Trường hợp nào được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự trong thời bình?

1. Trường hợp nào được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự trong thời bình?

Theo Khoản 4 Điều 4 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015, sửa đổi tại Luật Dân quân tự vệ năm 2019 thì công dân thuộc các trường hợp sau đây được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ trong thời bình:

• Dân quân thường trực đã phục vụ ít nhất 24 tháng, do Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp huyện công nhận theo đề nghị của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc trưởng thôn (đối với nơi không có đơn vị hành chính cấp xã), hoặc người đứng đầu cơ quan, tổ chức;
• Hoàn thành nhiệm vụ tham gia Công an xã liên tục từ đủ 36 tháng trở lên;
• Cán bộ, công chức, viên chức, sinh viên tốt nghiệp đại học trở lên, đã qua đào tạo và được phong quân hàm sĩ quan dự bị;
• Thanh niên tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp tình nguyện phục vụ tại đoàn kinh tế - quốc phòng từ đủ 24 tháng trở lên, theo Đề án do Thủ tướng Chính phủ quyết định;
• Công dân phục vụ trên tàu kiểm ngư từ đủ 24 tháng trở lên.

2. Đối tượng phải tham gia nghĩa vụ quân sự năm 2025

Đối tượng bắt buộc tham gia nghĩa vụ quân sự năm 2025 bao gồm:

• Công dân từ 18 đến 25 tuổi; nếu có bằng cao đẳng, đại học, độ tuổi gọi nhập ngũ kéo dài đến 27 tuổi.
• Có lý lịch rõ ràng.
• Chấp hành tốt đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
• Đủ sức khỏe theo Điều 4 Thông tư 105/2023/TT-BQP: Sức khỏe loại 1, loại 2 hoặc loại 3. Người nghiện ma túy hoặc tiền chất ma túy sẽ không được gọi nhập ngũ.
• Có trình độ văn hóa từ lớp 8 trở lên, hoặc lớp 7 với các địa phương khó khăn.
• Đối với xã vùng sâu, vùng xa, hoặc có điều kiện đặc biệt khó khăn, không quá 25% công dân có trình độ tiểu học, còn lại từ trung học cơ sở trở lên.

Dựa trên Điều 30 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, quy định về độ tuổi gọi nhập ngũ như sau:

“Độ tuổi gọi nhập ngũ
Công dân đủ 18 tuổi sẽ được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ dao động từ 18 đến hết 25 tuổi. Riêng công dân đã tạm hoãn nhập ngũ do đang học cao đẳng, đại học, độ tuổi gọi nhập ngũ có thể kéo dài đến hết 27 tuổi.”

Ngoài ra, Điều 31 của Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 cũng quy định về tiêu chuẩn công dân được gọi nhập ngũ và tham gia nghĩa vụ Công an nhân dân như sau:

“Tiêu chuẩn công dân được gọi nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân

1. Công dân được gọi nhập ngũ phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau:
a) Lý lịch rõ ràng;
b) Chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước;
c) Đủ sức khỏe phục vụ tại ngũ theo quy định;
d) Có trình độ văn hóa phù hợp.

2. Tiêu chuẩn tham gia nghĩa vụ Công an nhân dân được quy định tại Điều 7 của Luật Công an nhân dân.”

3. 06 trường hợp không phải đi nghĩa vụ quân sự 2025

Công dân không phải đi nghĩa vụ quân sự khi thuộc ít nhất một trong các trường hợp sau đây:

3.1. Không đi nghĩa vụ quân sự do không đáp ứng tiêu chuẩn tuyển quân 2025

Công dân không đáp ứng các tiêu chuẩn đi nghĩa vụ quân sự sẽ không được thực hiện nghĩa vụ quân sự.

Căn cứ Điều 4 Thông tư 148/2018/TT-BQP và Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, tiêu chuẩn đi nghĩa vụ quân sự được quy định như sau:

• Đối tượng:

Căn cứ Điều 12 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, đối tượng thực hiện nghĩa vụ quân sự bao gồm:

• Công dân nam đủ 17 tuổi trở lên.
• Công dân nữ trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự có ngành, nghề chuyên môn phù hợp yêu cầu của Quân đội nhân dân.
• Độ tuổi:

Căn cứ Điều 30 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015: Công dân đủ 18 tuổi được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi; công dân được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ thì độ tuổi gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi.

• Tiêu chuẩn chính trị:
• Thực hiện theo Thông tư liên tịch 50/2016/TTLT-BQP-BCA ngày 15/4/2016 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng - Bộ trưởng Bộ Công an quy định tiêu chuẩn chính trị tuyển chọn công dân vào phục vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nam.
• Đối với các cơ quan, đơn vị và vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ; lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp thực hiện tuyển chọn theo quy định của Bộ Quốc phòng.
• Tiêu chuẩn sức khỏe:
• Công dân có sức khỏe loại 1, 2, 3 theo quy định.
• Đối với các cơ quan, đơn vị, vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ; lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp thực hiện tuyển chọn bảo đảm tiêu chuẩn riêng theo quy định của Bộ Quốc phòng.
• Không gọi nhập ngũ vào Quân đội những công dân có sức khỏe loại 3 tật khúc xạ về mắt (cận thị 1,5 diop trở lên, viễn thị các mức độ); nghiện ma túy, nhiễm HlV, AIDS.
• Tiêu chuẩn văn hóa:
• Tuyển chọn và gọi nhập ngũ những công dân có trình độ văn hóa lớp 8 trở lên, lấy từ cao xuống thấp. Những địa phương có khó khăn không đảm bảo đủ chỉ tiêu giao quân thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định được tuyển chọn số công dân có trình độ văn hóa lớp 7.
• Các xã thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật; đồng bào dân tộc thiểu số dưới 10.000 người thì được tuyển không quá 25% công dân có trình độ văn hóa cấp tiểu học, còn lại là trung học cơ sở trở lên.

3.2. Thuộc một trong các trường hợp được tạm hoãn gọi nhập ngũ 2025

Theo Khoản 1 Điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, tạm hoãn gọi nhập ngũ đối với những công dân sau đây:

• Chưa đủ sức khỏe phục vụ tại ngũ theo kết luận của Hội đồng khám sức khỏe;
• Là lao động duy nhất phải trực tiếp nuôi dưỡng thân nhân không còn khả năng lao động hoặc chưa đến tuổi lao động; trong gia đình bị thiệt hại nặng về người và tài sản do tai nạn, thiên tai, dịch bệnh nguy hiểm gây ra được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận;
• Một con của bệnh binh, người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 61% đến 80%;
• Có anh, chị hoặc em ruột là hạ sĩ quan, binh sĩ đang phục vụ tại ngũ; hạ sĩ quan, chiến sĩ thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân;
• Người thuộc diện di dân, giãn dân trong 03 năm đầu đến các xã đặc biệt khó khăn theo dự án phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trở lên quyết định;
• Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật;
• Đang học tại cơ sở giáo dục phổ thông; đang được đào tạo trình độ đại học hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục đại học, trình độ cao đẳng hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo.
• Dân quân thường trực.

3.3. Thuộc một trong các trường hợp được miễn gọi nhập ngũ 2025

Theo Khoản 2 Điều 41 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, miễn gọi nhập ngũ đối với những công dân sau đây:

• Con của liệt sĩ, con của thương binh hạng một;
• Một anh hoặc một em trai của liệt sĩ;
• Một con của thương binh hạng hai; một con của bệnh binh suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; một con của người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 81 % trở lên;
• Người làm công tác cơ yếu không phải là quân nhân, Công an nhân dân;
• Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật từ 24 tháng trở lên

3.4. Thuộc một trong các trường hợp được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ trong thời bình

Theo Khoản 4 Điều 4 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, công dân thuộc một trong các trường hợp sau đây được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ trong thời bình:

• Dân quân thường trực có ít nhất 24 tháng phục vụ thì được công nhận hoàn thành thực hiện nghĩa vụ quân sự tại ngũ trong thời bình, do Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp huyện quyết định theo đề nghị của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc trưởng thôn nơi không có đơn vị hành chính cấp xã, người đứng đầu cơ quan, tổ chức;
• Hoàn thành nhiệm vụ tham gia Công an xã liên tục từ đủ 36 tháng trở lên;
• Cán bộ, công chức, viên chức, sinh viên tốt nghiệp đại học trở lên, đã được đào tạo và phong quân hàm sĩ quan dự bị;
• Thanh niên đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung cấp tình nguyện phục vụ tại đoàn kinh tế - quốc phòng từ đủ 24 tháng trở lên theo Đề án do Thủ tướng Chính phủ quyết định;
• Công dân phục vụ trên tàu kiểm ngư từ đủ 24 tháng trở lên.

3.5. Thuộc một trong các trường hợp không được đăng ký nghĩa vụ quân sự 2025

Điều 13 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 quy định các trường hợp sau đây không được đăng ký nghĩa vụ quân sự:

• Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự; đang chấp hành hình phạt tù, cải tạo không giam giữ, quản chế hoặc đã chấp hành xong hình phạt tù nhưng chưa được xóa án tích;
• Đang bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) hoặc đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc;
• Bị tước quyền phục vụ trong lực lượng vũ trang nhân dân.

3.6. Thuộc đối tượng miễn đăng ký nghĩa vụ quân sự 2025

Theo Điều 14 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 đối tượng miễn đăng ký nghĩa vụ quân sự bao gồm:

• Người khuyết tật;
• Người mắc bệnh hiểm nghèo.
• Người mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh mãn tính theo quy định của pháp luật.

4. Trốn nghĩa vụ quân sự năm 2025 bị xử phạt thế nào?

Theo Nghị định 37/2022/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 120/2013/NĐ-CP), mức phạt tiền trốn nghĩa vụ quân sự như sau:

• Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi gian dối nhằm trốn tránh thực hiện lệnh gọi nhập ngũ sau khi đã có kết quả khám tuyển sức khỏe nghĩa vụ quân sự đủ điều kiện nhập ngũ theo quy định;
• Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với hành vi không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ.

Căn cứ Điều 332 Bộ luật Hình sự 2015, người có hành vi phạm tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự có thể bị phạt tù. Mức phạt tù cụ thể như sau:

• Trường hợp không chấp hành đúng quy định của pháp luật về đăng ký nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ, lệnh gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm: Phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
• Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
  • Tự gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của mình;
  • Phạm tội trong thời chiến;
  • Lôi kéo người khác phạm tội.

5. Câu hỏi thường gặp

5.1. Bị cận bao nhiêu độ không phải đi nghĩa vụ quân sự?

Năm 2025, nếu bị cận thị trên 1.5 độ thì không phải tham gia nghĩa vụ quân sự, vì tình trạng cận nặng sẽ ảnh hưởng nhiều đến khả năng thực hiện nhiệm vụ.

5.2. Làm nghề gì để không đi nghĩa vụ quân sự?

Những ngành nghề không phải đi nghĩa vụ quân sự bao gồm trường hợp được tạm hoãn gọi nhập ngũ: Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật.

5.3. Định cư nước ngoài, đi du học có được hoãn đi nghĩa vụ quân sự không?

Căn cứ theo quy định tại Khoản 2 Điều 4 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015, nếu du học sinh hay người định cư tại nước ngoài chưa cắt hộ khẩu thường trú tại Việt Nam, chưa xóa thường trú tại Việt Nam thì không được hoãn nghĩa vụ quân sự theo quy định, trừ trường hợp những người này thuộc diện được tạm hoãn gọi nhập ngũ và miễn gọi nhập ngũ.

5.4. Hết 3 tháng đi nghĩa vụ quân sự 2025 thì tân binh làm gì?

Sau 3 tháng đầu huấn luyện cơ bản, nhìn chung trong giai đoạn tiếp theo, tân binh sẽ được phân công về các đơn vị cụ thể hoặc được huấn luyện chuyên sâu hơn.

5.5. Nặng bao nhiêu kg không phải đi nghĩa vụ?

Đối với công dân nam, nếu có chiều cao dưới 1m57 và cân nặng dưới 43 kg thì sẽ không đủ tiêu chuẩn để đi nghĩa vụ quân sự, do không đạt tiêu chuẩn sức khỏe từ loại 3 trở lên.