Soạn bài Sự tích Hồ Gươm trang 22 (Chân trời sáng tạo)

Soạn bài Sự tích Hồ Gươm Chân trời sáng tạo

A. Soạn bài Sự tích Hồ Gươm ngắn gọn:

Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 22 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Em biết những gì về Hồ Gươm (Hà Nội)? Hãy chia sẻ với bạn cùng nhóm về thắng cảnh này?

Trả lời:

Giới thiệu về Hồ Gươm:

- Hồ Hoàn Kiếm còn được gọi là Hồ Gươm là một hồ nước ngọt tự nhiên nằm ở trung tâm thành phố Hà Nội.

- Hồ có diện tích khoảng 12 ha.Tên gọi Hoàn Kiếm xuất hiện vào đầu thế kỷ 15 gắn với truyền thuyết vua Lê Lợi trả gươm báu cho Rùa thần.

- Hồ Hoàn Kiếm có vị trí kết nối giữa khu phố cổ. Xung quanh Hồ Gươm có nhiều di tích nổi tiếng như Tháp Rùa, Đền Ngọc Sơn, Cầu Thê Húc, Tháp Bút, Đài Nghiên..

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1 (trang 23 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Hãy đoán xem Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm theo cách nào?

Trả lời:

Theo em, Long Quân quyết định cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm nhưng không phải theo cách dễ dàng mà sẽ là quá trình thử thách để nghĩa quân hiểu và trân trọng ý nghĩa của thanh gươm thần.

Câu 2 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Theo em, khi nghe Rùa Vàng đòi gươm, nhà vua đã "hiểu ra" điều gì?

Trả lời:

Khi nghe Rùa Vàng đòi gươm, nhà vua đã "hiểu ra" rằng cuộc chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc đã kết thúc, đất nước đã được yên bình, thanh gươm đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình và cần phải hoàn trả; thanh gươm cũng tương trưng cho sự giúp sức của thế hệ cha ông, tổ tiên với đất nước ta để chiến thắng được kẻ thù xâm lược.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

- Thanh gươm trong truyện này được gọi là gươm thần vì có nguồn gốc kì lạ và sức mạnh phi thường.

- Từ khi có thanh gươm, nghĩa quân dành được nhiều thắng lợi.

- Chi tiết này thể hiện đặc điểm đặc trưng của truyện truyền thuyết là: truyện thường có các chi tiết kì ảo, hoang đường.

Câu 2 (trang 24 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

Sự việc	Thời gian	Không gian
Cho mượn gươm thần	Khi giặc Minh đô hộ nước ta	Tìm thấy lưỡi gươm ở biển và chuôi gươm ở vùng rừng núi
Đòi lại gươm thần	Sau khi đuổi sạch quân Minh	Hồ Tả Vọng

Câu 3 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

- Việc nhận gươm diễn ra ở nhiều thời điểm, nhiều địa điểm cho thấy việc cứu nước vô cùng khó khăn, gian khổ và dài lâu.

- Chuôi gươm tìm thấy ở miền rừng núi, lưỡi gươm thấy ở miền sông nước cho thấy cách để cứu nước có ở khắp nơi, từ miền ngược tới miền xuôi.

- Qua đó cũng cho thấy để cứu đất nước khỏi lâm nguy là sự hợp sức đồng lòng của dân tộc ở khắp mọi miền đất nước.

Câu 4 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

Theo em, ý kiến trên đúng nhưng chưa đủ. Thông qua việc Lê Lợi trả gươm thần, còn thể hiện ý nghĩa:

- Thể hiện chiến thắng của nhân dân ta trong cuộc chiến đấu vì chính nghĩa với giặc Minh xâm lược. Sau khi giặc đã bị dẹp tan, đất nước được thanh bình, lịch sử dân tộc bước sang một trang mới. Lúc này, nhà vua cần trị vì đất nước bằng luật pháp, đạo đức chứ không phải bằng vũ lực. Do vậy, gươm thần là thứ vũ khí không cần thiết trong giai đoạn mới.

- Hành động trả gươm của vua cũng thể hiện tư tưởng sống với thái độ biết ơn, có vay có trả của dân tộc ta.

Câu 5 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trả lời:

- Một số từ ngữ cho thấy cách xưng hô trân trọng của các nhân vật đối với Lê Lợi: minh công, bệ hạ.

- Một vài câu văn cho thấy cách bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả dân gian trong lời kể: "Chúng coi dân ta như cỏ rác, làm nhiều điều bạo ngược khiến cho thiên hạ căm giận chúng đến tận xương tuỷ".

Câu 6 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

- Là tác phẩm được lưu truyền trong dân gian.

- Nội dung đề cập đến những nhân vật lịch sử hoặc sự kiện lịch sử (Lê Lợi, cuộc kháng chiến chống quân Minh, Hồ Gươm ...).

- Có sử dụng các yếu tố kì ảo (gươm thần, Rùa Vàng, đức Long Quân).

- Thể hiện tình cảm thái độ của nhân dân đối với nhân vật, sự kiện được đề cập tới.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Sự tích Hồ Gươm:

1. Thể loại: Truyền thuyết

2. Bố cục:

-  Đoạn 1 :Từ đầu đến tên giặc nào trên đất nước : Long Quân cho Lê Lợi mượn gươm và quân Lam Sơn chiến thắng giặc Minh.

- Đoạn 2 : Còn lại : Lê Lợi trả gươm.

3. Tóm tắt:

Nghĩa quân Lam Sơn chống giặc Minh nhưng nhiều lần bị thua. Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn gươm thần. Lê Thận đánh cá ba lần đều bắt được thanh sắt, nhìn kĩ lại dưới mồi lửa mới nhận ra là thanh gươm. Một hôm Lê Lợi đến nhà Lê Thận, thanh gươm sáng rực lên, trên đó có khắc chữ "Thuận Thiện", nhưng không ai biết đó là báu vật. Một lần bị giặc đuổi, Lê Lợi chạy vào rừng, bắt được chuôi gươm nạm ngọc trên cây đa. Ông đem về tra vào lưỡi ở nhà Lê Thận thì vừa như in, mới biết đó là gươm thần. Từ khi có gươm, nghĩa quân chiến thắng liên tiếp, đuổi hết quân xâm lược. Một năm sau khi thắng giặc, Lê Lợi đi thuyền chơi ở hồ Tả Vọng. Long Quân sai rùa vàng lên đòi lại gươm. Lê Lợi trả gươm. Từ đó hồ mang tên Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.

4. Giá trị nội dung:

- Truyện giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Hoàn Kiếm, ca ngợi cuộc kháng chiến chính nghĩa chống giặc Minh do Lê Lợi lãnh đạo đã chiến thắng vẻ vang. 

- Thêm vào đó truyện còn ca ngợi tính chất chính nghĩa, tính chất nhân dân và ca ngợi chiến thắng vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược.

5. Giá trị nghệ thuật:

- Kết cấu chặt chẽ, các chi tiết nghệ thuật thực - ảo đan xen hợp lí khiến cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, tô đậm hình ảnh người anh hùng Lê Lợi - linh hồn của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

- Các chi tiết tưởng tượng kì ảo nhiều ý nghĩa. (như Rùa Vàng, gươm thần...), nhiều chi tiết nghệ thuật tiêu biểu cho truyện dân gian.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 6 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân

Thực hành Tiếng Việt

Bánh chưng, bánh giầy

Tóm tắt nội dung chính của một văn bản bằng sơ đồ

Thảo luận nhóm nhỏ về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất