Bố cục Hương Sơn phong cảnh hay, chính xác nhất - Chân trời sáng tạo

Bố cục Hương Sơn phong cảnh - Ngữ văn lớp 10 Chân trời sáng tạo

A. Bố cục Hương Sơn phong cảnh

- Phần 1: Bốn câu đầu: giới thiệu khái quát cảnh Hương Sơn

- Phần 2: Mười câu giữa: tả cảnh Hương Sơn

- Phần 3: Năm câu cuối: suy niệm của tác giả

B. Nội dung chính Hương Sơn phong cảnh

Tác phẩm thể hiện tình yêu quê hương, đất nước hòa quyện với tâm linh, hướng con người tới niềm tự hào về đất nước.

C. Tóm tắt Hương Sơn phong cảnh

Tóm tắt Hương Sơn phong cảnh (mẫu 1)

Bài ca là một sự phong phú về giá trị nhân bản cao đẹp trong thế giới tâm hồn của thi nhân. Tình yêu mến cảnh đẹp gắn với tình yêu quê hương đất nước của tác giả. Chùa Hương, Là danh lam thắng cảnh số 1 của nước Nam. Cảnh như có hồn, nhuốm màu Phật giáo, phảng phất sự biến hóa thần tiên. Câu thơ giàu chất hội họa, cảm hứng thấm mĩ, gây sự ngỡ ngàng, thể hiện lòng yêu thiên nhiên và lòng tự hào về Nam thiên đệ nhất động của tác giả. Nỗi lòng của du khách xúc động thành kính. Cảm hứng tôn giáo đầy trang nghiêm đối với đạo Phật. Cảm hứng thiên nhiên chan hoà với cảm hứng tôn giáo và lòng tín ngưỡng Phật giáo. Càng xa càng lưu luyến mê say.

D. Tác giả, tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

I. Tác giả

- Chu Mạnh Trinh (1682 – 1905) tự Cán Thần, hiệu Trúc Vân, người làng Phú Thị, tổng Mễ Sở, huyện Đông Yên, phủ Khoái Châu (nay thuộc huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên).

- Ông đỗ tiến sĩ năm 1892.

- Ông là một người tài hoa, không chỉ có tài làm thơ Nôm mà còn có tài về kiến trúc. Ông đã từng tham gia trùng tu chùa Thiên Trù trong quần thể Hương Sơn.

II. Tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

1. Thể loại: Thơ tự do

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: - Bài thơ có thể được sáng tác trong thời gian Chu Mạnh Trinh tham gia trùng tu chùa Thiên Trù trong quần thể Hương Sơn.

3. Phương thức biểu đạt: Tự sự + Biểu cảm

4. Tóm tắt tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

Bài ca là một sự phong phú về giá trị nhân bản cao đẹp trong thế giới tâm hồn của thi nhân. Tình yêu mến cảnh đẹp gắn với tình yêu quê hương đất nước của tác giả. Chùa Hương, Là danh lam thắng cảnh số 1 của nước Nam. Cảnh như có hồn, nhuốm màu Phật giáo, phảng phất sự biến hóa thần tiên. Câu thơ giàu chất hội họa, cảm hứng thấm mĩ, gây sự ngỡ ngàng, thể hiện lòng yêu thiên nhiên và lòng tự hào về Nam thiên đệ nhất động của tác giả. Nỗi lòng của du khách xúc động thành kính. Cảm hứng tôn giáo đầy trang nghiêm đối với đạo Phật. Cảm hứng thiên nhiên chan hoà với cảm hứng tôn giáo và lòng tín ngưỡng Phật giáo. Càng xa càng lưu luyến mê say.

5. Bố cục tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

- Bốn câu đầu: giới thiệu khái quát cảnh Hương Sơn

- Mười câu giữa: tả cảnh Hương Sơn

- Năm câu cuối: suy niệm của tác giả

6. Giá trị nội dung tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

- Tác phẩm thể hiện tình yêu quê hương, đất nước hòa quyện với tâm linh, hướng con người tới niềm tự hào về đất nước.

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

- Từ ngữ có giá trị tạo hình cao

- Giọng thơ nhẹ nhàng, sử dụng nhiều kiểu câu khác nhau

- Ngữ điệu tự do phù hợp với tư tưởng phóng khoáng

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

1. Giới thiệu Hương Sơn

- Hương Sơn hiện lên với cảnh sắc thiên nhiên có sự hòa hợp giữa non nước mây trời vừa trải rộng mênh mang trùng điệp → choáng ngợp, sững sờ khi bao quát vẻ đẹp hùng vĩ của Hương Sơn.

- Câu hỏi tu từ bộc lộ sự ngạc nhiên đến ngỡ ngàng - đẹp đến nỗi nhà thơ như không tin vào mắt mình.

$\to$ Cảnh Hương Sơn với ba đặc trưng: thiên nhiên thoát tục, núi non trùng điệp, hùng vĩ và hang động đẹp nhất trời Nam; bao trùm lên đó là tình cảm tràn ngập say mê con người.

2. Những chi tiết về cảnh Hương Sơn

- Cảnh vật:

+ Đảo ngữ

+ từ láy (thỏ thẻ rừng mai, lững lờ khe Yến)

+ Nhân hóa: chim cùng trái, cá nghe kinh

+ Nghệ thuật: lấy động tả tĩnh (tiếng chày kình)

$\to$ Không gian lắng đọng, thanh tĩnh, sự vật như đang chìm đắm trong thế giới thiêng liêng của đạo Phật.

- Con người: như cởi bỏ được phiền lụy của thế gian, tâm hồn trở nên trong sáng, thanh khiết và thánh thiện.

- Vẻ đẹp quần thể Hương Sơn:

+ Phép liệt kê + điệp từ “này”: phong phú, đa dạng

+ Nghệ thuật đảo ngữ + từ láy tượng hình (long lanh, thăm thẳm, gập ghềnh): Cảnh vừa có chiều cao, vừa có chiều sâu, màu sắc đường nét vừa mĩ lệ, vừa huyền ảo, vừa trần, vừa tiên.

3. Suy niệm của tác giả

- Sử dụng câu hỏi tu từ: giang sơn dường như có ý đợi chờ ai nên tạo hóa mới xếp đặt cảnh Hương Sơn đến như thế như đợi những người biết thưởng thức cái đẹp của nó, biết trân trọng nâng niu.

- Những từ ngữ mang đậm dấu ấn nhà Phật “lần tràng hạt”, “Nam vô Phật”, “từ bi”, “công đức”.

- Kết cấu mở “càng...càng”: dường như tình – cảnh không có dấu chấm hết, cảnh vẫn bay trong không khí thần tiên và cảm xúc của con người đối với Hương Sơn là vô tận, vô biên.

$\to$ Thi nhân quên mình là thi sĩ để sống trong giây phút nỗi niềm của Phật Tử.

E. Đọc tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

 Bầu trời cảnh Bụt

Thú Hương Sơn ao ước bấy lâu nay.

Kìa non non, nước nước, mây mây,

“Đệ nhất động” hỏi nơi đây có phải?

Thỏ thẻ rừng mai chim cúng trái,

Lững lờ khe Yến cá nghe kinh.

Vẳng bên tai một tiếng chày kình,

Khách tang hải giật mình trong giấc mộng

Này suối Giải Oan, này chùa Cửa Võng,

Này hang Phật Tích, này động Tuyết Quynh.

Nhác trông lên ai khéo hoạ hình,

Đá ngũ sắc long lanh như gấm dệt.

Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt,

Chập chờn mấy lối uốn thang mây.

Chừng giang son còn đọi ai đây,

Hay tạo hoá khéo ra tay xếp đặt.

Lần tràng hạt niệm “Nam mô Phật”,

Cửa từ bị công đức biết là bao!

Càng trông phong cảnh càng yêu.

F. Ý nghĩa nhan đề tác phẩm Hương Sơn phong cảnh

Với nhan đề “Bài ca phong cảnh Hương Sơn”, chúng ta có cảm giác đây như một bài hát, bài ca. Và quả thật vậy, tác phẩm được Chu Mạnh Trinh sáng tác theo thể hát nói.

“Phong cảnh Hương Sơn”, cụm từ này như báo trước như người đọc về nội dung mà tác giả sẽ mang đến trong bài. Đó chính là vẻ đẹp của vùng đất Hương Sơn. Thắng cảnh Hương Sơn thơ mộng mà linh thiêng, quyến rũ mà thanh tịnh, mĩ lệ nhưng bàng bạc vị thiền.

Vẻ đẹp của thắng cảnh, vị thiền của danh lam đã hòa nhập kẻ vãn cảnh với người hành hương trong cái trạng thái tâm linh thanh cao và yên tĩnh ấy. Sức quyến rũ cuối cùng của Hương Sơn dường như ở đấy!

Xem thêm các bài Bố cục Ngữ văn lớp 10 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Bố cục Thơ duyên

Bố cục Lời má năm xưa

Bố cục Nắng đã hanh rồi

Bố cục Tranh Đông Hồ - nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam

Bố cục Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang khánh thành phòng truyền thống