Bài thu hoạch BDTX Giáo viên tiểu học Module 45 (Xây dựng cộng đồng thân thiện vì trẻ em)

Bài thu hoạch BDTX Giáo viên tiểu học Module 45

(Xây dựng cộng đồng thân thiện vì trẻ em)

1. Môi trường giáo dục ngoài nhà trường

Nhà trường, gia đình và cộng đồng có mối liên hệ gắn bó, không tách rời đã trở thành nguyên lý giáo dục từ nhiều thập niên qua. Mối quan hệ này được coi là nguyên tắc quan trọng và được thể hiện qua các hoạt động thúc đẩy như:

Xây dựng quan hệ hợp tác, xã hội giữa nhà trường và cộng đồng; Tạo cơ hội để gia đình học sinh tham gia trực tiếp vào các hoạt động của nhà trường; Gia đình hiểu được các hoạt động thường nhật nhà trường; Có những hoạt động liên kết giữa gia đình, cộng đồng và nhà trường; Nhà trường hiểu và có trách nhiệm đưa văn hóa cộng đồng, địa phương thâm nhập sâu rộng vào các hoạt động giáo dục trong trường.

Việc xây dựng bản đồ cộng đồng – được coi là sự mô tả một cách đơn giản về cộng đồng địa phương, trong đó nổi bật trên bản đồ là vị trí trường học và vị trí nhà ở gia đình của tất cả học sinh trong lớp.

Cơ sở để xây dựng bản đồ có thể dựa trên bản đồ địa chính của địa phương hoặc mô phỏng qua hình

Cùng với việc xây dựng bản đồ cộng đồng, việc xây dựng góc cộng đồng cũng rất được chú trọng. Đây là sự mô tả một cách đơn giản về mối quan hệ giữa nhà trường và cộng đồng, trong đó bao gồm các thông tin về sản xuất, kinh doanh ngành nghề, phong tục tập quán, văn hóa lễ hội, lịch sử, địa lý, khí hậu thời tiết…

2. Sự cần thiết phải xây dựng cộng đồng thân thiện

Trong sự phát triển nguồn nhân lực cho đất nước đang đổi mới hiện nay, rõ ràng nổi lên yêu cầu cấp bách là nâng cao chất lượng người lao động, đào tạo nhân tài, đào tạo con người có nhân cách phù hợp với xã hội mới. Để hình thành được những con người như vậy cần có sự kết hợp nhịp nhàng đồng bộ và hỗ trợ giữa ba môi trường giáo dục : gia đình - nhà trường và xã hội, tác động mạnh vào việc phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ em. sự cần thiết phải giáo dục toàn diện cho các em học sinh của chúng ta cả về trí thức và tri thức, đặc biệt là dạy cho các em về ý thức cộng đồng, xây dựng môi trường sống, môi trường học tập văn minh, thân thiện… Điều này sẽ giúp các em trở thành những con người hoàn thiện về nhân cách, trở thành những công dân mẫu mực trong tương lai. Tuy nhiên, một hạn chế hiện nay là nhà trường, gia đình, và đoàn thể chưa thực sự tạo ra nhiều cơ hội để trẻ có thể học thực nghiệm và trực tiếp tham gia vào các hoạt động xây dựng cộng đồng thông qua các hoạt động giáo dục thể chất, vui chơi hàng ngày.

Muốn tạo ra mối liên kết chặt chẽ đó, nhà trường cần phải phát huy vai trò trung tâm, tổ chức phối hợp dẫn dắt nội dung, phương pháp giáo dục của gia đình và các lực lượng trong xã hội. Bởi lẽ nhà trường là một tổ chức chuyên biệt đối với công tác giáo dục, được sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng và nhà nước, nắm vững quan điểm, đường lối, mục tiêu bồi dưỡng đào tạo con người xã hội chủ nghĩa. Mặt khác, nhà trường luôn luôn có đội ngũ thầy cô giáo- những chuyên gia sư phạm có trình độ, năng lực đạo đức…đã được đào tạo có hệ thống, đã được tuyển chọn kỹ càng.

Việc giáo dục đạo đức nhân cách cho thế hệ trẻ là một quá trình lâu dài liên tục, diễn ra ở nhiều môi trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã hội phức tạp. Vì thế, việc giáo dục nói chung và giáo dục trẻ em nói riêng luôn luôn đòi hỏi có sự phối hợp, kết hợp của nhiều lực lượng đoàn thể xã hội và nhất là đòi hỏi sự quan tâm thực sự sâu sắc của mọi người trong xã hội.

Ý nghĩa sâu sắc của việc phối hợp giáo dục đã được Bác Hồ chỉ ra từ lâu:

“Giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, còn cần có sự giáo dục ngoài xã hội và trong gia đình để giúp cho việc giáo dục trong nhà trường được tốt hơn. Giáo dục trong nhà trường dù tốt đến mấy, nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngoài xã hội thì kết quả cũng không hoàn toàn” (Trích bài nói tại Hội nghị cán bộ Đảng trong ngành giáo dục tháng 6/ 1957).

Chúng ta đều biết rằng trong thực tế, trong môi trường xã hội mà trẻ sống, học tập và phát triển; bên cạnh các mặt tác động, các ảnh hưởng tích cực luôn hàm chứa các yếu tố ngẫu nhiên và với trình độ thiếu từng trải, ít vốn sống lại hiếu động, trẻ dễ bắt chước theo, vi phạm các chuẩn mực, tác động tiêu cực đến sự phát triển nhân cách của trẻ. Nhất là khi thiếu sự phối hợp đúng đắn, thiếu sự thống nhất tác động giáo dục, thậm chí có sự đối nghịch giữa nhà trường và xã hội hoặc gia đình thì hậu quả xấu trong giáo dục sẽ xuất hiện, nếu không kịp thời khắc phục hậu quả sẽ rất tai hại.

Trong lý luận cũng như trong thực tiễn giáo dục, sự thống nhất tác động giáo dục từ nhà trường, gia đình và xã hội được xem là vấn đề có tính nguyên tắc đảm bảo cho mọi hoạt động giáo dục có điều kiện đạt hiệu quả tốt.

Sự tự phát hay tự giác, trực tiếp hay gián tiếp các tổ chức đoàn thể đã tham gia đan kết vào nhau trong hoạt động giáo dục đối với mọi lứa tuổi. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Đội TNTP là các tổ chức thu hút các em thường xuyên sinh hoạt với chức năng đặc biệt về giáo dục tư tưởng chính trị, đạo đức, nhân sinh quan cho thế hệ tương lai. Các đoàn thể khác như Công đoàn, Chi cục dân số gia đình trẻ em, Hội liên hiệp phụ nữ…thông qua các hoạt động chính trị xã hội có thể đóng góp tích cực vào quá trình giáo dục phát triển nhân cách cho học sinh.

3. Phương pháp xây dựng cộng đồng thân thiện

Với trẻ em, khái niệm cộng đồng không chỉ là môi trường sống (gia đình, lối xóm, khu phố…) mà còn có cả môi trường học tập (nhà trường, bạn bè, thầy cô…) và cả môi trường sinh hoạt (đoàn thể, các trung tâm sinh hoạt…).

Nếu ý thức cộng đồng không được xây dựng ở mọi nơi, mọi lúc thì sẽ không giúp trẻ hình thành được thói quen tốt. Muốn dạy học sinh có ý thức xây dựng cộng đồng, trước hết phải xây dựng từ người lớn.

Bên cạnh đó, cần phải xây dựng cho trẻ môi trường học tập lành mạnh, có cảnh quan xanh - sạch - đẹp, xây dựng quy cách ứng xử văn hóa, khuyến khích học sinh có ý thức đóng góp và xây dựng nhà trường.

Ngoài ra, cũng cần tạo cơ hội cho học sinh trực tiếp tham gia các hoạt động vì cộng đồng, bảo vệ môi trường, phát huy ý thức vì mọi người…

Để thống nhất và tập hợp được sức mạnh của toàn xã hội trong việc giáo dục thế hệ trẻ, nhà trường một mặt phải làm tốt việc giảng dạy giáo dục của toàn thể cán bộ giáo viên trong nhà trường. Mặt khác, phải phối hợp chặt chẽ với gia đình, với các tổ chức xã hội hướng vào một số công việc cụ thể sau đây:

- Đưa nội dung, mục tiêu giáo dục trong nhà trường vào các tổ chức xã hội trong địa phương như đoàn thanh niên , hội phụ nữ, hội cựu chiến binh, câu lạc bộ những người cao tuổi…nhằm thống nhất định hướng tác động đối với quá trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ.

- Phát huy vai trò nhà trường là trung tâm văn hóa giáo dục của địa phương, tổ chức việc phổ biến các tri thức khoa học kỹ thuật, văn hóa xã hội…đặc biệt là những kiến thức biện pháp giáo dục trẻ trong điều kiện xã hội phát triển theo cơ chế thị trường đang rất phức tạp cho các bậc cha mẹ, giúp họ hiểu được đặc điểm trong đời sống, tâm sinh lý của trẻ hiện nay.

- Phối hợp với địa phương tổ chức cho học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động văn hóa xã hội như: xóa đói giảm nghèo, dân số kế hoạch hóa gia đình, đền ơn đáp nghĩa, xây dựng gia đình văn hóa mới…nhằm góp phần cải tạo môi trường gia đình và xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.

- Giúp địa phương theo dõi tiến trình, đánh giá kết quả của việc giáo dục thanh thiếu niên, phân tích các nguyên nhân, đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả và sự phối hợp chặt chẽ giữa các môi trường giáo dục.