Bố cục Lí ngựa ô ở hai vùng đất hay, chính xác nhất - Chân trời sáng tạo

Bố cục Lí ngựa ô ở hai vùng đất - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

A. Bố cục Lí ngựa ô ở hai vùng đất

- Phần 1: Từ đầu đến “nên gập ghềnh câu lí ngựa ô qua”: Hát bên anh

- Phần 2: Đoạn còn lại: Hát bên em

B. Nội dung chính Lí ngựa ô ở hai vùng đất

Văn bản cho thấy sự đặc sắc của làn điệu lí ngựa ô khi được thể hiện ở hai nơi khác nhau là “làng anh” và “làng em”. Qua làn điệu lí ngựa ô, kín đáo bộc lộ tâm tư của chàng trai, cô gái với nỗi nhớ nhung khắc khoải và mong chờ trong tình yêu

C. Tóm tắt Lí ngựa ô ở hai vùng đất

Tóm tắt Lí ngựa ô ở hai vùng đất (mẫu 1)

Bài thơ kể về cuộc chiến tranh đã qua đan xen với tình yêu đôi lứa được thể hiện một cách dung dị đan xen với những nét đẹp văn hóa.

D. Tác giả, tác phẩm Lí ngựa ô ở hai vùng đất

I. Tác giả

- Nhà thơ Phạm Ngọc Cảnh sinh ngày 20/7/1934 tại thị xã Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh, nhưng sống ở Hà Nội.

- Ông là Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Ông còn có bút danh Vũ Ngàn Chi. Sinh trưởng trong một gia đình tiểu thị dân, Phạm Ngọc Cảnh được cha mẹ cho ăn học tử tế.

II. Tác phẩm Lí ngựa ô ở hai vùng đất

1. Thể loại: Thể thơ tự do

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- Xuất xứ: Tập Đêm Quảng Trị

- Hoàn cảnh sáng tác: ra đời trong một mạch văn hào sảng khí thế của người lính trận.

3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm

4. Tóm tắt tác phẩm Lí ngựa ô ở hai vùng đất: Kể về cuộc chiến tranh đã qua

5. Bố cục tác phẩm Lí ngựa ô ở hai vùng đất: 2 phần

- Phần 1: Câu hát ở làng anh

- Phần 2: Câu hát ở làng em

6 .Giá trị nội dung tác phẩm Lí ngựa ô ở hai vùng đất

- Tình yêu đôi lứa được thể hiện một cách dung dị đan xen với những nét đẹp văn hóa.

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Lí ngựa ô ở hai vùng đất

- Vận dụng lối hát đối đáp của những câu lý, điệu hò.

- Thể thơ tự do, kết hợp giữa mạch tự sự và mạch trữ tình.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Lí ngựa ô ở hai vùng đất

1. Câu hát ở làng anh

 - “Làng anh ở ven sông”: hát vào tháng Tư khi chuẩn bị hội Gióng.

- Câu hát Lí ngựa ô ở ''làng anh'' hát theo đường đánh giặc, ai nghe cũng ngỡ mình đang đi trong mây, chẳng ai tin mình đang giong ngựa sắt.

- Có thể thấy thời điểm “làng anh” là đang đi lính, ra trận.

2. Câu hát ở làng em

- Bên em: “móng ngựa gõ mê say”, “qua phá rộng duềnh doàng lên đợt sóng”.

- Ở bên em, câu hát Lí ngựa ô như một lời mời gọi, mang cảm giác mộc mạc của làng quê, sông nước miền Trung.

3. Vẻ đẹp ý nghĩa của những câu hát

- Những câu lí, câu hò và ca dao, dân ca nói chung như thể hiện vẻ đẹp, khát vọng của người dân.

- Họ đưa vào đó những mong ước, khát khao về sự yên bình, tình yêu lứa đôi, những tâm tư tình cảm.

- Cùng với đó là lòng yêu quê hương, đất nước

E. Đọc tác phẩm Lí ngựa ô ở hai vùng đất

Anh lớn lên vó ngựa cuốn về đâu

gặp câu hát bền lòng giong ruổi mãi

đường đánh giặc trẩy xuôi về bến bãi

Lí ngựa ô em hát đợi bên cầu.

Hoá vô tận bao điều mơ tưởng ấy

bao câu hát ông cha mình gởi lại

sao em thương câu lí ngựa ô này

sao anh nghe đến lần nào cũng vậy

sao chỉ thấy riêng mình em đứng đấy

chỉ riêng mình em hát với anh đây.

 

Làng anh ở ven sông

sắp vào tháng Tư,

mắt tình tứ rủ nhau về hội Gióng

mùi hương xông nụ cười lên nhẹ bẫng

ai cũng ngỡ mình đang đi trong mây

ai chẳng tin mình đang giong ngựa sắt

cả một vùng sông ai chẳng hát

sao không nghe câu lí ngựa ô này.

 

Thế mà bên em

móng ngựa gõ mê say

qua phá rộng duềnh doàng lên dọn sóng

qua truông” rậm đến bây giờ anh buộc võng

gặp mối dây buộc ngựa gốc lim già

suốt miền Trung sông suối dày tơ nhện

suốt miền Trung núi choài ra biển

nên gập ghềnh câu lí ngựa ô qua.

[...]

Hay vì làng anh ở ven sông

những năm gần đây tháng Tư vào hội Gióng

đã hát quen lí ngựa ô rồi

khen câu miền Trung qua truông dài phá rộng

móng gõ mặt thời gian gõ trống

khen câu miền Nam như giục như mời

ngựa tung bòm bay qua biển lúa

ngựa ghìm cương nơi sông xoè chín của

tiếng hí chào xa khơi...

Hay em biết quê anh ngoài đó

câu hát bắc cầu qua một thời Quan họ

câu hát xui nhau nên vợ nên chồng

lí ngựa ô này hát theo đường đánh giặc

có điều gì như thế ẩn vào trong!

[…]

F. Ý nghĩa nhan đề tác phẩm Lí ngựa ô ở hai vùng đất

Thể hiện nét văn hóa truyền thống của dân tộc qua những câu hát giao duyên, điệu hò, điệu lí và cho thấy nét giao lưu văn hóa cộng đồng của thế hệ xưa. Người xưa thường mượn các câu hát để thổ lộ lòng mình một cách kín đáo.

Xem thêm các bài Bố cục Ngữ văn lớp 10 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Bố cục Chợ nổi – nét văn hóa sông nước miền Tây

Bố cục Thị Mầu lên chùa

Bố cục Huyện Trìa xử án

Bố cục Đàn ghi-ta phím lõm trong dàn nhạc cải lương

Bố cục Xã trường – Mẹ Đốp