời kì trung đại:

+ Ở phương Đông, văn minh Ấn Độ và Trung Hoa tiếp tục được phát triển đến khi bị các nước thực dân phương Tây xâm lược và đô hộ (cuối thế kỉ XIX)

+ Ở phương Tây, thời hậu kì trung đại,văn minh thời Phục hưng được phục hồi trên cơ sở văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại.

- Trong lịch sử thế giới cổ - trung đại đã tồn tại những nền văn minh khác nhau, nhưng những nền văn minh này không hoàn toàn biệt lập. Thông qua các hoạt động, như: chiến tranh,buôn bán, truyền giáo… các nền văn minh này đã có sự tiếp xúc, ảnh hưởng lẫn nhau.

B. Bài tập trắc nghiệm Lịch sử 10 Bài 5: Khái niệm văn minh

Câu 1. So với văn hóa, văn minh có điểm gì khác biệt?

A. Xuất hiện đồng thời với sự xuất hiện của loài người.

B. Được nhận diện bởi các tiêu chuẩn: nhà nước, chữ viết, đô thị,…

C. Chỉ bao gồm các giá trị vật chất do con người sáng tạo ra trong lịch sử.

D. Ra đời trước, văn minh là nền tảng phát triển của văn hóa.

Câu 2. Thông thường, con người tiến vào thời đại văn minh khi xuất hiện

A. những mầm mống của tôn giáo nguyên thủy.

B. phương thức kinh tế: săn bắt - hái lượm.

C. nhà nước và chữ viết.

D. công cụ lao động bằng đá.

Câu 3. Những nền văn minh đầu tiên trên thế giới được hình thành vào khoảng thời gian nào?

A. Thiên niên kỉ IV TCN.

B. Thiên niên kỉ V TCN

C. Thiên niên kỉ VI TCN

D. Thiên niên kỉ VII TCN.

Câu 4. Những nền văn minh đầu tiên trên thế giới được hình thành ở đâu?

A. Bắc Á và Đông Nam Á.

B. Đông Bắc châu Phi và Đông Nam Á.

C. Nam Á và Đông Á.

D. Khu vực Tây Âu.

Câu 5. Thời cổ đại, ở phương Đông hình thành bốn trung tâm văn minh lớn là

A. Ai Cập, Lưỡng Hà, Hy Lạp, Ấn Độ.

B. La Mã, Trung Quốc, Ấn Độ, Lưỡng Hà.

C. Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Quốc.

D. Hy Lạp, La Mã, Ai Cập, Trung Quốc.

Câu 6. Thời cổ đại, ở phương Tây hình thành bốn trung tâm văn minh lớn là

A. Ai Cập, Lưỡng Hà.

B. Hy Lạp, Ấn Độ.

C. Trung Quốc, Ấn Độ.

D. Hy Lạp, La Mã.

Câu 7. Tại sao các nền văn minh lại xuất hiện sớm ở phương Đông?

A. Kinh tế thương nghiệp phát triển mạnh.

B. Học tập các thành tựu của phương Tây.

C. Nhờ sự bồi đắp phù sa của các dòng sông.

D. Nhờ có những người tài giỏi giúp đỡ.

Câu 8. Văn hóa là gì?

A. Tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử.

B. Trạng thái tiến bộ về cả vật chất và tinh thần của xã hội loài người.

C. Toàn bộ những giá trị vật chất do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử.

D. Toàn bộ những giá trị tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử.

Câu 9. Văn minh là gì?

A. Tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử.

B. Toàn bộ những giá trị vật chất do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử.

C. Toàn bộ những giá trị tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử.

D. Trạng thái tiến bộ về cả vật chất và tinh thần của xã hội loài người.

Câu 10. Tổng thế những những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong quá trình lịch sử được gọi là

A. văn minh.

B. văn hiến.

C. văn hóa.

D. văn vật.

Câu 11. Trái với văn minh là trạng thái nào?

A. Văn hóa.

B. Dã man.

C. Văn hiến.

D. Văn vật.

Câu 12. Nội dung nào dưới đây phản ánh không đúng về văn minh?

A. Trái với văn minh là trạng thái “dã man”.

B. Văn minh xuất hiện đồng thời cùng với loài người.

C. Văn minh là trạng thái phát triển cao của nền văn hóa.

D. Là trạng thái tiến bộ về cả vật chất và tinh thần của xã hội loài người.

Câu 13. Nội dung nào dưới đây phản ánh không đúng về văn hóa?

A. Văn hóa xuất hiện đồng thời cùng với loài người.

B. Văn hóa là trạng thái phát triển cao của nền văn minh.

C. Tạo ra đặc tính, bản sắc của một xã hội hoặc một nhóm người trong xã hội.

D. Gồm những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử.

Câu 14. Văn hóa và văn minh đều

A. xuất hiện đồng thời với sự xuất hiện của loài người.

B. được con người sáng tạo trong thời kì phát triển cao của xã hội.

C. gồm những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra.

D. được nhận diện bởi các tiêu chuẩn: nhà nước, chữ viết, đô thị,…

Câu 15. So với văn minh, văn hóa có điểm gì khác biệt?

A. Xuất hiện đồng thời với sự xuất hiện của loài người.

B. Được nhận diện bởi các tiêu chuẩn: nhà nước, chữ viết, đô thị,…

C. Xuất hiện khi xã hội loài người bước vào giai đoạn phát triển cao.

D. Ra đời sau, văn hóa là quá trình tích lũy những sáng tạo văn minh.

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Lịch Sử 10 sách Cánh diều hay, chi tiết khác: