GDCD 7 Bài 9 (Kết nối tri thức): Phòng, chống tệ nạn xã hội

Giải bài tập Giáo dục công dân 7 Bài 9: Phòng, chống tệ nạn xã hội

I. Mở đầu

Câu hỏi trang 50 GDCD 7: Theo em, học sinh dễ bị lôi kéo vào những tệ nạn xã hội nào nhất?

Trả lời:

- Học sinh dễ bị lôi kéo vào những tệ nạn xã hội: ma túy, cờ bạc, nghiện rượu, bia...

II. Khám phá

1. Khái niệm và các loại tệ nạn xã hội phổ biến

Câu hỏi 1 trang 50 GDCD 7: Em hãy quan sát các tranh, đọc những trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Nhận xét về hành vi sai trái trong những bức tranh và trường hợp trên. Nêu hậu quả của những hành vi đó.

b) Theo em, tệ nạn xã hội là gì?

c) Hãy kể tên các loại tệ nạn xã hội phổ biến hiện nay.

Trả lời:

Yêu cầu a)

- Bức tranh 1: Hành vi đua xe trái phép vô cùng nguy hiểm vì có thể gây ra tai nạn giao thông, ảnh hưởng đến tính mạng của bản thân và người khác.

- Bức tranh 2: Hành vi đánh bài ăn tiền gây nên những hệ lụy nguy hiểm như nợ nần, cướp bóc, gia đình bất hòa, xã hội bất ổn.

- Bức tranh 3: Nghiện rượu, bia gây ra các tổn hại to lớn cho bản thân người sử dụng cũng như toàn xã hội.

- Trường hợp 1: Ma túy làm tiêu hao tiền bạc của bản thân và gia đình, hoặc để có tiền sử dụng ma tuý, nhiều người đã trộm cắp, hành nghề mại dâm, hoặc thậm chí giết người, cướp của. Sức khoẻ giảm sút, gây tổn thất về tình cảm. 

- Trường hợp 2: Mê tín dị đoan gây ra hậu quả xấu cho cá nhân, gia đình, cộng đồng về sức khoẻ, thời gian, tài sản, thậm chí cả tính mạng.

Yêu cầu b) Tệ nạn xã hội là hành vi sai lệch chuẩn mực xã hội, vi phạm đạo đức và pháp luật mang tính phổ biến, gây hậu quả xấu về mọi mặt đối với đời sống xã hội.

Yêu cầu c) Các loại tệ nạn xã hội phổ biến: ma túy, mại dâm, cờ bạc, mê tín dị đoan, nghiện rượu bia, đua xe trái phép…

2. Nguyên nhân và hậu quả của tệ nạn xã hội

Câu hỏi 2 trang 52 GDCD 7: Em hãy đọc các trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy nêu nguyên nhân, hậu quả của những tệ nạn xã hội trong các trường hợp trên.

b) Kể thêm những hậu quả của tệ nạn xã hội mà em biết theo gợi ý dưới đây:

Trả lời:

Yêu cầu a)

- Trường hợp 1:

+ Nguyên nhân: Do S tò mò, thiếu hiểu biết, bị ảnh hưởng từ những bạn bè xấu.

+ Hậu quả: Sau nhiều lần sử dụng, S trở nên gầy gò, dáng đi xiêu vẹo, khả năng tập trung suy giảm và thường xuyên xuất hiện ảo giác dẫn đến hành vi kích động, gây nguy hiểm cho bản thân S và những người xung quanh.

- Trường hợp 2:

+ Nguyên nhân: Do không có việc làm ổn định, lại lười biếng muốn kiếm tiền một cách nhàn hạ.

+ Hậu quả: Làm cho nhiều người tốn kém tiền bạc vào những việc thừa thãi không có kết quả, gây rối loạn xã hội.

- Trường hợp 3:

+ Nguyên nhân: Do thiếu hiểu biết, tham lam.

+ Hậu quả: N đã bị lừa hết sạch tiền.

Yêu cầu b)

 3. Một số quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội

Câu hỏi 3 trang 53 GDCD 7:

a) Em hãy cho biết hành vi tẩm ma túy vào thuốc lào để hút của các học sinh ở thông tin 1 (mục 1) có vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội không. Vì sao?

b) Em hãy nêu một số quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội.

Trả lời:

Yêu cầu a) Hành vi này có vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội. Bởi đã vi phạm Khoản 5 Điều 5 Luật Phòng, chống ma túy năm 2021; Khoảng 1 Điều 255 Luật Hình sự năm 2015.

Yêu cầu b)

- Việc phòng, chống tệ nạn xã hội được Nhà nước ta quy định trong một số văn bản luật như Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Luật Phòng, chống ma túy năm 2021…

- Pháp luật Việt Nam nghiêm cấm tham gia dưới mọi hình thức vào các tệ nạn xã hội ma túy, mại dâm, cờ bạc, mê tín dị đoan…

- Hành vi vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội sẽ bị xử lí theo nhiều hình thức như: cảnh cáo, xử phạt hành chính, phạt tù, tử hình… tùy thuộc vào mức độ và tính chất vi phạm.

4. Trách nhiệm của học sinh trong phòng, chống tệ nạn xã hội

Câu hỏi 4 trang 54 GDCD 7: Em hãy quan sát các tranh dưới đây và trả lời câu hỏi:

a) Trong những bức tranh trên, các bạn đã làm gì để phòng, chống tệ nạn xã hội?

b) Em hãy kể thêm những việc học sinh cần làm để phòng, chống tệ nạn xã hội.

Trả lời:

Yêu cầu a)

- Tranh 1: Lắng nghe các chú công an tuyên truyền về phòng, chống ma túy.

- Tranh 2: Vẽ tranh tuyên tuyền tác hại của tệ nạn xã hội và kêu gọi phòng, chống tệ nạn xã hội.

- Tranh 3: Tham gia đóng góp ý kiến vào hòm thư tố giác tội phạm.

- Tranh 4: Từ chối sử dụng thử chất kích thích.

- Tranh 5: Tổ chức các buổi tọa đàm chia sẻ kiến thức phòng, chống tệ nạn xã hội.

Yêu cầu b) Trách nhiệm của học sinh trong phòng, chống tệ nạn xã hội:

- Chăm chỉ học tập, rèn luyện, nâng cao nhận thức, bổ sung kĩ năng, xây dựng lối sống giản dị, lành mạnh.

- Tuân thủ và tuyên truyền phổ biến các quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội.

- Phê phán, tố cáo các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về phòng, chống tệ nạn xã hội.

- Tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống tệ nạn xã hội ở nhà trường và địa phương.

III. Luyện tập

Luyện tập 1 trang 55 GDCD 7: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?

a) Những người mắc tệ nạn xã hội đều là người xấu.

b) Trẻ em mắc vào tệ nạn xã hội sẽ ảnh hưởng không tốt đến tương lai của bản thân.

c) Phòng, chống tệ nạn xã hội là trách nhiệm của riêng cơ quan công an.

Trả lời:

- Ý kiến a) Không đồng tình. Bởi vì có những người mắc phải tệ nạn xã hội là do thiếu hiểu biết nên bị dụ dỗ, lôi kéo, đe dọa, ép buộc.

- Ý kiến b) Đồng tình. Bởi vì hậu quả mà tệ nạn xã hội đem lại rất nghiêm trọng. Đặc biệt là đối với trẻ em nếu như không kịp thời ngăn chặn các tệ nạn xã hội sẽ ảnh hưởng xấu đến tương lai.

- Ý kiến c) Không đồng tình. Tất cả mọi người đều phải có trách nhiệm phòng, chống tệ nạn xã hội, bao gồm cả học sinh, gia đình, nhà trường, xã hội.

Luyện tập 2 trang 55 GDCD 7: Em đồng tình hay không đồng tình với hành vi nào dưới đây? Vì sao?

a) L rủ các bạn trong lớp cá cược bóng đá, ai thua thì sẽ phải bỏ tiền mua đồ ăn sáng cho những người thắng.

b) Bà N dùng bánh kẹo để dụ dỗ trẻ em vận chuyển ma túy hộ mình.

c) H kiên quyết từ chối khi được các bạn cùng lớp rủ đi xem bói.

Trả lời:

- Hành vi a) Không đồng tình. Hành vi của L là đang cổ xúy cho tệ nạn cờ bạc, đem lại ảnh hưởng xấu cho môi trường học đường.

- Hành vi b) Không đồng tình. Bởi bà N đang vi phạm quy định của pháp luật. Bà phạm tội về việc buôn bán, vận chuyển trái phép chất ma túy.

- Hành vi c) Đồng tình. Bởi xem bói là mê tín dị đoan, không tham gia vào tệ nạn mê tín dị đoan là hành vi đúng đắn.

Luyện tập 3 trang 55 GDCD 7: Xử lí tình huống:

a) Thời gian gần đây, trong bản của A có một số trẻ nhỏ bị sốt và nổi ban đỏ trên cơ thể nên người dân vô cùng lo lắng. Thầy mo bảo rằng trong bản đang bị nhiều ma quỷ quấy rối và yêu cầu mọi người đóng tiền để làm lễ cúng trừ tà.

b) Gần đây, M thấy anh trai gieo trồng một giống cây lạ trong vườn và chăm sóc rất cẩn thận. M tò mò muốn biết anh trồng cây gì nên nhiều lần gặng hỏi nhưng anh không trả lời, anh chỉ nói rằng những cây đó bán được rất nhiều tiền. Cảm thấy nghi ngờ, M đã lên in-ter-net tìm hiểu và phát hiện những cây mà anh trai đang trồng rất giống cây cần sa – một loại cây dùng để điều chế ma túy.

c) Mồng Hai Tết, S được anh trai dẫn qua nhà một người bạn chơi. Khi đến nơi, S thấy một số người đang tụ tập đánh bài ăn tiền. Anh trai S không mang tiền nên ngỏ ý muốn mượn tiền mừng tuổi của S để chơi cùng mọi người. Anh còn hứa sẽ cho S tất cả số tiền thắng được.

Nếu là A, M, S trong các tình huống trên, em sẽ xử lí thế nào?

Trả lời:

- Tình huống a) Nếu là A, em sẽ tuyên truyền với mọi người trong bản về kiến thức khoa học, hậu quả của tệ nạn mê tín dị đoan và thuyết phục mọi người không nên tin và làm theo lời thầy mo. Thay vào đó, khuyến khích mọi người cho các bé đi bệnh viện khám để tìm ra bệnh và thuốc chữa kịp thời, tránh để lại hậu quả đáng tiếc.

- Tình huống b) Nếu là M, em sẽ khuyên nhủ anh trai dừng ngay việc chăm bón, nuôi trồng cây cần sa, bởi vì như vậy là anh đang vi phạm pháp luật, không những sẽ bị phạt tù mà còn để lại hậu quả ảnh cho xã hội.

- Tình huống c) Nếu là S, em sẽ từ chối cho anh trai mượn tiền và khuyên anh trai đừng tham gia vào hành vi chơi cờ bạc, vì như vậy là vi phạm pháp luật. Đồng thời em sẽ tố cáo hành vi tụ tập đánh bài ăn tiền của nhóm người này lên cơ quan chức năng để kịp thời giải quyết.

Luyện tập 4 trang 55 GDCD 7: Em hãy chia sẻ những việc bản thân đã làm gì để phòng, chống tệ nạn xã hội.

Trả lời:

- Tiếp thu, trang bị đầy đủ những kiến thức, thông tin về tác hại của tệ nạn xã hội từ các bài giảng trên lớp, sách vở, các phương tiện thông tin như báo đài, tivi, internet...,

- Tuyên truyền phòng chống tệ nạn xã hội tới người thân trong gia đình, bạn bè và những người xung quanh

- Không bắt chước những thói hư tật xấu, biết giữ mình tránh xa các tệ nạn xã hội.

- Sống lành mạnh, giản dị, tích cực rèn luyện thể dục, thể thao.

- Không uống rượu bia, đua xe, hút thuốc, đánh bạc, sử dụng ma túy, xem hình ảnh, băng đĩa đồi trụy, bạo lực.

IV. Vận dụng

Vận dụng 1 trang 55 GDCD 7: Em hãy cùng các bạn trong nhóm xây dựng và biểu diễn một tiết mục văn nghệ hoặc tiểu phẩm để tham gia hoạt động tuyên truyền về phòng, chống tệ nạn xã hội do nhà trường, địa phương tổ chức.

Trả lời:

(*) Tiết mục văn nghệ: Bài hát: Bạn ơi hãy lánh xa

“Có những bạn trẻ buồn phiền mà chán đời

Tim nặng tiếng nói mong thoát nỗi sầu đời vơi

Có những bạn trẻ vì say tìm cảm giác lạ

Tiêm chích nát tay làm thân mình thêm tàn tạ

Bạn ơi hãy lánh xa chất độc ma túy bám vào sẽ chẳng buông tha

Làm khổ đau gia đình, làm tan nát cửa nhà

Bạn ơi xin chớ quên hoa anh túc đẹp lại là hoa giết người chết mòn

Bạn ơi hãy lánh xa”

(*) Tiểu phẩm:

Câu chuyện xảy ra ở quán nước bà Sinh tại một xóm nhỏ. Trung (16 tuổi) đang buồn bã bước đi trên đường.

- Bà Trang: Úi giời ơi! Hôm nay hàng họ ế ẩm quá! Mấy cái thằng ranh con đi đâu hết cả rồi nhỉ?

- Trung: Trời thật là bất công, còn mình thật là đen đủi.

- Bà Trang: Ơ kìa, Trung đi đâu thế? Vào đây, vào đây u bảo. Hôm nay dùng gì hả con trai?

- Trung: Vẫn như mọi hôm u ạ.

- Bà Trang: Thuốc lá hử? (tay bà lấy thuốc lá). Mà sao hôm nay mặt mày ủ rũ thế?

- Trung: Chán lắm u ạ. Con mới bị điểm 0 mấy bài kiểm tra liền, về nhà bố mẹ mắng con.

- Bà Trang: Ôi giời ơi! Tưởng gì. Điểm 0 là chuyện nhỏ. Bố mẹ mày khó tính thế. Thôi đừng buồn, hôm nay u có cái này hay lắm, mày dùng đi, một lần quên sầu luôn.

Sau đó Trung ngày nào cũng ra quán bà Trang để dùng ma túy. Đến lúc hết tiền, bà Trang không bán cho Trung nữa. Trung lên cơn thèm thuốc nên đã cầm dao đi chặn người đi đường để cướp. Trung đã bị công an bắt. Trung khai mua và sử dụng ma túy ở quán bà Trang. Bà Trang bị công an khám cửa hàng và cũng bị bắt.

Vận dụng 2 trang 55 GDCD 7: Em hãy vẽ một bức tranh phê phán các tệ nạn xã hội và thuyết minh giới thiệu sản phẩm với cả lớp.

Trả lời:

* Sản phẩm tham khảo

- Tranh số 1:

- Tranh số 2:

- Thuyết minh:

+ Tệ nạn ma tuý đang là hiểm hoạ của nhiều nước trên thế giới.

+ Ở Việt Nam, trong những năm gần đây tình hình lạm dụng ma tuý trong cộng đồng dân cư cũng đang trở nên ngày càng nghiêm trọng. Đặc biệt hơn là tệ nạn ma tuý đã và đang xâm nhập và trong học sinh, sinh viên các trường ở nhiều nơi trên toàn quốc.

+ Học sinh cần chung tay đẩy lùi, phòng, chống tệ nạn ma túy.

Xem thêm lời giải bài tập Giáo dục công dân lớp 7 Kết nối tri thức với cuộc sống hay, chi tiết khác: 

Bài 10: Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình

Bài 1: Tự hào về truyền thống quê hương

Bài 2: Quan tâm, cảm thông và chia sẻ

Bài 3: Học tập tự giác, tích cực

Bài 4: Giữ chữ tín