Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới

 Giải SBT Ngữ Văn 8 Ôn tập học kì 2

Bài tập 2 trang 42, 43, 44, 45 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:

(Trước khi đến Trái Đất, hoàng tử bé đã đi qua nhiều hành tinh khác nhau. Trên mỗi hành tinh đó, cậu lần lượt gặp: một ông vua, một ông hợm hĩnh, một ông nát rượu, một nhà buôn, một người đốt đèn, một nhà địa lí. Hành tinh thứ bảy cậu đến là Trái Đất. Sau đây là câu chuyện về cuộc gặp gỡ trên hành tinh thứ hai và hành tinh thứ ba).

XI

Hành tinh thứ hai có một ông hợm hĩnh cư trú. “Ôi! Ôi! Một kẻ hâm mộ kia rồi!” ông hợm hĩnh kêu lên từ xa ngay khi nhìn thấy hoàng tử bé. Bởi lẽ, đối với những kẻ hợm hĩnh, mọi người khác đều là người hâm mộ.

-  Xin chào! - Hoàng tử bé nói. - Ông có một cái mũ thật kì khối.

- Đó là để chào. - Ông hơn hình trả lời cậu. . Đó là để chào khi có người hoan hô ta. Đáng tiếc là chưa bao giờ có ai đi qua đây. - Vậy sao? – Hoàng tử bé hỏi lại mà chẳng hiểu gì.

- Cậu vỗ hai tay vào nhau đi – Ông hợm hĩnh bèn khuyên.

Hoàng tử bé vỗ tay này vào tay kia. Ông hợm hĩnh liền huơ cái mũ của ông ta lên chào một cách khiêm nhường.

“Trò này vui hơn là chuyến thăm ông vua”, hoàng tử bé thầm nhủ trong lòng. Và cậu lại bắt đầu vỗ tay này vào tay kia. Ông hợm hĩnh lại bắt đầu vừa chào vừa huy mũ lên.

Sau năm phút thực hành, hoàng tử bé cảm thấy mệt vì sự nhàm chán của trò này. - Thế muốn cho mũ rơi xuống – cậu hỏi – thì phải làm gì đây?

Nhưng ông hợm hĩnh đâu có nghe cậu nói. Những người hợm hĩnh chẳng bao giờ nghe gì khác ngoài lời khen.

- Có phải cậu hâm mộ ta lắm hả? – Ông ta hỏi hoàng tử bé.

- “Hâm mộ” nghĩa là gì vậy?

- “Hâm mộ” nghĩa là công nhận ta chính là người xinh trai nhất, mặc đồ đẹp nhất, giàu có nhất và thông minh nhất trên hành tinh này.

- Nhưng có mỗi mình ông trên hành tinh này mà!

- Hãy làm ta vừa lòng. Dẫu sao cứ hâm mộ ta đi!

- Tôi hâm mộ ông – hoàng tử bé vừa nói vừa hơi nhún vai – nhưng việc đó có gì mà khiến ông thích thú thế?

Rồi hoàng tử bé bỏ đi.

“Những người lớn đúng là buồn cười thật, cậu cứ tự nhủ đơn giản như vậy trong cuộc hành trình.

XII

Hành tinh tiếp theo có một ông nát rượu ở. Cuộc viếng thăm này rất ngắn ngủi nhưng nó lại nhấn chìm hoàng tử bé trong một nỗi sầu muộn khó tả:

– Ông đang làm gì ở đó vậy? – Cậu hỏi ông nát rượu, người mà cậu thấy đang ngồi im lìm trước một đống chai rỗng và một đống chai đầy.

- Ta đang uống. – Ông nát rượu đáp với vẻ sầu thảm.

- Tại sao ông uống? – Hoàng tử bé hỏi. Ta uống để quên đi. – Ông nát rượu đáp.

- Đế quên đi cái gì? – Hoàng tử bé hỏi mà trong lòng đã cảm thấy thương xó ông ta.

- Để quên đi rằng ta rất xấu hổ. - Ông nát rượu củi đầu thú nhận.

- Xấu hổ vì điều gì? - Hoàng tử bé hỏi đó, câu vẫn muốn giúp ông ta. - Xấu hổ vì uống! – Ông nát rượu dứt lời, đoạn khư khư thu mình trong im lặng.

Và hoàng tử bé bối rối bỏ đi.

“Những người lớn đúng là buồn cười quá thể”, cậu cứ nhủ thầm trong suốt chuyến viễn du.

(Ăng-toan đơ Xanh-tơ Ê-xu-pe-ri, Hoàng tử bé theo Trác Phong dịch, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2013, tr. 45-48)

1. Chọn phương án trả lời đúng

Câu 1 trang 44 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Câu chuyện được kể trong đoạn trích bao gồm những tuyến nào?

A. Hoàng tử bé và nhân vật trên các hành tinh khác nhau

B. Hoàng tử bé và nhân vật ông hợm hĩnh trên hành tinh thứ hai

C. Hoàng tử bé và nhân vật ông nát rượu trên hành tinh thứ ba

D. Hoàng tử bé và ông hợm hĩnh; hoàng tử bé và ông nát rượu

Trả lời:

Đáp án D

Câu 2 trang 44 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Những yếu tố nào giúp em xác định tuyến truyện của đoạn trích?

A. Nhân vật và thời gian

C. Nhân vật và sự việc chính

B. Nhân vật và không gian

D. Nhân vật và hành động

Trả lời:

Đáp án C

Câu 3 trang 44 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Những yếu tố chính nào được sử dụng để khắc hoạ đặc điểm nhân vật ông hợm hĩnh và ông nát rượu?

A. Suy nghĩ và hành động

C. Ngoại hình và hành động

B. Ngôn ngữ và hành động

D. Trang phục và ngôn ngữ

Trả lời:

Đáp án B

Câu 4 trang 44 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Phần in đậm trong câu: “Nhưng chỉ có mỗi mình ông trên hành tinh này mà!” là thành phần gì?

A. Thành phần chêm xen (phụ chú)

B. Thành phần tình thái

C. Thành phần cảm thán

D. Thành phần gọi – đáp

Trả lời:

Đáp án B

2. Trả lời các câu hỏi

Câu 1 trang 44 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Câu chuyện được kể trong đoạn trích có cốt truyện đơn tuyến hay đa tuyến? Vì sao?

Trả lời:

– Câu chuyện được kể trong đoạn trích có cốt truyện đa tuyến.

– Có nhiều tuyến truyện với những nhân vật và sự việc chính khác nhau được sắp xếp kết hợp: Trong cuộc phiêu lưu đến các hành tinh khác nhau, hoàng tử bé đã gặp các nhân vật khác nhau (ông hợm hĩnh, ông nát rượu). Mỗi cuộc gặp gỡ này là một câu chuyện, một sự việc khác nhau được lồng ghép vào trong câu chuyện về cuộc phiêu lưu của nhân vật hoàng tử bé.

Câu 2 trang 45 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Đọc lại đoạn đối thoại giữa hoàng tử bé và ông hợm hĩnh và trả lời các câu hỏi:

- Đó là để chào. Ông hợm hĩnh trả lời cậu – Đó là để chào khi có người hoan hô ta. Đáng tiếc là chưa bao giờ có khi đi quan đây.

- Vậy sao? – Hoàng tử bé hỏi lại mà chẳng hiểu gì.

a) Theo em, hoàng từ bé hỏi với mục đích gì?

b) Có thể xem đây là câu hỏi tu từ không? Vì sao?

Trả lời:

a) Hoàng tử bé hỏi không phải để chờ câu trả lời hoặc giải thích của ông hợm hĩnh mà chỉ vì quá ngạc nhiên trước cách giải thích của con người này về chiếc mũ và sở thích rất kì quặc của gã: luôn muốn được hoan hô.

b) Có thể xem đây là câu hỏi tu từ vì người nói không dùng với mục đích để hỏi về điều chưa biết, cần giải đáp mà để bộc lộ cảm xúc, thái độ: bất ngờ và ngạc nhiên trước sự việc đang chứng kiến.

Câu 3 trang 45 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Chỉ ra những chi tiết gây cười trong câu chuyện về ông hợm hĩnh và ông nát rượu. Nêu ý nghĩa của những chi tiết này.

Trả lời:

Chi tiết gây cười thường là chi tiết bất ngờ và có yếu tố phi lí, không theo lô-gíc thông thường như:

– Cái mũ của ông hợm hĩnh dùng để chào khi có người hoan hô nhưng lại chẳng có ai đến hành tinh của gã, trừ hoàng tử bé, chính vì thế mà hoàng tử bé là người duy nhất mà ông hợm hĩnh gặp và phải liên tục vỗ tay khi ông hợm hĩnh ngả mũ chào “một cách khiêm tốn” Ông hợm hĩnh chào “một cách khiêm tốn” nhưng thực ra ông lại rất thèm khát được ngưỡng mộ, dù chẳng có lí do gì, điều này khiến ông trở nên vừa nực cười vừa thảm hại.

- Ông nát rượu giải thích lí do vì sao ông uống rượu mãi không dứt: uống để quên nỗi xấu hổ vì đã trót uống rượu say. Chính vì thế mà chẳng bao giờ ông hết say và hết xấu hổ. Chi tiết này cho thấy sự vô lí trong cách giải thích của ông nát rượu, mang ý nghĩa phê phán thói xấu nghiện ngập và thái độ nguỵ biện trước thói hư tật xấu đó.

Câu 4 trang 45 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Theo em, vì sao hoàng tử bé cảm thấy cả ông hợm hĩnh và ông nát rượu đều rất “kì quặc”?

Trả lời:

Từ ngôn ngữ, hành động bộc lộ thói xấu và thái độ cố tình nguỵ biện hoặc thoả mãn thói xấu của hai nhân vật trong câu chuyện khiến hoàng tử bé cảm thấy cả ông hợm hĩnh và ông nát rượu đều rất “kì quặc”.

Câu 5 trang 45 SBT Ngữ Văn 8 Tập 2: Xác định đối tượng châm biếm trong câu chuyện được kể ở đoạn trích này.

Trả lời:

Em cần hiểu và chỉ rõ đối tượng châm biếm trong đoạn trích: nhân vật ông hợm hĩnh và ông nát rượu là đại diện cho những thói hư tật xấu mà con người rất dễ mắc phải như: tính kiêu căng vô lối và vô nghĩa, thói nghiện ngập bê tha. Do đó, đối tượng châm biếm không chỉ là hai nhân vật cụ thể mà còn là những thói hư tật xấu của con người, thái độ cố tình thoả mãn hoặc nguỵ biện cho thói xấu đó. Có thể liên hệ thêm với các truyện cười dân gian và hài kịch Trưởng giả học làm sang của Mô-li-e để làm rõ hơn vấn đề này.