Giải GDQP 10 Bài 4 (Cánh diều): Phòng, chống vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông

Giải bài tập GDQP 10 Bài 4: Phòng, chống vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông 

Khởi động trang 24 GDQP 10: Em hãy nêu một số nhận  xét về một số hành vi trong hình 4.1 liên quan đến pháp luật về trật tự an toàn giao thông?

Trả lời:

- Các hành vi trong hình 4.1 đều chưa tuân thủ và chấp hành nghiêm các quy định  của pháp luật khi tham gia giao thông đường sắt, đường bộ và đường thủy:

+ Hình a: không đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông; che ô (dù) khi đi xe gắn máy

+ Hình b: đi xe dàn hàng ngang trên đường

+ Hình c: sinh hoạt, chơi đùa trên đường ray tàu hỏa

+ Hình d: không mặc áo phao khi tham gia giao thông đường thủy

- Các hành vi này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây nguy hiểm đến bản thân người tham gia giao thông và những người xung quanh.

I. Một số nội dung cơ bản của pháp luật về trật tự, an toán giao thông

Khám phá trang 24 GDQP 10: Em có thể di chuyển từ thủ đô Hà Nội đến thành phố Hồ Chí Minh bằng những phương tiện giao thông nào? Để đảm bảo an toàn giao thông em cần phải làm gì?

Trả lời:

* Các phượng tiện có thể di chuyển từ Hà Nội vào thành phố Hồ Chí Minh, là: xe máy, ô tô; tàu hỏa và máy bay…

* Một số lưu ý để đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông

- Khi di chuyển bằng xe máy:

+ Đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông

+ Không lái xe sau khi đã uống rượu, bia/ sử dụng các chất kích thích khác

+ Điều khiển xe đúng tốc độ quy định; không phóng nhanh, vượt ẩu

+ Chở đúng số người quy định.

+ Giữ khoảng cách an toàn với xe chạy phía trước để kịp thời xử lý các hình huống bất ngờ có thể xảy ra.

- Khi di chuyển bằng xe ô tô (xe khách, xe của gia đình): 

+ Ngồi phía sau ghế lái, luôn thắt dây an toàn.

+ Ngồi xa thanh chắn và vật cứng trên xe.

+ Không có những hành vi đùa nghịch, lớn tiếng tránh làm lái xe mất tập trung, gây nguy hiểm. 

+ Không lái xe sau khi đã uống rượu, bia/ sử dụng các chất kích thích khác

+ Điều khiển xe đúng tốc độ quy định; Không phóng nhanh, vượt ẩu

+ Chở đúng số người quy định

+ Giữ khoảng cách an toàn với xe chạy phía trước để kịp thời xử lý các hình huống bất ngờ có thể xảy ra.

- Khi di chuyển bằng tàu hỏa:

+ Khi đợi tàu, cần đứng ở vạch quy định

+ Khi di chuyển giữa các toa tàu, cần cẩn thận và vịn chắc. 

- Khi di chuyển bằng máy bay:

+ Không sử dụng các thiết bị truyền phát.

+ Ngồi đúng số ghế của mình.

+ Trước lúc máy bay cất cánh và hạ cánh, cần thắt dây an toàn.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo

Khám phá trang 25 GDQP 10: Bạn An điều khiển xe đạp đến ngã tư thì đèn đỏ bật sáng, cô cảnh sát giao thông ra hiệu lệnh cho phép đi nhưng An lưỡng lự. Em hãy tư vấn cho bạn An.

Trả lời:

- Em sẽ tư vấn cho bạn là:

+ Theo điều 11 trong Luật giao thông đường bộ: khi đồng thời bố trí các hình thức báo hiệu khác nhau ở cùng một khu vực, người tham gia giao thông phải chấp hành theo thứ tự sau: hiệu lệnh của người điều kiển giao thông => hiệu lệnh của đèn tín hiệu => Hiệu lệnh của biển báo hiệu => Hiệu lệnh của vạch kẻ đường và các dấu hiệu khác trên mặt đường.

+ Như vậy, trong trường hợp của An, An cần chấp hành hiệu lệnh của cô cảnh sát giao thông (tức là: nhanh chóng đi qua đoạn ngã tư)

Luyện tập trang 26 SGK GDQP 10:  Bạn Minh đang học lớp 10 có em gái đang học lớp mẫu giáo lớn. Mỗi sáng đi học, Minh thường dắt em đi một đoạn khá xa tới chỗ có vạch kẻ sơn để qua đường. Sáng nay do dậy muộn, anh em Minh đi tắt đến trường bằng cách trèo qua dải phân cách rồi qua đường. Em sẽ nói gì với Minh và em gái Minh?

Trả lời:

- Em sẽ nói với bạn Minh:

+ Theo quy định tại Điều 32 Luật Giao thông đường bộ: người đi bộ chỉ được qua đường ở những nơi có đèn tín hiệu, có vạch kẻ đường hoặc có cầu vượt, hầm dành cho người đi bộ; người đi bộ không được vượt qua dải phân cách.

+ Như vậy, trong trường hợp này, Minh đã vi phạm luật giao thông; mặt khác, hành động trèo qua dải phân cách của anh em Minh còn có thể gây nguy hiểm đến tính mạng cho cả 2 anh em. Do đó, Minh và em tuyệt đối không được thực hiện hành vi này một lần nữa.

Khám phá trang 27 GDQP 10: Theo em những hành vi nào bị nghiêm cấm trong hoạt động đường sắt?

Trả lời:

- Một số hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động đường sắt:

+ Lấn chiếm hành lang an toàn giao thông đường sắt, tự mở lối đi qua đường sắt, làm sai lệch công trình, hệ thống báo hiệu trên đường sắt, làm che lấp hoặc làm sai lạc tín hiệu giao thông đường sắt.

+ Vượt rào, vượt chắn đường ngang, vượt qua đường ngang khi có tín hiệu cấm, vượt rào ngăn giữa đường sắt với khu vực xung quanh.

+ Xả chất thải không bảo đảm vệ sinh môi trường lên đường sắt, để vật chướng ngại, đổ chất độc hại, chất phế thải lên đường sắt, để chất dễ cháy, chất dễ nổ trong phạm vi bảo vệ công trình đường sắt và hành lang an toàn giao thông đường sắt.

+ Chăn thả súc vật, họp chợ trên đường sắt, trong phạm vi bảo vệ công trình đường sắt và hành lang an toàn giao thông đường sắt, ném đất, đá hoặc vật khác lên tàu hoặc từ trên tàu xuống.

+ Đi, đứng, nằm, ngồi hoặc hành vi khác trên đường sắt, đi, đứng, nằm, ngồi hoặc hành vi khác trên nóc toa xe, đầu máy, bậc lên xuống toa xe, đu bám, đứng, ngồi hai bên thành toa xe…

Luyện tập trang 27 GDQP 10: Tan học Hùng và Hưng rủ nhau đi chơi ở đường tàu hỏa, tiện đi tắt về nhà qua lối đi tự mở cắt ngang đường tàu. Hai bạn thì đi bộ trên đường ray sau đó chụp ảnh rồi ngồi chơi chọi cỏ gà. Nghe tiếng còi tàu hỏa, Hùng lấy đá xếp lên đường ray để xem đá bị nghiền nát khi tàu chạy qua, Hưng nhổ mấy cây hoa để tung lên tàu chào hành khách. Em hãy phân tích những hành vi vi phạm pháp luật đường sắt trong tình huống trên?

Trả lời:

- Những hành vi vi phạm pháp luật đường sắt trong tình huống trên là:

+ Vui chơi trên đường tàu hỏa

+ Lấy đá xếp lên đường ray

+ Lấy hoa ném lên tàu khi tàu đang chạy.

Khám phá trang 27 GDQP 10: Theo em, khi đi trên phương tiện vận tải hành khách ngang sông có thể xảy ra những tai nạn gì? Để phòng chống những tai nạn đó người lái phương tiện và hành khách cần phải làm gì?

Trả lời:

- Khi đi trên phương tiện vận tải hành khách ngang sông có thể xảy ra những tai nạn, như: lật thuyền, thuyền gặp vùng nước xoáy…

 - Để phòng chống những tai nạn đó người lái phương tiện cần phải:

+ Chấp hành nghiêm quy định về giao thông đường thủy

+ Trang bị áo phao cứu sinh, dụng cụ nổi cứu sinh cá nhân trên phương tiện bảo đảm đầy đủ về số lượng và phù hợp với tiêu chuẩn, yêu cầu kĩ thuật theo quy định.

+ Trước khi cho phương tiện rời bến phát cho mỗi hành khách một áo phao hoặc một dụng cụ nổi cứu sinh cá nhân, hướng dẫn và yêu cầu hành khách mặc áo phao cứu sinh hoặc cấm (đeo) dụng cụ nội cứu sinh cá nhân trong suốt hành tinh

+ Từ chối chuyên chở đối với những hành khách không tuân thủ việc mặc áo phao cứu sinh hoặc không sử dụng dụng cụ nổi cứu sinh cá nhân theo hướng dẫn.

- Để phòng chống tai nạn khi tham gia giao thông đường thủy, hành khách cần phải:

+ Tuyệt đối tuân thủ sự hướng dẫn của chủ phương tiện

+ Chịu trách nhiệm về những hậu quả xảy ra do việc không tuân thủ các quy định, hướng dẫn về mặc áo phao cứu sinh hoặc cầm (đeo) dụng cụ nổi cứu sinh cá nhân

Luyện tập trang 28 GDQP 10: Lên lớp 10 bạn Sóng phải đi đò sang sông để đến trường và về nhà. Mấy ngày đầu Sóng đều mặc áo phao do bác lái đò đưa cho và ngồi im ở giữa thuyền. Mấy ngày sau, Sóng cầm áo phao ở tay và chỉ mặc khi bác lái đò nhắc thuyền sắp đi qua vùng nước xoáy. Gần đây Sóng không mặc áo phao nữa, thỉnh thoảng còn đứng ở mũi thuyền, bác lái đò thấy Sóng đã quen đi đò nên cũng không nhắc nữa. Em sẽ làm gì để giúp bác lái đò và bạn Sóng thực hiện đúng quy định khi đi đò?

Trả lời:

- Phân tích cho bác lái đò và Sóng hiểu rõ hơn về hậu quả của tai nạn đuối nước; tầm quan trọng của áo phao và hậu quả khi không  mặc áo phao

- Yêu cầu 2 phải chấp hành và tuân thủ đúng các quy định đường thủy mà pháp luật đã quy định 

II. Phòng, chống vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông

Khám phá trang 28 GDQP 10: Theo em thế nào là vi phạm pháp luật về trật tự an toàn giao thông? Học sinh cần phải làm gì để góp phần phòng, chống vi phạm pháp luật về trật tự an toàn giao thông?

Trả lời:

- Vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông là hành vi trái pháp luật, chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện, xâm hại đến các quan hệ xã hội được pháp luật về trật tự, an toàn giao thông bảo vệ.

-Để góp phần phòng, chống vi phạm pháp luật về trật tự an toàn giao thông mỗi học sinh chúng ta cần:

+ Tích cực, chủ động học tập và tự giác, gương mẫu tuân thủ quy định của pháp luật

+ Tích cực tham gia việc tuyên truyền, phổ biến và vận động người thân, học sinh và cộng đồng.

+ Giúp đỡ người khác tham gia giao thông an toàn, đúng quy định pháp luật đồng thời phát hiện, ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông

Luyện tập 1 trang 29 GDQP 10: Em hãy nhận xét về hai cách qua đường của  nhóm học sinh:

- Chọn chỗ ngắn nhất, đợi khi vắng xe ô tô thì chạy thật nhanh qua đường

- Nắm tay nhau thành một hàng ngang rồi qua đường

Trả lời:

- Cả hai cách qua đường của nhóm học sinh đều vi phạm luật giao thông, vừa không đảm bảo an toàn cho bản thân.

- Cách qua đường đúng và đảm bảo an toàn là:

+ Chỉ qua đường ở những nơi có đèn tín hiệu, có vạch kẻ đường hoặc có cầu vượt, hầm dàng cho người đi bộ và tuân thủ tín hiệu chỉ dẫn

+ Trường hợp không có đường dành riêng có người đi bộ qua đường, thì người đi bộ phải quan sát các xe đang đi tới, chỉ qua đường khi đảm bảo an toàn

+ Không được vượt qua dải phân cách.

Luyện tập 2 trang 29 GDQP 10: Em hãy cho biết những hành vi nào ở các hình 4.2a, b,c,d,e,g vi phạm pháp luật và có thể gây ra những hậu quả gì? Nguyên nhân những vi phạm đó là gì?

Trả lời:

- Các hành vi trong hình 4.2 gây ra hậu quả là thiệt hại về tài sản và tính mạng con người:

+ Hình a: không mặc áo phao khi tham gia giao thông đường thủy

+ Hình b: không đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe máy và chở quá số người quy định

+ Hình c: Lấn chiếm hành lang an toàn giao thông đường sắt

+ Hình d: đi sai làn đường quy định (xe máy đi lấn vào làn đường của ô tô)

+ Hình e: sang đường không đúng nơi quy định

+ Hình g: đi sai làn đường quy định (làn đường cấm xe máy)

- Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những vi phạm đó là

+ Người tham gia giao thông chưa có ý thức tuân thủ pháp luật

+ Sự quản lí chưa chặt chẽ của các cơ quan chức năng

Vận dụng trang 29 GDQP 10: Em hãy xây dựng và trình bày trước lớp một trong hai nội dung sau:

- Thư gửi gia đình em về chủ đề “ An toàn giao thông - Hạnh phúc của mọi nhà”

- Nội quy tham gia giao thông (áp dụng cho học sinh trường em đang học) và kế hoạch tuyên truyền, vận động để mọi người thực hiện nội quy này.

Trả lời:

(*) Bài tham khảo chủ đề 1: viết về chủ đề “An toàn giao thông – hạnh phúc của mọi nhà”

Mỗi một năm trôi qua đất nước lại phát triển thêm một nấc mới. Đời sống của con người cũng được nâng cao. Không chỉ nâng cao chất lượng trong bữa ăn, giấc ngủ mà trong việc đi lại cũng đã cải thiện hơn rất nhiều trong những năm qua. Nếu như trước đây con người chủ yếu đi lại bằng xe đạp, xe kéo thì giờ đây rất hiếm khi chúng ta nhìn thấy những chiếc xe đạp chạy ngoài đường. Xe kéo thì hoàn toàn không thấy bóng dáng. Thay vào đó là xe máy, ô tô. Nhưng chính sự phát triển của các loại phương tiện lại khiến cho an toàn giao thông đi xuống.

Trong năm 2018 vừa qua theo thống kê của Cục Cảnh sát giao thông cả nước xảy ra hơn 18.700 vụ tai nạn làm hơn 8.200 người chết và khoảng 14.800 người bị thương. Tính trung bình mỗi ngày cả nước xảy ra 52 vụ tai nạn và làm 23 người tử vong. Bên cạnh thiệt hại về người thì tai nạn giao thông cũng làm thiệt hại nhiều về tài sản. Từ đầu năm 2019 đến nay số vụ tai nạn giao thông vẫn liên tiếp diễn ra.

Nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông có rất nhiều. Nguyên nhân đầu tiên phải kể đến đó là do ý thức của người tham gia giao thông. Nhiều người nắm rõ luật nhưng lại không tuân thủ theo luật. Lấy đơn cử như việc dừng đèn đỏ. Nhiều người vì muốn nhanh hơn một chút nên thường xuyên vượt đèn đỏ. Nhưng có không ít người trong số đó nhanh một phút nhưng chậm cả đời. Có người ra đi vĩnh viễn, có người trở thành người tàn phế. Bên cạnh đó có những người lại không hiểu về luật an toàn giao thông. Người đi xe máy lại đi vào làn đường ô tô, trong khu vực đông dân lại đi với tốc độ cao,… Thậm chí có những người uống rượu bia say nhưng vẫn lái xe. Họ không chỉ xem thường tính mạng của bản thân mình mà còn làm ảnh hưởng đến sự an nguy của người khác. Có những người đi bộ, người bán hàng rong nhưng lại ngang nhiên lấn chiếm lòng đường. Họ tràn xuống đường khiến cho các phương tiện giao thông khác bị cản trở. Bên cạnh nguyên nhân về con người còn có nguyên nhân đến từ phương tiện giao thông. Nhiều người sử dụng phương tiện thô sơ, tự chế khi tham gia giao thông không đảm bảo được sự an toàn. Một nguyên nhân không thể không nhắc đến nữa là do cơ sở hạ tầng yếu kém. Mặc dù đường xá hàng năm đều được nâng cấp nhưng thực tế có những tuyến đường bị xuống cấp một cách nghiêm trọng. Rất nhiều cung đường xấu là ác mộng đối với người điều khiển giao thông. Những cung đường ấy thường xuyên xảy ra tai nạn giao thông nghiêm trọng.

Hậu quả của việc không chấp hành an toàn giao thông chắc hẳn ai cũng rõ. Trước tiên chúng gây ùn tắc giao thông và làm mất trật tự xã hội. Đôi khi chỉ vì ý thức của một vài người nhưng lại làm ảnh hưởng tới hàng triệu con người. Không chấp hành an toàn giao thông có thể gây ra thiệt hại về tiền của, vật chất của con người và thậm chí là thiệt mạng.

Để khắc phục tình trạng tai nạn giao thông để đảm bảo an toàn giao thông trật tự xã hội đi vào quỹ đạo. Mỗi chúng ta là những người trực tiếp tham gia lưu thông trên đường phải ý thức tầm quan trọng việc chấp hành đúng quy định an toàn giao thông, tự giác và có tinh thần trách nhiệm và bổn phận để bảo vệ an toàn cho chính bản thân mình và những người cùng tham gia lưu thông giống mình. Khi đi trên đường phải chuẩn bị đầy đủ kiến thức giao thông, là người làm chủ tay lái phải làm chủ được bản thân không được nghe lời dụ dỗ uống quá nhiều rượu bia khi đi ăn uống, tụ tập ăn nhậu cùng bạn bè hay những bữa tiệc vui như đám cưới, tất niên cuối năm, lễ tết,… hãy nói không với rượu bia khi tham gia giao thông các bạn nhé!. Gia đình nhà trường cần quản lý tốt và vận dụng những bài học ngoại khóa về trật tự an toàn khi tham gia giao thông, những hậu quả nghiêm trọng về tai nạn giao thông gây ra. Chính vì thế, chúng ta cần quan tâm hơn nữa đến giáo dục đạo đức cho học sinh, sinh viên, mà trước hết là giáo dục ý thức công dân.

Nhà nước cần có những biện pháp khắc phục cơ sở hạ tầng giao thông kém chất lượng để nâng cao an toàn tính mạng cho người tham gia giao thông. Có những khung hình phạt nghiêm khắc với tình trạng không chấp hành an toàn giao thông.

Chú trọng thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông, giúp cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận thức rõ để có hành vi đúng đắn trong tham gia giao thông, ngăn ngừa hiểm họa tai nạn giao thông. Công tác tuyên truyền phải bảo đảm đồng bộ, khoa học, tiến hành toàn diện nhằm đạt hiệu quả cao nhất. Phương châm là phải bảo đảm tính “dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm theo”, tạo được niềm tin, sự đồng thuận trong nhân dân. Bảo đảm sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị để tạo ra phong trào toàn dân thực hiện an toàn giao thông, văn hóa tham gia giao thông.

Tăng cường đẩy mạnh công tác giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng các chủ thể tham gia giao thông. Đối với người tham gia giao thông, đó là quá trình từ đào tạo điều kiện tham gia giao thông đúng thực chất, bảo đảm chất lượng; đồng thời luôn cập nhật các thông tin mới trong tham gia giao thông. Đối với các lực lượng chức năng và các ngành liên quan lĩnh vực giao thông là yêu cầu về đào tạo, bồi dưỡng đạo đức công vụ lẫn trình độ, kỹ năng phục vụ công việc với yêu cầu ngày một cao hơn về chất lượng, thể hiện qua chất lượng công trình, khả năng làm chủ tình hình, tình huống giao thông theo đúng nguyên tắc thượng tôn pháp luật, hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân

Giữ an toàn giao thông không phải chỉ cho chính mình mà còn là giữ an toàn cho những người khác nữa. Người gặp tai nạn giao thông nếu không may qua đời sẽ để lại nỗi đau lớn cho người thân, nếu bị thương tật thì sẽ trở thành gánh nặng cho người thân. Chính vì vậy mà bạn hãy nâng cao hơn nữa ý thức tham gia giao thông của mình trước là để bảo vệ mình sau là để giữ an toàn cho những người cùng tham gia giao thông.

Lưu ý: Học sinh trình bày quan điểm cá nhân. Bài làm trên chỉ mang tính tham khảo

(*) Bài tham khảo chủ đề 2: Nội quy tham gia giao thông (áp dụng cho học sinh trường em đang học) và kế hoạch tuyên truyền, vận động để mọi người thực hiện nội quy này.

- Kết hợp lời nói và hành động của mình truyền đạt cho bạn bè  hiểu về những thông tin và các quy định của pháp luật về trật tự an toàn giao thông

 - Yêu cầu các bạn học sinh cần ghi nhớ và chấp hành một số quy định  khi tham gia giao thông.

+ An toàn giao thông - trách nhiệm của mỗi người.

+ Tuân thủ quy định tốc độ khi lái xe.

+ Đã uống rượu, bia - không lái xe.

+ Điều khiển xe đi đúng phần đường, làn đường.

+ Đội mũ bảo hiểm khi đi mô tô, xe gắn máy.

Xem thêm lời giải bài tập Giáo dục quốc phòng - an ninh lớp 10 Cánh diều hay, chi tiết khác: 

Bài 5: Bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

Bài 6: Một số hiểu biết về an ninh mạng

Bài 1: Một số nội dung điều lệnh quản lí bộ đội và điều lệnh công an nhân dân

Bài 2: Đội ngũ từng người không có súng

Bài 3: Đội ngũ tiểu đội