Giáo án Giải bài toán về hệ thấu kính mới nhất - Vật Lí 11

Các bước

Hoạt động

Tên hoạt động

Thời lượng dự kiến

Khởi động

Hoạt động 1

Hệ thống hóa kiến thức chung

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2

Tìm hiểu về phương pháp giải bài tập thấu kính

Hoạt động 3

Giải bài tập trắc nghiệm

Hoạt động 4

Giải bài tập tự luận

Luyện tập

Hoạt động 5

Giải thêm một số bài tập khác

Vận dụng. Tìm tòi mở rộng

Hoạt động 6

Hướng dẫn về nhà

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

GV yêu cầu cá nhân tự tìm hiểu

1. Đường đi của tia sáng qua thấu kính:

- Tia tới qua quang tâm O.

- Tia tới song song với trục chính, tia ló đi qua (kéo dài đi qua) tiêu điểm ảnh chính F’.

- Tia tới qua tiêu điểm vật (kéo dài đi qua) F, tia ló song song với trục chính.

- Tia tới song song với trục phụ, tia ló đi qua (kéo dài đi qua) tiêu điểm ảnh phụ F’n.

2. Các công thức của thấu kính:

D = 

k = 

* Qui ước dấu: Thấu kính hội tụ: f > 0; D > 0. Thấu kính phân kì: f < 0; D < 0. Vật thật: d > 0; vật ảo: d < 0; ảnh thật: d’ > 0; ảnh ảo: d’ < 0. k > 0: ảnh và vật cùng chiều; k < 0: ảnh và vật ngược chiều.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

GV yêu cầu các nhóm thảo luận và rút ra kết luận tương ứng.

1. Cách dựng ảnh của một vật điểm qua thấu kính: sử dụng 2 trong 3 tia sáng đặc biệt qua thấu kính. Khi đó giao điểm của hai tia ló là ảnh của vật điểm qua thấu kính.

2. Cách dựng ảnh của vật AB qua thấu kính( AB đặt vuông góc với thấu kính và có điểm A nằm trên trục chính của thấu kính):

- vẽ ảnh của điểm B qua thấu kính là B’.

- Từ B’ hạ đường thẳng vuông góc với thấu kính ta được A’ thuộc trục chính.

3. Phương pháp giải bài tập thấu kính

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

GV Yêu cầu hs giải và giải thích sự lựa chọn.

Hs: các nhóm hoặc cá nhân tìm hiểu và giải thích sự lựa chọn.

Câu 4 trang 179: D

Câu 5 trang 179: C

Câu 6 trang 179: A

Câu 4 trang 189: B

Câu 5 trang 189: A

Câu 6 trang 189: B

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

GV Yêu cầu hs giải và giải thích.

Hs: các nhóm hoặc cá nhân tìm hiểu, thảo luận và giải thích.

Bài 1: Hãy vẽ lại các trường hợp tạo ảnh bởi thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì.

Bài 2. Bài 11 trang 190

a) Tiêu cự của thấu kính:

Ta có: D = 

=> f =  = - 0,2(m) = 20(cm).

b) Ta có:

= - 12(cm).

Số phóng đại: k = - = 0,4.

Ảnh cho bởi thấu kính là ảnh ảo, cùng chiều với vật và nhỏ hơn vật.

Bài 3. Giải bài toán 10 – 190 SGK

Gọi khoảng cách từ vật tới ảnh là L => L = |d' + d|

a. |d' + d| = 125cm

d’ + d = 125cm (1)

Mà:  (2)

Từ (1) và (2):

=> d1 = 100cm; d2 = 25cm; d3 = 17,54cm

b. Giải tương tự:

|d' + d| = 45 cm

=> d’ + d = 45cm

= > d = 15cm

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Gv yêu cầu các nhóm thảo luận và trình bày kết quả.

C1: Giải thích tại sao không nên tưới nước cây vào lúc trời nắng nóng?

C2: Giải thích tại sao khi đặt cốc thủy tinh lên trên các dòng chữ, nhìn từ trên xuống, ta thường thấy hình ảnh các dòng chữ nhỏ đi.

Bài tập: Đặt một vật sáng AB = 2cm vuông góc với trục chính của thấu kính hội tụ có tiêu cự 20cm và cách thấu kính 30cm.

a. Tính độ tụ của thấu kính.

b. Xác định vị trí, tính chất và độ lớn ảnh.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Gv giao nhiệm vụ về nhà yêu cầu các nhóm hoàn thành và hôm sau báo cáo kết quả sản phẩm.

C3: Nguyên tắc sử dụng ánh sáng để tạo ra năng lượng (năng lượng mặt trời).

C4: Tìm hiểu về ứng dụng của năng lượng mặt trời trong thực tiễn đời sống và khoa học kĩ thuật?

Bài tập: Một thấu kính hội tụ có tiêu cự f = 20cm. Vật sáng AB đặt trước thấu kính và có ảnh A’B’. Tìm vị trí của vật, cho biết khoảng cách vật- ảnh là 45cm.